سو-27
| سو-27 | |
| Sukhoi Su-27 | |
| |
| کم | ہر فن مولا فائٹر جعاز |
| بنان آلا دیس | روس/سوویت یونین |
| بنان آلی کمپنی | سخوئی |
| بنن دی تریخ | 1977-ہلے تک |
| ورتن آلے دیس |  روس چین یوکرینتے ہور 8 دیس |
| گنتی | 680 |
| مل | 30 ملین ڈالر |
سو-27 اک روسی لڑاکا جعاز اے۔ اینوں سخوئی کمپنی نے ڈیزائن کیتا سی۔ ایدے چ دو انجن نیں تے اے ہر قسم دے مسن کرن آلا ود پھرتیلا لڑاکا جعاز اے۔ اینوں ٹھنڈی جنگ دے دوران امریکی لڑاکے جعاز ایف-15، ایف-16 تے ایف-18 نال لڑن واسطے بنایا گیا سی۔ اے 3،530 کلومیٹر دی دوری تک اڈ سکدا اے جیڑا کہ اس دے مقابلے دے جعازاں توں بوت زیادہ اے۔ سو-27 عام طور تے دوجے لڑاکا جعازاں نال لڑن واسطے ورتیا جاندا اے مگر اینوں باقی جنگی کماں واسطے وی ورتیا جاسکدا اے۔
سو-27 دے ڈیزائن دے روسی جعازاں دا پورا اک ٹبر اے: سو-30 دو پائلٹاں آلا ہر مشن کرن آلا لڑاکا جعاز اے، سو-33 نیوی واسطے لڑاکا جعاز اے جیڑآ ایئرکرافٹ کیریئر توں لڑ سکدا اے، سو-34 اک بمابری کرن آلا جعاز اے تے سو-35 نویاں ٹیکنالوجیاں ورتن آلا لڑاکا جعاز اے۔
تریخ
سودھوسوویت یونین نوں جدی امریکی جعاز ایف 16 تے ایف 15 دے ڈیزائن کیتا جان دا پتا چلیا تے اونے وی دو نویں جعاز ڈیزائن کرنے شروع کر دتے۔ امریکہ نے اک ہلکے تے اک پعاری وڈے جعاز نوں بنانا سی۔ سوویت یونین نے وی ایہو ای کم کیتا۔ اک پعارا تے وڈا ڈیزائن بنایا گیا تے اک نکا۔ پعارا جعاز سو-27 ہو گیا تے ہلکا مگ-29 فلکرم۔ سو 27 دے ڈیزائن دا پہلا جعاز ٹی-10 20 مئی 1977 نوں پہلی واری اڈیا۔ اس جعاز دے وڈے کٹے ہوۓ ڈیلٹا پر سن، ایدے انجناں دے وشکار وقفہ سی جیدے توں مزید لفٹ لبدی سی تے ہتھیار ریڑار توں لکے ریندے سن اس توں علاوہ ایدیاں دو پوچھل آلے ورٹیکل پر سن۔
سو-27 سوویت ہوائی فوج چ 1984 چ پعرتی ہویا۔ ایدا کم شروع چ دوجے جعازاں نوں روکن دا کم سی۔ سو-27 بمباری کر سکدا سی مگر اینوں دشمن دی ہوا چ اڈدے ٹینکر تے اواکس جعازاں نوں تباہ کرن دا کم دتا گیا۔ ہلے وی اوہ روسی ہوائی فوج وچ اواکس مار جعاز دا کم کردا اے تے لمبی دوری تک مار کرن آلے میزائل لے کے اڈدا اے۔
سو-27 جعاز توں وزن بلکل کٹ کر کے 1986 توں 1988 تک 27 جعازاں دے ریکاڑ لاۓ گۓ۔ جیناں چ سب توں تیزی دے نال اتے چڑنا تے چھوٹی رن وے توں ہوا چ اڑنا وی شامل اے۔
ڈیزائن
سودھو
سو-27 دا ڈیزائن مگ-29 دے ڈیزائن نال بوت رلدا اے، مگر اے ایدے توں کافی وڈا اے۔ سو-27 دا وزن کٹ کرن واسطے ایدے چ ٹائیٹینیم نوں ورتیا گیا اے۔ جعاز دا 30٪ ٹائیٹینیم نال بنایا گيا اے۔ سو-27 دے لیولکا اے ایل 31 انجناں دے وشکار کافی فاصلہ رکھیا گیا اے اس طرح حفاظت وددی اے تے ہوا دوناں انجناں نوں ٹھیک مقدار چ لبدی اے۔ اس دے نال نال انجناں دے وشکار دی تھاں مزید لفٹ وی دیندی اے جیدے توں پراں تے وزن کٹدا اے۔ انجناں نوں ہوا دے راہ نوں انٹیک کیندے نیں۔ انٹیک دے درمیان نکے پر جے لاۓ نیں جیناں نوں ہلا کر آن آلی ہوا نوں تیز کر کے جعاز دی سپیڈ ماخ 2 توں وی زيادہ کیتی جا سکدی اے۔ اس توں علاوہ اس طرح زیادہ ایلفا وچ وی جعاز دے انجناں نوں ہوا ٹھیک لبدی ریندی اے۔
سو-27 پہلا سوویت جعاز سی جیدے چ fly-by-wire سسٹم سی۔ اس سسٹم چ جعاز نوں کمپیوٹراں دی مدد نال اڈایا جاندا اے جیدے توں پائلٹ ہور کم زیادہ سکون چ کرسکدا اے۔ اس جعاز نال تکہ موڑ (thrust vectoring) سسٹم لا کے ایدی مڑناں بوت تیز تے زيادہ کردتا گیا اے۔
نیوی دے سو-33 دے نال کینارڈ لا دتے گۓ نیں تاکہ اوہ زیادہ جلدی اڈ سکن کیونجے ایئر کرفٹ کیریئر دی رن وے بوت نکی ہوندی اے۔
سو-27 دے وڈے ہون دی وجہ توں اے بوت زیادہ بالن تے ہتھیار وی لے جاسکدا اے۔ اے 9،400 کلوگرام دا بالن پر کے اڈ سکدا اے۔ اینے بالن نال ایدی تیزی کٹ جاندی اے اس واسطے ایدے چ 5،270 کلوگرام بالن پریا جاندا اے۔ سو-27 دے وچ اک 30 میلیمیٹر دی توپ لگدی ہوندی اے اس توں علاوہ ایدے تے 10 سخت تھاواں ہوندیاں نیں جیدے تے میزائل تے بمب لدے جاسکدے نیں۔ سو-27 چ پائلٹ ہیلمٹ توں وی نشانا لے سکدے نیں۔
سو-27 دے وچ فیزوٹرن دا زوک ریڈار لگیا ہویا اے۔ اس دے نال ایدے چ انفراریڈ سسٹم وی لگیا ہویا اے جیڑا 80-100 کلومیٹر تک جعاز یا میزائل لب سکدا اے۔ ایدے وچ لیزر سسٹم وی اے جیدے توں جعاز دی توپ زیادہ چنگے نشانے مار سکدی اے۔ سوویت ہوئی فوج چاندی سی کے سو-27 دا ریڈار 200 کلومیٹر تک کئی بمبار جعازاں دا نشانہ لے سکے۔ اس کم نوں کرن لئی ریڑار بوت پعارا بنندا سی تے ایدے چ بوت نویاں ٹیکنالوجیاں ورتدیاں سن جیڑیاں سوویت یونین اوس ویلے نئیں بنا سکدا سی۔ اس لئی ایدا ریڑار صرف 140 کلومیٹر تک صرف اک وڈے جعاز دا نشانہ لے سکدا سی۔