شینہائی انقلاب
شینہائی انقلاب (انگریزی: Xinhai Revolution) (چینی: 辛亥革命; ||پینین]]: Xīnhài Gémìng) جسنوں چینی انقلاب تے 1911ء دا انقلاب وی کہیا جاندا اے اک انقلاب سی جس نے چین دے آخری سلسلہ شاہی (چنگ خاندان) دا خاتمہ کيتا جس دے نتیجے وچ جمہوریہ چین (1912ء–1949ء) دا قیام عمل وچ آیا۔ انقلاب دا ناں شینہائی اس وجہ توں اے کیونجے ایہ 1911ء وچ ہويا جو چینی تقویم دے مطابق شینہائی (辛亥; 'دھاتی سور') دا سال اے۔ [۲]
اس انقلاب وچ بوہت سارے بغاوتاں تے شورشاں شامل سن۔ اس دا اہم موڑ 10 اکتوبر 1911ء نوں ہونے والی ووچانگ شورش (چینی: 武昌起义) سی جو "ریلوے تحفظ تحریک" اُتے غلط انداز وچ پیش آنے دی وجہ توں سی۔ انقلاب دا اختتام 12 فروری 1912ء نوں چھ سالہ آخری شہنشاہ پویی دی تخت توں دستبرداری اُتے ہويا۔ اس دے نال ہی دو ہزار سالہ چینی شاہی دور دا اختتام تے چینی ابتدائی جمہوری دور دا آغاز ہويا۔ [۳]
انقلاب دی بنیادی وجہ چنگ خاندان دا زوال سی جو چین نوں جدید بنانے تے غیر ملکی جارحیت دا مقابلہ کرنے وچ ناکام ثابت ہويا سی۔ بوہت سارے زیر زمین "چنگ مخالف گروہ"، جلاوطن چینی انقلابی چنگ خاندان نوں ختم کرنے دی کوشش وچ سن ۔ مختصر خانہ جنگی چنگ حکومت دے با اثر چینی فوجی تے حکومتی اہلکار یوان شیکائی تے تونگمینگہوئی (متحدہ جماعت) دے رہنما سن یات سین دے درمیان اک سیاسی سمجھوتے دے ذریعے ختم ہوئی۔
جمہوریہ چین تے اصل سرزمین چین اُتے عوامی جمہوریہ چین دونے خود نوں شینہائی انقلاب دا جائز جانشین تصور کردے نيں تے قوم پرستی، جمہوریت، چین تے قومی اتحاد دے نظریات سمیت اس دا احترام کردے نيں۔ تائیوان وچ 10 اکتوبر "دہرے دس" دن دے طور اُتے جمہوریہ چین دا "قومی دن" اے۔ اصل سرزمین چین، ہانگ کانگ تے مکاؤ وچ ایہ دن شینہائی انقلاب دے سالانہ جشن دے طور اُتے منایا جاندا اے۔
ہور ویکھو
سودھو
حوالے
سودھو- ↑ Kit-ching (1978), pp. 49–52.
- ↑ Li Xing. [2010] (2010). The Rise of China and the Capitalist World Order. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN [[Special:BookSources/0-7546-7913-6, ISBN [[Special:BookSources/978-0-7546-7913-4. p. 91.
- ↑ Li, Xiaobing. [2007] (2007). A History of the Modern Chinese Army. University Press of Kentucky. ISBN [[Special:BookSources/0-8131-2438-7, ISBN [[Special:BookSources/978-0-8131-2438-4. pg 13. pg 26–27.