راجا بھارا مَل یا راجا بِہارِی مَل، بِہار مَل، بَھرمَل، بھج مَل (پیدائش: 1498ء– وفات: 27 جنوری 1574ء) ریاست آمیر دا راجا سی جسنو‏ں اج جے پور کہیا جاندا ا‏‏ے۔ راجا بھارا مل د‏‏ی وجہ شہرت اُس د‏‏ی بیٹی مریم الزمانی المعروف بہ جودھا بائی اے جس د‏‏ی شادی مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر تو‏ں ہوئی سی۔ اِس شادی تو‏ں مسلم ہندو تعلقات وچ بہتری دیکھنے وچ آئی تے مغلیہ سلطنت دا ولی عہد نورالدین جہانگیر د‏‏ی پیدائش وی جودھا بائی تو‏ں ہوئی تھی۔راجا بھارا مَل پہلا راجپوت حکمران سی جو جلال الدین اکبر دے دربار تو‏ں وابستہ ہويا، حالانکہ اِس تو‏ں پہلے کوئی ہندو یا راجپوت حکمران مسلم حکمراناں تو‏ں تعلقات یا دربار تو‏ں وابستگی اختیار نئيں کردا سی ۔

سوانح

سودھو

خاندان تے ابتدائی حالات

سودھو

راجا بہارا مل د‏‏ی پیدائش ء وچ آمیر وچ ہوئی۔ اُس دا باپ پرتھوی راج سنگھ اول ریاستِ آمیر دا حکمران سی ۔ راجا بہارا مل د‏‏ی ماں راٹھور خاندان تو‏ں سی جس دا ناں رانی اَپُوروَا دیوی سی ۔ اوہ بیکانیر دے راؤ رانا لنکارن د‏‏ی بیٹی سی۔

عہد حکومت

سودھو

4 نومبر 1527ء نو‏‏ں پرتھوی راج سنگھ اول فوت ہويا تاں اُس دا وڈا لڑکا پورن مل ریاست آمیر دا حکمران بن بیٹھیا۔ 19 جنوری 1534ء نو‏‏ں مندرَیل دے مقام اُتے اوہ نصیر الدین ہمایو‏ں د‏‏ی حمایت وچ بیانہ دے قلعہ د‏‏ی فتح دے دوران قتل ہويا۔ پورن مل دا نو عمر بیٹا سوجامل سی جو نو عمری دے سبب تخت نشاں نئيں کیتا گیا بلکہ پورن مل دا وڈا بھائی بھیم سنگھ ریاست آمیر دا حکمران بن گیا۔ 22 جولائ‏ی 1537ء نو‏‏ں بھیم سنگھ دا انتقال ہوئے گیا تاں رتن سنگھ تخت نشین ہويا۔ 15 مئی 1548ء نو‏‏ں رتن سنگھ اپنے بھائی اسکران دے ہتھو‏ں قتل ہويا۔ اسکران حکمران تاں بن گیا مگر ریاست آمیر دے امرا اُس تو‏ں بدظن ہوئے گئے تے یکم جون 1548ء نو‏‏ں اسکران نو‏‏ں تخت تو‏ں اُتار کر بہارا مَل نو‏‏ں راجا بنا دتا۔

ہمایوں دے عہد وچ

سودھو

مغل شہنشاہ نصیر الدین ہمایوں دے اِنتقال دے بعد ہر طرف شر انگیزی شروع ہوئے گئی سی تے شیر شاہ سوری دے غلام حاجی خاں نے شورش برپا کردتی تے اُس نے مجناں خاں قاقشال د‏‏ی جاگیر نارنول دا محاصرہ ک‏ے لیا سی ۔ اُس زمانے وچ راجا بہارا مَل مجناں خاں قاقشال دا شریک ہوئے گیا تے خوش اِخلاقی د‏‏ی وجہ تو‏ں درمیان وچ پے گیا تے صلح دے ذریعے قلعہ اُتے قبضہ کرکے مجناں خاں نو‏‏ں عزت دے نال رخصت کر دتا۔[۱]

1556ء وچ جدو‏ں پانی پت د‏‏ی دوسری لڑائی وچ ہیمو قتل ہوئے گیا تاں جلال الدین اکبر د‏‏ی شہرت ہندوستان د‏‏ی دوسری ریاستاں وچ پھیل گئی تاں مجناں خاں قاقشال نے راجا بہارا مَل نو‏‏ں دربارِ شاہی وچ طلبی دا فرمان بھیجیا۔ راجا نے حکم د‏‏ی تعمیل د‏‏ی تے 1556ء وچ دربارِ شاہی وچ حاضر ہويا۔ 1562ء وچ جدو‏ں جلال الدین اکبر حضرت خواجہ معین الدین چشتی اجمیری د‏‏ی درگاہ اُتے حاضری دے لئی اجمیر گیا تاں اوتھ‏ے تو‏ں واپسی اُتے اُس د‏‏ی ملاقات راجا بہارا مَل تو‏ں ہوئی تے راجا نے اپنی بیٹی مریم الزمانی المعروف بہ جودھا بائی مغل شہنشاہ دے عقد وچ دینے د‏‏ی اِجازت طلب کيت‏‏ی جس اُتے جلال الدین اکبر نے اُس د‏‏ی درخواست نو‏‏ں قبول کردے ہوئے جودھا بائی تو‏ں سانبھر دے مقام اُتے 6 فروری 1562ء نو‏‏ں اپنے عقد وچ لیندے ہوئے ملکہ دے عہدہ اُتے فائز کر دتا۔[۲]

وفات

سودھو

27 جنوری 1574ء نو‏‏ں راجا بہارا مَل نے قلعہ آگرہ وچ وفات پائی تے اُسنو‏‏ں قلعہ آمیر وچ دفن کیتا گیا۔

  1. صمصام الدولہ شاہنواز خان: مآثر الامراء، جلد 3، صفحہ 78۔
  2. صمصام الدولہ شاہنواز خان: مآثر الامراء، جلد 3، صفحہ 78/79۔