سہیل انجم
| سہیل انجم | |
|---|---|
| پیدائش | 01 جولائی 1958ء سنت کبیر نگر، اتر پردیش، بھارت |
| رہائش | دہلی , بھارت |
| اسمائے دیگر | سہیل انجم |
| پیشہ | ادیب، صحافی |
| آجر | صحافت تے رضاکارانہ ادبی خدمات |
| وجہِ شہرت | صحافت |
| مذہب | اسلام |
سہیل انجم : (پیدائش - 01 جولائی 1958) بھارت دی ریاست اتر پردیش دے ضلع بستی موجودہ سنت کبیر نگر دے اک علمی خانوادے وچ پیدا ہوئے۔ آپ دے والد ڈاکٹر مولانا حامد الانصاری انجم اپنے عہد دے اک موقر عالم دین، سحر البیان خطیب، شاعر تے صحافی سن ۔ انہاں دے وڈے بھائی حماد انجم ایڈووکیٹ ملک دے معتبر ادیب تے شاعر نيں۔ جدوں کہ چھوٹے بھائی ڈاکٹر شمس کمال انجم بابا غلام بادشاہ یونیورسٹی راجوری جموں و کشمیر دے شعبہ عربی دے صدر نيں۔
بچپن تے تعلیم
سودھوبچپن تے تعلیم : بچپن وطن وچ گزریا۔ ابتدائی اردو فارسی تعلیم گھر اُتے ہوئی۔ تے ابتدائی تعلیم مقامی اسکولاں وچ ہوئی۔ انھاں نے یو پی بورڈ توں 1973 وچ ہائی اسکول، مارواڑ انٹر کالج گورکھپور توں 1976 وچ انٹر میڈیٹ، رتن سین ڈگری کالج بانسی ضلع بستی توں 1979ماں بی اے تے مسلم یونیورسٹی علیگڑھ توں 1981ماں اردو توں ایم اے کیتا۔ انہاں دی اردو دی ابتدائی تعلیم گھر اُتے ہوئی۔ انھاں نے گریجو یشن وچ پہلی بار اردو نوں بحیثیت سبجکٹ اختیار کیتا۔
پیشہ ورانہ سفر
سودھو1985ماں اردو صحافت وچ آئے۔ مختلف اخباراں وچ کم کرنے دے بعد ہن وائس آف امریکا اردو سروس واشنگٹن دے لئی دہلی توں وائس رپورٹنگ 2002سے مسلسل۔ آل انڈیا ریڈیو دی ایکسٹرنل سروس ڈویژن دے لئی 1995سے حالات حاضرہ اُتے تبصرہ لکھنا شروع کیتا۔ سہیل انجم نے 1983تے 1984ماں مکتبہ یونیورسٹی لمٹیڈ دہلی وچ ملازمت کيتی۔ سہیل انجم نے اپنی صحافت دا آغاز 1985ماں ممبئی دے اردو ہفت روزہ ’’بلٹز‘‘ تے دہلی دے ہفت روزہ ’’اخبار نو‘‘ دے لئی بستی ضلع توں نمائندگی دے ذریعے کیتا۔ اس دے بعد فروری 1987ماں اوہ مستقل طور اُتے دہلی آ گئے تے ’’اخبار نو‘‘ وچ باضابطہ کم کرنے لگے۔ اس دے بعد انھاں نے جون 1995تک ساڈا قدم، اپنا ہفت روزہ، جریدہ ٹائمز، نويں دنیا تے انٹرنیشنل ملی ٹائمز وچ اسسٹنٹ ایڈیٹر، ایڈیٹر انچارج تے نمائندہ خصوصی دی حیثیت توں خدمات انجام دتیاں۔ بعد وچ اوہ 1995ماں روزنامہ ’’قومی آواز‘‘ دہلی توں بحیثیت سب ایڈیٹر منسلک ہوئے تے مارچ 2008 وچ اس دے بند ہونے تک اس وچ خدمات انجام دیندے رہے۔ اسی دوران انھاں نے جدہ، سعودی عرب دے روزنامہ ’’اردو نیوز‘‘ دے لئی 1995سے 2000 تک جز وقتی رپورٹنگ کيتی۔ اس پوری مدت وچ انہاں دا کالم ہر پندرہ روز اُتے پابندی دے نال اس وچ شائع ہُندا رہیا۔ قومی آواز وچ ملازمت دے دوران ہی 2002 نوں ریڈیو وائس آف امریکا واشنگٹن دے لئی رپورٹنگ کرنے دا موقع ملا۔ قومی آواز بند ہونے دے بعد وی ایہ سلسلہ جاری اے اوروہ اس دے لئی تاحال رپورٹنگ کر رہے نيں۔
ادبی سفر
سودھواب تک سہیل انجم دی پندرہ کتاباں شائع ہو چکيتیاں نيں جنہاں وچ ست کتاباں صحافت تے میڈیا دے موضوع اُتے نيں۔ جنہاں وچوں تن کتاباں مختلف یونیورسٹیاں دے شعبہ صحافت وچ معاون کتاباں دے طور اُتے شامل نيں۔ انہاں دی تن کتاباں عنقریب شائع ہونے والی نيں جنہاں وچوں دو صحافت دے موضوع اُتے نيں۔ انھاں نے متعدد کتاباں دا انگریزی تے ہندی توں اردو وچ ترجمہ وی کیتا اے۔ مختلف ادارےآں تے اکیڈمیاں دی جانب توں انہاں دی صحافتی خدمات دے پیش نظر ایوارڈز دتے جا چکے نيں۔ سہیل انجم دی کئی کتاباں نوں وی مختلف اکیڈمیاں توں انعامات مل چکے نيں۔ اس دوران ملک بھر دے وڈے تے معیاری اخباراں تے رسالےآں وچ انہاں دے کالم تے مضامین تواتر دے نال شائع ہو رہے نيں۔ اوہ 1997سے آل انڈیا ریڈیو دی اردو سروس دے لئی حالات حاضرہ اُتے پابندی دے نال تبصرہ وی لکھ رہے نيں۔
صحافت
سودھوروزنامہ قومی آواز وچ انھاں تجربہ کار صحافیاں دے نال کم کرنے تے بہت سیکھنے دا موقع ملا۔ ایتھے انہاں دی صلاحیتاں ابھر کر سامنے آئیاں تے انہاں نوں بھٹی وچ تپ کر کندن بننے دا موقع مل گیا۔ انہاں دے بارے وچ مرحوم صحافی جناب محفوظ الرحمن نے اک مضمون وچ لکھیا اے ’’سہیل انجم برسہا برس تک صحافت دے خارزار وچ اپنے تلواں نوں لہولہان کردے رہے نيں۔ وقت دی چلچلاندی دُھپ وچ اوہ اک مدت تک کسی شجر سایہ دار یا سائبان دی تلاش وچ سرگرداں رہے نيں تے محسوس ہوتاہے کہ انہاں دیاں تحریراں وچ تحمل، قوت برداشت، ہر تلخ گل نوں نرم لہجے وچ کہہ ڈالنے دی غیر معمولی صلاحیت تے تنقیص دی بجائے صحت مند تنقید دی ڈگر اُتے چلدے چلے جانے دا حوصلہ غالباً انہی دناں دی دین اے ‘‘۔
آواز توں رشتہ استوار ہونے دے باوجود انہاں نے فلم توں اپنا رشتہ نئيں توڑیا تے مختلف اخبارات ورسالے وچ انہاں دا ہفتہ واری کالم آب وتاب توں شائع ہو رہیا اے۔ انہاں دیاں کتاباں وچ میڈیا روپ تے بہروپ، میڈیا اردو تے جدید رجحانات، احوال صحافت، مغربی میڈیا تے اسلام، مولانا محمد عثمان فارقلیط دے منتخب اداریے، مولانا محمد عثمان فارقلیط حیات و خدمات تے فیر سوئے حرم لے چل (سفرنامہ حج) قابل ذکر نيں۔ اول الذکر تن کتاباں مختلف یونیورسٹیاں وچ شعبہ صحافت وچ معاون کتاباں دے طور اُتے شامل نيں۔ انہاں کتاباں دے علاوہ اخبارات و رسالے وچ میڈیا تے صحافت دے موضوع اُتے انہاں دے محققانہ مضامین اکثر و بیشتر شائع ہُندے رہندے نيں۔ آزادی دے بعد اردو صحافت دے میر کارواں مولانا عثمان فارقلیط، محفوظ الرحمن، ڈاکٹر عبد الجلیل فریدی، مولانا محمد مسلم تے مجاہد ملت مولانا حفظ الرحمن سیوہاروی پران دے ترتیب دتے یادگار مجلے شائع ہوچکے نيں تے دہلی دے صحافیاں اُتے اک دستاویزی کتاب ’’دہلی دے ممتاز صحافی‘‘ دہلی اردو اکیڈمی توں شائع ہوئی اے۔ سہیل انجم اک صحافی ہونے دے نال نال اک ادیب وی نيں۔ ’’بازیافت‘‘ انہاں دے تنقیدی مضامین دا مجموعہ اے۔ جدوں کہ انہاں دے خاکےآں دا مجموعہ ’’نقش بر آب‘‘ منظر عام اُتے آرچکيا اے۔
سہیل انجم صحافتی دنیا وچ اک دیانتدار صحافی دی حیثیت توں جانے جاندے نيں۔ مرحوم محفوظ الرحمن دی صحبت تے تربیت نے انہاں دے اندر وی تقریباً اوہی ساری خوبیاں پیدا کر دتی نيں جو مرحوم دے اندر سن۔ سہیل انجم دیاں تحریراں وچ ادبی چاشنی وی ہُندی اے جس دی وجہ توں اوہ ادبی حلفےآں وچ وی معروف نيں۔ بیشتر ادبی پروگرامو ں تے سمیناراں وچ پیپر پڑھنے دے لئی وی انھاں مدعو کیتا جاندا اے۔ ادبی و تنقیدی مضامین دا مجموعہ ’’مطالعات‘‘ وی انہاں دے ادبی ذوق دا ثبوت اے جس وچ تقریباً سو کتاباں اُتے تبصرے کیتے گئے نيں۔ دہلی یونیورسٹی وچ شعبہ اردو دے سابق صدر تے معروف ماہر اقبالیات پروفیسر عبد الحق نے سہیل انجم دیاں تحریراں اُتے اظہار خیال کردے ہوئے لکھیا اے ’’سہیل انجم اک مدت توں اخباراں دے درون خانہ اسرار توں واقف نيں۔ اردو صحافت دے ماضی و حال اُتے انہاں دی بصیرت افروز نظر اے۔ اوہ تحریر و قلم دا حتی المقدور پاس رکھدے نيں۔ اوہ اس لئی وی مینوں عزیز نيں کہ انہاں دیاں تحریراں شگفتگی توں خالی نئيں ہُندیاں۔ مینوں ذاتی طور اُتے انہاں دی نگارشات وچ موجود پرلطف جملے اکثر متاثر کردے نيں۔ ادب و انشا توں اسيں آمیزی صحافت دے جوہر آشکار کردی اے تے دلنوازی وی بخشتی اے۔ ایہ خوبیاں اخباراں دے کالماں توں مفقود ہُندی جا رہی نيں۔ کچھ گنتی دے احباب ضرور ناموس صحافت دی پاسبانی تے ادب و انشا دی پرورش وچ گامزن نيں۔ اس حوالے توں سہیل انجم توں بہت توقعات ہیں‘‘۔ سہیل انجم دی تصنیف ’’احوال صحافت‘‘ دے آخر وچ انہاں دے بارے وچ ادب و صحافت دی مقتدر شخصیتاں دی آرا وی اختصار دے نال دتی گئیاں نيں جس توں ایہ اندازہ ہُندا اے کہ علمی، ادبی و صحافتی حلفےآں وچ انہاں نوں قدر دی نگاہ توں دیکھیا جاندا اے۔
لکھتاں
سودھولکھتاں : اب تک پندرہ کتاباں اشاعت پزیر ہو چکياں نيں۔
؛فہرست کتاباں
- میڈیا روپ بہروپ
- میڈیا اردو تے جدید رجحانات
- مغربی میڈیا او راسلام
- احوال صحافت
- مولانا محمد عثمان فارقلیط دے منتخب اداری
- مولانا محمد عثمان فارقلیط : حیات و خدمات
- دہلی دے ممتاز صحافی
- انجم تاباں
- فیر سوئے حرم لے چل
- لبراہن رپورٹ تے بابری مسجد
- بازیافت
- فرقہ وارانہ جنون
- فاروق انصار دے افسانے
- ڈاکٹر حنیف ترین: فن تے شخصیت
- نقش بر آب (خاکےآں دا مجموعہ)
==اعزازات==* دہلی اردو اکادمی ایوارڈ۔[۱]
- عالمی یوم اردو کمیٹی ایوارڈ
- کئی کمیٹیاں تے تنظیماں دی جانب توں صحافت دا ایوارڈ۔
- متعدد کتب اُتے مختلف اکیڈمیاں دی جانب توں ایوارڈ۔
نجی زندگی تے قیام
سودھواولاد : اک بیٹا سلمان فیصل شادی شدہ، ایم اے پی ایچ ڈی، بی ایڈ اردو، فاضل دینیات، دہلی دے گورنمنٹ اسکول وچ ٹیچر، تن بیٹیاں زیر تعلیم، فی الحال دہلی وچ مقیم نيں۔