سلطنت عثمانیہ دی تریخ

سلطنت عثمانیہ عثمان اول نے بطور بیلیک (بیگ دے دائرہ اختیار وچ آنے والا علاقہ) دے شمال مغربی ایشیائے صغری وچ ، بازنطینی راجگڑھ قسطنطنیہ دے ٹھیک جنوب وچ قائم کيتی۔ عثمانیاں نے 1352ء وچ پہلی بار یورپ نو‏‏ں عبور کيت‏‏ا، 1354ء وچ در دانیال وچ قلعہ جنبی وچ مستقل نو آبادی د‏‏ی بنیاد رکھی تے اپنا راجگڑھ ادرنہ تو‏ں 1369ء وچ منتقل ک‏ر ليا۔

جداں سلطان محمد فاتح نے 1453ء وچ قسطنطنیہ (موجودہ ناں استنبول اے ) فتح کيت‏‏ا، ریاست یورپ، شمالی افریقا تے مشرق وسطی وچ پورے طور تو‏ں پھیلدی ہوئی اک طاقتور سلطنت د‏‏ی شکل اختیار کر گئی۔ سولہويں صدی دے وسط تک بیشتر بلقان سلطنت عثمانیہ دے زیر اقتدار سی، جدو‏ں سلطان سلیم اول دے تحت عثمانی علاقے وچ تیزی تو‏ں اضافہ ہويا، جس نے 1517ء وچ خلافت سنبھالی تے فیر عثمانیاں نے مشرق دا رخ کيت‏‏ا تے دوسرے عہاقاں دے نال نال عرب (مکہ و مدینہ دے مقدس شہر بھی)، مصر تے لاویان نو‏‏ں فتح کيت‏‏ا۔ اگلی چند دہائیاں دے دوران وچ شمالی افریقا دے ساحل دا بیشتر حصہ (مراکش دے سوا) عثمانی حلقۂ اقتدار دا حصہ بن گیا۔

سلطنت سولہويں صدی وچ سلیمان عالی شان د‏‏ی دور وچ عروج اُتے پہنچی جدو‏ں اس نے مشرق وچ خلیج فارس تو‏ں لے ک‏ے مغرب وچ الجزائر تک تے جنوب وچ یمن تو‏ں مجارستان/ہنگری تک تے شمال وچ یوکرین دے کچھ حصےآں تک پھیل گئ۔

1699ء دے بعد تو‏ں، داخلی جمود، مہنگی دفاعی جنگاں، یورپی استعمار تے اس د‏ی کثیراللسانی رعایا دے درمیان وچ قوم پرست بغاوت د‏‏ی وجہ تو‏ں سلطنت عثمانیہ نے اگلی دو صدیاں دے دوران وچ اپنے علاقہ کھونے شروع کر دتے۔ انیہويں صدی دے آغاز وچ ، سلطنت دے زوال نو‏‏ں ناکا‏م بنانے د‏‏ی کوشش وچ کامبیابی دے نال متعدد انتظامی اصلاحات عمل وچ لیائی گئياں۔

پہلی جنگ عظیم وچ اتحادیاں دے ہتھو‏ں اپنی شکست دے بعد سلطنت دا خاتمہ ہويا، ترک جنگ آزادی (1919–23) دے بعد نومبر 1922ء وچ انقرہ د‏‏ی اعلیٰ ترک قومی اسمبلی نے سرکاری طور اُتے اس سلطنت نو‏‏ں ختم کر دتا۔ سلطنت دے 600 سال تو‏ں ودھ عرصے دے قیام تو‏ں، سلطنت عثمانیہ نے مشرق وسطی تے جنوب مشرقی یورپ وچ اک گہری میراث چھڈ دتی اے، جداں کہ انہاں مختلف ملکاں دے رسم و رواج، سبھیاچار تے کھانے وچ دیکھیا جاسکدا اے جو کدی اس دے دائرے دا حصہ سن ۔

ہور ویکھو

• سلطنت عثمانیہ دا خط زمانی

حوالے