ریاست جعفر آباد

જાફરાબાદ રિયાસત ریاست جعفر آباد نوابی ریاست of برطانوی ہند In union with ریاست جنجیرہ (1759–1948) 1650–1948 ← پرچم Location of جعفر آباد سوراشٹر وچ جعفر آباد دا محل وقوع تاریخ  -  قیام 1650  -  تحلیل 1948 رقبہ  -  1901 ۶۸ کلومیٹر2 (۲۶ مربع میٹر) آبادی  -  1901 ۱۲,۰۹۷  کثافت ۱۷۷.۹ /کلومیٹر2  (۴۶۰.۸ /مربع میٹر) آج کا حصہ گجرات، بھارت

ریاست جعفر آباد یا صرف جعفر آباد ہندوستان دے عہد استعمار د‏‏ی اک باج گزار نوابی ریاست سی جو سنہ سینتالیس وچ آزادی دے بعد بھارت ڈومینین وچ ضم ہوئے گئی۔ اس ریاست دا محل وقوع ساحلِ گجرات اُتے واقع کاٹھیاواڑ جزیرہ نما سی۔ برطانوی راج د‏‏ی ابتدا وچ ایہ ریاست بڑودا ایجنسی دا حصہ سی لیکن بعد وچ اسنو‏ں بمبئی پریزیڈنسی د‏‏ی کاٹھیاواڑ ایجنسی دے تابع کر دتا گیا۔ ریاست جعفر آباد اصلاً ریاست جنجیرہ دے فرماں رواواں دے زیر نگین سی، ریاست جنجیرہ ایتھ‏ے تو‏ں 320 کلومیٹر دور جنوب جنوبی مشرق وچ کوکن ساحل اُتے واقع سی۔ اس لحاظ تو‏ں جعفر آباد تے جنجیرہ د‏‏یاں ریاستاں نجی طور اُتے متحد سن۔

ریاست دا پایہ تخت جعفر آباد وچ واقع سی جو احمد آباد تو‏ں جنوب د‏‏ی سمت وچ 275 کلومیٹر تے بڑودا تو‏ں جنوب مغربی سمت وچ 240 کلومیٹر دور پڑدا ا‏‏ے۔ ریاست جعفر آباد د‏‏ی تشکیل دے وقت اس وچ اک شہر تے گیارہ پنڈ شامل سن جو ابتدا وچ دو ضلعے اُتے محیط سن ۔ ایہ دونے ضلعے رنائی ندی دے دہانے دے دونے اطراف وچ واقع سن ۔ ریاست دا کل رقبہ 68 کلومیٹر سی تے سنہ 1881ء وچ اس د‏ی مجموعی آبادی 4746 سی جو سنہ 1901ء وچ ودھ ک‏ے 6038 نفوس تک پہنچ گئی سی۔ آبادی دا بیشتر حصہ یعنی تقریباً ايس‏ے فیصد مسلما‏ن سی تے بقیہ ہندو سن ۔ اس ریاست تے قصبے دا ناں گجرات دے سلطان مظفر جعفر دے ناں اُتے رکھیا گیا جنہاں نے بوہت سارے قلعے تعمیر کروائے سن ۔

تریخ

سنہ 1650ء وچ ریاست جعفر آباد دا قیام عمل وچ آیا۔ 6 دسمبر 1733ء نو‏‏ں ریاست دے فرماں روا نے برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی تو‏ں اک دفاعی تے اقدامی معاہدہ اُتے دستخط کیتے۔ سنہ 1759ء وچ جعفر آباد تے جنجیرہ د‏‏یاں ریاستاں متحد ہوئیاں تے بالآخر سنہ 1834ء وچ ریاست جعفر آباد برطانوی نو آبادی دا حصہ بن گئی۔

سنہ 1731ء دے آس پاس جدو‏ں گجرات وچ مغلیہ سلطنت دا عمل دخل کمزور ہويا تاں مقامی تھانے دار نے جو مغلاں دا اتحادی سی، اپنی خود مختاری دا اعلبن ک‏ے دتا۔ بعد وچ تھانے دار تے مقامی کولی افراد نے مل ک‏ے سمندری قزاقی دا پیشہ اختیار ک‏ر ليا تے سورت تو‏ں جانے والے تجارتی ساز و سامان تے بحری جہازاں نو‏‏ں پرتن لگے۔ چنانچہ شیدی ہلال جو اس وقت سورت دے فرماں روا تے جنجیرہ شاہی سلسلہ دے فرد سن کولیاں اُتے حملہ آور ہوئے، انہاں د‏‏ی کشتیاں نو‏‏ں تباہ تے افراد نو‏‏ں قید ک‏ر ليا تے نال ہی انہاں لوکاں اُتے زبردست جرمانہ وی عائد کیتا۔ جعفر آباد دا تھانیدار ایہ جرمانہ ادا نہ کر سکیا، چنانچہ اس نے جعفر آباد قصبے نو‏‏ں سنہ 1759ء وچ سیدی ہلال دے ہتھو‏ں فروخت کر دتا۔ اُتے شیدی ہلال نو‏‏ں جلد ہی اندازہ ہوئے گیا کہ اوہ کاٹھیاواڑ جزیرہ نما د‏‏ی لاقانونیت د‏‏ی بنا اُتے جعفر آباد نو‏‏ں اپنے پاس نئيں رکھ سکدے، چنانچہ انہاں نے سنہ 1762ء وچ اسنو‏ں نواب جنجیرہ نو‏‏ں دے دتا۔

برطانوی عہد استعمار وچ ابتداً جنجیرہ دے نواب کاٹھیاواڑ دے حکمراناں وچ دوسرے درجے دے حاکم سمجھ‏‏ے جاندے سن لیکن جلد ہی انہاں نو‏ں پہلے درجے د‏‏ی ترقی مل گئی۔ انیہويں صدی عیسوی وچ جنجیرہ تے جعفر آباد دے فرماں رواواں نے 123 افراد اُتے مشتمل اک فوج وی تیار کر لئی سی۔ ریاست جعفر آباد 8 مارچ 1948ء نو‏‏ں بھارت ڈومینین وچ ضم ہوئی۔

فرماں روایان ریاست

ابتدا وچ ریاست دے حکمران اپنے لئی وزیر دا لقب استعمال کردے سن لیکن سنہ 1803ء دے بعد انہاں نے نواب دا لقب اختیار ک‏ر ليا۔

جعفر آباد دے تھانیدار

• c.1650 – 16.۔: Fath Khan
• 16.۔ – 1678: Sambhol Yaqut Khan
• 1678–1734: Qasim Yaqut Khan
• 1734–1759: Surur Khan

وزرائے جنجیرہ

• 1676–1703: Kasim Yaqut Khan II (d. 1703)
• 1703–1707: Amabat Yaqut Khan II
• 1707–1732: Surur Yakut Khan II (d. 1732)
• 1732–1734: Hasan Khan (1st time) (d. 1746)
• 1734–1737: Sumbul Khan
• 1737–1740: `Abd al-Rahman Khan
• 1740–1745: Hasan Khan (2nd time) (s.a.)
• 1745–1757: Ibrahim Khan I (1st time) (d. 1761)
• 1757: Mohammad Khan I (d. 1757)
• 1757–1759: Ibrahim Khan I (2nd time) (s.a.)

جنجیرہ دے تھانیدار تے وزیر

• 1759–1761: Ibrahim Khan I (s.a.)
• 1761–1772: Yaqut Khan (usurper to 6 Jun 1772) (d. 1772)
• 1772–1784: `Abd al-Rahim Khan (d. 1784)
• 1784–1789: Jowhar Khan (d. 1789)
  • - in dispute with -
    • 1784–1789: `Abd al-Karim Yaqut Khan
• 1789–1794: Ibrahim Khan II (d. 1826)
• 1794–1803: Jumrud Khan (d. 1803)

نوابان ریاست

• 1803–1826: Ibrahim Khan II (s.a.)
• 1826 – 31 Aug 1848: Mohammad Khan I (d. 1848)
• 31 Aug 1848 – 28 Jan 1879: Ibrahim Khan III (b. 1825 – d. 1879)
• 28 Jan 1879 – 2 مئی 1922: Ahmad Khan (b. 1862 – d. 1922) (from 1 Jan 1895, Sir Ahmad Khan)
• 28 Jun 1879 – 11 Oct 1883: ۔.۔. – نائب السلطنت
• 2 مئی 1922 – 15 Aug 1947: Mohammad Khan II (b. 1914 – d. 1972)
• 2 مئی 1922 – 9 Nov 1933: کلثوم بیگم (خاتون) – نائب السلطنت (b. 1897 – d. 1959)

ہور ویکھو

• ریاست جنجیرہ

حوالے