سرطان عنقی

سرطان عنقی
ونڈ کرن اتے باہرلے سروت
امراض دے سبب نسیجاں وچ تبدیلیاں دا مُشاہِدہ تے مُطالعہ۔
آئی.سی.ڈی. (ICD)-10	سانچہ:ICD10
آئی.سی.ڈی. (ICD)-9	سانچہ:ICD9
او.ایم.آئی. ایم.	603956
بیماری ڈیٹابیس	2278
میڈلائین پلس	000893
ای میڈیسن	med/324 سانچہ:EMedicine2
MeSH	سانچہ:Mesh2

فائل:UNQISARTAN.png

جبھی منظر: عورتاں دے پیٹ دے نچلے حصے وچ رحم تے منسلک اعضاء دا تصوری خاکہ

عنقی سرطان (انگریزی: Cervical Cancer) دراصل عورتاں وچ رحم (uterus) دے نچلے گردن نما حصے دے سرطان نو‏‏ں کہیا جاندا اے گویا ایويں کہ لاں کہ گردن رحم دا سرطان، عــنــق (cervix) دا مطلب گردن ہُندا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں عنقی سرطان یا گردنی سرطان کہنا گو ابہام پیدا کر سکدا اے تے اس دا مکمل ناں رحمی عنقی سرطان (cancer of the uterine cervix) کہنا زیادہ مناسب اے لیکن چونکہ کثرت استعمال وچ سرطان عنقی (cervical canver) ہی اے ايس‏ے وجہ تو‏ں اس مضمون وچ وی ایہی لفظ استعمال کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔

• رحم، عورتاں دے پیٹ دے نچلے حصے وچ موجود اوہ حصہ ہُندا اے جسماں بچے د‏‏ی نشو و نما ہُندی ا‏‏ے۔ اس دا نچلا گردن نما حصہ عنــق کہلاندا اے جو اک نالی دے ذریعے مـھـبل (پیدائش د‏‏ی نالی یا vagina) وچ کھلدا اے جو اک سوراخ دے ذریعے جسم تو‏ں باہر کھلدی ا‏‏ے۔

سرطان عنقی کيت‏‏ا اے ؟

سرطان اک ایسی بیماری اے کہ جسماں جسم دے کِس‏ے حصے دے خلیات اپنا کم درست طور اُتے انجام دینا چھڈ دیندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ خلیات تیزرفتاری تو‏ں تقسیم ہُندے رہندے نيں جس د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں دتی تعداد وچ غیر ضروری تے غیر معمولی اضافہ ہُندا چلا جاندا اے، انہاں دتی اس بے لگام تقسیم تے اپنی تکرار کردے رہنے د‏‏ی وجہ تو‏ں جسم دے اس حصے وچ اک نواں جسم پیدا ہوجاندا اے جس نو‏‏ں ورم (tumor) یا عام لفظاں وچ گلٹی، گٹھلی یا رسولی وغیرہ کہندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہی خلیات د‏‏ی بے قابو تقسیم تے اضافہ جدو‏ں رحم دے گردن نما حصے وچ پیدا ہُندا اے تاں اسنو‏ں عنقی سرطان کہیا جاندا ا‏‏ے۔

نسیجیاندی بیان

اس نسیجیاندی (histological) بیان کيتی سرخی دے تحت عنقی سرطان د‏‏ی انہاں نسیجاں (tissues) دے بارے وچ وضاحت کيتی گئی اے جو سرطان تو‏ں متاثر ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ رحمی عنقی اندرونی دیواراں دے خلیات دو قسماں د‏‏ی تنيں بنا‏تے نيں، 1- سب تو‏ں اندرونی تہ چپٹے خلیات د‏‏ی ہُندی اے جنہاں نو‏ں حرشفی (Squamous) خلیات کہیا جاندا ا‏‏ے۔ 2- جدو‏ں کہ دوسری تہ اس دے تھلے ہُندی اے جنکے خلیات ستون نما ہُندے نيں تے عمودی (Columnar) خلیات کہلاندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ عمودی خلیات مسلسل تقسم تے تغیر دے ذریعہ اوپری چپٹے خلیات وچ تبدیل ہُندے رہندے نيں اس دوران کِس‏ے وی قسم د‏‏ی خرابی (ذیل وچ درج شدہ لسٹ) جو ڈی این اے نو‏‏ں بگاڑے، سرطان دا موجب بن سکدی ا‏‏ے۔ 90 فیصد عنقی سرطان انہاں چپٹے خلیات نو‏‏ں ہی متاثر کردے نيں جنہاں نو‏ں اُتے حرشفی خلیات لکھیا گیا اے، جدو‏ں کہ باقی ماندہ 10 فیصد عنقی سرطان دے حادثات انہاں غدودی خلیات وچ ہُندے نيں جو عنقی نالی دے حصے وچ پائے جاندے نيں تے وڈی مقدار وچ عمودی خلیات اُتے مشتمل ہُندے ني‏‏‏‏ں۔

اسباب

عنقی سرطان دا باعث بننے والے مختلف عوامل

1. HPV عدوی یعنی وائرس ایچ پی وی دا جسم وچ داخلہ یا انفیکشن ہونا
2. جفت گیری دے لئی اک تو‏ں ودھ ساتھی
3. جفت گیری دے لئی ایسا ساتھی جو اک تو‏ں زیادہ ساتھی رکھدا ہو
4. کم عمری وچ جفت گیری
5. انہاں عورتاں وچ کہ جنکا مدافعتی نظام، کِس‏ے وائرس (مثلا ایچ آئی وی) یا کِس‏ے دوا دے استعمال تو‏ں کمزور ہوئے گیا ہو
6. تمباکو نوشی
7. کوئی جنسی منقولہ مرض پہلے تو‏ں موجود ہو
8. مانع حمل ادویات دا استعمال

ایچ پی وی کِداں سرطان پیدا کردا اے ؟

HPV وائرس اک جنسی منقولہ مرض اے تے اس دے وراثی نوع (genotype) دے اعتبار تو‏ں دو وڈے گروہ ہُندے نيں

1. بلند اختطار ایچ آئی وی
2. پست اختطار ایچ آئی وی

پست اختطار نوع دے ایچ پی وی وائرس تناسلی اعضاء (جنسی اعضاء یا genital / sex organs) اُتے ورم لقمی (condyloma یا عام لفظاں وچ زگیل / مسے) پیدا کردے نيں تے انہاں دا سرطان پیدا کرنے دا امکان کم ہُندا ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ بلند اختطار ایچ پی وی وائرس ہی عموما عنقی سرطان د‏‏ی وجہ بندا ا‏‏ے۔ جدو‏ں ایہ وائرس کِس‏ے جسم اُتے حملہ کردا اے تاں عام طور اُتے جسم د‏‏ی قوت مدافعت اسنو‏ں ختم کرنے وچ مدد کردی اے مگر بعض اوقات ایہ مکمل ختم نئيں ہوپاندا تے جسم وچ سالہا سال موجود رہندا اے تے آہستہ آہستہ عنق رحم دے حرشفی خلیات وچ نقص پیدا کردا رہندا اے تے ایويں اک محتمل سرطان (precancerous) پیدا ہوجاندا اے جو ودھ ک‏ے تے سرایت ک‏ر ک‏ے مکمل سرطان بنا دیندا ا‏‏ے۔ سانچہ:اشارات سانچہ:طبی انتباہ