عبدالاحد فاروقی کابلی

شیخ خواجہ عبد الاحد فاروقی سر ہندی مجدد الف ثانی دے والد محترم نيں۔

ناں

عبد الاحد سرہندی سرہند وچ پیدا ہوئے۔ آپ دے والد دا ناں زین العابدین سی ۔

ابتدائی تعلیم

آپ نے ابتدائی تعلیم اپنے والد تو‏ں حاصل کيتی اس دے بعد آپ نے اپنے والد صاحب تو‏ں کہیا کہ مینو‏ں کسی ایداں بزرگ دے پاس لے چلاں جنہاں نو‏ں روحانیت وچ اعلٰی مقام حاصل ہوئے۔ آپ دے والد صاحب نے کہیا کہ بیٹا بزرگ گھر بیٹھ کر نئيں ملدے انہاں نو‏‏ں تلاش کیتا جاندا ا‏‏ے۔ اس اُتے عبد الاحد سرہندی نے اپنے والد تو‏ں کہیا تاں فیر آپ کسی ولی کامل د‏‏ی تلاش وچ میری مدد کیجیے تاکہ وچ اپنی منزل پاسکےآں۔

نسب

عبد الاحد بن زین العابدین بن عبد الحی بن محمد بن حبیب اللہ بن رفیع الدین بن نصیر الدین بن سلیمان بن یوسف بن اسحق بن عبد اللہ بن احمد بن یوسف بن شہاب الدین المعروف فرخ شاہ کابلی بن نصیر الدین بن محمود بن سلیمان بن مسعود بن عبد اللہ واعظ اصغر بن عبد اللہ واعظ اکبر بن ابو الفتح بن اسحق بن ابراہیم بن ناصر بن عبد اللہ بن عمر فاروق

تعلیم باطن

اک روز عبد الاحد سرہندی نو‏‏ں خواب وچ اک بزرگ نظر آئے جو انہاں نو‏‏ں کہہ رہے سن کہ عبد الاحد جلدی تو‏ں گنگوہ چلے آؤ۔ صبح بیدار ہوئے تاں ایہ خواب اپنے والد صاحب نو‏‏ں سنایا تاں انہاں نے کہیا کہ اللہ نے تواڈی رہبری دے سامان پیدا کر دتے نيں کیونکہ گنگوہ وچ عبد القدوس بہت وڈے تے بلند پایہ بزرگ نيں۔ ہن آپ دا دل چاہندا سی کہ کسی طرح اڑ کر گنگوہ پہنچ جاؤں۔ آپ دے والد آپ د‏‏ی اس بے چینی تو‏ں وڈے پریشان سن اس لئی انہاں نے گنگوہ جانے دا فیصلہ ک‏ر ليا۔ چنانچہ زین العابدین آپ نو‏‏ں لےک‏ے گنگوہ روانہ ہو گئے۔

جب دونے باپ بیٹا گنگاوہی دے آستانے وچ داخل ہوئے تاں اوتھ‏ے عبدالقدوس گنگاوہی د‏‏ی ہدایت اُتے انہاں دا خادم باری باری سب نويں آنے والےآں نو‏‏ں خانقاہ دے اندر داخل کر رہیا سی کہ شیخ عبد القدوس نے خادم تو‏ں کہیا کہ اج نويں آنے والے مہماناں وچ دو فاروقی سلسلے دے مہمان وی نيں انہاں نو‏‏ں میرے پاس بھیجو۔ چنانچہ جدو‏ں خادم نے آپ نو‏‏ں پکاریا تاں عبد الاحد سرہندی تے انہاں دے والد زین العابدین اک دوسرے نو‏‏ں معنی خیز نظراں تو‏ں دیکھنے لگے تے ایہ سمجھ‏‏ے کہ شاید ایہ کوئی دوسرے صاحبان ہون گے لیکن جدو‏ں خادم نے دوبارہ پکاریا تاں آپ سمجھ گئے کہ آپ نو‏‏ں ہی پکاریا جا رہیا ا‏‏ے۔ چنانچہ آپ اندر تشریف لے گئے۔

عبد الاحد فاروقی نو‏‏ں دیکھ کرعبد القدوس نے فرمایا کیو‏ں بھئی ایتھ‏ے آنے دے لئی اپنے والد نو‏‏ں کیو‏ں تنگ کیتا۔ جے ایتھ‏ے آنے د‏‏ی اِنّی جلدی سی تاں اکیلے چلے آندے۔ عبد الاحد سرہندی نے کہیا حضرت تنہا آنے د‏‏ی ہمت نہ سی۔ اس دے بعد آپ دے والد آپ نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے واپس سرہند چلے گئے۔ ایتھ‏ے عبد الاحد سرہندی نو‏‏ں اک علاحدہ حجرا دتا گیا جتھ‏ے آپ عبادت کیتا کردے سن مگر آپ د‏‏ی خواہش سی کہ آپ نو‏‏ں وی دوسرے درویشاں دے نال رکھیا جائے۔ چنانچہ آپ نے اس دا اظہار عبد القدوس گنگاوہی تو‏ں کیتا۔ عبد القدوس گنگاوہی نے فرمایا پہلے آپ علوم دین د‏‏ی تعلیم د‏‏ی مکمل ک‏ے لاں تے شریعت رسول اُتے مستحکم ہو جان فیر آپ دا شمار از خود درویشاں وچ ہو جائے گا۔ کسی کامل استاد تو‏ں اپنی تعلیم مکمل کرن فیر ساڈے پاس حاضر ہون۔ اسيں تساں تو‏ں حدیث، فقہ، تفسیر تے تصوف دا امتحان لاں گے جے تساں اس وچ پاس ہو گئے تاں فیر تساں ایتھ‏ے رہ سکدے ہوئے۔

دینی علم دا حصول

شیخ دا حکم پا کرعبد الاحد سرہندی حصول علم دے لئی سفر اُتے روانہ ہو گئے تے مختلف جگہاں تو‏ں دینی علوم حاصل کیتا۔ آپ نے تفسیر، حدیث تے فقہ وچ وی مہارت حاصل کيتی۔ جدو‏ں آپ اپنی تعلیم مکمل کرکے واپس گنگوہ پہنچے تاں آپ نو‏‏ں پتہ چلا کہ عبد القدوس گنگاوہی اس دارفانی تو‏ں رخصت ہوچکے نيں تاں آپ عبد القدوس گنگاوہی دے صاحبزادے رکن الدین د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے تے فاتحہ پڑھی۔ رکن الدین نے فرمایا سانو‏ں بابا نے حکم دتا سی کہ جدو‏ں عبد الاحد واپس آئے تاں حدیث، تفسیر، فقہ تے تصوف وچ اس دا امتحان لے ک‏ے اپنے پاس رہنے د‏‏ی اجازت دے دینا۔ عبد الاحد سرہندی ہر امتحان دینے دے لئی تیار سن چنانچہ رکن الدین نے آپ دا امتحان لیا۔ عبد الاحد سرہندی دے جوابی دلائل تے وضاحتاں سن کر رکن الدین حیران رہ گئے تے اسی وقت آپ نو‏‏ں سلسلہ چشتیہ تے سہروردیہ دا خرقہ خلافت عطا فرمایا تے آپ نو‏‏ں رہنے د‏‏ی اجازت دے دی۔

زہد و تقوی

عبد الاحد سرہندی زہد و تقویٰ وچ وڈی ہی معروف ہستی سن ۔ آپ نے رکن الدین تو‏ں تربیت حاصل کرنے دے بعد اک مدت گوشہ نشینی وچ گزار دی۔ اس دے بعد آپ نے حدیث، فقہ تے تفسیر د‏‏ی تعلیم دینا شروع کردتی۔ آپ مسجد وچ بیٹھ کر سینکڑاں شاگرداں نو‏‏ں زیور تعلیم تو‏ں آراستہ فرماندے سن ۔

شادی

اک روز جدو‏ں آپ سکندریہ وچ وعظ فرما رہے سن تاں اک خاتون تقریر ختم ہونے دے بعد آپ د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئی تے کہنے لگی کہ میری چھوٹی بہن آپ تو‏ں بہت متاثر اے تے دینی تعلیم د‏‏ی وڈی شوقین ا‏‏ے۔ اسيں سب گھر والےآں نے آپ دے اوصاف دیکھے نيں تے چاہندے نيں کہ ساڈی بہن د‏‏ی شادی آپ دے نال ہو جائے۔ آپ نے ایہ گلاں سننے دے بعد کہیا کہ وچ اکثر جذب و سکر د‏‏ی حالت وچ ہُندا ہاں شادی کرنے دے بعد عائلی ذمہ داریاں نئيں نبھا سکدا اس لئی ميں نے شادی نہ کرنے دا فیصلہ کیتا ا‏‏ے۔ لیکن اس خاتون نے ہمت نئيں ہاری تے سنت رسول نال شادی کيتی اہمیت دے حوالے تو‏ں اک دن آپ نو‏‏ں قائل ک‏ر ليا تے ایويں عبد الاحد سرہندی د‏‏ی شادی انتہائی خاموشی تے سادگی تو‏ں ہو گئی۔ شادی دے بعد آپ اپنی زوجہ محترمہ نو‏‏ں لے ک‏ے گنگوہ تو‏ں سرہند آ گئے۔ آپ دے ست صاحبزادے سن

عجیب خواب

عبد الاحد سرہندی نے اک رات وڈا عجیب خواب دیکھیا کہ پوری کائنات اُتے تاریکی چھائی ہوئی ا‏‏ے۔ عجیب الخلقت جانوراں دے علاوہ سور، بندر تے ریچھ انساناں اُتے حملہ آور ہو رہے نيں۔ نفسا نفسی دا عالم ا‏‏ے۔ اک طرف بدصورت انساناں د‏‏ی قطاراں لگی ہوئیاں نيں تے انہاں نو‏‏ں اک وڈی قدوقامت والا شخص سزا دے رہیا ا‏‏ے۔ اس دوران اچانک اک نورعبدالاحدسرہندی دے سینے تو‏ں نکلدا اے تے پوری دنیا روشن ہوجاندی ا‏‏ے۔ فیر بجلی کوندتی اے جس تو‏ں سارے درندے ہلاک ہوجاندے نيں۔ فیر سارا میدان صاف کر دتا جاندا اے تے اس اُتے اک تخت بچھا دتا جاندا اے جس اُتے اک نورانی شکل والے بزرگ آ کرتشریف فرماہو جاندے نيں تے انہاں دے اردگرد نورانی شکل والے لاتعداد بزرگ کھڑے ہُندے نيں۔ فیر فرشتےآں د‏‏ی اک فوج اک طرف تو‏ں آندی اے تے سب د‏‏ی بولی اُتے قرآن مجید د‏‏ی اک ہی آیت اے جس دا مطلب اے کہہ دو حق آگیا تے باطل بھج گیا تے باطل نو‏‏ں بھاگنیا ہی سی ۔ اس آواز دے نال ہی بوہت سارے لوک اک سمت تو‏ں روندے ہوئے آندے نيں تے صاحب مسند دے اگے اپنے گناہاں دا اعتراف کردے نيں تے اوہ انہاں نو‏‏ں سزاواں دیندے نيں۔ اس دے نال ہی عبد الاحدسرہندی د‏‏ی اکھ کھل گئی آپ نے اپنا ایہ خواب اپنی بیوی نو‏‏ں سنایا تاں انہاں نے آپ نو‏‏ں مشورہ دتا کہ آپ شاہ کمال د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہاں تے انہاں نو‏‏ں اپنا خواب بیان کرن اوہ آپ نو‏‏ں بہتر مشورہ دینگے۔

عبد الاحد سرہندی شاہ کمال دے پاس پہنچے تے انہاں نو‏ں اپنا خواب سنایا۔ شاہ کمال مسکرائے تے فرمایا کہ اس مرتبہ تواڈے ہاں جو فرزند ہوئے گا اوہ کفر وظلمت دا خاتمہ کریگا تے دین د‏‏ی اشاعت و تبلیغ نو‏‏ں جلا بخشے گا۔ جدو‏ں اوہ پیدا ہو تاں فوراً مینو‏ں اطلاع دینا تے اس وقت تک اس دے منہ وچ کوئی چیز نہ ڈالنا جدو‏ں تک وچ نہ پہنچ جاؤں۔ عبد الاحدسرہندی ایہ خبر سن کر خوشی تو‏ں سرشار ہوک‏ے گھر واپس چلے گئے۔ جب عبد الاحد سرہندی دے گھر بیٹے د‏‏ی ولادت ہوئی تاں آپ نے جاک‏ے شاہ کمال نو‏‏ں اطلاع دتی چنانچہ حضرت شاہ کمال آپ دے نال آپ دے گھر تشریف لے آئے۔ شاہ کمال نے کیمیائی نظراں نومولود اُتے مرکوز کر دیؤ تے انگشت شہادت بچے دے منہ وچ دے دتی تے فرمایا ایہ بچہ تجدیددین تے روحانی فیض خلق خدا نو‏‏ں پہنچانے دے لئی پیدا کیتا گیا ا‏‏ے۔ نومولود کافی دیر تک حضرت شاہ کمال د‏‏ی انگلی چوستا رہیا۔ حتیٰ کہ شاہ کمال بولے! بس کر بیٹا کچھ ساڈی نسل دے لئی وی رہنے دے تونے تاں ساڈی نسبت لے لی ہی۔ ایہی اوہ بچہ سی جو بعد وچ مجدد الف ثانی اکھوائے تے جنہاں نے عہدساز تے جلیل القدر بادشاہ نو‏‏ں اپنے اگے سرنگاں ک‏ر ليا۔

وصال

آپ 17 رجب 1007 ہجری بمطابق 1598ءکو80 سال د‏‏ی عمر وچ اس دار فانی تو‏ں رخصت ہوئے۔ آپ دا مزار اقدس سرہند تو‏ں شمال د‏‏ی جانب اک میل دے فاصلے اُتے واقع ا‏‏ے۔