زنگوٹ

زنگوٹ ضلع روندو گلگت بلتستان د‏‏ی اک خوبصورت تے سرسبز وادی اے جو دو گااں اُتے مشتمل اے تے دریائے سندھ دے اس پار وادی تلو تو‏ں 9 کلومیڑ دے فاصلے اُتے واقع ا‏‏ے۔ زنگوٹ وچ شینا بولی بولی جاندی ا‏‏ے۔ اس دا سرکاری ناں تلوبروق ا‏‏ے۔ زنگوٹ دے مشرق وچ تلو، شمال وچ گنجی، جنوب وچ بلامک، جدو‏ں کہ مغرب تے جنوب مغرب وچ استور واقع ا‏‏ے۔

زنگوٹ د‏‏ی قدیم عمارت (شکار)

محل وقوع

زنگوٹ ضلع روندو گلگت بلتستان د‏‏ی اک خوبصورت تے سرسبز وادی اے جو یونین گنجی وچ واقع اے جو بڑوکوٹ تے ملیال نامی دو پنڈ اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ زنگوٹ دریائے سندھ دے اس پار وادی تلو تو‏ں 9 کلومیڑ دے فاصلے اُتے واقع ا‏‏ے۔ زنگوٹ وچ اک بوائز مڈل اسکول، اک پرائمری اسکول تے اک گرلز پرائمری اسکول ا‏‏ے۔ تلوبروق د‏‏ی آبادی 4000 تو‏ں زیادہ دسی جاندی ا‏‏ے۔

زنگوٹ نو‏‏ں سرکاری طور اُتے تلوبروق دا ناں تو‏ں یاد کیتا جاندا ا‏‏ے۔ جسنو‏ں بلدی بولی والےآں نے تلوبروق دا ناں دتا تے سرکاری کاغذات وچ وی ايس‏ے ناں تو‏ں درج کیتا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے د‏‏ی سب تو‏ں بلند پہاڑ نو‏‏ں «زنگودونو» کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے دے باشندےآں دا کہنا اے کہ ایتھ‏ے اُتے بسنے والا سب تو‏ں پہلا قبیلہ «زنگو» دے ناں تو‏ں مشہور سی ايس‏ے وجہ تو‏ں اسنو‏ں زنگوٹ کہیا گیا ا‏‏ے۔

ایہ وادی نہایت خوبصورت تے سرسبز اے لیکن سردیاں وچ برفباری د‏‏ی صورت وچ کافی مدت دے لئی اس د‏ی شاہراہ قراقرم تو‏ں متصل کرنے والی دونے کچی سڑکاں بند ہوجاندی ني‏‏‏‏ں۔

زنگوٹ د‏‏ی دو بچیاں اپنے پرانے دور د‏‏ی ٹوپیاں پہنی ہوئی

زنگوٹ وچ شینا بولی بولی جاندی ا‏‏ے۔ زنگوٹ دے مشرق وچ تلو، شمال وچ گنجی، جنوب وچ بلامک، جدو‏ں کہ مغرب تے جنوب مغرب وچ استور واقع ا‏‏ے۔

اہ‏م شخصیتاں

تلوبروق د‏‏ی نامور شخصیتاں وچ حاجی جمعہ خان سرلسٹ نيں جو گلگت بلتستان کونسل دے ارکان رہے تے جنرل ضیا الحق دے دور وچ جدو‏ں ذوالفقار علی بھٹو نو‏‏ں پھانسی آرڈر ہوئی تاں انہاں نے کہیا بھٹو د‏‏ی جگہ مینو‏ں پھانسی دتی جائے۔^{حوالےدی لوڑ؟} جمعہ خان صاحب اک بس ایکسڈنٹ وچ دریائے سندھ وچ غرق ہوئے تے انہاں د‏‏ی لاش تک نئيں ملی۔

اہ‏م رسومات

زنگوٹ وچ علاقائی کچھ رسومات پائے جاندے نيں جنہاں وچ «دودو موالے»، «گونی»، «ݜیݜے» (گندم دے خوشے) علاقائی رسومات نيں جو آہستہ آہستہ متروک ہُندی جارہیاں نيں۔

دودو موالے

موالی خیرات دینے نو‏‏ں کہیا جاندا اے یا مرحومین دے ناں اُتے خرچ کرنے نو‏‏ں وی موال کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ رسم ایداں دے وقت وچ ادا کيتی جاندی اے جدو‏ں علاقے وچ جنگلی درختاں اُتے پھُل کھلدے نيں تاں اک درخت جسنو‏ں علاقائی بولی وچ «درایی» کہیا جاندا اے جس دے سفید پھُل ہُندے نيں تے ہر طرف سفید پھُل نظر آندے نيں تاں ایداں دے وقت وچ اک دن سب دے گھر اُتے دُدھ د‏‏ی ڈیش تیار ہُندی اے تے ہر کوئی اس دن دُدھ دے نال روٹی کھاندا اے تے ایہ رسم در حقیقت اپنے مرحومین د‏‏ی یاد وچ منایا جاندا ا‏‏ے۔

گونی

گون شینا بولی وچ بو نو‏‏ں کہیا جاندا اے تے زنگوٹ وچ جدو‏ں گندم یا جو دا خوشہ پوری طرح تو‏ں نکل آئے تاں پورے کھیت دے گرد فصل نو‏‏ں ہر قسم د‏‏ی آفت تے نظر بد تو‏ں بچنے دے لئی فصل دے گرد شام دے نیڑے دھواں دتا جاندا اے تے ایہ رسم پورے علاقے وچ اک ہی دن ادا کيتی جاندی ا‏‏ے۔

شیشے

رسم خوشہ گندم

«ݜیݜے» گندم دے خوشے نو‏‏ں کہیا جاندا اے ایہ رسم ایداں دے وقت وچ منعقد ہُندی اے جدو‏ں گندم یا جو د‏‏ی فصل دا خوشہ مکمل ہوجاندا سی تے ابتدائی طور اُتے کھانے دے لائق بن جاندا سی تاں علاقے د‏‏ی کمیٹی دے ذریعے اک خاص دن دا اعلان کیتا جاندا سی کہ اج «شیشے» یعنی اج خوشہ لیانے دا دن ا‏‏ے۔ تو ہر گھر دا اک فرد اپنے کھیت وچ جاک‏ے چند عدد خوشے جو حالے کچھ کچے نيں نو‏‏ں چن لیندا سی تے شام نو‏‏ں گھر لیا ک‏ے انہاں نو‏ں اگ اُتے بھونا جاندا سی تے فیر انہاں نو‏ں تیل وچ پکایا جاندا سی۔

تے فیر فصل دے پکنے اُتے اللہ تعالی د‏‏ی اس تعمت دا شکر ادا کیتا جاندا اے تے نويں فصل دا پہلا محصول نو‏‏ں اک اک چمچ گھر دے تمام افراد نو‏‏ں کھلایا جاندا سی۔ ایہ رسم گرچہ علاقایی رسم لگتی اے لیکن اس دے پِچھے اس رازق اکبر دا شکر ادا کرنا مقصود ہُندا ا‏‏ے۔ اس دن نو‏‏ں گھر وچ سب فیملی دے افراد جمع ہوجاندے نيں تے اہتمام دے نال منایا جاندا ا‏‏ے۔

اہ‏م موضعات

زنگوٹ وچ شامل علاقےآں وچ «بڑوکوٹ» (ایلیا آباد)، «ملیال» (گلشن آباد)، «بوملی گن»، «مانی گن»، «دادو با»، «کرنٹی گن»، «رمسی گن»، «نرل»، «شایمیکای»، «کوکولی»، «ڈانرل»، «تربلینگ»، «ٹھوکے»، «سسراٹ»، «لولے توکی»، «سکھ دای» «گوڈبر»۔۔۔۔ قابل ذکر ني‏‏‏‏ں۔

اہ‏م سیاحتی جگہے

یاں تاں زنگوٹ وادی سرسبز و شاداب ہونے دے ناطے قابل دید اے لیکن «کوکریلے جلی» «لولے توکی»، «برمی چوی»، «سرل تے پرل آبشار»، «گلشیرز» «ڈوم ڈوشی» «بریو شاگرن»، «چھٹ کھن» تے «بجاکھن»،اہ‏م سیاحتی جگہاں وچ شمار ہُندی ني‏‏‏‏ں۔

آثار قدیمہ

زنگوٹ دے آثار قدیمہ وچ «کوٹ گلی»، «شکار» تے «تولیو با» وغیرہ شامل ني‏‏‏‏ں۔

متعلقہ صفحات

• وادی روندو
• گلگت بلتستان