طرابزون دا محاصرہ (۱۲۲۲–۱۲۲۳)
طرابزون دا محاصرہ (۱۲۲۲–۱۲۲۳) | ||
---|---|---|
انتظامی تقسیم | ||
ملک | سلطنت طربزون | |
متناسقات | 41°00′00″N 39°44′00″E / 41°N 39.733333333333°E | |
|
||
ترمیم |
ترابزون دے مورخین روايتی طور اُتے اس محاصرے نوں سلطنت ٹریبزون تے سلطنت روم دے درمیان ۱۲۱۴ دے معاہدے دی بنیاد اُتے اک باصلاحیت تعلقات دے طور اُتے دیکھدے نيں۔ [۱] پر، تازہ ترین مطالعات دے مطابق، جو اناطولیہ ترکاں دے تاریخی تناظر نوں مدنظر رکھدے نيں، ایہ جنگ بحیرہ اسود دے ساحلی علاقےآں وچ ہوئی، خاص طور پر، سینٹ. ایہ سینوپ تے شمالی اناطولیہ اُتے کنٹرول قائم کرنے دے لئی دونے ریاستاں دے درمیان تنازع دی اک کڑی سی، جو ۱۳ويں صدی تک جاری رہی۔ [۲]
تصادم دے واقعات تے محاصرے دی تفصیلات چار ماخذ وچ محفوظ نيں: مائیکل پیناریٹوس دی "تریخ" ، [۳] "سینٹ یوجینیئس دا Encomion" از Constantine Lukit , The Chronicles of Ibn Al-Asiri , [۴] تے سب توں زیادہ وسیع پیمانے اُتے جان لازوروپولوس دا "خلاصہ"۔ [۵] اک پنجواں ماخذ ابن نطیف نوں وی سمجھیا جا سکدا اے، جس توں مراد سلطان رم، کیقباد تے "لسکر" دے درمیان ۱۲۳۰ دی لڑائی اے، جتھے کیقوباد نے پہلی جنگ جیندی سی، لیکن دوسری وچ اسنوں شکست ہوئی سی۔ R. انہاں تنازعات نوں جوڑنے دی کوشش کردا اے۔ ایم۔ شکوروف، لیکن میور شاید درست اے جدوں اوہ اسنوں ۱۲۱۴ وچ سینوپ دے محاصرے دے غیر واضح اکاؤنٹس توں جوڑدا اے۔ [۶] جان اولوف روزن کوئسٹ، لازاروپولوس دے اپنے ایڈیشن وچ ، زیر بحث کم دے نال کئی مسائل دی نشاندہی کردے نيں، جس دی وجہ توں روزن کیوئسٹ نوں یقین ہويا کہ ایہ گھٹ توں گھٹ دو ذرائع اُتے مبنی سی: پہلا اک ہیوگرافیکل کم سمجھیا جاندا سی، تے دوسرا، اوہ کہندے نيں، ڈیجینس اکریٹاس دی لکھی ہوئی مہاکاوی نظماں دا مجموعہ سی۔
شرط
سودھو۱۲۲۲ وچ ، ہدرونیکوس اول طرابزون سلطنت دے تخت اُتے بیٹھیا۔ اینڈرونیکوس پڑوسی سلطنت روم دی طرف توں خطرے توں بخوبی واقف سی، تے اس دا پہلا فیصلہ میلک دے نال اک معاہدے اُتے دستخط کرنا سی، جو دونے بادشاہتاں دے درمیان پرامن تعلقات دی ضمانت دینا سی۔ [۷] پر، میلک دے ویسل سینٹ۔ سینوپ دے رئیس (گورنر) ایٹومیس نے اس معاہدے نوں توڑیا تے اک بحری جہاز نوں لُٹ لیا جس وچ آرچن الیکسیئس پیکٹیئرز تے صوبہ خرسن دے ٹریبیزنڈ (دیکھو ایگر۔ Peratheia ) ٹیکس لگائے گئے سن ۔ شہنشاہ الیکسس نے فوری طور اُتے سینوپ دے حکمران دے خلاف انتقامی اقدامات دا حکم دتا تے ٹریبیزنڈ بیڑے دے نال کیراسس توں روانہ ہوئے۔ [۸] Trebizonds نے سینوپ دے مضافاتی علاقےآں تے شہر دے تجارتی مرکز نوں لُٹ لیا، بندرگاہ وچ موجود بحری بیڑے اُتے قبضہ کر ليا تے اس دے عملے دا قتل عام کيتا۔ رے ایٹومیس نوں مجبور کيتا گیا کہ اوہ ایلکس پاکٹیریز نوں قید توں رہیا کرے تے لُٹ مار واپس کرے۔ ترابزون دی سینوپ دی مہم کامیابی توں ختم ہوئی۔
جب سینوپ اُتے حملے دی خبر سلطان میلک دے دروازے تک پہنچی تاں اس نے فوراً فوج جمع کرکے ٹریبیزنڈ اُتے حملہ کرنا چاہیا۔ سلجوقی فوج نے ارزم دی طرف کوچ کيتا۔ جدوں شہنشاہ اینڈرونیکس نوں سلطان دے فیصلے دا علم ہويا تاں اس نے اک نويں آنے والے تنازعے دی تیاری شروع کر دتی تے اک فوج نوں "سوٹیروپولس تے لاسیا سے لے کے اوینیونامدی تک" جمع کرنے دا حکم دتا - غالباً اس وقت دی ٹریبیزنڈ سلطنت دی انتہائی مشرقی تے مغربی سرحدتیاں دونے فریق ہور تصادم دے لئی تیار نيں۔ [۹]
سینوپ اُتے حملے تے اس دے بعد ٹریبیزنڈ دے محاصرے دی تریخ دا تعین تن ذرائع توں کيتا جا سکدا اے: جان لازاروپولوس، مائیکل پیناریٹوس تے العسیری۔ جان لازوروپولوس اس واقعہ دی تریخ بازنطینی کیلنڈر دے سال ۶۳۷۱ توں اے، جو اینڈرونیکوس گیڈس دے دور حکومت دا دوسرا سال سی۔ [۱۰] بازنطینی کیلنڈر دا آغاز ستمبر دی پہلی تریخ توں ہويا، تے چونکہ شہنشاہ الیکسیس اول دا انتقال ۱ فروری ۱۲۲۲ نوں ہويا، اس لئی اسيں ایہ فرض کر سکدے نيں کہ اینڈرونیکس دی پیدائش دا دوسرا سال فروری ۱۲۲۳ اے۔ لازاروپولوس دے حوالے فروری تے ستمبر ۱۲۲۳ دے درمیانی عرصے دی نشاندہی کردے نيں۔ مائیکل پیناریٹوس دا کرانیکل میلک دی شکست دی تریخ وچ اوہی لفظاں استعمال کردا اے، [۳] اس لئی محاصرہ انہاں ادوار دے درمیان ہويا ہوئے گا۔ ایہ وی غور کرنا چاہیے کہ لازاروپولوس اکثر اپنے کم وچ تاریخاں دی نشاندہی نئيں کردا، سوائے اس معاملے کے۔ تنازعہ وچ کارروائی کيتی ترتیب نوں تیار کردے ہوئے، اوہ Etumis دے ذریعے بحری بیڑے دی برطرفی، طرابزون دی طرف توں Sinope دی طرف مارچ، تے محاصرے دے آغاز دے درمیان وقت دی وضاحت نئيں کردا اے۔ جس نے سانوں صرف ایہ کہنے دی اجازت دتی کہ پہلی دو صورتاں ۱۲۲۳ توں پہلے ہونے چاہئاں سی۔ خوش قسمتی توں، اک تیسرا ذریعہ، العسیر، سانوں دسدا اے کہ ۱۲۲۳ وچ ، منگولاں دا اک بحری بیڑا اناطولیہ دے نیڑے ڈُب گیا، جسنوں فیر سلجوقیاں نے لُٹ لیا۔ لہٰذا ایہ کہیا جا سکدا اے کہ ایہ تِناں واقعات چھ ماہ دے وقفہ توں یعنی فروری توں ستمبر ۱۲۲۳ دے درمیان رونما ہونے چاہئاں۔ [۱۱]
پہلی ملاقاتاں۔
سودھوکچھ مشکلات دے باوجود، اس تنازعہ دا سب توں جامع ذریعہ لازاروپولوس سنفوس اے۔ John Olof Rosenquist دے مطابق، Lazaropoulos نے گھٹ توں گھٹ دو مختلف ذرائع اُتے انحصار کیتا، جس دی وجہ توں اس دے کم دی تشریح کرنا مشکل ہو گیا تے جس نے شاید کم وچ کچھ واقعات دی تکرار نوں متاثر کيتا۔ ہور برآں، لازاروپولوس سانوں نويں تفصیلات پیش کردا اے، جو شاید اس نے گھڑ لی نيں، کیونجے اس دے کم دا مقصد معروضی تریخ نوں بیان کرنا نئيں اے، بلکہ ٹریبیزنڈ، یوجینیئس دے سرپرست سنت دی تعریف کرنا اے۔ [۱۲]
سینوپ اُتے حملے دے بعد، سلطان میلک دی فوج نے کاتوکیون وچ پڑاؤ ڈالیا، ایہ مقام بیبرٹ تے زیلوسا دے درمیان واقع سی۔ مقامی لوکاں دے مطابق بہترین راستہ خلدیہ دے راستے ہوئے گا، کیونجے اس جگہ تک پہنچنا مشکل اے تے نال ہی نال جنگجوواں دی آبادی وی اے، جس دی وجہ توں فوج دے لئی مارچ کرنا مشکل ہو جائے گا۔ [۱۳] انہاں اطلاعات دی بنیاد پر، سلطان نے اک تنگ درے دے نیڑے ڈیرے ڈالنے دا فیصلہ کيتا (جسنوں روزن کوئیسٹ "گیٹ آف پونٹس" دے برابر اے، جسنوں زیگانا وی کہیا جاندا اے )۔ [۱۴]
شہنشاہ اینڈرونیکوس نے تھیوڈور پولیمارچ دی قابل اعتماد دستہ نوں سپرد کيتا تے انہاں نوں پاس دے داخلی رستےآں اُتے بھیج دتا، جتھے انہاں نوں ترک دستےآں توں تصادم کرنا پيا۔ تھیوڈور اوہ سی جس نے شہنشاہ نوں سلطان دی آمد دی اطلاع دی۔ لازاروپولوس دے مطابق، لازاروپولوس اس وقت گرجا گھر وچ یوکرسٹ دے استقبال دے منتظر سن، جس دے بعد اس نے ۵۰۰ گھڑ سواراں دی قیادت دی تے ترکاں دے ہراول دستے دا مقابلہ کيتا۔ [۱۵] Andronicus دی کیولری اک بہت وڈے دشمن توں لڑ رہی سی، جس دی تعداد چار توں اک سی۔ اینڈرونکس پہلی مصروفیت وچ فتح یاب ہويا، لیکن ایہ دیکھ کے پِچھے ہٹ گیا کہ اوہ دشمن دے صرف اک چھوٹے توں حصے دا تعاقب کر رہیا اے۔ لابری دے قلعے نوں محفوظ کرنے دے بعد، شہنشاہ ٹریبیزنڈ واپس چلا گیا۔ سلطان دی فوج درہ توں اتری تے ٹریبیزنڈ دے قریب، منٹریون پہاڑی اُتے ، سینٹ یوجین دی خانقاہ دے سامنے ڈیرے ڈالے۔ Michel Kurshanskis دے مطابق، ایہ اک بے شمار فوج سی، جسنوں مقامی لوکاں نے پہلے کدی نئيں دیکھیا سی۔ [۱۶] سلطان دی فوج نے شہر دی فصیلاں دے نال تعینات، شہر دا محاصرہ کے لیا، تے ٹریبیزنڈ دے تجارتی مرکز نوں اگ لگیا دتی، جو شہر دے مشرقی مضافات دا حصہ سی۔ [۱۷] جداں ہی رات ہوئی، شہنشاہ اینڈرونیکوس نے قلعہ چھڈ دتا تے Panagia Chrysocephalos دے چرچ توں اپنے غم توں نجات دے لئی دعا کيتی۔
حملے
سودھواگلے چند دناں تک سلطان نے ٹریبیزنڈ دی دیواراں دی طرف دیکھیا، جتھے اسنوں صرف شکاریاں دے تیر نظر آئے۔ اس دے بعد اس نے پہلا حملہ کرنے دا فیصلہ کيتا۔ لازاروپولوس دا متن ایتھے واضح نئيں اے، لیکن ایسا معلوم ہُندا اے کہ ایہ جھڑپ قلعہ دے نیڑے ہوئی سی۔ [۱۸] حملہ آوراں توں اِنّے ہی شکاریاں نے ملاقات کيتی تے زمین دی تزئین دے فائدہ دی وجہ تاں۔ اس حملے نوں جلد ہی پسپا کر دتا گیا۔ [۱۹]
اگلا فرق اگلے دن شروع ہويا۔ چونکہ ساحل دی طرف شہر دی دیوار کم تے کمزور لگ رہی سی، سلطان نے فیصلہ کيتا کہ باغیاں نے اپنے خیمے ساحل دے نال پرانے ہتھیاراں توں لے کے "مغربی دریا" تک لگائے - ایہ شہر دی دیوار دے مغرب وچ واقع وادی سی۔ [۲۰] "صوراں نے جنگ دا اشارہ دتا تے تمام بے دیناں نے اک نال چلایا،" لازاروپولوس لکھدے نيں: "جرنیلاں نے بکتر بند گھڑسوار دستے نوں دیوار دے نیڑے رکھیا، تے انہاں دے پِچھے سلینگرز، جنگجو سن جنہاں نے پتھر پھینکے، گداگر تے جو لوک سن ۔ ڈھالاں اٹھائے، تے انہاں وچوں اوہ لوک جو محاصرے دے سامان دا انتظام کردے سن ۔ [۲۱]
جب سلطان، فوج دے اک حصے دے نال، شہر دی مغربی دیواراں اُتے دھاوا بول رہیا سی، شہنشاہ اینڈرونیکوس تے اس دے شورویراں نے دیکھیا کہ سینٹ۔ یوجینیوس دے سامنے چھڈیا ہويا فوج دا دوسرا حصہ ناامید تے کمزور دکھائی دے رہیا سی۔ اینڈرونیکوس نے گھڑ سواراں دا اک دستہ انہاں دی پوزیشناں دی طرف بھیجیا۔ جدوں سلطان نوں اس گل دا علم ہويا تاں اس نے دیواراں اُتے حملہ کرنا چھڈ دتا تے منٹریون پہاڑی دی طرف ودھ گیا۔ دراں اثنا، ترابزون دے لوکاں نے سینٹ دے عہدے اُتے قبضہ کر ليا۔ پروکوپیوس چرچ دے قریب۔ [۲۲] انہاں نے ترک کیولری دے ترقی یافتہ حصے دا مقابلہ کيتا۔ لازوروپولوس دے مطابق دونے طرف دے سرکردہ لوک میدان جنگ وچ گرے، انہاں وچوں سن : سلجوک دی طرف توں، سلطان دے رشتہ دار دے بیٹے ریئس ایٹومس تے لاطائنز، تے ترابزون دی طرف توں، جنرل جیورگی تھورنیکس تے چار ہور ممتاز۔ ٹرابزونائٹس گر گئے۔ جدوں سلطان دی باقی فوج واپس آرہی سی تاں امپریٹر نے خاموشی توں اپنی فوج دا رخ موڑ کر سینٹ پیس نوں عبور کيتا۔ Giorgi Gorge تے بحفاظت شہر وچ داخل ہوئے۔ [۲۳] اس حملے نے سلطان نوں غصہ دلایا، تے بدلہ لینے دے لئی، سینٹ۔ یوجینیوس چرچ اُتے چھاپہ ماریا گیا جس دے دوران چرچ دی اوپری دیوار تے فرش نوں تباہ کر دتا گیا۔
اگلے دن سلطان نے دوبارہ طوفان شروع کر دتا۔ انہاں نے تیر تے نیزے، پتھر تے ہور ذرائع توں چلایا۔ محافظاں نے تیراں توں جواب دتا، ایتھے تک کہ حملہ آوراں دے تیر ختم ہو گئے، اس مقام اُتے "سنز آف دتی لاز" گھوڑے دی پیٹھ اُتے نمودار ہوئے تے باغیاں نوں پِچھے ہٹا دتا۔ [۲۴]
اگلے دن سلطان نے شہر توں خطاب کيتا تے انہاں نوں ہتھیار سُٹن دی دعوت دتی۔ اس دے جواب وچ ، شہنشاہ نے سلطان دے سفارت خانے نوں طلب کیتا، جس اُتے اینڈرونیکس نے انہاں نوں کھانے دا سامان دکھایا۔ واپسی پر، سفیراں نے سلطان نوں دسیا کہ انہاں نے کيتا دیکھیا سی، تے جس نے سلطان نوں حیران کر دتا۔ [۲۵]
صوبے دی آبادی بشمول مچخیلیاں نے سلطان دی فوج اُتے حملہ کرنے دا فیصلہ کيتا۔ ایہ سمجھدے ہوئے کہ سلطان دی فوج اِنّی مضبوط دکھائی نئيں دیندی جِنّی ہن تک دکھائی دیندی سی، انہاں نے سلطان دے کیمپ اُتے حملہ کر دتا۔ انہاں نے گھوڑے چرائے، خیمےآں نوں تباہ کر دتا تے قیدیاں نوں لے کے انہاں دے محافظاں نوں تبدیل کر دتا۔ سلطان نے سینٹ یوجینیوس دے چرچ توں دوبارہ انتقام لیا۔ اس نے اپنے لوکاں نوں مدعو کيتا تے انہاں نوں اک عمارت وچ رکھیا جتھے انہاں دی تفریح کيتی جاندی سی، لازاروپولس دے مطابق، "کچھ جذباتی سوانیاں"۔ [۲۶]
اسی رات، لازوروپولوس دے مطابق، سینٹ یوجینیئس نے سلطان نال ملاقات کيتی تے اپنے آپ نوں شہر دی آبادی دے رہنما دے طور اُتے پیش کيتا تے سلطان توں کہیا کہ لوک شہر نوں اس دے حوالے کرنا چاہندے نيں۔ سلطان نے فوراً اپنی فوج نوں اکٹھا کيتا تے شہر دی طرف کوچ کیتا، جتھے اسنوں رات دے آنے والے دے ظہور تے شہر دے ہتھیار سُٹن دی توقع سی۔ اس دے بجائے، اوہ اک گہرے طوفان دی زد وچ آ گیا۔ تیز گرج، اولے، بجلی تے آندھی شروع ہو گئی۔ بڑھدا ہويا پانی سلجوقیاں وچوں کچھ نوں بہا لے گیا، انہاں وچوں کچھ نوں غرق کر دتا تے باقی نوں بکھر گیا۔ [۲۷] ایہ معلوم نئيں اے کہ لازاروپولس دی ایہ رپورٹ حقیقت دی تصویر سی یا نئيں، حالانکہ کانسٹنٹائن لوکیٹ اپنے کم وچ اس گل دی تصدیق کردا اے کہ سینٹ یوجین نے نہ صرف سلطان توں فوج کھو لی بلکہ میلک نوں پھڑنے وچ اینڈرونیکوس دی مدد وی کيتی۔ [۲۸] مائیکل پیناریٹوس نے تصدیق دی کہ سلطان دی فوج تقریباً مکمل طور اُتے تباہ ہو چکی سی۔ [۳]
سلطان ملک اپنے چند جنگجوواں دے نال میدان جنگ توں نکل گیا۔ اس اُتے کوریٹوریئن دے نیڑے ہلکے ہتھیاراں توں لیس مککیلینز نے قبضہ کر ليا سی، تے ایہ اوہ جگہ سی جتھے سینٹ یوجینیوس دا چرچ بنایا گیا سی، جو لازاروپولوس دے زمانے وچ کم کردا رہیا۔ [۲۹]
نتائج
سودھوپکڑے گئے میلک نوں ٹریبیزنڈ لیایا گیا۔ Andronikos نے اعزاز دے نال میلک دا استقبال کيتا۔ اس نے مشیراں دا اک اجلاس بلايا، جنہاں نے میلک دی رہائی دی حمایت کيتی۔ میلکس تے اینڈرینیکس دے درمیان اک معاہدہ طے پایا، جس دے مطابق دونے فریقاں دے درمیان تمام جاگیردارانہ تعلقات طے پاگئے: تاکہ ٹریبیزنڈز سلطان دے لئی فوجی خدمات انجام دینے، خراج تحسین پیش کرنے یا تحائف بھیجنے دے پابند نہ ہون۔ روایت دے مطابق ملک اینڈرونیکوس دی اعتدال پسندی توں بہت متاثر ہويا تے رہائی دے بعد ہر سال اسنوں عربی گھوڑے بطور تحفہ گھلدا تے یوجینیوس خانقاہ نوں مالی مدد فراہم کردا۔ [۳۰]
ولیم ملر دے مطابق ۱۲۳۰ وچ سلطنتِ ٹریبیزنڈ دی آزادی ختم ہو گئی جدوں خوارزم شاہ جلال الدین نے اناطولیہ اُتے حملہ کيتا تے سلطنت روم نوں چیلنج کيتا۔ جلال، جس نے ۱۲۲۰ دی دہائی وچ جارجیا دی سلطنت نوں فتح کيتا ، ہن اوہ براہ راست ترابزون دا پڑوسی اے۔ اس صورت حال وچ غیر جانبدارانہ پوزیشن برقرار رکھنا ناممکن ہو گیا تے اندرونیکوس خوارزمشاہ دا حلیف بن گیا۔ ۱۲۳۰ وچ ، سلطنت روم دے ہتھوں خوارزمائٹس دی شکست دے بعد، انہاں دی فوج وچوں کچھ ٹریبیزنڈ وچ چلے گئے، جس توں ملر نے ایہ قیاس کيتا کہ اندرونیکوس نے خوارزم شاہ دی حمایت کيتی۔ ملر نے ونسنٹ بیووز دی معلومات دا وی حوالہ دتا، جس دے مطابق ٹریبیزنڈ دے حکمران نے سلطان دے پاس ۲۰۰ نیزہ باز (۱۰۰۰ آدمی) بھیجے۔ [۳۱]
میلک دی شناخت
سودھوRosenquist دا کہنا اے کہ "Melik" ناں دی بجائے اک لقب ("بادشاہ"، "خودمختار") اے، تے ایہ صورت حال اس شخص دی شناخت وچ بوہت گھٹ کم کردی اے۔ [۳۲] میلیچس، ٹریبیزنڈ دے محاصرے دے منتظم دا ناں تن ذرائع وچ مذکور اے، یعنی: کانسٹنٹائن لوکیٹ، [۲۸] مائیکل پیناریٹوس [۳] تے لازاروپولوس۔ [۳۳] انہاں وچوں صرف لازاروپولوس دا کہنا اے کہ میلک "عظیم سلطان الاتائن ساپاٹینز دا بیٹا تھا"، اس نے اپنے رشتہ دار "لاطین" دا وی ذکر کيتا اے جس دا بیٹا میدان جنگ وچ مر گیا سی۔ ایہ تفصیل کسی مقامی روایت توں ہو سکدی اے جسنوں صرف اس نے محفوظ کيتا ہو یا اسنوں دوسرےآں نے گھڑ لیا ہوئے۔ [۳۴] میلک دے نال تن ممکنہ قسماں منسلک ہوسکدیاں نيں: جنہاں دی شناخت میلک دے طور اُتے کيتی جاندی اے: رومی دے سلطان علاء الدین کیقباد دے بیٹے؛ [۳۵] علاء الدین کیقباد، دی خسروف دا بیٹا؛ [۳۶][۳۷] یا بے برت دا سلجوقی امیر، مغیت الدین طغرل شاہ۔ [۳۸]
ادب
سودھو- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
فوٹ نوٹ
سودھو- ↑ For example, William Miller, Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204–1461, 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), გვ. 23f
- ↑ Claude Cahen, Pre-Ottoman Turkey: A General Survey of the Material and Spiritual Culture and History c. 1071–1330, 1968 (New York: American Council of Learned Societies, 2014), გვ. 166f, 284; Michel Kuršanskis, "L'empire de Trébizonde et les Turcs au 13e siècle", Revue des études byzantines, 46 (1988), გვ. 109-124; A.C.S. Peacock, "The Saliūq Campaign against the Crimea and the Expansionist Policy of the Early Reign of'Alā' al-Dīn Kayqubād", Journal of the Royal Asiatic Society, 3rd series, 16 (2006), გვ. 133-149
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ Panaretos, Chronicle, ch. 2. Greek text in Original-Fragmente, Chroniken, Inschiften und anderes Materiale zur Geschichte des Kaiserthums Trapezunt, part 2; in Abhandlungen der historischen Classe der königlich bayerischen Akademie 4 (1844), abth. 1, გვ. 11f; German translation, გვ. 42
- ↑ Peacock, "The Saliūq Campaign", გვ. 146
- ↑ John Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1141–1599; translated by Jan Olof Rosenqvist, The Hagiographic Dossier of St Eugenios of طرابزون in Codex Athous Dionysiou 154 (Uppsala: University Press, 1996), გვ. 309-335
- ↑ Peacock, "The Saliūq Campaign", გვ. 146f
- ↑ Michel Kuršanskis believes that this treaty was a renewal of the one Andronikos' predecessor negotiated. (Kuršanskis, "L'empire de Trébizonde", გვ. 114f)
- ↑ Kuršanskis, "L'empire de Trébizonde", გვ. 115 n. 24
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1183–1192; translated by Rosenqvist, The Hagiographic Dossier, გვ. 313
- ↑ Lazaropoulos Synopsis, ll. 1151–54; translated by Rosenqvist, The Hagiographic Dossier, გვ. 311
- ↑ Peacock, "The Saliūq Campaign", გვ. 147
- ↑ Rosenqvist offers a brief discussion of the issues with this source in Hagiographic Dossier, გვ. 50-63.
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1201f; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 313
- ↑ Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 407
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1220–1230; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 315
- ↑ Kuršanskis, "L'empire de Trébizonde", გვ. 116
- ↑ Likely Meydan, in the suburbs east of the city. Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 442, note on line 1254
- ↑ This is where Rosenqvist places "Epiphaneia". (Hagiographic Dossier, გვ. 444, note on line 1276)
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1271–1279; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 317
- ↑ Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 445, note on line 1283
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1284–1287; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 317
- ↑ In another miracle in his Synopsis, Lazaropoulos provides details about the location of this church to allow Rosenqvist to place it either at the base or on the eastern slopes of Mount Minthron. Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 416, note on lines 421f
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1315–1317; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 319. On the identity of these landmarks, see Rosenqvist's discussion at გვ. 448.
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1323–1338; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 321
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1364–1388; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 323
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, l. 1398; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 325
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1411–1473; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 325-329
- ↑ ۲۸.۰ ۲۸.۱ Encomium ll. 846-861; translated by Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 165
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, l. 1474–1477; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 329
- ↑ Lazaropoulos, Synopsis, ll. 1492–1587; translated in Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 329-335
- ↑ Miller, Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204–1461, 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), გვ. 23f
- ↑ Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 434f
- ↑ Lazaropoulos, Miracle 23; translated by Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 309-335
- ↑ Synopsis, ll. 1154f, 1304; translated by Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 311, 319
- ↑ E. Janssens, Trébizonde en Colchide (Brussels, 1969), გვ. 72 n. 2; Elizabeth Zachariadou, "طرابزون and the Turks (1352–1402)", Archeion Pontou, 35 (1979), გვ. 333 n. 3; Rosenqvist, Hagiographic Dossier, გვ. 434f
- ↑ Fallmerayer, Original Fragmenten, გვ. 107-109; George Finlay, The History of Greece and the Empire of Trebizond, (1204–1461) (Edinburgh: William Blackwood, 1851), გვ. 333 and note; A. Savvides, გვ. 79-88
- ↑ Zehiroglu, Ahmet M. ; "Trabzon Imparatorlugu 2" (Trabzon, 2016) ; გვ.14-15
- ↑ Cahen, Pre-Ottoman Turkey, გვ. 125; A. Bryer, "Greeks and Türkmens: The Pontic Exception", Dumbarton Oaks Papers, 29 (1975), გვ. 123