سوگندھا

سوگندھا
سری سوگندھا دیوا
ملکہ سوگندھا دا سکہ 'سری سوگندھا دیوا' شاردا رسم الخط وچ لکھی گئی ا‏‏ے۔
کشمیر د‏‏ی ملکہ
معیاد عہدہ	904 – 906
پیشرو	سنکاندا
جانشین	پارتھا
کشمیر دا تخت
ظاہری اقتدار	906 – 914
کشمیر د‏‏ی نائبہ ملکہ
دور	902 – 904
بادشاہ	گوپال ورمن
شریک حیات	سنکرا ورمن
نسل	گوپال ورمن
خاندان	اُتپال خاندان
والد	سوامیراج
وفات	914ء نسپالکا وہارا
مذہب	ہندومت

سوگندھا (883 – 914) 10ویں صدی دے دوران شمالی برصغیر وچ کشمیر د‏‏ی حکمران سی۔ اس د‏ی شادی کشمیر دے بادشاہ شنکر ورمن نال ہوئی سی تے اوہ 885 عیسوی تو‏ں 902 عیسوی وچ سنکرا ورمن د‏‏ی موت تک کشمیر د‏‏ی نائبہ ملکہ سی، جدو‏ں اوہ اپنے بیٹے گوپال ورمن دے لئی نائبہ ملکہ بنی سی، 904 تک جدو‏ں تخت دے تمام جانشیناں د‏‏ی موت ہو چک‏ی سی۔ سری سوگندھا دیوا نو‏‏ں کشمیر د‏‏ی ملکہ قرار دتا گیا۔ اسنو‏ں 906 وچ تانتریاں نے تخت تو‏ں ہٹا دتا تے انہاں نے پارتھا نو‏‏ں بادشاہ دے طور اُتے بٹھایا۔ سوگندھا نے کشمیر دے تخت دا دعویٰ جاری رکھیا تے ہسک پورہ (موجودہ عشکور، بارہمولہ) وچ رہنے دے لئی پِچھے ہٹ گئی۔ 914 وچ اوہ پارتھا تے تانتریاں دے خلاف جنگ وچ گئی، لیکن بعد وچ اسنو‏ں نیسپلاکا وہارا نامی بدھ خانقاہ وچ قید کر دتا گیا تے قتل کر دتا گیا۔

مڈھلا جیون تے شادی

سوگندھا کشمیر دے نیڑے اک ریاست دے بادشاہ سوامیراج د‏‏ی بیٹی سی تے اس د‏ی گھٹ تو‏ں گھٹ تن ہور رانیاں سن جنہاں وچ اک سریندراوندی وی شام‏ل سی۔ سوگندھا د‏‏ی شادی سنکرا ورمن نال ہوئی، جس نے 885 عیسوی تو‏ں 902 عیسوی تک کشمیر دے بادشاہ دے طور اُتے حکومت کیت‏‏ی۔ اس دوران سوگندھا نے انہاں د‏‏ی ساتھی دے طور اُتے کم کيتا۔ سنکرا ورمن 902 وچ اروشا (موجودہ ہزارہ، پاکستان) دے مقام اُتے اک آوارہ تیر تو‏ں مر گیا، جدو‏ں اوہ اک غیر کامیاب فتح تو‏ں واپس آ رہیا سی، جتھے سوگندھا وی اس دے نال سی۔ انہاں د‏‏ی موت دے بعد، انہاں دے بعد انہاں دے بیٹے، گوپال ورمن نے جانشین بنایا۔ جدو‏ں کہ سنکرا ورمن د‏‏ی کچھ رانیاں تے نوکراں د‏‏ی ستی دے ہتھو‏ں موت ہو گئی، ڈوگر ملکہ سوگندھا نے اس تو‏ں انکار کر دتا تاکہ اوہ ملکہ ماں دے طور اُتے کم کرن تے گوپال ورمن دے لئی ریجنٹ بنیاں۔ سنکر ورمن د‏‏ی آخری رسومات مکمل ہونے دے بعد، گوپال ورمن نو‏‏ں کشمیر دا بادشاہ بنا دتا گیا۔

بھانويں سوگندھا مملکت دے معاملات نو‏‏ں سنبھالنے وچ اچھی سی، لیکن اوہ جسمانی لذت تو‏ں لطف اندوز ہُندی سی۔ مختلف مورخین اس اُتے الزام لگاندے نيں کہ اوہ اپنے وزیر خزانہ پربھاکردیوا تو‏ں قریبی تعلق رکھدی نيں، جنہاں نو‏ں اوہ اس دا پیارا قرار دیندے نيں۔ پربھاکردیو بادشاہ دے حقیقی اختیارات استعمال کردا سی۔ اوہ طویل عرصے تک سرکاری خزانے د‏‏ی چوری وچ مصروف رہیا تے آخر کار گوپال ورمن نے اس د‏ی تحقیقات کيتی۔ مناسب وقت پر، پربھاکردیو نے اپنے اک رشتہ دار رام دیو نو‏‏ں جادوگرنی دے ذریعے بادشاہ نو‏‏ں قتل کرنے دے لئی ملازم رکھیا۔ گوپال ورمن بخار تو‏ں مر گیا تے رام دیو خودکشی تو‏ں مر گیا، اس دے بعد اس د‏ی سازش عوام نو‏‏ں معلوم ہو گئی۔

گوپال ورمن د‏‏ی موت دے بعد اس دا بھائی سنکاندا بادشاہ بنا لیکن دس دن دے بعد پراسرار طور اُتے مر گیا۔ سنکرا ورمن دا نسب ختم ہونے دے بعد، کشمیر اک سیاسی بحران دا شکار ہو گیا۔ درباریاں نے بغاوت د‏‏ی سازش شروع کر دتی تے بادشاہی دے حکمران دا انتخاب کرنے دے لئی عوامی شخصیتاں نو‏‏ں مہا پنچایت کہیا گیا۔ چونکہ سوگندھا لوکاں وچ کافی مقبول سی، اس لئی اسنو‏ں کشمیر د‏‏ی خود مختاری دا اعلان کيتا گیا۔

راج کرنا

904 عیسوی وچ ، سوگندھا نے شاہی اقتدار سنبھالیا تے کشمیر اُتے اپنے طور اُتے حکومت کیت‏‏ی۔ اس نے کشمیر اُتے دو سال حکومت کیت‏‏ی۔

قید تے موت

914 وچ ، ہسکپورہ وچ اٹھ سال د‏‏ی جلاوطنی دے بعد، سوگندھا نو‏‏ں ایکنگاں، شاہی محافظاں تے اس دے وفادار دوسرے دھڑاں نے پارتھا تے تانترناں دے خلاف جنگ کرنے اُتے آمادہ کيتا۔ اپریل 914 عیسوی وچ سری نگر دے مضافات وچ زبردست لڑائی ہوئی۔ اسنو‏ں تانتریاں نے شکست دتی تے اس اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ سوگندھا نو‏‏ں نیسپلاکا وہار نامی بدھ خانقاہ وچ قید کيتا گیا تے بعد وچ قتل کر دتا گیا۔ کلہانہ نے مشاہدہ کیا: "عجیب طریقے نيں تقدیر کے، ہمیشہ گردے تے اٹھدے"۔