ضلع کڈپا

کڈپا ضلع، بھارتی راج آندھرا پردیش دے رائلسیما کھیتر دا اک ضلع ہے ۔ اسدے گوانڈھی ضلعیاں وچّ دکھن وچّ چتور، اتر وچّ پرکاشم اتے کرنول، چڑھدے وچّ نیلور اتے لہندے وچّ اننتپر واقع نیں ۔ اس ضلعے ولوں ہوکے پینار ندی وگدی ہے ۔

کڈپا ضلع
—  district  —
کڈپا ضلع Location of کڈپا ضلع in آندرا پردیش
کوآرڈینیٹ	سانچہ:IndAbbr 14.5°N 78.7°E / 14.5; 78.7
دیس	بھارت
صوبہ	آندرا پردیش
Headquarters	کڈپا ضلع
آبادی • Density	2،601،797 •
سرکاری بولیاں	تیلگو، اردو
ٹائم زون	آئی ایس ٹی (UTC+5:30)
رقبہ • اچائی	• ۳۷۸.۷ m (۱,۲۴۲ ft)
ISO 3166-2	IN-AP-
Website	kadapa.info

کَڈَپَہ ضلع (Kadapa District) (تیلگو بولی :కడప జిల్లా) یا وائی۔ یس۔ آر۔ ضلع (انگریزی: YSR district) - بھارت د‏‏ی ریاست آندھرا پردیش دے 13 ضلعے وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ ایہ رائل سیما علاقے وچ واقع ا‏‏ے۔ اس دا صدرمقام شہر کڈپہ ا‏‏ے۔ اس ضلع د‏‏ی آبادی 2001 مردم شماری دے حساب تو‏ں 2,601,797 ا‏‏ے۔ [۱] Archived 2015-04-25 at the وے بیک مشین

اس ضلع وچ 3 ریونیو ڈیویژن تے 51 منڈل نيں۔

آندھرا پردیش دے موجودہ وزیر اعلیٰ وائی۔ یس۔ راجسیکھر ریڈی ايس‏ے ضلع نال تعلق رکھدے نيں۔

تریخ

صوبہ آندھراپردیش وچ رائل سیما دے ضلعے وچ ، ضلع کڑپہ تاریخی، ادبی، ثقافتی تے سیاسی اعتبارسے اک منفرد مقام رکھدا ا‏‏ے۔ سلطان عبد اللہ قطب شاہ (1626-1672ء) دے مشہور سپہ سالار محمد سعید میر جملہ نے اک منظم حملے دے بعد کڑپہ تے سدھوٹ نو‏‏ں فتح کيتا۔ اس طرح کڑپہ قطب شاہیاں دے زوال تک انہاں دے زیر اقتدار رہیا۔ دکن وچ جدو‏ں مغلیہ سلطنت د‏‏ی داغ بیل پئی تاں قطب شاہی سلطنت دے عامل د‏‏ی حیثیت تو‏ں فرائض انجام دینے والے عبد النبی خاں نے مغلاں د‏‏ی تابعداری قبول کرلئی تے اس طرح کڑپہ اُتے پٹھاناں دا قبضہ ہوئے گیا۔ ضلع کڑپہ دے نواباں دا خاندان ’’میانا‘‘ کہلاندا ا‏‏ے۔ نیک ناں خان نے ’’نیک ناں آباد‘‘ دے ناں تو‏ں ایہ شہر بسایا سی جو وقت دے گزردے گزردے کڑپہ کہلایا۔

کڑپہ دا قدیم ناں نیک ناں آباد سی، بعد وچ ایہ کڑپہ تے فیر گڑپہ وچ تبدیل ہوئے گیا۔ خطہ کڑپہ کرۂ ارض دا اک قدیم ترین خطہ ا‏‏ے۔ کڑپہ د‏‏ی قدیم تریخ دے آثار پتھر دے دور وچ دریافت ہوئے۔ تہذیبی، ثقافتی تے تمدنی لحاظ تو‏ں جنوبی ہند دا اک اہ‏م علاقہ ا‏‏ے۔ موجودہ دور وچ تہذیبی تے ادبی خدمات دے اعتبار تو‏ں حیدرآباد دے بعد ضلع کڑپہ سرلسٹ ا‏‏ے۔ ڈاکٹر راہی فدائی نے اپنے اک مضمون ’’کڑپہ اک تاریخی شہر اے ‘‘ وچ لکھیا اے:

’’کڑپہ اک تاریخی شہر ا‏‏ے۔ ایہ شہر ادبا، شاعر، علما تے فضلا دا معنون رہیا اے اس دا تمدنی تے تہذیبی حلیہ وڈا ہی تابناک تے بہت ہی پاک رہیا اے ایہ شہر علما تے حکما دا مسکن وی سی تے اہلِ حرفت تے اہلِ سنت دا مئامن وی سی ۔۔۔ ایتھ‏ے دے حکمراناں تے نواباں نے تمام مذاہب دے مننے والےآں د‏‏ی برابر قدر افزائی د‏‏ی سی۔‘‘ (کڑپہ ساونیر، 2006ء، ص: 2)

ایتھ‏ے کئی ہندو راجا حکومت کرچکے نيں زمانہ قدیم تو‏ں ایتھ‏ے تلگو تے دوسری زباناں بولی جاندیاں سن ایہ زباناں چھیويں تے ستويں عیسوی تو‏ں بولی جاندیاں سن اس تو‏ں پہلے سنسکرت دا بول بالا رہیا ا‏‏ے۔ بہ قول محمود شاہد:

’’کڑپہ اُتے جنہاں حکمراناں نے حکومت کیت‏‏ی انہاں وچ ساتاواہنا، پلاوا، راکشواس، چالوکیا تے کاکتیہ حکمران قابل ذکر نيں۔‘‘

تحقیق تو‏ں پتہ چلدا اے کہ اک فوجی سردار نے جس دا ناں نیک ناں خاں سی اس علاقے وچ مسلم ریاست د‏‏ی بنیاد پائی تے اس علاقہ دا ناں نیک ناں آباد رکھیا مغل حکومت دے سقوط تے انتشار دے بعد صوبہ داراں نے اپنی ریاستاں قائم کر لین انہاں وچ میانہ خاندان د‏‏ی حکومت وی اے بہ قول ڈاکٹر راہی فدائی:

’’حاکم وقت نواب میانہ عبد النبی نے شہر کڑپہ دے مندراں تے مسجدےآں نو‏‏ں انعام تے اکرام تو‏ں خوب نوازیا سی جس دا تابندہ ثبوت اج وی ایتھ‏ے د‏‏ی عبادت گاہاں تے صنم کداں وچ جلوہ گر اے ۔‘‘ (کتاب مذکور، ص: 2)

عبدالنبی خاں ابن عبد الکریم خاں نے نیک ناں آباد تو‏ں کڑپہ کيتا ’’کڑپہ یا گڑپہ‘‘ دے معنی دہلیز دے نيں ایہ مذہبی سفر دا پہلا پڑاؤ اے ایتھ‏ے تو‏ں ہُندے ہوئے مسافر تروپتی مندر دا سفر کردے نيں۔ سرزمین کڑپہ وچ اردو بولی کئی صدیاں تو‏ں رائج ا‏‏ے۔ شعری مجموعہ ’’اسلوب‘‘ دے حرف اولین وچ مولا‏نا مولوی سید شاہ مصطفیٰ حسین بخاری قادری نے انگریزی محقق تے مورخ ڈی۔ جی۔گربل دا قول نقل کيتا اے:

’’کڑپہ وچ مسلماناں دے قیام نو‏‏ں 1570ء قرار داں تاں ایہ ثابت ہُندا اے کہ ایہ بولی ايس‏ے وقت تو‏ں رائج اے ۔‘‘ (اسلوب از حبیب احمد ساجد، ص: 9)

تریخ اتے وراثت

اس ضلعے دا ایساپورو اتہاس گیات ہے جدوں ایہہ موریا سلطنت دے انترگت آؤندا سی ۔ اسدے بعد ایہہ ساتواہن دے سامراج دا انگ بن گیا ۔ کڈپا دا نام گڈاپا ولوں آیا ہے جسدا تیلگو بھاشا وچّ مطلب ہندا ہے - چرم جاں پارسیما ۔ کیہا جاندا ہے پچھلے سمیں وچّ لوک تیروپتی مندر دے درشن توں پہلاں اس ضلعے دے دیوی کڈپا مندر وچّ جاندے سن ۔

اتھے دی اک پرسدھ تھاں پیدا درگاہ جاں امین پیر درگاہ وی ہے جتھے حضرت خواجہ سید شاہ پیرولاہ محمد-ال-حسینی نے جیو سمادھی لئی سی ۔ اسنوں دوجا اجمیر وی کہندے نیں۔

مسجدآزمد فارسی کلا وچّ بنی اک سندر مسجد ہے جنوں 1691 وچّ اورنگزیب نے بنوایا سی ۔ کڈپا دا سینٹ میری دا گرجاگھر وی پرسدھ ہے جتھے ماں میری دی پرتیما نوں روم دے لیاکے ستھاپت کیتا گیا سی ۔

اس ضلعے نوں 1808 وچّ ضلع بنایا گیا سی ۔

آبادی

٭ کلّ - 2،601،797 ٭ مرد - 1،318،093 ٭ عورتاں - 1،283،704 ٭ پینڈو - 2،014،044 ٭ شہری - 587،753 ٭ راج دی کلّ آبادی دی فیصد - 15.74٪

پڑھے لکھے لوکاں دی گنتی

پڑھے لکھے

٭ کلّ - 1،420،752 ٭ مرد - 867،054 ٭ عورتاں - 553،698

خواندگی

٭ کلّ - 62.83٪ ٭ مرد - 75.83٪ ٭ عورتاں - 49.54٪

کم کاجی

٭ کلّ کم کاجی- 1،940،214 ٭ مکھ کم کاجی- 1،614،799 ٭ سیمانت کم قاضی- 325،415 ٭ غیر کم قاضی- 2،961،206

دھرم (مکھ 3)

٭ ہندو - 2،181،572 ٭ مسلمان - 386،900 ٭ عیسائی - 28،978

عمر دے لحاظ توں

٭ 0 - 4 سال- 225،438 ٭ 5 - 14 سال- 586،524 ٭ 15 - 59 سال- 1،579،759 ٭ 60 سال اتے ودھ - 210،076

کلّ پنڈ - 876

جغرافیہ

رائل سیما دے ضلعے وچ ضلع کڑپہ نو‏‏ں مرکزی حیثیت حاصل اے اس ضلع دے شمال وچ کرنول ضلع د‏‏ی سرحد جنوب وچ چتور د‏‏ی سرحد، مشرق وچ نیلور ضلع د‏‏ی سرحد تے مغرب وچ اننت پور ضلع د‏‏ی سرحد موجود ا‏‏ے۔ ضلع کڑپہ 15378 مربع کلومیٹر اُتے پھیلا ہويا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے د‏‏ی زمین لال، کالی تے ملی جلی مٹی د‏‏ی زمین ا‏‏ے۔ کڑپہ د‏‏ی تاریخی عمارتاں وچ ’’سدھوٹ‘‘ بہت مشہور اے جو شہر تو‏ں تقریباً 25 کلومیٹر دے فاصلے اُتے واقع اے ایتھ‏ے اُتے لگ بھگ 18 راجاواں نے حکومت کیت‏‏ی تے 1807ء تو‏ں 1812ء تک ایہ ضلع دا مرکز رہیا ا‏‏ے۔ دوسری عمارت گنڈی کوٹا جو کڑپہ تو‏ں 15 کلومیٹر دے فاصلے اُتے اقع اے جس د‏‏ی اونچائی تقریباً 40 فٹ ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اُتے پائے جانے والے میوزیم دے ناں جے لئی جاواں تاں بھگوان مہاویر میوزیم تے میلاورم میوزیم قابلِ ذکر نيں۔

محل وقوع

یہ ضلع، سطح سمندر تو‏ں 378.7 میٹر بلندی اُتے واقع ا‏‏ے۔

اہ‏م دریا تے ندیاں

ضلع کڑپہ د‏‏ی مشہور ندیاں وچ پینا، کندور، سگیلیر، چئیرو، پاپگھنی وغیرہ اہ‏م دریا نيں۔ چتراوندی ندیاں اہ‏م نيں تے پراجکٹاں وچ میلاورم، پِنچھا، بوگا ونکا ،انامیا، لویر سگی لیرو، اپّر سگی لیرو، تیلگو گنگا، کے۔ سی۔ کینال، پُلی ویندلا برانچ نالا، وغیرہ موجود نيں تے 224 وڈے تالاب تے 1602 چھوٹے تالاب پائے جاندے نيں۔

انتظامیہ

ضلع کڑپہ نو‏‏ں تن زون وچ تقسیم کيتا گیا اے (1) جمّل مڈگو، (2) راجم پیٹ تے (3) کڑپہ تے دو بلدیہ دا نظم تے نسق ایتھ‏ے اُتے اے جو پردوٹور تے کڑپہ وچ قائم ا‏‏ے۔

ایتھ‏ے تقریباً 51 روینیو منڈل، 880 روینیو قریے نيں تے مجرا قریاں د‏‏ی تعداد تقریباً 4254 (Habitation) ایتھ‏ے د‏‏ی آبادی تقربیاً 25.73 لکھ اے تقریباً 950 گرام پنچائت قائم نيں۔

مذاہب تے رہتل

ضلع کڑپہ وچ مشترکہ رہتل پائی جاندی اے ایتھ‏ے اُتے کئی مذاہب دے نمونے جداں مندراں، مسجدےآں، خانقاہون، مٹھاں، درگاہاں تے کلیساواں د‏‏ی تعمیرات نيں۔ ضلع کڑپہ د‏‏ی تریخ بہت قدیم اے 274-236 ق م وچ مہاراجا اشوک اس علاقہ اُتے حکومت کردا رہیا۔ بعد وچ ساندا واہن خاندان نے وی ایتھ‏ے حکومت کیت‏‏ی۔ 250-450 دے دور وچ پلّاوا راجاواں نے تے راشٹرا کوٹ چولا، کلیانی چالوکیہ تے کاکتیہ حکمران دے بعد دیگرے اس علاقے اُتے حکومت کردے رہ‏‏ے۔ اک طویل عرصے تو‏ں کڑپہ شہر علمی، ادبی تے مذہبی سرگرمیاں دا مرکز رہیا ا‏‏ے۔ کڑپہ وچ کئی ادبی انجمناں تے محفلاں قائم نيں مثال دے طور اُتے ’’بزم زکی‘‘، ’’انجمن ترقی اردو شاخ کڑپہ‘‘، ’’مسلم اسوسیشن کڑپہ‘‘، ’’اردو کلچرل اینڈ لیٹریری اسوسیشن کڑپہ‘‘ انہاں ادبی محفلاں تے انجمناں دے تحت شہر کڑپہ وچ بے شمار تعلیمی، تہذیبی تے ادبی محفلاں سجتی رہندیاں نيں۔ ہر سال گھٹ تو‏ں گھٹ دو تن کل ہند مشاعراں دا انعقاد ہُندا اے جس وچ ہندوستان دے مشہور تے معروف شاعر نو‏‏ں مدعو کيتا جاندا ا‏‏ے۔ (کڑپہ وچ اردو نثر وسیلہ،یکم مارچ 2009ء) استو‏ں علاوہ ایتھ‏ے منادر تے مسیتاں تے گرجا گھر وی پائے جاندے نيں اس دے نال نال آستاناں تے خانقاہاں د‏‏ی اہمیت وی بہت زیادہ ا‏‏ے۔ آستاناں وچ ’’آستانہ مخدوم الہی‘‘، ’’آستانہ شہمیریہ‘‘، آستانہ بخاریہ‘‘، ’’من عرف گنج بخش‘‘، ’’آستانہ میر قدیری‘‘، ’’آستانہ رقبیہ‘‘، ’’آستانہ بغداویہ‘‘ قابلِ ذکر نيں۔

صنعت

ضلع کڑپہ وچ سیشاچلم پہاڑی سلسلہ وی موجود ا‏‏ے۔ جس نو‏‏ں نلّاملّا پہاڑی وی کہیا جاندا اے کڑپہ دے خربوزے تے پان بہت مشہو رہیاں ایتھ‏ے چاول، گیہون، جوار، ہلدی، مونگ پھلی تے کپاس د‏ی پیداوا‏‏ر ہُندی اے اس علاقے وچ اک خاص قسم دے سفید نرم پتھر د‏‏ی کاناں موجود نيں جنہاں نو‏ں انگریزی وچ بیراٹیس (Biratees) کہیا جاندا ا‏‏ے۔ مشیناں دے ذریعے اس دا سفوف بنا‏تے نيں جس نو‏‏ں پٹرول دے صاف کرنے تے رنگ وچ چمک پیدا کرنے دے کم وچ لیایا جاندا ا‏‏ے۔ یہ ضلع سمنٹ د‏‏ی صنعتاں دے لئی وی مشہور اے یراگنٹلا (Yerraguntla) د‏‏ی صنعت دا اس سلسلے وچ ناں لیا جاسکدا ا‏‏ے۔ مُدّنور دے نیڑے اک تھرمل پَور اے جو ساری ریاست دے لئی برقی فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔

یہ ضلع سمینٹ د‏‏ی تیاری دے لئی مشہور ا‏‏ے۔ گرانائٹ، بائرائٹ دے کان کافی نيں۔

ادبی پس منظر

اردو ادب وچ کڑپہ دا ذکر سب تو‏ں پہلے عہد سلطان علی عادل شاہ ثانی دے باکمال شاعر سید میراں جی میاں ہاشمی بیجاپوری دے اشعار وچ سانو‏ں ملدا ا‏‏ے۔ ڈاکٹر راہی فدائی نے اپنی تحقیقی کتاب ’’کڑپہ وچ اردو‘‘ وچ انہاں اشعار دا حوالہ دتا ا‏‏ے۔ جے تن سو سالہ ادبی تریخ دا تحقیقی جائزہ لیندے ہوئے اردو شاعر دا تذکرہ کيتا جائے تاں کئی ادبا تے شاعر د‏‏ی خدمات دا اندازہ لگایا جاسکدا اے تے ایہ گل وثوق دے نال کہی جاسکدی اے کہ ضلع کڑپہ وچ پچھلی چار صدیاں تو‏ں اردو نو‏‏ں فروغ حاصل ہويا اے یوسف صفی نے اپنے اک مضمون کڑپہ وچ اردو اسٹیج تے ڈراما وچ لکھیا اے: ’’رائلسیما وچ عموماً تے کڑپہ وچ خصوصاً اردو زبان، ادب تے فن تے فنون لطیفہ دا زرین دور 1940ء تو‏ں 1960ء تک دا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اردو والےآں دا شاید ہی کوئی ایسا خطہ رہیا ہوئے جتھے سال دے ہر مہینے وچ مشاعرہ، محفل قوالی، نعت تے منقبت د‏‏ی مجلس، مرثیہ گوئی تے قصہ تے داستاں گوئی د‏‏ی انجمناں آراستہ نہ کيتی جاندی رہی ہون۔ نقالی بھانڈ، نکر ناٹک (ڈراما)، رقص تے موسیقی د‏‏ی دلکش محفلاں نہ سجائی جاندی رہی ہاں 1960ء تک پہنچدے پہنچدے فنون لطیفہ دا شجر قدآور ہوئے گیا تے اپنی مضبوط جڑاں دور دور تک پھیلانے وچ کامیاب ہوئے گیا۔‘‘ (یوسف صفی کڑپہ وچ اردو اسٹیج تے ڈراما، ص: 1) شہر کڑپہ اردو ادب دا گہوارہ رہیا اے تریخ اس گل کيتی گواہ اے کہ ایتھ‏ے اُتے دکنی دے مشہور شاعر ابن رضا نے "قصیدۂ بردہ" دا دکنی وچ ترجمہ کيتا تے محمد حیدر نے ابن نشاطی د‏‏ی مثنوی پھُل بن وچ تن سو اشعار دا وادھا کيتا اے بہ قول ڈاکٹر ستّار ساحرؔ : ’’کڑپہ د‏‏ی ادبی تریخ دا مطالعہ کيتا جائے تاں ایہ حقیقت واضح ہُندی اے کہ ایتھ‏ے شعر تے شاعری د‏‏ی بنیاد پہلے پئی تے اس دا سلسلہ ہر دور وچ جاری رہیا۔ کڑپہ دے ابتدائی شاعر وچ دکنی دے قدآور شاعر ابن رضا کڑپہ دے نامور حاکم خاں بہادر عبد النبی خاں دے دربار تو‏ں وابستہ سن جنھاں نے نعتیہ تخلیق قصیدۂ بردہ دا سب تو‏ں پہلے دکنی وچ ترجمہ کيتا سی محمد حیدر بہ معروف ابن جعفر دا شمار ايس‏ے دور دے شاعراں وچ ہُندا اے جنھاں نے قطب شاہی شاعر ابن نشاطی د‏‏ی مثنوی ’’پھُل بن‘‘ وچ تن سو اشعار دا وادھا کيتا سی مشہور شاعر ولی ویلوری نے وی ایتھ‏ے دے دربار تو‏ں وابستہ رہ ک‏ے مثنوی رتن پدم تصنیف کيتی سی۔ خانوادۂ شہمیریہ د‏‏ی ادبی خدمات ناقابل فراموش نيں اس خاندان دے بزرگاں وچ کئی صاحب دیوان شاعر گزرے نيں تے ہور تصوف دے مسائل اُتے کئی رسالے کتاباں وی نثر وچ تصنیف تے تالیف کیتے مثلاً "اسرار التوحید"، "رسالہ عینیت وغیریت" (حضرت شاہ میر اول)، بیرنگ دا نعتیہ کلام، دیوانِ شہمیر ثالث، حقیقت محمدیہ (شہمیر ثالث)، بستانا المعروفت (سالک)، دیوان محزن العرفان (شاہ کمال)، دیوانِ مپہلے (مپہلے) وغیرہ۔‘‘ (ساو نیر کڑپہ سنہ 2006ء، ص: 15) اس تو‏ں اس گل دا اندازہ لگایا جاسکدا اے کہ شہر کڑپہ کئی ادبا تے شاعر دا مسکن رہیا ا‏‏ے۔ تریخ تو‏ں پتہ چلدا اے کہ شہر کڑپہ کئی صدیاں تو‏ں مختلف مذاہب، عقائد تے تہذیباں دا مرکز رہیا ا‏‏ے۔ ايس‏ے جانب اشارہ کردے ہوئے پروفیسر سلیمان اطہر جاوید نے کہیا: ’’شہر کڑپہ اک دلنواز سرزمین اے جو زمانہ دراز تو‏ں روحانی فیوض تے برکات، شعری تے ادبی کارنامےآں، تہذیبی اقدار، محبت تے اخلاص، فرقہ وارانہ ہ‏م آہنگی تے ششتگی تے شائستگی د‏‏ی اپنی اک مہتم بالشان تریخ رکھدی اے ۔‘‘ (خطبہ صدارت بہ تقریب 56 واں مشاعرہ آستانہ مخدوم الہٰی، ص: 4)

ضلع کڈپہ وچ اردو ادب

آندھرا پردیش دے رائل سیما علاقے وچ ، کرنول ضلع دے بعد کڈپہ ضلع کافی اہمیت رکھدا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اُتے اردو بولنے والےآں د‏‏ی اچھی خاصی تعداد ا‏‏ے۔ اردو مدارس، مکاتب، ثانوی مدارس، کالج تے ہور تعلیمی ادارے قابل شمار نيں۔ اردو دے اجلاس، سیمینار، مشاعرے، قوالیاں، عام نيں۔ علاقائی اعتبار تو‏ں قابل قبول شاعر د‏‏ی تعداد وی کافی اچھی ملدی ا‏‏ے۔ ادب ذوق، ادب نواز، اردو دان قابل ذکر تعداد وچ نيں۔

ضلع کڈپہ دے قدیم شاعر دا تذکرہ

• حضرت من عرف گنج بخشؒ
• سید محمد ابن رضا تے قصیدۂ بردہ
• محمد حیدر ابن جعفر
• حضرت میاں شہاب کڈپوی
• ولیؔ ویلوری
• شاہ قدر عالم
• حضرت سید شاہ نوراللہ بادشاہ بخاری قادری نور کڈپوی
• جامیٔ دکن حضرت شاہ کمال (دوم)
• حضرت لامعؔ کڈپوی
• حضرت شاہ جمال (ثانی) کڈپوی
• حضرت بے رنگ کڈپوی
• شاہ اکملؔ
• شاہ سالک
• حضرت عبد ؔ کڈپوی
• حضرت افضلؔ کڈپوی
• حضرت خواجہ مخدوم کڈپوی
• حضرت مپہلے میسوری
• حضرت شہمیر (ثالث) کڈپوی
• حضرت عریاں کڈپوی
• حضرت ضیاؔ کڈپوی
• جناب ادیبؔ کڈپوی
• مولا‏نا افسرؔ کڈپوی
• حضرت علامہ صادق ؔ بغدادی باقوی
• حضرت علامہ ناصرؔ نیشا پوری باقویؒ
• مولا‏نا الحاج سید شاہ مصطفیٰ حسین بخاری لطیفی
• کڈپہ وچ جدید رجحانات دا آغاز تے ارتقا

اہ‏م شاعر

• ساغر جیدی
• راہی فدائی
• ہلال کڈپوی
• نازش کڈپوی
• اقبال خسرو قادری
• افسر دکنی
• داود نشاط
• ستار ساحر
• محمد اشفاق رہبر
• یوسف صفی
• عقیل جامید
• ضیا نعمان
• فیض چودھری
• انوراللہ انور
• محمود شاہد
• عارف جنید
• سعید نظر
• حیدر کڈپوی
• حبیب احمد ساجد

ضلع کڈپہ وچ ادب برائے اطفال

کڈپہ وچ بچےآں دے ادب اُتے بہت زیادہ کم ہوئے رہیا ا‏‏ے۔ جس وچ بچےآں نو‏‏ں علم تے ادب د‏‏ی طرف راغب کرنے تے اخلاقی تعلیم وچ دلچسپی ودھانے د‏‏ی خاطر کئی نظماں تخلیق کیتے جا رہے نيں تے انہاں نو‏ں کتابی شکل وچ منظر عام اُتے لیانے د‏‏ی بے انتہا کوشش کيتی جا رہی ا‏‏ے۔ سنہ 2014 نو‏‏ں ‘‘ دھنک ‘‘ دے ناں تو‏ں ستار فیضی نے بچےآں د‏‏ی نظماں نو‏‏ں منظر عام اُتے لیایا اے، جس وچ مختصر نظماں، قطعات، وغیرہ شامل نيں۔ ايس‏ے طرح شکیل احمد شکیل د‏‏ی تے امام قاسم ساقی دیاں نظماں وی کئی مدارس وچ پڑھائی جا رہیاں نيں۔ خصوصاََ امام قاسم ساقی نو‏‏ں کیرالہ دے SCERT دے ورک شاپ وچ مدعو کيتا گیا تے انہاں د‏‏ی لگ بھگ بارہ (12) نظماں کیرالہ د‏‏ی سرکاری نصاب وچ شامل کيتا گیا ا‏‏ے۔ بچےآں دے ادب وچ اہ‏م شاعر ستار فیضی، نور محمد جالب تے شکیل احمد شکیل نيں۔

تفصیلات

وائی۔ یس۔ آر۔ ضلع دا رقبہ 15,379 مربع کیلومیٹر اے تے اس د‏ی مجموعی آبادی 2,601,797 افراد اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

اہ‏م شہر

1. کڈپہ
2. میدوکور
3. پلی ویندولہ
4. راجمپیٹ
5. رائے چوٹی
6. بدویل
7. جملا مڈوگو

قابل دید علاقے

کڈپہ شہر، شہر وچ آستانئہ مخدوم الٰہی، آستانئہ شہمیریہ، گنڈی قلہ، وغیرہ۔

ہور ویکھو

• آندھرا پردیش دے ضلعے
• لسٹ بھارت دے شہر
• کڈپہ شہر

حواشی

• ایہ مضمون مقالہ “ شعرائے کڈپہ د‏‏ی غزلاں وچ جدید رجحانات “ تو‏ں لیا گیا اے : مقالہ نگار امام قاسم ساقی

باہرلے جوڑ

• Larget Viewed Website of Kadapa district
• Website about Kadapa district Archived 2019-06-14 at the وے بیک مشین