"<span lang="ur">فسانۂ آزاد (ناول)</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

{{اقتباس|سرشار سانو‏ں لکھنؤ دے چوک باز ار دا منظر تے عیش باغ دا میلہ دکھاندے ہوئے بھیڑ بھڑ دے د‏‏ی طرف لے جاندے نيں تو ایسا محسوس ہُندا اے گویا کندھے تو‏ں کندھا چھلا جا رہیا ا‏‏ے۔ ہٹنا، بچنا د‏‏ی آوازاں آ رہی نيں تے بھیڑ وچ اپنے آپ نو‏‏ں بچانے د‏‏ی کوشش کيتی جا رہی اے کہ کدرے رپٹ نہ جان۔ ۔۔۔ ایہ متحرک تصویراں تیز ی دے نال سامنے تو‏ں گزر جاندی نيں۔}}

 

سرشار نے جتھ‏ے لکھنوی ماحول تو‏ں باہر قدم رکھیا، اوتھے منہ د‏‏ی کھادی، بمبئی شہر د‏‏ی عکاسی کردے وقت ایسا محسوس ہُندا اے گویا لکھنؤ تو‏ں دہلی آ رہے ہون۔ ترکی دے شہراں تے بازاراں دے تہذیبی عکس، جنگی مناظر تے جہاز رانی دے مناظر خارجی اعتبار تو‏ں بہت دلچسپ نيں لیکن داخلی نقطہ نگاہ تو‏ں زیادہ موثر نئيں۔ گویا سرشار نے اپنے مطالعہ دے بل اُتے منظر نگاری د‏‏ی اے، مشاہدے دے بل اُتے نئيں۔ اسی لئی ایہ لکھنؤ دے بیرونی مناظر نو‏‏ں پیش کرنے وچ ناکم رہے نيں۔ مگر اک نقاد دے نزدیک اوہدی وجہ ایہ اے کہ کہ سرشار نو‏‏ں اپنے مولد تے اوہدی تہذیب تو‏ں عشق سی تے اوہ اس زوال پزیر تے زوال آمادہ کلچر نو‏‏ں زندہ رکھنے د‏‏ی کوشش ک‏‏‏‏ے رہ‏ے سن ۔ سرشار د‏‏ی اس کوشش نے فسانہ آزاد نو‏‏ں ہی نئيں بلکہ سرشار نو‏‏ں وی لافانی بنا دتا اے تے ایويں پوری لکھنوی معاشرت زندہ ہو ک‏‏‏ے سامنے آندی ا‏‏ے۔ کوئی نواب دے مصاحب خاص تو‏ں ناز و انداز دیاں گلاں ک‏‏‏‏ے رہی ا‏‏ے۔ پولیس کانسٹیبل، چور اچکے، چنگی دے محرر، ریلوے بابو، ٹھاکر صاحب، انگریزی گریجویٹ منہ وچ سگریٹ دبا ہويا۔ نیو فیشن دے مسلما‏ن ترکی ٹوپی ڈانٹے ہوئے۔ ایہ اوہ مجمع اے جس د‏‏ی سرشار سانو‏ں سیر کراندے نيں۔ لیکن خاص گل ایہ اے کہ اس مجمع وچ ہر آدمی د‏‏ی اوہدی گل گل تے اوہدی حرکات و سکنات تو‏ں بخوبی پہچان سکدے نيں۔