سلطان بازید محمد
سلطان بازید محمد والدمحترم سلطان العارفین سلطان باہو
ناں
سودھوسلطان بازید محمد ناں سی ۔ سلطان العارفین سخی سلطان باھو اپنی کتاباں دے شروع وچ اپنا تعارف جنہاں لفظاں توں کراندے نيں اس توں وی ایہ گل ثابت ہُندی اے یعنی ""تصنیف فقیر باھو ولد بازید محمد عرف اعوان۔ بازید محمد پیشہ ور سپاہی سن تے مغل بادشاہ شاہجہان دے لشکر وچ اک ممتاز عہدے اُتے فائز سن ۔ آپ شروع ہی توں اک صالح" شریعت دے پابند حافظِ قرآن" فقیہ شخص سن ۔ آپ نے اپنی جوانی لشکر کے نال بسر دی تے تمام جوانی جہاد دی نذرکردتی۔ آپ دی اولاد نئيں سی۔
بی بی راستی نال شادی
سودھوڈھلدی عمر وچ شاہی دربار چھڈ کے چپ چاپ واپس اپنے علاقے وچ چلے آئے اوراک رشتہ دار اسيں کفو خاتون بی بی راستی نال نکاح فرمایا۔ آپ دی اہلیہ بی بی راستی عارفہ کاملہ سن اورپاکیزگی اورپارسائی وچ اپنے خاندان وچ معروف سن۔ اکثر ذکر تے عبادت وچ مشغول رہدیاں سن۔ وادی سون سکیسر دے پنڈ انگہ وچ اوہ جگہ ہن تک معروف و محفوظ اے جتھے آپ اک پہاڑی دے دامن وچ چشمہ دے کنارے ذکر اسم ذات وچ محو رہیا کردیاں سن۔سلطان العارفین سلطان باھو اپنی لکھتاں وچ اپنی والدہ محترمہ توں اپنی عقیدت و محبت دا بارہیا اظہار فرماندے نيں۔
آپ دی والدہ دا پایہ فقر وچ بہت بلند سی ۔ تے اپنے بچے دا ناں باھو رکھیا تاں اس بنا اُتے کہ اوہ فنا فی ھُو دے مرتبہ پرسن تے آپ نوں بارگاہِ حق تعالیٰ توں سلطان العارفین سلطان باھو دی ولادت تے بلند مرتبہ دی اطلاع مل چکی سی اس لئی آپ نے حکمِ الٰہی دے تابع آپ دا ناں باھورکھیا۔سلطان العارفین سخی سلطان باھو دی ابتدائی تربیت بی بی صاحبہ نے دی اورآپ نے اپنی والدہ توں ہی ابتدائی باطنی تربیت وی حاصل کيتی۔
یاد خدا
سودھوسلطان بازید محمد نکاح دے بعد جدوں اپنی اہلیہ محترمہ بی بی راستی دے نال رہنے لگے تاں انہاں دی پارسائی تے عبادت گزاری توں بہت متاثر ہوئے۔ ہن اوہ خود عمر دے اس مرحلے پرتھے جدوں آدمی اپنے اندر تجزیے وچ مصروف ہُندا اے کہ زندگی وچ کیہ کھویا" کیتا پایا۔ کچھ فیضِ ازلی نے آپ نوں متوجہ کیتا تاں آپ نے دنیا ترک کردتی اورطے کیتا کہ آئندہ اسبابِ دنیاداری توں وکھ رہ کے اوہ وی صرف یادِ خدا وچ زندگی بسر کرن گے۔ دل وچ ایہ قصد لے کے اک دن آپ کِسے نوں دسے بغیر گھر توں نکل کھڑے ہوئے تے ملتان پہنچے۔ چونکہ آپ فوج چھڈ کے گئے سن تے سلطنتِ دہلی توں آپ دا حلیہ مشتہر کیتا جا چکيا سی اس لئی سرکاری اہلکار آپ دی تلاش وچ سن ۔ملتان وچ آپ پہچان لئی گئے اورحاکمِ ملتان دے سامنے پیش کیتے گئے۔ جدوں ملتان دے حاکم نے بازید محمد دا چہرہ مبارک" لباس تے سواری دی گھوڑی دیکھی تاں آپ توں بہت متاثر ہويا تے آپ دا دو روپیہ یومیہ وظیفہ مقرر کیتا۔ آپ ملتان وچ اک مکان دے اندرتنہائی وچ یادِ الٰہی وچ مشغول ہوئے گئے تے بالآخر ولی اللہ اوربارگاہِ الٰہی دے مقبول بندے ہوئے۔آپ دے ملتان وچ قیام دے دوران وچ حاکمِ ملتان تے راجا مروٹ دے درمیان وچ جنگ چھڑ گئی۔ چونکہ آپ تنہا ملازم سن اس لئی اس خدمت دے لئی آپ نوں کِسے نے یاد نئيں کیتا۔
ملتان آمد
سودھوآپ خود بخود گھوڑی اُتے ضروری اسباب بنھ کر تے ہتھیار لگیا کر ملتان دے حاکم دی خدمت وچ پہنچے تے کارِخدمت کيتی درخواست کيتی۔ حاکم نے پُچھیا کہ ""آپ لشکر وچ کس برادری دے جتھہ وچ شریک ہوئے کے جنگ کرن گے؟""عرض کیتا ""چونکہ وچ اکیلا تنخواہ کھاندا رہیا ہاں ہن جو کچھ میرے توں ہوئے گا اکیلا ہی خدمت کراں گا""۔ آپ دی ایہ گل سن کر دربار دے تمام امرا مسکرا دیے۔ حاکم نے کہیا ""کوئی مضائقہ نئيں جس طرح ایہ مرد کہے ايسے طرح کرنا چاہیے۔ ""فیر آپ نے عرض کيتی کہ ""اک شخص راستہ دا واقف تے اک تصویر راجا مروٹ دی عنایت ہوئے۔"" چنانچہ دونے چیزاں مہیا کردتی گئياں۔ آپ سلام کر کے روانہ ہوئے تے جدوں قلعہ مروٹ دے نیڑے پہنچے تاں ساتھی نوں رخصت کیتا تے خود شہر دی راہ لی تے اک ہی چھلانگ وچ آپ دی گھوڑی قلعہ دی فصیل پار کر گئی۔ قدرتِ خداوندی ویکھو کہ آپ سِدھے راجا مروٹ دی کچہری وچ جا ٹھہرے تے سب درباریاں دی موجودگی وچ راجا دا سر کٹ کر قربوس توں لٹکے ہوئے تووڈا وچ رکھ لیا۔ اس اچانک افتاد توں تمام درباریاں اُتے حالتِ سکتہ طاری ہوئے گئی تے کِسے نوں آپ دی طرف ودھنے دی جرأت نہ ہوئی۔ شہر دے تمام دروازے بند کر دتے گئے تاکہ آپ فرار نہ ہوئے سکن لیکن آپ دی شاہین گھوڑی پھراک ہی چھلانگ وچ قلعے دی فصیل پھلانگ گئی۔ بازید محمد جدوں ملتان دے حاکم دے دربار وچ راجا مروٹ دا سر اکیلے لے کے داخل ہوئے تاں آپ دی ایہ کرامت دیکھ کے حاکم حیران رہ گیا۔آپ دے ا خدا وچ بسر کرنا چاہندا ہون۔ لہٰذا انہاں دی سابقہ خدمات دے پیشِ نظر ایہ درخواست نہ صرف منظور ہوئی بلکہ شور کوٹ دی جاگیر وی انہاں نوں عطا ہوئی جس دا رقبہ 25ہزار ایکڑ زمین اُتے مشتمل سی ۔ آپ نے اپنی اہلیہ دے نال انگہ نوں چھڈ کے شورکوٹ وچ رہائش اختیار کرلئی- تریخ وچ بازید محمد تے حضرت بی بی دے کارنامے دی شہرت جدوں دہلی دے دربار تک پہنچی تاں پہچان لئی گئے تے شاہجہان نے آپ نوں واپس بلوایا۔ آپ نے معذرت کيتی تے کہیا کہ باقی عمر یادِ ر استی دے سنِ وفات دا تذکرہ نئيں ملدا۔ مناقبِ سلطانی توں بس اِنّا معلوم ہويا اے کہ بازید محمد دا انتقال سلطان العارفین حضرت سخی سلطان باھو دے بچپن وچ ہی ہوئے گیا سی ۔ لیکن مائی صاحبہ اس وقت وی زندہ سن جدوں سلطان العارفین سخی سلطان باھو دی عمر مبارک 40سال تھی۔سلطان العارفین سخی سلطان باھو دے والدین دے مزار مبارک شورکوٹ شہر وچ نيں تے مزار مبارک ماں باپ سخی سلطان باھو دے ناں توں مشہور و معروف نيں۔ [۱]
حوالے
سودھو- ↑ مناقبِ سلطانی سلطان حامد بن شیخ باہو شبیر برادر اردو بازار لاہور