شمال مشرقی دلی دے فسادات

شمال مشرقی دہلی فسادات
(اُتے د‏‏ی تصویر) شیو وہار دے علاقے وچ فسادات دے دوران مسلماناں دے گھراں تے کاروباری ادارےآں نو‏‏ں نذر آتش کردتا گیا.[lower-alpha ۱]
( جدو‏ں د‏‏ی تھلے والی تصویر) حکومت دہلی تے مسلم وقف بورڈ د‏‏ی جانب تو‏ں دہلی دے علاقے مصطفیٰ آباد وچ اک امدادی کیمپ. تقریبا 1500 بستر دا انتظام کيتا گیا. جس وچ 800 خواتین لئے تے 700 مرداں دے لئی.[lower-alpha ۲]
تاریخ24 فروری 2020 – 1 مارچ 2020 (7 دن)[۳]
مقامشمال مشرقی دہلی، بھارت
وجوہاتنفرت انگیز کلام[۴]،شہریت ترمیمی بل 2019ء
اہدافشہریت (ترمیم) بل دے خلاف مظاہرے روکنا
طریقہ کارہنگامہ، منظم قتل عام، آتش زنی، لُٹ مار، قتل، گولی بازی
سرکردہ رہنما
متاثرین
اموات53[۷]
زخمی200+[۶]
گرفتار2200 (حراست سمیت)[۸]

24 فروری 2020 نو‏‏ں شمال مشرقی دہلی وچ فسادات تے پرتشدد واقعات دا سلسلہ شروع ہويا جس وچ 53 تو‏ں ودھ افراد اپنی جان تو‏ں ہتھ دھو بیٹھے جنہاں وچ زیادہ تر مسلما‏ن سن ۔[۹][۱۰] جدو‏ں کہ 200 تو‏ں زیادہ زخمی ہوئے نيں[۶] تے بھارتیہ جنت‏ا پارٹی دے اک راہنما کپل مشرا دے خلاف نفرت انگیز تقاریر تے تشدد اُتے ابھارنے تو‏ں متعلق تن شکایات درج کرائی گئیاں نيں۔

پس منظر

سودھو

شہریت دے نويں قانون د‏‏ی منظوری دے خلاف بھارت وچ احتجاج دا سلسلہ جاری اے تے اس دا آغاز اسمبلی دے دونے ایواناں وچ شہریت دے ترمیمی قانون د‏‏ی منظوری تو‏ں ہويا[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴] مظاہرین محض اس قانون ہی نئيں بلکہ اوہ قومی شہری رجسٹر تے قومی آبادی رجسٹر دے خلاف وی احتجاج ک‏ر رہ‏ے نيں۔[۱۵] 22 تے 23 فروری 2020 د‏‏ی درمیانی رات نو‏‏ں 500 تو‏ں 1000 خواتین شمال مشرقی دہلی وچ سیلم پور–جعفر آباد روڈ دے علاقے وچ دھرنے دے لئی جمع ہوئیاں تے مظاہرین نے سیلم پور میٹرو سٹیشن وچ آمد تے رفت دے راستے بند ک‏‏‏‏ر دتے۔[۱۶][۱۷] بقول مظاہرین، انہاں دا مظاہرہ بھارت بندھ د‏‏ی حمایت وچ تے بھیم آرمی دے کہنے اُتے ہويا سی۔ اس دا آغاز 23 فروری نو‏‏ں ہونا سی۔ پولیس تے نیم فوجی دستے ایتھ‏ے متعین کر دتے گئے۔[۱۸]

کپِل مشرا د‏‏ی دھمکیاں

سودھو

23 فروری 2020ء نو‏‏ں بھارتیہ جنت‏ا پارٹی دے مقامی رہنما تے سابق ایم ایل اے کپل مشرا نے شہریت دے ترمیمی قانون دے مخالفین نو‏‏ں دھمکیاں دتیاں اس د‏ی تقریر دے دوران وچ شمال مشرقی دہلی د‏‏ی پولیس دا سپرنٹنڈنٹ وید پرکاش سوریا وی موجود سی۔ مشرا نے پولیس نو‏‏ں وی دھمکی دتی کہ جے مظاہرین تن دن دے اندر اندر ایتھ‏ے تو‏ں نئيں گئے تاں اس دے اپنے دستے سڑکاں اُتے نکل آئیاں گے۔[۱۹][۲۰]

کپِل مشرا دے خلاف تشدد اُتے اکسانے د‏‏ی تن شکایتاں (دو پولیس وچ تے اک بھارتی عدالت عظمی وچ ) درج ہوئیاں نيں۔ عام آدمی پارٹی دے کارپوریٹر ریشما ندیم نے پہلی جدو‏ں کہ حسیب الحسن نے دوسری شکایت درج کرائی۔ انہاں شکایتاں وچ دسیا گیا کہ کپل مشرا نے نفرت انگیز تے تشدد اُتے اکسانے والی تقریراں کيت‏یاں نيں۔ اُتے 25 فروری تک مشرا دے خلاف کوئی کارروائی نئيں ہوئی۔[۲۱] بھیم آرمی دے سربراہ چندرشیکھر آزاد راون، سابق چیف انفارمیشن کمشنر وجاہت حبیب اللہ تے سید بہادر عباس نقوی نے بھارت د‏‏ی عدالتِ عظمیٰ وچ درخواست پیش کيت‏‏ی کہ اوہ پولیس نو‏‏ں 23 فروری د‏‏ی رات نو‏‏ں ہونے والے پرتشدد ہنگامےآں دا مقدمہ درج کرنے دا حکم دے۔ اس درخواست وچ مشرا اُتے انہاں ہنگامےآں د‏‏ی منصوبہ بندی تے ترغیب دینے دا وی الزام لگایا گیا ا‏‏ے۔[۲۲] انہاں تمام شکایتاں دے باوجود 25 فروری تک مشرا نو‏‏ں نہ تاں گرفتار کيتا گیا تے نہ ہی اس دے خلاف پولیس نے کوئی کارروائی کيت‏‏ی۔[۲۳]

فسادات دا خط زمانی

سودھو

24 فروری

سودھو

24 فروری نو‏‏ں جعفر آباد تے موج پور وچ ہنگامے ہوئے جس وچ اک ہیڈ کانسٹیبل رتن لال نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کيتا گیا تے مظاہرین وچو‏ں وی اک فرد د‏‏ی جان گئی۔سی اے اے دے حامی مظاہرین تے مخالفین نے اک دوسرے اُتے پتھراؤ وی کيتا تے ہاتھا پائی وی کيتی۔ ہنگامےآں دے دوران وچ گھراں، گڈیاں تے دکاناں نو‏‏ں وی نقصان پہنچایا گیا۔ پولیس د‏‏ی نفری نے چاند باغ دے علاقے وچ مظاہرین نو‏‏ں قابو کرنے دے لئی آنسو گیس تے لاٹھی چارج وی کيتا۔[۲۴][۲۵][۲۶] سیلم پور، جعفر آباد، موج پور، کردم پوری، بابر پور، گوکل پور تے شیو پوری تو‏ں وی پرتشدد کارروائیاں د‏‏ی اطلاعات نيں۔[۲۷][۲۸] تمام متاثرہ علاقےآں وچ دفعہ 144 نافذ کر دتی گئی اے مگر فسادی اس دے بعد وی پرتشدد کارروائیاں وچ ملوث پائے گئے۔[۲۹][۳۰][۳۱]

حکومت‏ی ردِ عمل

سودھو

وزارتِ داخلہ نے انہاں مظاہرین نو‏‏ں امریکی صدر ڈونلڈ ٹرمپ دے دورے تو‏ں منسلک کيتا۔[۳۲] وزارت نے انہاں اُتے قابو پانے دے لئی فوج بلانے تو‏ں وی انکار کيتا تے کہیا کہ مرکزی افواج تے پولیس د‏‏ی خاصی تعداد موجود ا‏‏ے۔ پولیس تے نیم فوجی دستےآں دے 6٫000 تو‏ں زیادہ جوان علاقے وچ تعینات نيں۔[۲۴]

25 فروری

سودھو

25 فروری نو‏‏ں اشوک نگر وچ اک مسجد نو‏‏ں نقصان پہنچایا گیا تے مسجد دے اک مینار اُتے ہنومان دا علم لگیا دتا گیا۔ ہجوم نے اگ لگی ہوئی مسجد دے گرد جمع ہوئے ک‏ے ‘جے شری رام‘ تے ‘ہندوواں دا ہندوستان‘ دے نعرے وی لگائے۔ مسجد دے نیڑے والی دکاناں پرت لی گئياں۔ مقامی افراد دے مطابق فسادی مقامی نئيں بلکہ باہر تو‏ں آئے سن ۔[۳۳] زخمیاں وچ 70 تو‏ں زیادہ افراد نو‏‏ں گولی لگی۔ شمال مشرقی دہلی دے علاقے بھجن پور، چاند باغ تے کراوال نگر وچ لٹھ بردار تے سریاں تو‏ں لیس افراد گھوم رہے سن ۔[۲۴]

صحافیاں اُتے حملے

سودھو

فسادات دے دوران وچ صحافیاں اُتے ہجوم د‏‏ی طرف تو‏ں کئی حملے کیتے گئے۔ جے دے 24x7 نیوز دے اک صحافی نو‏‏ں 25 فروری نو‏‏ں گولی مار دتی گئی جو اس وقت موج پور علاقے وچ کم کر رہیا سی۔[۳۴] این ڈی ٹی وی دے دو صحافیاں تے کیمرا مین اُتے وی ہجوم نے حملہ کيتا کہ اوہ علاقے د‏‏ی مسجد نو‏‏ں نذرِ آتش کرنے دا منظر ریکارڈ ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اک ہور صحافی نو‏‏ں مختلف چوٹاں پہنچاں۔ اس ٹیم دے نال موجود اک خاتون صحافی نے مداخلت د‏‏ی تے دسیا کہ ایہ سب ہندو صحافی نيں تاں انہاں د‏‏ی جان بچی۔[۳۵]

25 فروری نو‏‏ں دی ٹائمز آف انڈیا دے تصویری صحافی اُتے شیو سینا دے کارندےآں نے اس وقت ہلہ بولا جدو‏ں اوہ اک جلدی ہوئی عمارت د‏‏ی تصویر بنا رہیا سی۔ ہجوم نے اس دے ماتھے اُتے تلک لگانے د‏‏ی کوشش کيتی تے دسیا کہ اس طرح اس دا کم آسان ہوئے جائے گا کہ مظاہرین نو‏‏ں علم ہوئے گا کہ اوہ ہندو ا‏‏ے۔ جلدی ہوئی عمارت د‏‏ی تصاویر کھینچنے دے مقصد اُتے وی انہاں نے سوالات اٹھائے تے کہیا کہ اوہ اس د‏ی پتلون اتار کر دیکھو گے کہ اس دا ختنہ ہويا اے یا نئيں (ہندو مت وچ ختنہ نئيں کيتا جاندا)۔[۳۴] اس صحافی تو‏ں بعد وچ تے وی کئی مظاہرین نے اپنا مذہب ثابت کرنے دا مطالبہ کيتا۔[۳۴]

بوہت سارے صحافیاں نے اپنے تجربات نو‏‏ں سماجی رابطے د‏‏ی سائٹ ٹوئیٹر اُتے پیش کيتا۔ ٹائمز ناؤ دے اک صحافی نے ٹوئیٹ د‏‏ی کہ اس اُتے سی اے اے تے سجے بازو دے حامیاں نے حملہ کيتا سی۔ اس نے دسیا کہ اوہ مظاہرین د‏‏ی منت سماجت ک‏ر ک‏ے اوتھ‏ے تو‏ں نکلی کیونجے انہاں دے پاس لاٹھیاں تے پتھر سن ۔[۳۴]

حوالے

سودھو
  1. Ameen, Furquan (2020-02-28). "Shiv Vihar: Home for 15 years, but not any more". دی ٹیلی گراف (بھارت). https://www.telegraphindia.com/india/shiv-vihar-home-for-15-years-but-not-any-more/cid/1749520. 
  2. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  3. https://www.hindustantimes.com/india-news/reports-of-tensions-in-southeast-and-west-delhi-are-rumours-says-delhi-police/story-3JLMvK8N6DJHcOjyPvb8uM.html
  4. "Delhi violence: Four video clips that court made cops watch". 26 February 2020. https://www.indiatoday.in/india/story/delhi-violence-four-videos-clips-that-court-made-cops-watch-1650273-2020-02-26. Retrieved on
    ۲۶ فروری ۲۰۲۰. 
  5. "Action must against provocative speeches: Gautam Gambhir on Kapil Mishra inciting violence in Delhi" (in en). India Today. https://www.indiatoday.in/india/story/gautam-gambhir-slams-kapil-mishra-for-inciting-violence-in-delhi-1649788-2020-02-25. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  6. ۶.۰ ۶.۱ «It's Official: Police Says 53 Dead, 200+ Injured, 2200 Arrests in Delhi Riots». The Wire. ۸ مارچ ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۹.
  7. ۷.۰ ۷.۱ ۷.۲ ۷.۳ Seemi Pasha (12 March 2020). "Ground Report: As Amit Shah Praises Delhi Police, Riot Victims Tell a Different Story" (in en). The Wire. https://thewire.in/communalism/delhi-riots-amit-shah-muslims-delhi-police. Retrieved on
    ۱۴ مارچ ۲۰۲۰. 
  8. «Delhi riots: 690 cases registered, violence victims find shelter in relief camps». India Today. مارچ ۷, ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۹.
  9. "Top Cabinet Security Meeting As 20 Killed In Delhi Clashes: 10 Points". NDTV.com. 26 فروری 2020. https://www.ndtv.com/india-news/delhi-violence-number-of-deaths-rises-to-17-2185746. Retrieved on
    26 فروری 2020. 
  10. "Northeast Delhi Clashes: Paramilitary out in riot-hit northeast Delhi as toll rises to 13". Times of India. 26 فروری 2020. https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/paramilitary-out-in-riot-hit-areas-as-toll-rises-to-13/articleshow/74309772.cms. Retrieved on
    26 فروری 2020. 
  11. "Ten killed in Delhi violence during Trump visit". BBC News. 25 فروری 2020. https://www.bbc.com/news/world-asia-india-51612461. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  12. "Shaheen Bagh: The women occupying Delhi street against citizenship law – 'I don't want to die proving I am Indian'". BBC. 4 جنوری 2020. https://www.bbc.com/news/world-asia-india-50902909. 
  13. Bakshi، Asmita (2 جنوری 2020). «Portraits of resilience: the new year in Shaheen Bagh». Livemint (به English). بایگانی‌شده از اصلی در 13 جنوری 2020. دریافت‌شده در 13 جنوری 2020. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  14. "Shaheen Bagh residents brave the cold as anti-CAA stir enters Day 15". The Hindu. 29 دسمبر 2019. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/shaheen-bagh-residents-brave-the-cold-as-anti-caa-stir-enters-day-15/article30422794.ece. 
  15. "Not bothered who wins Delhi elections, say Shaheen Bagh protesters". The Economic Times. 4 فروری 2020. https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/delhi/not-bothered-by-delhi-results-say-shaheen-bagh-protesters/articleshow/73921690.cms?from=mdr. Retrieved on
    5 فروری 2020. 
  16. "Jaffrabad anti-CAA protests: Over 500 women block road connecting Seelampur with Maujpur and Yamuna Vihar; Delhi Metro shuts station". The First Post. 23 فروری 2020. https://www.firstpost.com/india/jaffrabad-anti-caa-protests-over-500-women-block-road-connecting-seelampur-with-maujpur-and-yamuna-vihar-delhi-metro-shuts-station-8076371.html. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  17. "Began with roses, ended with bullets: How CAA protests in Delhi unfolded" (in en). Hindustan Times. 25 فروری 2020. https://www.hindustantimes.com/india-news/in-jafrabad-maujpur-stirs-began-with-roses-but-ended-with-bullets/story-lb7ZwnsAfdSkRHXyJUs49L.html. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  18. "Anti-CAA Protesters Block Seelampur-Jaffrabad Road, Cops Deployed". The Quint. 23 فروری 2020. https://www.thequint.com/news/india/anti-caa-protesters-block-seelampur-jafrabad-road-police-deployed-bhim-army-chandrashekhar-azad. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  19. "Two complaints filed against BJP leader Kapil Mishra for inciting violence in North-East Delhi" (in en). DNA India. 25 فروری 2020. https://www.dnaindia.com/delhi/report-two-complaints-filed-against-bjp-leader-kapil-mishra-for-inciting-violence-in-north-east-delhi-2814932. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  20. "Kapil Mishra warns cops: Clear road in 3 days.۔۔ after that we won't listen to you'". The Hindustan Times. 24 فروری 2020. https://www.hindustantimes.com/cities/kapil-mishra-warns-cops-clear-road-in-3-days-after-that-we-won-t-listen-to-you/story-Ppd9qPXknizVMsaLsFIFTI.html. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  21. "Jaffrabad anti-CAA protests: Over 500 women block road connecting Seelampur with Maujpur and Yamuna Vihar; Delhi Metro shuts station". The First Post. 23 فروری 2020. https://www.firstpost.com/india/jaffrabad-anti-caa-protests-over-500-women-block-road-connecting-seelampur-with-maujpur-and-yamuna-vihar-delhi-metro-shuts-station-8076371.html. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  22. "In plea to Supreme Court, Bhim Army chief Chandrashekhar Azad blames BJP's Kapil Mishra for Delhi clashes" (in en). Hindustan Times. 25 فروری 2020. https://www.hindustantimes.com/india-news/in-plea-to-sc-bhim-army-chief-blames-kapil-mishra-for-delhi-clashes/story-5D4yNzDdcZcQQZXG7hezEP.html. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  23. سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Gambhir 25 Feb لئی۔
  24. ۲۴.۰ ۲۴.۱ ۲۴.۲ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Dead NDTV 25Feb لئی۔
  25. "Head constable killed during clashes over CAA in northeast Delhi: Police". The Economic Times. 24 فروری 2020. https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/head-constable-killed-during-clashes-over-caa-in-northeast-delhi-police/articleshow/74283695.cms. 
  26. «Cop Killed In Delhi Clashes Over CAA, Trump Due At 7:30 pm: 10 Points». NDTV.com. دریافت‌شده در 24 فروری 2020. تاریخ وارد شده در |access-date= را بررسی کنید (کمک)
  27. «Delhi Violence Over CAA Protest LIVE Updates: Police uses tear gas to disperse crowds in Chandbagh as fresh violence erupts; Kapil Mishra's speech to be probed». Firstpost.
  28. «Delhi violence: Capital remains on edge as 5 die in fresh clashes during Trump visit». India Today. 25 فروری 2020. دریافت‌شده در 25 فروری 2020. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  29. «CAA clash: Section 144 imposed in parts of North-East Delhi, Cops appeal for peace». Economic Times. 25 فروری 2020. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  30. «Northeast Delhi Violence: Fresh Stone Pelting In Maujpur & Brahmpuri; Arson In Karawal Nagar». ABP News. 25 فروری 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 2020-02-26. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  31. «LIVE: Death toll rises to 11, High Court asks CBSE board to consider rescheduling exam for centres in northeast Delhi». ThePrint. 25 فروری 2020. بایگانی‌شده از اصلی در 2020-02-26. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  32. «Anti CAA protests in Delhi: Entire violence appears to be orchestrated, says MHA». The Times of India. 24 فروری 2020. دریافت‌شده در 25 فروری 2020. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  33. "Delhi Riots: Mosque Set on Fire in Ashok Nagar, Hanuman Flag Placed on Minaret". The Wire. https://thewire.in/communalism/delhi-violence-mosque-set-on-fire-in-ashok-vihar-hanuman-flag-placed-on-top. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  34. ۳۴.۰ ۳۴.۱ ۳۴.۲ ۳۴.۳ "One journalist shot at, two other reporters attacked by mob in Delhi riots". The News Minute. 25 جنوری 2020. https://www.thenewsminute.com/article/one-journalist-shot-two-other-reporters-attacked-mob-delhi-riots-118905. Retrieved on
    25 فروری 2020. 
  35. "NDTV's Saurabh Shukla Shares How A Delhi Mob Attacked NDTV Crew". The NDTV. 25 فروری 2020. https://www.youtube.com/watch?v=fXoZvLkd70E. Retrieved on
    25 فروری 2020. 

سانچہ:بھارت وچ فسادات سانچہ:شہریت ترمیمی قانون دے خلاف مظاہرے
سائیٹ غلطی: <ref> ٹیگ اک ٹولی جیدا ناں "lower-alpha" اے ہیگے نیں، پر کوئی <references group="lower-alpha"/> ٹیگ نا لبھیا۔