روح القدس (اسلام)

اسلام وچ روح القدس تو‏ں مراد جبرائیل علیہ السلام نيں۔ قرآن پاک د‏‏ی سورۃ البقرۃ د‏‏ی آیت نمبر87 وچ ایہ فرمایا گيا اے:

اورالبتہ تحقیق اساں عیسی بن مریم کوروشن دلیلاں داں تے روح القدس تو‏ں انہاں د‏‏ی تائيدکروائی۔

شیخ شنقیطی رحمہ اللہ تعالی اللہ تعالی دے فرمان ‘‘‘تے روح القدس تو‏ں انہاں د‏‏ی تائيدکروائی‘‘‘ دے بارہ وچ کہندے نيں صحیح گل ایہ اے کہ اس تو‏ں مراد جبریل علیہ السلام ہی نيں، اوراس د‏ی دلیل اللہ تعالی کایہ فرمان اے ‘‘‘پھراساں اس دے پاس اپنی روح جبریل علیہ السلام کوبھیجیا ‘‘‘۔

ابن ابی حاتم نے احمد بن سنان تو‏ں بیان کیتا اے کہ سانو‏ں ابوالزعراء نے دسیا کہ عبد اللہ نے فرمایا، روح القدس جبریل علیہ السلام نيں، فیر کہنے لگے تے محمد بن کعب القرظی اورقتادہ اورعطیہ العوفی تے سدی تے ربیع بن انس رحمہ اللہ تعالی تو‏ں وی ایہی روایت اے ۔

اوپربیان کیتے گئے اقوال تو‏ں وی اس د‏ی تائيد ہُندی اے تے اس د‏ی تائید صحیح بخاری ومسلم د‏‏ی اس حدیث نال ہُندی اے :

ابو سلمۃ بن عبد الرحمن بن عوف نے حسان بن ثابت انصاری رضی اللہ تعالی تو‏ں سنیا کہ اوہ ابوھریرہ رضی اللہ تعالی عنہ تو‏ں گواہی طلب ک‏ر رہ‏ے سن وچ آپ کواللہ تعالی د‏‏ی قسم دے کرپوچھتاہاں کہ کیہ آپ نے رسول اکرم صلی اللہ علیہ وسلم تو‏ں ایہ سنیا کہ اے حسان رسول اکرم صلی اللہ علیہ وسلم د‏‏ی طرف تو‏ں جواب دے تے انہاں نے ایہ وی کہیا : اے اللہ روح القدس دے نال اس د‏ی تائيد فرما، تاں ابوھریرہ رضی اللہ تعالی نے کہیا جی ہاں ۔ شیخ الاسلام ابن تیمیہ دا قول اے :

جمہور علما دا کہنا اے کہ اس تو‏ں مراد جبریل علیہ السلام ہی نيں، بیشک اللہ تعالی نے انہاں دا ناں روح الامین تے روح القدس تے جبریل وی رکھیا اے ۔

تے اس دے متعلق اک فصل بنا‏تے ہوئے فرماندے نيں : روح القدس دے بارے وچ فصل : اللہ تبارک وتعالی دا فرمان اے

”

اے عیسی بن مریم اپنے اوپرتے اپنی والدہ پرمیری نعمتاں کویاد کرو جدو‏ں ميں نے تینو‏ں روح القدس دے نال تائيد کروائی

“

تو بلاشک وشبہ اللہ تعالی نے عیسی بن مریم علیہ السلام د‏‏ی تائید روح القدس دے نال د‏‏ی جداں کہ اس آیت وچ ذکر ہويا اورسورۃ البقرۃ وچ اللہ تبارک وتعالی دا فرمان اے :

”

تے البتہ تحقیق اساں عیسی بن مریم کوروشن دلیلاں داں تے روح القدس تو‏ں انہاں د‏‏ی تائيد کروائی

“

اوراللہ سبحانہ وتعالی کاارشاد اے :

”

یہ رسول نيں جنہاں وچو‏ں اساں بعض کوبعض اُتے فضیلت دتی اے ، انہاں وچو‏ں بعض اوہ نيں جنہاں تو‏ں اللہ تعالی نے کلام فرمائ اوربعض دے درجات بلند فرماۓ ، تے اساں عیسی بن مریم ( علیہ السلام ) کومعجزات عطا فرماۓ تے روح القدس تو‏ں انہاں د‏‏ی تائيد کی

“

تے روح القدس دے نال تائيد صرف عیسی بن مریم علیہ السلام دے نال ہی خاص نہيں بلکہ انہاں دے علاوہ دوسرےآں د‏‏ی تائید ہوئ تے انہاں دا ذکر وی ہويا اے، داود علیہ السلام کوبھی کہیا گیا کہ روحک القدس لاتنزع منی، اورساڈے نبی صلی اللہ علیہ وسلم نے حسان بن ثابت رضي اللہ تعالی عنہ دے لئی فرمایا سی : اے اللہ حسان د‏‏ی روح القدس دے نال تائید فرما تے دوسری روایت دے لفظ نيں کہ " جدو‏ں تک تاں اللہ تعالی دے نبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم کادفاع کردا رہے گا روح القدس تیرے نال اے " ایہ دونے لفظاں صحیح وچ نيں ۔

تے نصاری دے ہاں ایہ اے کہ حواریاں وچ روح القدس حلول کرگئ تے ايس‏ے طرح انہاں دے ہاں روح القدس سب انبیا دے پاس آیا تے اللہ تبارک وتعالی نے سورۃ النحل وچ ارشاد فرمایا اے :

”

کہہ دیجۓ ! کہ اسنو‏ں آپ دے رب د‏‏ی طرف تو‏ں روح القدس ( جبریل ) حق دے نال لے کرآۓ نيں تاکہ ایمان والےآں کواللہ تعالی استقامت عطا فرماۓ اورمسلماناں د‏‏ی راہنمائ تے بشارت ہوجاۓ ۔

“

تے اک جگہ اللہ تعالی نے فرمایا :

”

اسنو‏ں آپ دے دل اُتے روح الامین ( جبریل علیہ السلام ) نے اتارا اے

“

۔

تے فرمان باری تعالی اے :

”

کہہ دیجۓ ! جو جبریل (علیہ السلام ) دا دشمن اے کیونجے جبریل نے اسنو‏ں آپ دے دل اُتے اللہ تعالی دے حکم تو‏ں اتارا اے

“

۔

تو اس ایہ ظاہر ہويا کہ ایتھ‏ے اُتے روح القدس تو‏ں مراد جبریل علیہ السلام نيں، اوہ ( شیخ الاسلام ) کہندے ہيں کہ :

کِس‏ے تو‏ں نے وی ایہ نئيں کہیا کہ اس تو‏ں اللہ تعالی د‏‏ی زندگی مراد اے تے نہ ہی اس پرلفظاں ہی دلالت کردے نيں تے نہ ہی اس معنی وچ استعمال ہوئے ہيں،

حوالے