سویڈن وچ اردو
سویڈن وچ اردو بولی دی آمد تے اردو دی ادبی سرگرمیاں دا آغاز اس ملک وچ پاکستانی تاریکین وطن نال 1960 تے1970 دے دہے توں شروع ہويا۔[۱]
ادبی ذوق
سودھوسویڈن وچ اردو ادب اورشاعری دا ذوق کئی لوک رکھدے نيں۔ مگر ہور اصناف سخن جداں افسانہ نگاری، ناول نگاری، انشائیہ وغیرہ دا وی اردو دے اہل ادب نے خاص خیال رکھیا اے۔ اس زمرے وچ سائاں سُچّا‘باسط میر، احمد فقیہہ‘عرفان ملک‘ زبیر وارثی، عارف محمود کسانہ تے جمیل احسن دے علاوہ خواتین وچ سعیدہ بانو بیگ دے ناں سرلسٹ نيں۔[۱]
سویڈن وچ اردو دے معروف کالم نگار، صحافی تے ادیب عارف محمود کسانہ دو دہائیاں توں اردو ادب دے لئی خدمات سرانجام دے رہے نيں۔ انہاں دا ہفتہ وار کالم افکار تازہ دے ناں توں روزنامہ اوصاف دے ادارتی صفحہ اُتے شائع ہُندا اے اس دے علاوہ سویڈن وچ اردو دا واحد آن لائن اخبار اردو قاصد تے ہور اخبارات تے آن لائن پورٹل وی اس کالم نوں شائع کردے نيں۔ عارف کسانہ سویڈن وچ واحد پاکستانی ہاں جو سویڈش وزارت خارجہ دے تحت فارن پریس ایسوسی ایشن دے رکن نيں۔
ان دا کالماں دا مجموعہ افکار تازہ کتابی صورت وچ شائع ہوچکيا اے۔ انہاں نے بچےآں دے لئی ادب وی تخلیق کیتا اے۔ بچےآں دے لئی انہاں نوں دو کتاباں سبق آموز کہانیاں تے سبق آموز کہانیاں 2 نوں نیشنل بک فاونڈیشن اسلام آباد نے شائع کیتا اے۔ ایہ کتاباں بہت مقبول ہوئیاں نيں اوران دے تراجم بہت ساریاں زباناں وچ شائع ہوچکے نيں جنہاں وچ انگریزی، عربی، فارسی، فرانسیسی، ہندتی، بنگالی، نارویجین، سویڈش، ڈینش، جرمن تے گوجری شامل نيں۔ ہور کئی زباناں ترجمہ ہورہیا اے۔ سبق آموز کہانیاں بچےآں دے لئی اردو دی واحد کتاب اے جو اِنّی زیادی زباناں وچ شائع ہوئی اے تے اس دی تقاریب رونمائی جاپان، چین، ناروے، سویڈن، ڈنمارک، ہالینڈ، بیلجئیم، ماریشس، ایران تے جموں وچ ہوچکی اے۔ اس کتاب اُتے جواہر لال نہرو یونیورسٹی دہلی دے دو طلبہ نے پی ایچ ڈی دے مقالے لکھے نيں۔اس کتاب دا اٹھ زباناں وچ موبائل ایپ وی موجود اے
اشاعتی میدان وچ اک اہم سنگ میل
سودھو1983ء وچ ولید میر نے سگتونا، سٹاکہوم وچ ’’کتابیات‘‘ دے ناں توں اک اشاعتی ادارہ اپنے رفقا دی مدد توں قائم کیتا۔ اس ادارے نے پاکستان دے فوجی حکمران صدر محمد ضیاء الحق توں ناراض تارکین وطن دی نگارشات نوں شائع کرنے دا ذمہ اپنے سر لیا سی، حالانکہ تے وی تخلیقات ایتھے توں شائع ہُندی رہیاں نيں۔ چند مخصوص مطبوعات جو اس ادارے توں شائع ہوئے اس طرح نيں:[۱]
| قلم کار | ادبی تخلیق |
|---|---|
| حبیب جالب | گنبد بے در (مجموعہ کلام) |
| فارغ بخاری | آئینے صداواں دے (مجموعہ کلام) |
| فیض احمد فیض | مجموعہ کلام دے سویڈش تراجم |
| رام لعل | افسانےآں دا مجموعہ |
اردو لائف ڈاٹ کم
سودھوسویڈن دے شہر گو تنبورگ توں امجد شیخ نے اردو دنیا دے لئی اک بالکل منفرد ویب سائٹ شروع کر رکھی اے۔ اس وچ اردو اہل قلم دی نگارشات نوں دنیا توں روشناس کرنے علاوہ اردو تے ہور یوروپی زباناں نوں نیڑے لیانے دے لئی کلاماں دے ترجمے دی سہولت پیش کيتی۔ کئی شاعر دی کلام گوئ انہاں ہی دی آواز وچ ویب سائٹ اُتے محفوظ اے۔ اس دے علاوہ ایہ پہلی سائٹ اے جو اپنے قارئین نوں اردو بولی وچ براہ راست بغیر کِسے مشکل دے ’’ای‘ میل‘‘ لکھنے تے بجھوانے دی سہولت مہیا کردی اے۔[۱]
لُنڈ شہر وچ اردو
سودھولُنڈ شہر توں زبیر فاروقی اپنا اک سہ ماہی جریدہ ’’زاویہ‘‘ بھارت دے ڈاکٹر مناظر عاشق ہرگانوی دے تعاون توں جاری کردے نيں۔ اس دے علاوہ انہاں نے لُند شہرہند وپاک توں آکے بسنے والےآں دی خاصی تعداد نوں دیکھدے ہوئے اردو کتب خانہ وی قائم کرنے دا منصوبہ وی شروع کیتا اے۔[۱]
اردو دی تنظماں
سودھواِنی شیئیٹیو ایشیا (Initiative Asia) ناں دی اک تنظیم سویڈن وچ 2011 وچ قائم ہوئی سی لیکن ہن ایہ اس تنظیم دا وجود باقی ننيں۔ اس وقت اردو ادب دے حوالے توں سویڈن وچ سب توں فعال تنظیم پاکستان انفارمیشن اینڈ کلچرل سوسائیٹی PICS اے جو ادرو دے لئی گراں ققدر خدمات سرنجام دے رہی اے۔ اس دے صدر شہزاد انصاری نيں جدوں کہ ہور عہدیراراں وچ صاحب دیوان شاعر شکیل خان شکو، شہاب قادری، غزال مہدتی، نوید میمن تے اشعر شامل نيں۔ ایہ تنظیم ادردو ادب دے حوالے توں مختلف تقریبات دا انعقاد کردی اے تے اک آن لائن پورٹل اردو قاصد دے ناں توں وی جاری کیہ ہویا اے ۔اسٹاک ہوم اسٹڈی سرکل دے تحت 2011 توں باقاعدہ نشستاں منعقد ہُندیاں نيں جنہاں مٰن دوسری سرگرمیاں دے علاوہ، فکر اقبال، اردو ادب دے فروغ تے کتاباں اُتے تبصرہ شامل ہُندا اے۔
۔
اردو دے لئی سویڈن دے عوام دا مثبت رویہ
سودھوسویڈن دے نواح وچ بالتھورپ نامی چھوٹے توں قصبے دی لائبریری نے اپنے علاقے وچ بسنے والے واحد پاکستانی نژاد شہری دے لئی اردو دیاں کتاباں مہیا کرکے 2015 وچ اک نئ مثٓال قائم کيتی۔ اس کتب خانے دے منتظم دے مطابق اک شہری نے اسيں توں اردو دیاں کتاباں دے لئی پُچھیا جس دے لئی اساں اسنوں ریمورٹ لون سسٹم دے تحت کچھ کتاباں مہیا کيتیاں اوراس قاری نوں فراہم کيتی۔[۲]