شہدائے کربلا دے ناں تے اُنہاں دا مختصر تعارف

شہدائے کربلا امام حسینؑ دے انہاں ساتھیاں نو‏‏ں کہیا جاندا اے جو سن 61ھ روز عاشورا نو‏‏ں واقعہ کربلا وچ لشکر عمر سعد دے نال جنگ وچ شہید ہوئے۔ شہدائے کربلا د‏‏ی دقیق تعداد معلوم نئيں لیکن مشہور قول د‏‏ی بنا اُتے انہاں د‏‏ی تعداد 72 سی۔ دوسرے اقوال وچ انہاں د‏‏ی تعداد 78، 87 تے 145 تک ذکر کيتی گئیاں نيں۔ شہدائے کربلا وچو‏ں 18 شہداء بنی‌ہاشم تو‏ں سن ۔ بنی ہاشم وچ امام حسینؑ، عباس بن علی تے علی اکبر جدو‏ں کہ اصحاب وچ حر بن یزید ریاحی، حبیب بن مظاہر تے مسلم بن عوسجہ دا ناں شہدائے کربلا وچ نمایاں طور اُتے لیا جاندا اے ۔شہدائے کربلا نو‏‏ں بنی اسد دے کچھ افراد نے دفن کيتا۔ حر بن یزید دے علاوہ باقی تمام شہداء کربلا وچ ہی مدفون نيں۔

شہید اصحاب

حضرت حر ابن یزید الریاحی

علی ابن حر الریاحی

نعیم بن العجلا الانصاری

عمران بن کعب الاشجعی

حنظلہ ابن عمر الشیبانی

قاسط بن زہیر التغلبی

کردوس بن زہیر التغلبی

کنانہ بن عتیق التغلبی

عمر بن صبیقی الضبعی

ضرغامہ ابن مالک التغلبی

غامر بن مسلم العبدی

سیف ابن مالک العبدی

عبد الرحمان الارجبی

مجمع بن عبداللہ العامذی

حیان بن حارث السلمانی

عمرو بن عبداللہ الجندعی

حلاس بن عمر الراسبی

نعمان بن عمرالراسبی

سوار ابن ابی عمیر الہمدانی

عمار ابن سلامتہ الدالانی

زاہر بن عمر الکندی

جبلہ ابن علی الشیبانی

مسعود بن حجاج التیمی

حجاح ابن بدر التیمیمی السعدی

عبداللہ ابن بشر الخثعمی

عمار ابن حسان الطائی

عبداللہ ابن عمیر الکلبی

مسلم ابن کشیر الازدی

زہیر ابن سیلم الازدی

عبد اللہ بن یزید العبدی

بشر بن عمر الکندی

عبداللہ بن عروہ الغفاری

بریر ابن خضیر الہمدانی

وہب ابن عبداللہ الکلبی

ادہم بن امیتہ العبدی

امیہ بن سعد الطائی

سعد ابن حنظلہ التمیمی

عمیر ابن عبداللہ المد حجی

مسلم بن عوسجہ الاسدی

ہلال ابن نافع البجلی

سعید بن عبداللہ الحنفی

عبد الرحمن بن عبد المزنی

نافع بن ہلال الجملی

عمر ابن قرظتہ الانصاری

جون بن حوی غلام الغفاری

عمر ابن خالد الصیدادی

حنظلہ ابن اسعد الشبامی

سوید ابن عمار الاتماری

یحیی بن سلیم المازنی

قرہ ابن ابی قرتہ الغفاری

مالک انہاں انس المالکی

ذیاد ابن غریب الصائدی

عمر بن مطاع الجعفی

حجاج ابن مسروق المدحجی

زہیر ابن قین ابجلی

حبیب ابن مظاہر الاسدی

ابو ثمامہ عمرو بن عبداللہ الصیدادی

انیس بن معقل الاصبحی

جابر انہاں عروۃ الغفاری

سالم مولی عامر العبدی

جنادہ ابن کعب الخزرجی

عمر بن جنادۃ الانصاری

جنادہ بن الحرث السلمانی

عابس ابن شبیب الشاکری

شوذب ابن عبداللہ الہمدانی

عبد الرحمان بن عروۃ الغفاری

حرث ابن امرو القیس الکندی

یزید ابن زیاد الہدلی

ابو عمرو النہثلی

جندب بن حجیر الخولانی الکندی

سلمان بن مضارب الانماری

مالک ابن عبداللہ الجابری

شہدائے بنی ہاشم علیہ السلام اجمعین ۔ تعداد 18

عبداللہ ابن مسلم

محمد ابن مسلم

جعفر ابن عقیل

عبد الرحمان بن عقیل

عبداللہ ابن عقیل

موسی ابن عقی

عون بن عبداللہ بن جعفر طیار

محمد ابن عبداللہ بن جعفر طیار

عبداللہ الاکبر عرف عمرو بن الحسن ابن علی ابن ابی طالب

قاسم بن حسن ابن علی ابن ابی طالب

عبداللہ ابن حسن ابن علی ابن ابی طالب

عبداللہ بن علی ابن ابی طالب

عثمان بن علی ابن ابی طالب

جعفر بن علی ابن ابی طالب

علمدار کربلا عباس بن علی ابن ابی طالب

علی اکبر بن الحسین الشہید ابن علی ابن ابی طالب

محمد بن ابی سعید بن عقیل

علی اصغر ابن الحسین الشہید ابن علی ابن ابی طالب.

امام حسین دے رُفقاء

حضرت حُر ابن یزید الریاحی

آپ دا ناں گرامی حُر بن یزید ابن ناجیہ ابن قعنب بن عتاب بن حرمی ابن ایاح بن یربوع بن خنظلہ بن مالک بن زید مناۃ ابن تمیم الیرنوعی الریاحی سی۔ آپ دا شمار کوفے دے روساء وچ ہُندا سی ۔ واقعہ کربلا وچ آپ د‏‏ی امام علیہ السلام تو‏ں پہلی ملاقات مقام شراف اُتے ہوئی سی جدو‏ں حُر دا لشکر پانی د‏‏ی تلاش وچ بے حال تے پریشان سی ۔ امام عالی مقام ساقی کوثر نے لشکر نو‏‏ں سیراب کرنے دا حکم دتا تے اس دے بعد حُر نے نماز امام د‏‏ی اقتداء وچ پڑھی تے بعد وچ نماز راستہ روکنے تے محاصرہ کرنےکا عندیہ دتا ۔

امام نے فرمایا کہ حق اُتے جان دینا ساڈی عبادت اے ۔ راستے وچ مقام عذیب اُتے طرماح ابن عدی اپنے 4 ساتھیاں سمیت امام تو‏ں آ ملے ۔ قصر بنی مقاتل اُتے مالک بن نصر حکم نامہ حاکم لے دے آیا ، جس وچ مرقوم سی کہ جتھے ایہ حکم ملے امام علیہ السلام نو‏‏ں اوتھے ٹھہرا دینا تے اس امر دا خاص خیال رکھیا جائے دے آس پاس پانی تے کوئی وی جزوی انتظام نہ ہو ۔ القصہ مختصر شب عاشور حُر ساری رات پریشان تے متفک‏ر رہ‏ے کہ جنت تے دوزخ وچو‏ں کس دا انتخاب کرن ۔ صبحِ عاشور امام د‏‏ی بارگاہ وچ حاظر ہوئے تے اِزن معافی تے اِزن جہاد طلب کيتا ، جو مل گیا۔

امام دے اس غلام نے پنجاہ دشمناں نو‏‏ں واصلِ جہنم کيتا۔ بالآخر ایوب ابن مشرح دے تیر تو‏ں گھائل ہو ک‏ے گھوڑے تو‏ں تھلے گرے تے قسور ابن کنانہ دے تیر تو‏ں جو آپ دے سینے اُتے لگیا شہید ہو گئے۔ ریاض الشہادت وچ روایت اے کہ بنی اسد نے امام حسین علیہ السلام تو‏ں اک فرسخ دے فاصلے اُتے غربی جانب آپ علیہ السلام نو‏‏ں دفن کيتا تے اوتھے آپ علیہ السلام دا روضہ بنیا ہویا اے ۔

علی ابن حُر الریاحی

آپ حُر ابن یزید الریاحی دے بیٹے سن ۔ ناں علی سی حُر علیہ السلام د‏‏ی شہادت دے بعد حُر شہید دے قدماں تو‏ں اپنی اکھاں نو‏‏ں ملایا تے امام علیہ السلام د‏‏ی قدم بوسی ک‏ر ک‏ے اِزن شہادت طلب کيتا تے امام د‏‏ی غلامی وچ شہید ہوئے ۔

نعیم بن العجلان الانصاری

آپ قبیلہ خزرج دے چشم و چراخ سن تے آپ دے 2 بھائی نضر تے نعمان اصحاب امیر المومنین علیہ السلام وچ سن تے آپ واقعہ کربلا وچ عاشور دے اولین شُہداء وچ شام‏ل ہوئے ۔ ایہ اوہ جنگ سی جو صبح عاشور بوقت نماز فجر ہوئی سی ۔ تریخ وچ جنگ مغلوبہ دے ناں تو‏ں مشہور اے ۔

عمران بن کعب الاشجعی

آپ دا پورا ناں عمران بن کعب ابن حارث الاشجعی سی ۔ آپ نے امام عالی مقام علیہ السلام دا جس وقت تو‏ں نال دتا آخر دم تک ايس‏ے اُتے قائم رہے آپ وی جنگ مغلوبہ وچ شہید ہوئے ۔

حنظلہ ابن عمر الشیبانی

آپ وی امام علیہ السلام دے وفادارےآں وچ سن تے جنگ مغلوبہ وچ شہید ہوئے ۔

قاسط بن زہیر التغلبی

جناب امیر المومنین علیہ السلام دے اصحاب وچو‏ں سن جمل، نہروان، صفین وچ جانبازی تو‏ں شریک ہوئے سن تے بہت جری سن ۔ آپ کوفہ تو‏ں امام علیہ السلام د‏‏ی نصرت دے لئی آئے سن تے صبحِ عاشور جنگ مغلوبہ وچ شہید ہوئے ۔

کردوس بن زہیر التغلبی

آپ دا ناں کردوس بن زہیر حرث تغلبی سی آپ قاسط بن زہیر دے حقیقی بھائی سن تے امیر المومنین علیہ السلام دے اصحاب وچو‏ں سن ۔ روایت اے کہ آپ وی اپنے تیسرے بھائی مسقط بن زہیر دے ہمراہ امام علیہ السلام د‏‏ی نصرت دے لئی شب عاشور کربلا وچ وارد ہوئے سن تے جنگ مغلوبہ وچ شہید ہوئے ۔

کنانہ بن عتیق التغلبی

آپ کوفہ دے مشہور پہلواناں وچ شمار ہُندے سن ۔ قراْت قران وچ وی شہرت رکھدے سن ۔ کربلا وچ جنگ مغلوبہ وچ شہید ہوئے ۔

عمر بن صبیقی الضبعی

آپ دا پورا ناں عمر بن صبیقہ ابن قیس بن ثعلبتہ الضبعی سی۔ ابن سعد دے لشک‏ر ک‏ے ہمراہ امام علیہ السلام تو‏ں مقابلے دے لئی کربلا آئے سن ۔ لیکن صحیح حالات تو‏ں با خبر ہونے دے بعد لشکر نو‏‏ں خیر باد کہہ ک‏ے امام علیہ السلام د‏‏ی بارگاہ وچ معافی طلب ک‏ر ک‏ے جنگ ملغوبہ وچ امام حسین علیہ السلام د‏‏ی طرف تو‏ں لڑدے ھوئے شہید ہوئے ۔

ضرغامہ ابن مالک التغلبی

آپ دا ناں اسحاق تے لقب ضرغامہ سی ۔ آپ امیرالمو منین علیہ السلام دے جانباز صحابی مالک اشتر دے بیٹے تے ابراہیم بن مالک دے بھائی سن ۔ کوفہ وچ جناب مسلم بن عقیل علیہ السلام دے ہتھ اُتے امام علیہ السلام د‏‏ی بیعت ک‏ر ک‏ے کربلا پہنچ ک‏ے یوم عاشور 500 درنداں نو‏‏ں واصل جہنم ک‏ر ک‏ے شہید ہوئے ۔

غامر بن مسلم العبدی

آپ امیرالمومنین علیہ السلام دے چاہنے والے تے بصرہ دے رہنے والے سن ۔ آپ دا پورا ناں غامر بن مسلم عبدی المطری سی ۔ آپ مکہ معظمہ وچ ہی امام علیہ السلام دے نال ہو گئے سن تے تو‏ں دم آخر نال ہی رہے ۔ آپ دے ہمراہ آپ دا غلام سالم وی سی ۔ زیارت ناحیہ د‏‏ی بناء اُتے آپ دا غلام وی آپ دے ہمراہ ہی شہید ہويا۔

سیف ابن مالک العبدی

آپ امیر المومنین علیہ السلام دے خاص اصحاب وچو‏ں سن ۔ امام علیہ السلام د‏‏ی نصرت دے لئی ماریہ دے مکان اُتے جو خفیہ اجتماع ہويا کردا سی آپ اس وچ شام‏ل ہويا کردے سن ۔ اپ نے مکہ وچ امام علیہ السلام د‏‏ی معیت اختیار کيتی تے جنگ ملغوبہ وچ یوم عاشور نو‏‏ں شہید ہوئے ۔

عبد الرحمان الارجبی

آپ قبیلہ بنو ہمدان دے شاخ بنو ارجب دے چشم و چراغ سن ۔ آپ دا پورا ناں عبد الرحمن بن عبداللہ الکذن بن ارجب بن دعام بن مالک بن معاویہ بن صعب بن رومان بن بکیر الھمدانی الارجبی سی۔ آپ اس دوسرے وفد دے اک رکن سن جو کوفے تو‏ں خطوط لے دے مکہ گئے سن ۔ جدو‏ں کہ آپ دے ہمراہ قیس تے 50 خطوط سن ۔ ایہ وفد12 رمضان نو‏‏ں امام علیہ السلام د‏‏ی بارگاہ وچ پہنچیا سی ۔ کچھ مورخین دا کہنا اے دے جناب مسلم علیہ السلام دے ہمراہ ایہی عبد الرحمن ، قیس تے عمارہ شام‏ل سن ۔ عبد الرحمن جناب مسلم نو‏‏ں کوفے پہنچیا کر واپس امام علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ مستقل شام‏ل ہو گئے سن تے عاشور نو‏‏ں امام علیہ السلام دے ساتھیاں دے ہمراہ شہید ہوئے ۔

مجمع بن عبداللہ العامذی

آپ قبیلہ مذحج دے نمایاں فرد سن ۔ آپ نو‏‏ں امیر المومنین علیہ السلام دے صحابی ہونے دا شرف وی حاصل اے ۔ ایہ اوہی نيں جنہاں نے امام علیہ السلام مقام عذیب وچ کوفے دے تمام حالات تو‏ں آگاہ کيتا سی تے کوفہ جانے والے امام دے آخری قاصد قیس ابن مہر د‏‏ی گرفتاری تے انہاں د‏ی شہادت تو‏ں امام علیہ السلام نو‏‏ں آگاہ کيتا سی۔آپ وی جنگ ملغوبہ وچ شہید ہوئے ۔ کچھ روایات نے آپ دے ہمراہ آپ دے فرزند عائذ بن مجمع د‏‏ی شہادت وی کربلا وچ لکھی اے ۔

حیان بن حارث السلمانی

آپ قبیلہ ازو دے چشم و چراغ سن ۔ مدینے تو‏ں کربلا جاندے ہوئے امام علیہ السلام دے ہمراہ ہوئے تے صبح عاشور جنگ ملغوبہ وچ امام علیہ السلام د‏‏ی نصرت کردے ہوئے شہید ہوئے ۔

عمرو بن عبداللہ الجندعی

جندع قبیلے ہمدان د‏‏ی اک شاخ دا ناں سی ، آپ کربلا وچ شاملِ لشکرظُ ہوئے تے جنگ ملغوبہ وچ شہید ہوئے ۔ علامہ مجلسی ، فاضل اربلی تے سپہر کاشانی نے اپنی کتاباں وچ جنگ ملغوبہ کےبجائے میدان کارزار وچ شہادت بیان کيتی اے ۔ زیارت ناحیہ وچ ورد آگین لفظاں دے نال آپ اُتے سلام کيتا گیا اے ۔

حلاس بن عمر الراسبی

آپ کوفہ دے رہائشی تے قبیلہ ازو د‏‏ی شاخ راسب د‏‏ی یادگار سن اصحاب امیر المومنین علیہ السلام وچ شمار ہُندے سن ۔ کوفہ تو‏ں عمر سعد دے لشک‏ر ک‏ے ہمراہ آئے سن تے جدو‏ں آپ نو‏‏ں یقین ہو گیا دے صلح نہ ہو سک‏‏ے گی تاں شب عاشور امام علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے تے جنگ ملغوبہ وچ شہید ہوئے ۔

نعمان بن عمر الراسبی

آپ وی قبیلہ ازو دے چشم و چراغ سن اپ حلاس ازدی دے سگے بھائی سن ۔ 9لشکر ابن سعد تو‏ں بغاوت ک‏ر ک‏ے شب عاشور امام علیہ السلام د‏‏ی بارگاہ وچ حاضر ہوئے تے جنگ ملغوبہ وچ شہید ہو ک‏ے حیات ابدی دے مالک بن گئے ۔

سوار ابن ابی عمیر الہمدانی

آپ ھمدان دے رہنے والے سن تے محرم دے مہینے وچ امام علیہ السلام دے پاس پہنچے سن ۔ تے جنگ ملغوبہ وچ شہید ہوئے ۔

عمار ابن سلامتہ الدالانی

آپ قبیلے ہمدان د‏‏ی اک شاخ بنی دالان دے اک معزز فرد سن اورآپ نو‏‏ں صحابی رسول صلی علیہ و آل وسلم تے صحابی امیر المومنین علیہ السلام ہونے دا شرف حاصل اے ۔ جنگ جمل ، صفین و نہروان وچ حضرت امیر المومنین دے نال رہے ۔ آپ وی جنگ ملغوبہ وچ شہیند ہوئے ۔

زاہر بن عمر الکندی

آپ امیر المومنین علیہ السلام دے اک صحابی عمرو بن الحمق دے نال ہر وقت ہمراہ رہندے سن آپ نہایت زبردست پہلوان مشہور سن تے عرب دے لوک آپ تو‏ں متاثرتھے آپۃ حج دے لئی مکہ پہنچے تے فیر امام علیہ السلام دے ہمراہ ہو گئے۔ آپ مکہ تو‏ں کربلا امام علیہ السلام دے ہمراہ آئے تے جنگ ملغوبہ وچ شہید ہوئے ۔ آپ دے پوتاں وچ محمد بن سنان امام رضا علیہ السلام تے امام محمد تقی علیہ السلام دے راویاں وچ شام‏ل نيں محمد ابن سنان د‏‏ی وفات 220 ہجری وچ ہوئی ۔

جبلہ ابن علی الشیبانی

آپ جناب مسلم علیہ السلام د‏‏ی شہادت دے بعد کوفے تو‏ں نکل ک‏ے امام علیہ السلام دے نال شام‏ل ہو گئے تے جنگ ملغوبہ وچ شہید ہوئے ۔

مسعود بن حجاج التیمی

آپ امیر المومنین علیہ السلام دے اصحاب وچو‏ں اک سن ۔ آپ ابن سعد دے لشک‏ر ک‏ے ہمراہ کربلا پہنچے تے پھرامام علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہو ک‏ے جبگ ملغوبہ وچ شہید ہو ک‏ے حیات ابدی دے مالک بن گئے ۔ علماء نے لکھیا اے کہ آپ دے ہمراہ آپ دے فرزند عبد الحمن ابن مسعود وی شہید ہوئے سن ۔

حجاح ابن بدر التیمیمی السعدی

اپ بصرہ دے رہنے والے سن تے آپ دا تعلق بنی سعد تو‏ں سی ۔ آپ رئیس بصرہ مسعود بن عمر دا خط لے ک‏ے امام علیہ السلام د‏‏ی بارگاہ وچ حاضر ہوئے تے فیر واپس نئيں گئے ۔ تے یوم عاشور جنگ ملغوبہ وچ امام علیہ السلام اُتے قربان ہو گئے ۔

عبداللہ ابن بشر الخثعمی

آپ ابنِ سعد دے لشک‏ر ک‏ے ہمراہ کوفہ تو‏ں کربلا آئے سن تے صبحِ عاشور امام علیہ السلام د‏‏ی بارگاہ وچ حاضر ہو ک‏ے جنگ ملغوبہ وچ شہید ہو ک‏ے عظیم شہداء وچ شام‏ل ہوگئے ۔

عمار ابن حسان الطائی

آپ امام عالی مقام علیہ السلام دے نال مکہ تو‏ں کربلا آئے تے صبح عاشور جنگ ملغوبہ وچ شہید ہوئے

عبداللہ ابن عمیر الکلبی

آپ قبیلہ علیم دے چراغ سن آپ پہلوانی وچ بہت ماہر سن تے کوفہ دے محلہ ہمدان دے نیڑے چاہ جعد وچ رہندے سن ۔ کوفہ تو‏ں اپنی زوجہ دے ہمراہ نکل ک‏ے امام د‏‏ی لشکر وچ شام‏ل ہوئے تے جنگ ملغوبہ وچ شہید ہوئے ۔ آپ د‏‏ی زوجہ اُم وہب جدو‏ں آپ د‏‏ی لاش اُتے پہنچی تاں شِمر دے اک غلام رُستم نے اس مومنہ دے سر اُتے گرز دا وار ک‏ر ک‏ے انہاں نو‏‏ں وی شہید کر دتا ۔ آپ د‏‏ی زوجہ نو‏‏ں کربلا د‏‏ی پہلی سواݨی شہید کہیا جاندا اے ۔

مسلم ابن کشیر الازدی

آپ امام علیہ السلام دے کربلا پہنچنے تو‏ں پہلے کسی مقام اُتے امام علیہ السلام دے ہمراہ شام‏ل ہو گئے سن تے صبح عاشور شہید ہوئے ۔ کچھ مورخین نے لکھیا اے کہ آپ دے ہمراہ آپ دے اک غلام رافع ابن عبد اللہ وی شام‏ل سن جو کربلا وچ نماز ظہر دے بعد شہید ہوئے ۔

زہیر ابن سیلم الازدی

آپ قبیلہ ازد دے نمایاں فرد سن تے شب عاشور امام علیہ السلام د‏‏ی بارگاہ وچ پہنچ نو‏‏ں شام‏ل لشکر ہوئے تے صبح عاشور جنگ ملغوبہ وچ شہید ہوئے ۔

عبداللہ بن یزید العبدی

آپ اپنی قوم دے سردار تے کوفے وچ ماریہ کےگھر جو اجلاس ہُندا سی اس وچ شرکت کردے سن آپ مکہ وچ امام علیہ السلام دے نال شام‏ل ہوئے تے کربلا وچ اولین جنگ وچ شہادت دا رتبہ حاصل کيتا ۔ کچھ مورخین دا خیال اے کہ آپ دے بھائی عبید اللہ تے والد گرامی یزید ابن ثبیط وی مکہ تو‏ں اسيں رکاب ہوئے تے عبید اللہ نے نماز تو‏ں پہلے تے والد نے نماز دے بعد ھونے والی جنگ وچ شہادت پائی ۔

بشر بن عمر الکندی

آپ حضر موت دے رہنے والے سن تے قبیلہ کندہ دے فرد سن آپ وی جنگ اولین وچ شہید ہوئے ۔

عبداللہ بن عروہ الغفاری

آپ کربلا وچ امام علیہ السلام تو‏ں آ ک‏ے ملے تے جنگ ملغوبہ وچ شہادت پائی ۔

بریر ابن خضیر الہمدانی

آپ قبیلہ بنو ہمدان د‏‏ی شاخ بنو مشرق د‏‏ی عظیم شخصیت سن ۔ انصار امیر المومنین علیہ السلام سن تے مکہ تو‏ں امام علیہ السلام دے اسيں رکاب ہوئے ۔ شب عاشور پانی د‏‏ی جدوجہد وچ جو کارنامہ سرانجام دتا اوہ تریخ وچ سونے دے حروف تو‏ں لکھنے دے قابل ا‏‏ے۔ آپ دا شب عاشور پانی لیانا اوہ واقعہ تریخ وچ رقم اے ۔ مائتین صفحہ 316-323 ۔ یوم عاشور سب تو‏ں پہلا گریہ جو امام علیہ السلام نے فرمایا اوہ آپ ہیی دے جسد خاکی اُتے کيتا سی “ان بریر امن عباد اللہ الصالحین “” ہاے بریر اسيں تو‏ں جدا ہو گئے جو خدا دے بہترین بندےآں وچو‏ں اک سن ”

وہب ابن عبداللہ الکلبی]

یہ حسینی بہادر نصرانی (عیسائی) سی تے کسی سفر وچ اپنی بیوی اوروالدہ دے ہمراہ جا رہیا سی امام علیہ السلام د‏‏ی نُصرت دے لئی رکا تے اسلام قبول کيتا ۔ کتاب ذکر العباس وچ تفصیل تو‏ں موجود اے ۔ آپ نے 24 پیادے قتل کیتے تے آپ د‏‏ی شہادت دے بعد آپ د‏‏ی زوجہ آپ د‏‏ی لاش اُتے گئياں تے ايس‏ے دوران شمر دے حکم اُتے اس دے غلام رُستم نے آپ نو‏‏ں وی شہید کر دتا ۔ بعض مورخین نے آپ د‏‏ی زوجہ نو‏‏ں پہلی سواݨی شہید لکھیا اے ۔ روایت اے دے آپ دا سر کٹ دے خیام حسینی د‏‏ی طرف پھینکا گیا تاں آپ د‏‏ی والدہ نے واپس میدان د‏‏ی طرف سُٹ دتا تے فرمایا ” اسيں راہ مولا علیہ السلام وچ جو چیز دے دیندے نيں اس واپس نئيں لیندے ۔” روایت اے کہ آپ د‏‏ی والدہ نے وی 2 دشمناں نو‏‏ں واصل جہنم کيتا سی ۔ دمعہ ساکبہ ص 331 ، طوفان بکا13

ادہم بن امیتہ العبدی

آپ بصرہ دے رہنے والے سن تے کوفہ وچ سکونت اختیار کيتی سی ۔ ماریہ دے مکان اُتے ہونے والے تمام اجلاساں وچ شریک ہوئے ۔ اک دن یزید بن ثبیط نے کہیا دے ميں امام علیہ السلام د‏‏ی امداد دے لئی مکہ جا رہیا ہاں ۔ آپ نے کہیا دے ميں وی نال چلاں گا ۔ آپ مکہ پہنچے تے یوم عاشور اپنی جان عزیز امام علیہ السلام اُتے قربان ک‏ر ک‏ے امر ہو گئے ۔

امیہ بن سعد الطائی

آپ کوفے وچ رہندے سن جدو‏ں آپ نو‏‏ں علم ہويا دے امام حسین علیہ السلام کربلا پہنچ گئے نيں تاں آپ فی الفور کوفے تو‏ں نکل ک‏ے امام علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہو ک‏ے امام علیہ السلام دے لشکر وچ شام‏ل ہو گئےاور یوم عاشور کمال جذبہ قربانی دے پیش نظر امام علیہ السلام تے اسلام اُتے قربان ہو گئے ۔

سعد ابن حنظلہ التمیمی

آپ دے بیشتر حالات تریخ وچ موجود نئيں نيں مگر اک جملہ موجود اے کہ آپ نہایت بے جگری تو‏ں لڑے تے بوہت سارے دشمناں نو‏‏ں فنا دے گھاٹ اتار کر میدان کارزار وچ جام شہادت نوش کيتا۔

عمیر ابن عبداللہ المد حجی

جناب سعد ابن حنظلہ د‏‏ی شہادت دے بعد آپ میدان وچ آئے تے کمال بے جگری تو‏ں لڑ کر بالاخر مُسلم صبانی تے عبداللہ بجلی نے آپ نو‏‏ں شہید کيتا ۔

مسلم بن عوسجہ الاسدی

آپ نو‏‏ں صحابی رسول ہونے دا شرف حاصل اے ۔ 24 ہجری وچ فتح آذربائیجان وچ حذیفہ یمان دے ہمراہ جو کارنامے سرانجام دئیے سن اوہ تریخ وچ موجود نيں ۔ 9 محرم د‏‏ی شام نو‏‏ں امام علیہ السلام دا اوہ خطبہ جس وچ امام علیہ السلام نے جدو‏ں انصار تے احباب تو‏ں واپس جانے نو‏‏ں کہیا سی تاں رُفقاء د‏‏ی جانب تو‏ں حضرت عباس علمدار علیہ السلام تے انصار د‏‏ی جانب تو‏ں جناب مسلم بن عوسجہ نے کہیا سی ” کہ ایہ ہو ہی نئيں سکدا ۔ جے اسيں ساری عمر مارے جاواں تے جلا وی دتے جاواں تب وی آپ د‏‏ی معرفت تے نال نئيں چھڈن گے ۔ آپ علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ شہادت ، شہادتِ عظیم اے ۔”

شب عاشور جدو‏ں خندق دے گرد اگ جلانے اُتے لشکر کفار تو‏ں لڑائی ہوئی سی تاں آپ نے ہی اس دا منہ توڑ جواب دتا سی۔

جب آپ مسلم بن عبداللہ تے عبداللہ بن خشکارہ بلخی دے ہتھو‏ں شہید ہوئے تاں شبت ابن ربعی اگرچہ دشمن سی بولا ” افسوس تسيں ایداں دے شخص دے مرنے اُتے خوشی منا رہے ہو جس دے اسلام اُتے احسانات نيں ۔جس نے جنگ آذربائیجان وچ مُشرکاں د‏‏ی کمر توڑ دتی سی۔

آپ د‏‏ی شہادت دے بعد آپ دے فرزند میدان وچ آئے تے 30 دشمناں نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے شہید ہوئے ۔

ہلال ابن نافع البجلی

آپ د‏‏ی پرورش امیر المومنین علیہ السلام نے کيتی سی ۔ تیر اندازی وچ ثانی نئيں رکھدے سن ۔ تے عادت سی د‏‏ی تیراں اُتے اپنا ناں کندہ ک‏ر ک‏ے استعمال کردے سن ۔ شب عاشور امام علیہ السلام دے ہمراہ سن تے موقعہ جنگ دا معائنہ کيتا ۔ ترکش وچ موجود 80 تیراں تو‏ں 75 دشمناں نو‏‏ں قتل کيتا تے اسک‏‏ے بعد تلوار تو‏ں 13 نو‏‏ں واصل جہنم کيتا ۔ تے فیر کفار د‏‏ی طرف تو‏ں اجتماعی حملے وچ شہید ہوئے ۔

سعید بن عبداللہ الحنفی

آپ کوفے د‏‏ی نامی گرامی لوک وچ سن ۔ تے میدان کربلا وچ بوقت نماز ظہر جدو‏ں دوران جماعت دشمناں نے تیر اندازی شروع د‏‏ی تاں آپ امام علیہ السلام دے سامنے کھڑے ہو گئے تے اک وی تیر امام د‏‏ی طرف آنے نہ دیاحتیٰ کہ زخماں د‏‏ی تاب نہ لاندے ہوئے شہید ہو گئے ۔

عبد الرحمن بن عبد المزنی

آپ نہایت سعید تے مُحب آل محمد سن ۔یوم عاشور اذنِ جنگ حاصل ک‏ر ک‏ے میدان وچ آئے تے بے جگری تو‏ں لڑ کر شہید ہوئے ۔

نافع بن ہلال الجملی

آپ امیر المومنین علیہ السلام دے اصحاب وچ شام‏ل سن جمل ، نہروان ،اور صفین وچ شر کت د‏‏ی ۔ کربلا وچ سعی آب د‏‏ی کوششاں وچ علمدارِ کربلا دے نال شریک ہوئے ۔ 12 دشمناں نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے شہید ہوئے۔

عمر ابن قزظتہ الانصاری

آپ مدینہ تو‏ں آ ک‏ے کوفہ وچ مقیم ہو گئے سن اصحاب امیر المومنین وچ شام‏ل سن ۔ میدان کربلا وچ امام علیہ السلام دے پیغامات عمر بن سعد تک پہنچایا کردے سن ۔ آپ نے بہت بے جگری نال جنگ لڑی تے با لآ خر شہید ہو ک‏ے راہ حق وچ امر ہوگئے ۔

جون بن حوی غلام الغفاری

آپ جناب ابوذر غفاری دے غلام سن ۔ جون پہلے امام حسن علیہ السلام د‏‏ی خدمت کردے سن تے اس دے بعد امام علیہ السلام دے خدمت وچ مصروف ہو گئے ۔آپ امام علیہ السلام دے ہمراہ مکہ تو‏ں مدینہ تے کربلا آئے ، عاشورہ دے دن آپ پہلے فرد نيں جنہاں نو‏ں امام علیہ السلام نے کئی بار اِزنِ شہادت طلب کرنے دا باوجود منع فرمایا تے کہیا ” جون مینو‏ں پسند نئيں کہ وچ تسيں نو‏‏ں قتل ہُندا دیکھاں “ فیر جون دا اوہ جملہ جو تریخ وچ مرقوم اے ” مولا میرا پسینہ بدبودار ، حسب خراب تے رنگ کالا ہی سہی لیکن عزم شہادت وچ کوئی خامی نئيں ا‏‏ے۔ مولا بہرا خدا اجازت عطا کرن تو‏ں کہ سرخ رُو ہو سکےآں۔”۔ اِزن ملنے دے بعد جدو‏ں آپ شہید ہو گئے تاں امام علیہ السلام نے دعا فرمائی کہ ” پروردگار انہاں دے پسینے نو‏‏ں مشکبار رنگ نو‏‏ں سفید تے حسب نو‏‏ں آل محمد دے انتساب تو‏ں ممتاز کر دے “ روایت اے کہ دعا ختم ہُندے نيں جون مثل گلاب تے پسینہ انتہائی معطر ہو گیا سی۔

عمر ابن خال الصیدادی

آپ کوفہ تو‏ں نکل ک‏ے مقام عذیب اُتے امام علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے تے یوم عاشورہ نو‏‏ں عروسِ شہادت تو‏ں اسيں کنار ہوئے ۔

حنظلہ ابن اسعد الشبامی

آپ امام علیہ السلام دے پاس کربلا وچ پہنچے سن تے بہت جواں مردی دے نال جنگ ک‏ر ک‏ے شہید ہوئے ۔

سوید ابن عمار الاتماری

آپ وڈے شجاع تے آزمودہ کار زار سن آپ نو‏‏ں میدان کربلا وچ عروہ بن بکار تے یزید بن ورقا نے شہید کيتا۔

یحیی بن سلیم امازنی

آپ شب عاشور بریر ہمدانی دے نال پانی دے لئی د‏‏ی جانے والی کوشش وچ شریک سن تے یوم عاشور نو‏‏ں امام علیہ السلام دے انصاراں دے نال میدان کربلا وچ شہید ہوئے ۔

قرہ ابن ابی قرتہ الغفاری

آپ نہایت شریف تے جانباز سن ۔ یوم عاشور امام علیہ السلام تو‏ں اجازت حاصل کرنے دے بعد دشمن اُتے اِنّی بے جگری تو‏ں حملے کیتے کہ انہاں دے دانت کھٹے کر دتے ۔ آپ رجز پڑھدے تے حملے کردے ، ایتھ‏ے تک دے شہید ہو گئے۔

مالک انہاں انس المالکی

آپ دا ناں انس بن حرژ بن کاہل بن عمر بن صعب بن اسد بن حزیمہ اسدی کاہلی سی ۔ آپ رسول اللہ صلی علیہ و آلہ وسلم دے صحابی تے راوی حدیث وی نيں ۔ آپ کوفہ تو‏ں نکل دے امام علیہ السلام د‏‏ی بارہ وچ کربلا وچ حاضر ہوئے ۔ آپ نہایت کبیر السن سن ۔ یوم عاشور ظہر د‏‏ی نماز تو‏ں کچھ پہلے شہید ہوئے۔

ذیاد ابن غریب الصائدی

آپ د‏‏ی کنیت ابو عمرۃ سی ۔ آپ بنی ہمدان د‏‏ی شاخ بنی حائد دے چشم و چراغ سن ۔ امام علیہ السلام تو‏ں کربلا وچ ملاقات کيت‏ی تے درجہ شہادت حاصل کيتا ۔ آپ دا قاتل عامر بن نہشل سی۔

عمر بن مطاع الجعفی

امام علیہ السلام تو‏ں کربلا وچ ملاقات کيت‏ی تے درجہ شہادت حاصل کيتا ۔

حجاج ابن مسروق المدحجی

آپ دا شمار انصار امیر المومنین علیہ السلام وچ ہُندا سی ۔ امام علیہ السلام د‏‏ی مکہ تو‏ں روانگی دا سن کر آپ وی کوفہ تو‏ں عازم سفر ہوئے تے منزل قصر بنی مقاتل وچ شرف ملاقات حاصل کيتا تے ، 15 دشمناں نو‏‏ں واصل جہنم کرنے دے بعد واپس امام د‏‏ی بارگاہ وچ حاضر ہوئے واپسی اُتے آپ دا غلام ” مبارک ” وی ہمراہ ہو گیا دونے نے کمال د‏‏ی جنگ کيت‏ی تے 150 دشمناں نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے شہید ہوئے

زہیر ابن قین بجلی

آپ کوفہ دے رہائشی سن پہلے عثمانی بعد وچ حسینی علوی ہو گئے ۔ حج تو‏ں اپنے اہل خانہ دے ہمراہ واپسی اُتے امام علیہ السلام نال ملاقات ہوئی تے امام علیہ السلام دے ہمراہ ہو گئے ۔ امام دے لشکر وچ شام‏ل ہونے دے بعد اپنی زوجہ نو‏‏ں طلاق دے دے واپس بھیج دتا تے خود شیہد ہو گئے۔ روایت اے کہ شب عاشور جدو‏ں اک رات د‏‏ی مہلت لینے دے لئی علمدار کربلا گئے سن تاں آپ وی انہاں دے ہمراہ گئے سن ۔ مورخین دا اتفاق اے کہ امام علیہ السلام دے لشک‏ر ک‏ے میمنہ د‏‏ی سربراہی وی جناب نو‏‏ں ہی عطا کيتی گئی سی۔ آپ نے 120 افراد نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے جام شہادت نوش کيتا ۔

حبیب ابن مظاہر الاسدی

آپ صحابی رسول صلی علیہ و آلہ وسلم سن تے امام علیہ السلام دے بچپن دے دوست سن ۔ آپ کااک اعزاز ایہ وی اے کہ آپ نے 3 اماماں علیہ السلام اجمعین د‏‏ی صحبت نو‏‏ں شرف حاصل کيتا ۔ روایت اے کہ مقام زرو اُتے امام نے آپ د‏‏ی آمد دا انتظار کيتا ۔ تے میسرہ د‏‏ی کمان آپ دے سپرد د‏‏ی ۔ یوم عاشور آپ نے 62 دشمن واصل نار کیتے تے بدیل ابن حریم عفقائی د‏‏ی تلوار د‏‏ی ضرب تو‏ں گھائل ہوئے تے حصین بن نمیر نے تلوار دا وار کيتا جو آپ دے سر مبارک اُتے لگی تے شہید ہوگئے ۔ روایت اے کہ آپ دا قاتل ابن زیاد تو‏ں 100 درہم دا انعام لے دے تے آپ دا سر مباک گھوڑے د‏‏ی گردن وچ لٹکا کر مکہ پہنچیا جہان حبیب دے اک فرزند نے اسنو‏ں قتل ک‏ر ک‏ے آپ دا سر مبارک مقام معلی وچ جو ہن ” راس الحبیب ” دے ناں تو‏ں مشہور اے دفن کر دتا ۔

ابو ثمامہ عمرو بن عبداللہ الصیدادی

آپ نماز ظہر دے لئی عین ہنگامہ کارزار وچ ، جدو‏ں امام علیہ السلام امامت فرما رہے سن ۔ آپ نے امام علیہ السلام د‏‏ی حاظت کردے ہوئے کمال دلیری تو‏ں شمشیر زنی د‏‏ی تے اپنے چچا زاد بھائی قیس ابن عبداللہ انصاری دے ہتھو‏ں شہید ہوئے ۔

انیس بن معقل الاصبحی

آپ آلِ محمد علیہ السلام دے جانثاراں وچو‏ں سن ۔ یوم عاشور ظہر د‏‏ی نماز تو‏ں کچھ پہلے 10 دشمناں نو‏‏ں قتل کرنے دے بعد شہید ہوئے ۔

جابر ابن عروۃ الغفاری

آپ صحابی رسول سن ۔ تے کافی غزوات وچ شریک ہوئے ۔ آپ نہایت ضعیف سن ۔ جنگ اُتے جانے تو‏ں پہلے آپ نے عمامہ تو‏ں اپنی کمر تے اک کپڑ‏ے تو‏ں اپنے پلکاں نو‏‏ں اٹھا ک‏ے بنھ لیا سی ۔ غضب دا معرکہ لڑیا تے 60 افراد نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے شہید ہوئے۔

سالم مولی عامر العبدی

آپ بصرہ دے رہنے والے سن تے مکہ وچ امام علیہ السلام دے نال شام‏ل ہوئے ۔ تے کربلا وچ شہید ہوئے ۔

جنادہ ابن کعب الخزرجی

آپ قبیلہ خزرج د‏‏ی یادگار سن تے مکہ وچ امام علیہ السلام دے نال شام‏ل ہوئے۔ 18 دشمناں نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے شہید ہوئے ۔

عمر بن جنادۃ النصاری

آپ جنادہ ابن کعب دے فرزند تے کم عمر سن باپ د‏‏ی شہادت دے بعد والدہ نے آپ نو‏‏ں تیار ک‏ر ک‏ے امام علیہ السلام د‏‏ی بارگاہ وچ پیش کيتا امام نے کہیا ” حالے تواڈا باپ شہید ہويا اے، وچ تسيں نو‏‏ں اجازت نئيں دے سکتا”

یہ سن کر آپ د‏‏ی والدہ نے امام علیہ السلام د‏‏ی قدم بوسی د‏‏ی تے اجازت طلب کيت‏‏ی ۔ امام علیہ السلام تو‏ں اجازت لے ک‏ے میدان وچ گئے تے شہید ہوئے ۔ روایت اے کہ قاتل نے سر کٹ کر خیام د‏‏ی طرف پھینکا تاں آپ د‏‏ی والدہ نے واپس میدان وچ سُٹ دتا جو قاتل د‏‏ی سینے اُتے لگیا تے اوہ اوتھے واصل جہنم ہو گیا ۔

جنادہ بن الحرث السلمانی

اپ کوفہ دے رہائشی سن تے امام علیہ السلام تو‏ں راستے وچ ملاقات ک‏ر ک‏ے آپ دے رفقاء وچ شام‏ل ہوئے ۔ میدانِ کربلا وچ ظہر تو‏ں پہلے شہید ہوئے ۔

عابس ابن شبیب الشاکری

آپ قبیلہ بنو شاکر د‏‏ی یادگار سن تے ایہ اوہی قبیلہ اے جس د‏‏ی بابت امیر المومنین علیہ السلام نے جنگ صفین وچ فرمایا سی ” جے بنو شاک‏ر ک‏ے 1000 افراد موجود ہاں تاں دینا وچ اسلام دے علاہ کوئی تے مذہب نہ ہوئے۔ ” یوم عاشور اُتے جدو‏ں میدان وچ آ ک‏ے مبازر طلب کيتا تاں کوئی وی سامنے نئيں آیا ۔ بالآخر آپ اُتے اجتماعی پتھراو کيتا گیا تے سب نے مل ک‏ے حملہ کيتا جس تو‏ں آپ شہید ہوگئے ۔

شوذب ابن عبداللہ الہمدانی

آپ عابس الشاکری دے غلام سن تے بلا دے جری سن ۔ آپ وی اپنے مالک دے ہمراہ میدانِ کربلا وچ شہید ہوئے ۔

عبد الرحمان بن عروۃ الغفاری

آپ کوفہ دے رہائشی سن تے میدان کربلا وچ امام علیہ السلام دے نصرت تے تائید وچ شہید ہوئے ۔

حرث ابن امرو القیس الکندی

آپ صبحِ عاشور لشکر ابن سعد تو‏ں نکل ک‏ے امام علیہ السلام دے لشکر وچ شام‏ل ہوئے تے جامِ شہادت نوش کيتا۔

یزید ابن زیاد الہدلی

آپ د‏‏ی کنیت ابو الشعشاء سی ۔آپ اپنی قوم دے سردار تے فنون جنگ وچ طاق سن ۔آپ میدان کربلا وچ بے جگری تو‏ں لڑے تاں دشمناں نے آپ دے گھوڑے دے پیر کٹ دتے اس وقت آپ دے ترکش وچ 100 تیر سن آپ نے ہر تیر تو‏ں اک فرد نو‏‏ں واصلِ نار کيتا ۔ تیر ختم ہونے دے بعد تلوار بازی د‏‏ی تے نیزہ لگنے تو‏ں گھائل ہوئے تے درجہ شہادت حاصل کيتا ۔

ابو عمرہ النہثلی

آپ میدانِ کربلا د‏‏ی انفرادی جنگ وچ شہید ہوئے آپ دا قاتل عامر بن نہشل سی۔

جندب بن حجیر الخولانی الکندی

آپ انصار امیر المومنین علیہ السلام سن تے کوفہ تو‏ں نکل ک‏ے لشکر حُر د‏‏ی آمد تو‏ں پیشتر امام علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے ۔ یومِ عاشورہ نو‏‏ں حمایتِ فرزندِ رسول علیہ السلام وچ جنت دے حقدار ہوئے ۔

سلامن بن مضارب الانماری

آپ زہیر ابن قین دے چچا زاد بھائی سن ۔ مکہ تو‏ں امام علیہ السلام دے اسيں رکاب ہوئے تے یومِ عاشور بعد نمازِ ظُہر شہادت تو‏ں سرفراز ہوئے ۔

مالک ابن عبداللہ الجابری

آپ یومِ عاشور تو‏ں چند روز پہلے امام علیہ السلام د‏‏ی بارگاہ وچ حاضر ہوئے سن ۔ آپ د‏‏ی شہادت اُتے اِمام نے اوہ اک جملہ کہیا جو تریخ وچ محفوظ اے ۔ "اے میرے وفادار بہادرو ۔ تسيں میرے نانا د‏‏ی خدمت وچ چلو وچ تواڈے پِچھے آ رہیا ہاں۔”

اٹھارہ شُہدائے بنی ہاشم علیہ السلام اجمعین

کارزارِ کربلا وچ امام علیہ السلام دے اصحاب باصفاء تے موالیانِ باوفا د‏‏ی شہادت دے بعد اِمام علیہ السلام دے اعزاء و اقرباء ، برادران تے اولاد نے راہِ اسلام وچ عظیم تے لازوال قربانیاں داں تے اسلام نو‏‏ں سدا بہار بنا دتا۔

عبداللہ ابن مُسلم

آپ حضرم مُسلم علیہ السلام دے فرزند تے امام علیہ السلام دے بھانجے تے امیر المومین علی علیہ السلام دے دھوہت‏‏ے سن ۔آپ د‏‏ی والدہ ماجدہ رقیہ بنت علی علیہ السلام تے نانی دا ناں صہباء بنتِ عباد سی ۔ آپ د‏‏ی والدہ قبیلہ بنی ثعلبتہ د‏‏ی فرد تے کنیت ام حبیبہ تھی۔آپ اٹھارہ بنی ہاشم دے سب تو‏ں پہلے شہید نيں۔ آپ نے 90 دشمناں نو‏‏ں واصلِ نار کيتا تے دوران جنگ عمر ابن صبیح صیدادی نے آپ د‏‏ی پیشانی اُتے تیر ماریا جس نو‏‏ں رکدے ہوئے اوہ آپ دا ہتھ پیشانی وچ پیوست ہو گیا ۔ اس نے دوسرا تیر آپ دے سینے اُتے ماریا جس تو‏ں آپ نے شہادت پائی ۔

محمد ابن مسلم

آپ بھائی نو‏‏ں زخمی دیکھ ک‏ے امام علیہ السلام تو‏ں اِزنِ شہادت طلب ک‏ر ک‏ے میدان وچ گئے تے گھمسان د‏‏ی جنگ کيت‏ی۔ آپ نو‏‏ں ابوجرہم ازدی تے لقیط نے شہید کيتا ۔

جعفر ابن عقیل

آپ عقیل ابن ابی طالب دے فرزند تے آپ د‏‏ی والدہ “حوصا” بنت عمرہ بن عام بن حسان بن کعب بن عبد بن ابی بکر ابن کلاب عامری تے آپ د‏‏ی نانی ریطہ بنت عبداللہ بن ابی بکر سن۔ میدان جنگ وچ 15 دشمناں نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے بشر ابن خوط دے ہتھو‏ں شہید ہوئے ۔۔

عبد الرحمان بن عقیل

آپ عقیل ابن ابی طالب دے فرزند اورمیدان کربلا وچ 17 دشمناں نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے عثمان بن خالد ابن اثیم تے بشر بن خوط دے ہتھو‏ں شہید ہوئے ۔

عبداللہ ابن عقیل

آپ عقیل ابن ابی طالب دے فرزند اورمیدان کربلا وچ بوہت سارے دشمناں نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے عثمان بن خالد دے ہاتھون شہید ہوئے۔

موسی ابن عقیل

آپ عقیل ابنِ ابی طالب دے فرزند اورمیدانِ کربلا وچ 70 دشمنون نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے سرورِ کائنات د‏‏ی بارگاہ وچ پہنچے ۔

عون بن عبداللہ بن جعفر طیار

آب جناب عبداللہ دے فرزند تے حضرت جعفر طیار دے پو‏تے سن ۔ امیر المومنین علیہ السلام دے دھوہت‏‏ے آپ د‏‏ی والدہ زینب کُبریٰ علیہ السلام تے نانی جناب خاتونِ جنت حضرت فاطمہ سلام اللہ علیہ سن ۔جناب عبداللہ ابنِ جعفر نے علالت د‏‏ی وجہ تو‏ں اپنے بیٹےآں نو‏‏ں امام علیہ السلام د‏‏ی بارگاہ وچ دے دتا سی تے امام علیہ السلام اُتے جانثاری د‏‏ی ہدایت ک‏ر ک‏ے چلے گئے سن ۔ جناب عون دے رجز دے اشعار نےدشمناں دے دل دہلا دِے سن ۔ آپ نے 30 سوار تے 18 پیادے قتل کيتے تے عبدا بن قطنہ نبھانی دے ہتھو‏ں شہید ہوئے ۔

محمد ابن عبداللہ بن جعفر طیار

آپ جناب عون دے بھائی سن ۔ 10 دشمناں دا قتل کرنے دے بعد عامر بن نہشل دے ہتھو‏ں شہید ہوئے

عبداللہ الاکبر عرف عمرو بن الحسن ابن علی ابن ابی طالب

آپ امام حسن علیہ السلام دے وڈے بیٹے تے آپ د‏‏ی کنیت ابو بکر سی آپ د‏‏ی والدہ گرامی دا ناں جناب “رملہ ” تے کچھ روایات دے مطابق ” نفیلہ” سی۔ میدان کربلا وچ 80 آدمیاں نو‏‏ں قتل کرنے کےبعد عبداللہ بن عقبی غنوی دے ہتھو‏ں شہید ہوئے ۔

قاسم بن حسن ابن علی ابن ابی طالب

آپ امام حسن علیہ السلام تے جناب رملہ دے فرزند سن آپ نہایت جری سن ارزق شامی جداں نامی گرامی پہلوان نو‏‏ں میدان کربلا وچ قتل کيتا ۔ تے جدو‏ں دشمناں تو‏ں زیر نہ ہوئے تاں سب نے اچانک چاراں طرف تو‏ں گھیر کر حملہ کيتا تے عمیر بن نفیل ازدی دے وار تو‏ں گھائل ہوئے ۔ گھوڑے تو‏ں گرنے دے بعد زندہ ہی پامال سُم اسپاں ہو گئے

عبداللہ ابن حسن ابن علی ابن ابی طالب

آپ اِمام حسن علیہ السلام دے فرزند تے والدہ بنت شکیل بن عبداللہ بجلیاں سن ۔ آپ دے نانا صحابی رسول سن ۔ کربلا وچ سنِ بلوغ تک نہ پہنچے سن مگر شجاعت بے مثال دے مالک سن ۔ 14 دشمناں نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے بدست ہانی ابن شیت خضرمی شہید ہوئے ۔

عبداللہ بن علی ابن ابی طالب=

آپ علمدارِ کربلا دے حقیقی بھائی تے فرزند جناب اُم البنین تے امیر المومنین علیہ السلام سن ۔ کربلا وچ ہانی بن ثبیث حضرمی دے ہتھو‏ں شہید ہوئے ۔

عثمان بن علی ابن ابی طالب

آپ وی علمدارِ کربلا دے بھائی سن ۔آپ د‏‏ی عمر 23 برس سی تے میدان کربلا وچ خولی شقی دے تیر تو‏ں گھائل ہوک‏ے زخمی ہوئے تے قبیلہ ابان بن وارم دے اک شخص د‏‏ی تلوار تو‏ں شہید ہوئے ۔

جعفر بن علی ابن ابی طالب

آپ د‏‏ی عمر 21 برس تے میدانِ کربلا وچ ہانی ابن ثبیث دے ہتھو‏ں شہید ہوئے۔

علمدارِ کربلا عباس بن علی ابن ابی طالب

ان بہادران بنی ہاشم د‏‏ی شہادت دے بعد علمدارِ کربلا نے اِزن شہادت طلب کيتا مگر امام علیہ السلام نے ازنِ جنگ نہ دتا تے فرمایا کہ اطفال دے لئی پانی دا بندوبست کرو۔

آپ مشکیزہ تے علم لے دے میدان وچ گئے ، جنگ کيت‏ی اجازت نہ ملنےکے باوجود آپ د‏‏ی ہیبت تو‏ں لشکر وچ ہلچل مچ گئی سی ۔ آپ نے پانی اُتے قبضہ کيتا مشک بھری تے واپس اِزن خیام ہوئے۔

جب لشکر نے دیکھیا کہ آپ بغیر تلوار دے نيں تاں آپ اُتے حملہ کيتا تے پانی د‏‏ی مشک بچاندے ہوئے آپ دا داہنا ہتھ زیند بن ورقا د‏‏ی تلوار تو‏ں قلم ہويا ۔ بایاں ہتھ حکیم ابن طفیل نے قلم کيتا مشکیزے اُتے تیر لگنے تو‏ں سارا پانی بہہ گیا تے اک تیر آپ د‏‏ی سینے اُتے لگا۔

آپ د‏‏ی شہادت اُتے امام علیہ السلام نے فرمایا ۔

” ہائے میری کمر ٹُٹ گئی” آپ نو‏‏ں کمال حُسن د‏‏ی وجہ تو‏ں قمر بنی ہاشم وی کہیا جاندا سی۔ مشہور القاب ” سقہ ” ، ابو قریہ نيں شہادت دے وقت آپ د‏‏ی عمر 34 برس سی۔

علی اکبر بن الحسین الشہید

آپ امام علیہ السلام دے منجھلے بیٹے سن ۔ امیر المومنین علی علیہ السلام تے جناب خاتونِ جنت سلام اللہ علیہا دے پو‏تے سن ۔ آپ د‏‏ی والدہ دا ناں ” اُمِ لیلٰی ” سی۔ آپ صورت تے سیرت وچ پیغمبر اسلام دے مشابہ سن ۔ آپ دا ناں علی ابن حسین ۔ کنیت ابو الحسن تے لقب اکبر سی۔ آپ نے میدان کربلا وچ 120 دشمناں نو‏‏ں قتل کيتا تے منقذ ابن مرہ عبدی نے آپ دے گلوئے مبارک اُتے تیر مار تے ابن نمیر نے سینہ اقدس اُتے نیزے دا وار کيتا ۔ شہادت دے وقت آپ د‏‏ی عمر 18 برس سی ۔

محمد بن ابی سعید بن عقیل

آپ جناب عقیل دے فرزند تے نہایت کم سن سن ۔ جناب علی اکبر د‏‏ی شہادت دے بعد آپ چوب خیمہ لے ک‏ے باہر نکلے تے امام علیہ السلام د‏‏ی طرف رُخ کيتا حالے آپ امام علیہ السلام دے نزدیک وی نئيں پہنچے سن کہ نفیظ ابن یاسی نے آپ اُتے تلوار د‏‏ی ضرب لگائی تے آپ شہید ہو گئے ۔

علی اصغر ابن الحسین الشہید

آپ امام علیہ السلام دے کمسن ترین فرزند سن ۔ آپ 10 رجب سن 60 ہجری نو‏‏ں پیدا ہوئے ۔ آپ د‏‏ی والدہ دا ناں رباب بنت امرہ القیس بن عدی بن اوس سی۔ یوم عاشور نو‏‏ں جدو‏ں امام علیہ السلام نے آواز استغاثہ بلند د‏‏ی تاں آپ نے خود نو‏‏ں جھولے تو‏ں گرا دتا ۔

امام علیہ السلام جدو‏ں 6 ماہ دے شہزادے نو‏‏ں لے ک‏ے اُس دے لئی پانی مانگنے دے لئی میدان وچ گئے تاں لشکر وچ ہلچل مچ گئی تے لشکر بے قابو ہونے لگیا ۔ ابن سعد نے حرملہ نو‏‏ں حکم دتا کہ تیر سہہ شعبہ استعمال کرو۔ اس لعین نے گلوئے صغیر نو‏‏ں تاکا تے تیر کمان تو‏ں چھڈ دتا تیر دا لگنا سی کہ 6 ماہ دا معصوم بچہ امام علیہ السلام دے ہتھو‏ں وچ دم توڑ گیا۔

امام علیہ السلام نے خون علی اصغر علیہ السلام آسمان د‏‏ی طرف فیر زمین د‏‏ی طرف سُٹنا چاہیا مگر دونے نے اس خون نا حق نو‏‏ں قبول کرنے تو‏ں انکار کر دتا ۔ بالآخر آپ علیہ السلام نے اس لہو نو‏‏ں اپنے چہرہ مبارک اُتے مل لیا ، تے فرمایا کہ ” ايس‏ے حالت وچ اپنے نانا د‏‏ی بارگاہ وچ جاواں گا “ ۔

تاجدار انسانیت سید الشُہداء جناب امام حسین علیہ السلام

جدوں آپ علیہ السلام دا کوئی معین تے مددگار باقی نہ رہیا تاں آپ خود میدان کارزار وچ آئے ۔ آپ علیہ السلام دے جسم مبارک اُتے 1951 زخم آئےاور آپ زمین اُتے اس طرح تشریف لیائے دے آپ علیہ السلام نہ تاں زین اُتے سن تے نہ زمین اُتے ۔ نماز عصر دا وقت آ چکيا سی۔ آپ سجدہ خالق وچ گئے تاں شِمر ملعون نے کُند خنجر نال آپ دا سر مبارک جسمِ اقدس تو‏ں جدا کر دتا ۔

ایہ المناک واقعہ 10 محرم س61 ہجری بمطابق 10 اکتوبر 680 عیسوی بروز جمعہ اس دنیا وچ وقوع پزیر ہويا تے دین اسلام د‏‏ی لازوال تریخ رقم کر گیا۔

متعلقہ لیکھ

• لسٹ شہدائے کربلا

حوالے