زری دا ٹوٹا

زری دا ٹوٹا تے ہور کہانیاں

لکھاری	سکھدیو مادھوپوری
دیس	بھارت
بولی	پنجابی
موضوع	پنجاب دی لوک دھارا
چھاپن آلے	لاہور بکّ شاپ،لدھیانہ
قسم ذرائع ابلاغ	پرنٹ
صفے	83

زری دا ٹوٹا پنجابی ساہت دے نامور کہانی کار سکھدیو مادھوپوری ولوں لکھی گئی اک پنجابی لوک کہانیاں نال بھرپور کتاب ہے ۔اس پستک وچّ کلّ 14 کہانیاں ہن جہناں دے نام ہیٹھ لکھیا مطابق ہن۔

(1)  زری دا ٹوٹا 
(2)  اک تیویں اک پری 
(3)  دریا
(4)  اوچی  اک کڑی اک عود بلی 
(5)  اک انوکھی سوغات 
(6)  جادو دا شیشہ 
(7)  انصاف 
(8)  کاں نوں کیؤں سزا دتی گئی 
(9)  ارسیما تارو 
(10)  مفت دی روٹی 
(11)  باراں سراں والا سپّ 
(12)  دھیرو 
(13)  دیوتے دا دان 
(14)  لوہار دی کڑی 

لوک کہانیاں دا بوہڑ اینا پرانا اے کہ ایس دیاں جڑھاں سنسار بھر وچّ پھیلیا ہوئیا ہن ۔ آدی کال توں ہی لوکی کہانیاں سندے سنادے آئے ہن ۔ انسان نے اجے ساڈے وانگ سلیقے نال رہنا نہیں سی سکھیا اوہ جنگلاں وچ اتے پہاڑاں دیاں کھڈاں وچّ گرمی سردی مینہہ ہنیرا اتے جنگلی جانوراں آدی توں بچدا پھردا سی اتھے وی اوہ ساڈے وانگ ہی کہانیا بڑے سواد نال سنیا کردا سی ۔ اگّ دوآلے سارا ٹبر بیٹھ جادا تے کوئی بزرگ اپنے تجربیاں نوں کہانی دے روپ وچّ دوجیاں نوں سنا دتی جاندی سی ۔ اس پرکار انا کہانیاں دا جنم ہویا تے اگوں ہر کہانی کہن والا اپنی پرتبھا انوسار اسنوں منورنجک اتھوا دلچسپ بناؤندا رہا تے ایہہ کہانیاں صدیاں دا پندھ مکا کے لوک کہانیاں دے روپ وچ ساڈے کول پجیاں ۔ کوئی ایہہ نہیں آکھ سکدا کہ فلانی کہانی فلانے نے لکھی ہے ۔

ہن لوک راج دا زمانہ ہے اسیں اپنے دیش توں بناں دوجے دیشاں، اتھو دے سبھیاچار، اتھے دے جیون اتے اتھو دے لوکاں بارے جاننا چاہندے ہن اہنا دے نیڑے ہونا لوڑدے ہاں ۔ لوک کہانیاں وچّ کسے دیش دا دل دھڑکدا ہویا کردا ہے ۔جیون دا صحیح عکس لوک کہانیاں دے شیشے تے صاف دس آؤدا ہے ایسے لئی اتھو دے لوک ساہت نوں صحیح روپ وچّ جانن لئی اتھو دے لوک ساہت نوں پڑھن دی اتی لوڑ ہے ۔

اس پستک وچّ کہانی کار نے وکھ وکھ دیشاں دیاں لوک کہانیاں نوں اکتر کیتا ہے ۔ کہانی کار نے اپنے پرانت پنجاب تو بناں اپنے دیش دے کئی ہور پرانتاں دیاں کہانیاں وی شامل کیتیا ہن ۔ اس پستک وچّ شامل کہانیاں وچّ وکھ وکھ وشیا نوں پیش کیتا گیا ہے ۔ وشیا دے آدھار اپر اس پستک دیاں کہانیاں نوں پنج بھاگاں وچّ ونڈیا جا سکدا ہے ۔

• نیتکتا دی سکھیا

 (1) اک  دریا 
 (2) انصاف 
 (3) مفت دی روٹی 
 (5) دیوتے دا دان 

• استری بارے

 (1)زری دا ٹوٹا 
 (2) اک تیوی اک پری 
 (3) اوچی اک کڑی اک عود بلی 
 (4) لوہار دی کڑی

• انسانی رشتے

 (1) دھیرو 
 (2) باراں سرا والا سپّ 
 (3) ارسما تارو

• منکھی وکاس دی پیشکاری

 (1) اک انوکھی سوگانت 
 (2)کاں نوں کیوں سجا دتی گئی 

• شاہی زندگی تے رشتے

 (1) جادو دا شیشہ 

نیتکتا دی سکھیا

اس وشے نوں اس پستک وچّ چار کہانیاں پیش کردیا ہن جویں اک دریا کہانی وچّ نیلا سردار تے لال سردار وگدے خوبصورت دریا تے اپنا حق جتاؤندے ہوئے لڑائی لئی تیار ہو جاندے ہن ۔دریا اہنا نوں اپنی وسالتا بارے دسدا ہویا مل کے رہن لئی پریرت کردا ہویا سانجھیوالتا دی سکھیا دندا ہے ۔

انصاف کہانی عرب دیش دے علی کوگیا دی ہے جو اک وپاری ہے اتے تیرتھ تے جان سمیں اپنے اک دوست سوداگر نوں اپنیاں سونے دیاں موہراں سنبھالن لئی دے جاندا ہے ۔ سماں بہت لنگھ جان پچھو سداگر دی نیئت بیئمان ہو جاندی ہے پر انت وچّ ججّ بچیا دی کھیڈ توں سکھیا لے کے انصاف کردا ہے ۔ انت وچّ کہانی سچ بولن تے امان داری ورگی سکھیا دندی ہوئی ختم ہو جاندی ہے ۔

مفت دی روٹی وچّ اک کرسان تو بگھیاڑ روٹی ملن دا کوئی سوکھا طریقہ پچھدا ہے تے کرسان دے دسن تے بگھیاڑ کئی ہور طریقے کھان لئی ورتدا ہے پر اسپھل رہندا ہے ۔اس کہانی تو محنت کرن دی کوشش کرن لئی تیار کردی ہے ۔

دیوتے دا دانکہانی وچّ محنت کرن،سچ بولن،بے ایمانی نہ کرن دی سکھیا ملدی ہے ۔

عورت بارے

اس پستک وچّ درج کئی کہانیاں دا وشا استری نال سنبندھ رکھدا ہے جویں ضری دا ٹوٹا کہانی تانپو نامی چوانگ بڈھی جو ضری دا کم کردی ہے دوآلے گھمدی ہے ۔ اس کہانی وچّ ماں تے پتراں دے رشتے نوں وی پیش کیتا گیا ہے ۔

اک تیویں اک پریکہانی وچّ سیچی دی خوبصورتی اپر وینر پری دا ایرکھا کرنا تے سیچی دیاں بھیناں دا وی ہین بھاونا وچّ رہنا استری دی دشمن استری نوں پیش کردا ہے ۔اس کہانی وچّ سچے پیار نوں وی وشے دے روپ وچّ ساہمنے لیاندا گیا ہے ۔

لوہار دی کڑیکہانی وچّ لوہار دی کڑی دی سمجھداری تے سیانپ نوں پیش کیتا گیا ہے ۔ اوہ اپنی سیانپ نال ہی اپنے پتی نوں بچاؤندی ہے

انسانی رشتے

اس پستک وچّ شامل وکھ وکھ کہانیاں وچّ الگّ الگّ انسانی رشتیاں نوں پیش کیتا گیا ہے ۔ دھیرو کہانی وچّ دھیرو دیاں بھرجائی تے بھراواں دی کیتی بے انصافی تے ماں اتے دھی دے پیار نوں کہانے بڑے سنگڑ طریقے نال پیش کیتا ہے ۔ اسے ترھاباراں سرا والا سپّکہانی وچّ متریئی ماں دے سلوک تے بھین دا بھرا لئی کیتا کم تے بھرا دا بھین لئی پیار انسانی رشتیاں دی سانجھ نوں پیش کردا ہے ۔ ارسیما تاروکہانی وچّ ارسیما دوارا انسانیت دکھاؤن اتے سمندری راجے دی دھی نال ویاہ کرواؤن اتے اپنے پریوار دی بھال وچّ پھر آؤنا تے سارا کجھ گوا لینا انسانی رشتے نوں اجاگر کردا ہے ۔

منکھی وکاس دی پیشکاری

اس پستک وچّ شامل کہانیاں وچّ منکھ نے جدو حجے وکاس کرنا شروع کیتا سی ۔اس سمے اس دیاں کریاواں تے انھا دے پربھاو نوں وی پیش کیتا گیا ہے ۔جویں اک انوکھی سوغاتکہانی وچّ قم تے چو نامی جوڑی جو اتری کوریا وچّ رہندے سن قم گھمن گیا چو لئی اک انوکھی سوغات وجوں شیشہ لے آؤندا ہے ۔ بدھی دے وکاس نہ ہون کارن اہنا وچّ شیشے کارن انجانے وچّ ہی غلط پھائمی پیدا ہو جاندی ہے۔ اوہ کوٹ تکّ پہنچ جاندے ہن۔ ایہہ ساری کہانی منکھی وکاس دی گتی نوں پیش کردی ہے ۔ کاں نوں کیوں سجا دتی گئیکہانی وچّ وی ربّ دوارا لوکاں نوں جیون لئی دتیا گئیاں سرتاں اتے انھا دے لاگوُ ہون دے سفر نوں پیش کیتا گیا ہے ۔

حوالے