سگمنڈ فرائیڈ
سگمنڈ فرائیڈ (1856 1939) آسٹریا دا رہن والا اک یہودی سی جینے نفسیات چ اک نویں راہ کھولی۔
جم پل
سودھوسگمنڈ فرائیڈ 6 مئی 1856 نوں آسٹری سلطنت دے اک نگر پریبور وچ جیہڑا ہن چیک لوکراج وچ اک یہودی ٹبر وچ جمیا۔ اوہدا پیو جیکب فرائیڈ (1815–1896) ان دا بپار کردا سی تے اوہ سگمنڈ دے جمن ویلے 41 ورے دا سی تے 2 ویاہ پہلے وی کرچکیا سی تے اوہدے 2 نیانے سن۔ اوہدی ماں دا ناں مالیہ سی تے اوہ اوہدے پیو توں 20 ورے نکی سی۔ سگمنڈ فرائیڈ ہوریں 8 پین پرا سن۔ 1857 وچ اوہناں دا بپار مک گیا تے ایہ ٹبر لیپزگ آندا ویآنا وچ وسن توں پہلے۔ 1865 وچ جدوں اوہ 9 وریاں دا سی اوہنے اک ل پیجیا گیا۔ 1873 وچ اوہنے گریجویشن کیتی۔ 17 ورے دی عمر وچ اوہ ویآنا یونیورسٹی گیا۔ سوچیا تے اوہنے یونیورسٹی وچ قنون پڑھن دا سی پر اوتھے اوہنے میڈیکل انگ ول ٹر گیا۔ فلاسفی فرانز برنٹینو کولوں، فزیالوجی ارنسٹ برک کولوں تے زوالوجی ڈارون نوں پسند کرن والے کارل کلاس کولوں پڑھی۔ فرائیڈ نوں ساہت دا چسکا سی شیکسپیر اوہنوں بڑا پسند سی۔ اوہنوں جرمن، فرانسیسی، اطالوی، ہسپانوی، انگریزی، عبرانی، یونانی تے لاطینی بولیاں آندیاں سن۔
کم کاج
سودھو1881 وچ اوہنے ایم ڈی دی ڈگری لئی تے ویانا جنرل ہسپتال نوکری کرلئی 1886 وچ نوکری چھڈ دتی اپنا کلینک کھولیا جتھے دماغی روگیاں نون ٹھیک کیتا جاندا سی۔ ایدوں ای اوہنے مارتھا برنیاس نال ویا کیتا تے اوہناں دے 6 نیانے ہوۓ۔ کارل ینگ نے ایہ گل کڈی سی جے فرائیڈ دا اپنی سالی نال وی یارانہ سی جدون اوہ اپنے منکیتر دے مر تے اوہناں کول رہن آئی۔
فرائیڈ 24 ورے دا جدوں اوہ تماکو جھکن لگیا پہلے سگرٹ تے فیر سگار۔ سگرٹ بارے اوہدی سوچ سی جے ایہ اوہدے کم کرن نوں ودہاندا اے ۔ ایس نال فیر اوہنوں منہ دا کینسر وی ہوگیا۔
1885 وچ فرائیڈ پیرس جین-مارٹن شارکوٹ نال فیلوشپ تے پڑہھن گیا شارکوٹ نیورولوجی تے ہپناٹزم دا گرو سی۔ ایہ پڑھائی اوہدے جیون دا اک وڈا موڑ سی۔ 1886 وچ اپنے پرائیویٹ کلینک وچ اوہ ہپناٹزم کرن لگ پیا تے اپنے یار تے سنگی جوزف بریور والا ول جیدے وچ سجشن والا ول سی تے جو اوہنے پیرس وچ سکھیا اوہ اوہنے ناں ورتیا۔ بریور دی اک روگی دے علاج نے فرائیڈ نوں پلٹ کے رکھ دتا۔ اینا او اک روگی سی ہپناٹزم وچ اوہنوں کیا گیا جے اوہ اپنیاں روگی نشانیاں دسے اپنے بارے گلاں کردیاں ہویاں ایہ دیکھیا گیا جے اوہدے روگ دی تیزی تھوڑی ہوگئی اے۔ جویں ای اوہ اپنے پرانے جیون دے دکھاں دی کہانی سناندی اوہنوں اینج لکدا جیویں اوہدی جھاتی توں وڈا جوکھ اتر گیا اے تے اوہ ہلکی تے تازی ہوگئی اے۔ ایس تے فرائیڈ نے اپنے کلینک وچ روگیاں دے روک دیاں نشانیاں ٹھیک کرن دا ودیا ول کڈیا۔ ہپناٹزم کیتے بنا روگی نوں کیا جاندا جے اوہ ازادی نال جو گل یاد اوہدی سوچ وچ آندی اے بولدا جاوے۔ ایس ازاد گل بات نال فرائیڈ نے ایہ وی ویکھیا جے روگی دے سفنیاں دا سمجنا اوہدے اندر دے ولاں تے رپھڑاں نوں سامنے لیاندا اے۔ 1896 وچ اوہنے ہپناٹزم دا شبد بولنا چھڈ کے اوہدی تھاں سائیکوانیلیسز دا شبد ورتن لگ گیا۔
1897 وچ اوہنے ایہ گل آکھی جے نکی عمر وچ دبائیاں گیاں سیکسی لوڑاں تے سفنے روگاں دی وجہ نیں تے ایس گل لئی اوہنے ایڈیپس کمپلیکس دا ناں بنایا۔ 1899 وچ اوہدی سفنیاں تے کتاب (The Interpretation of Dreams) چھپدی اے ایدے وج دتیاں گیاں سوچاں نوں کئی لوک پسند وی کردے نیں تے کئی برخلاف وی سن جنہاں وچ اک کارل ینگ وی سی۔
1901 وچ اوہدی ہردن دے زہنی رپھڑ (The Psychopathology of Everyday Life) نال کتاب چھپی۔ ایدے وچ اونے اپنیاں سوچاں بالکل اسان بولی وچ لکھیاں تے ایہناں دا مڈھ عام زندگی وچ انے والے نکے موٹے رپھڑاں نوں دسیا گیا اے۔ ایس کتاب وچ ایہ دسیا گیا جے اسیں لوکاں دے ناں، تھاں دے ناں کیویں پلدے آں کوئی شے کتے رکھ اوہ تھاں کیوں پل جاندی اے؟ کسے یاد کیتی گئی لکھت وچوں کوئی اچیچی گل کیوں نئیں یاد آرئی۔ فرائیڈ نے پلی ہوۓ ناں، تھاں یا شے نوں لبن دا ایہ ول دسیا جے چین نال سوچو تے ازادی نال زہن وج سوچاں آن دیو۔ ایہ ناواں دا پلنا کسے پسند ناں آنوالی گل توں ہوندا اے ۔ اوس بندے، اوس تھاں یا اوس گل نال کوئي ایسی گل جڑی ہوندی اے جیہڑی پلن والے نوں پسند نئیں ہوندی یا اوس پلن والی گل نال رلدی کوئی ہور گل ہوندی اے جیہڑی پلن والے نوں پسند نئیں ہوندی تے ایس باجوں بندا اوہ ناں، شبد پل جاندا اے۔ اگر سوچ نوں ازادی نال سوچن دتا جاوے تے سوچن والے دی سوچ وچ اوہ گل آجاوےگی تے اوہنوں پتہ لگ جاویگا جے مینوں ایہ کیوں پلیا۔ اوہنوں پتہ لک جاویگا جے کس پسند ناں والی گل یا کم باجوں اوہنوں ایہ پلیکھا لگیا۔ تے اوہنوں چین آجاویگا۔
1923 وچ اوہنوں تماکو پین توں کینسر ہوگیا۔ 1930 وچ اوہنوں ودیا جرمن لکھن تے سائیکالوجی دے کم اتے گوئٹے انعام دتا گیا۔ 1933 وچ جرمنی تے نازی راج مگروں اوہدیاں کتاباں ساڑدتایاں جاندیاں نیں۔ 13 مارچ 1938 نوں آسٹریا جرمنی نال جڑدا اے تے ایہ اوہدے ٹبر لئی اوکھا ویلہ سی فرائیڈ دا ٹبر برطانیہ اپڑدا اے تے 4 جون 1938 نوں اوہ ویآنا چھڈ دیندا اے تے پیرس توں ہوندا لندن اپڑدا اے۔ اوہدا جباڑے دا کینسر وددا اے تے ایس باجوں 23 ستمبر 1939 نوں اوہدی موت ہوندی اے۔ مرن دے تن دن مگروں اوہنوں ساڑیا گیا تے اوہدی سوآ اک مرتبان وچ رکھی گئی۔