حیدر علی قلمداران قمی
| حیدر علی قلمداران قمی | |
|---|---|
| جم |
|
| وفات |
|
| عملی زندگی | |
| پیشہ | الٰہیات دان |
ترمیم  | |
حیدر علی قلمداران 1330 ھجری بمطابق 1913ء دیزدجان۔ قم ایران وچ پیدا ہوئے۔ آپ دا تعلق اک کسان گھرانے توں سی ۔ آپ دے والد دا ناں اسماعیل سی،۔ آپ حالے پنج برس دے سن کہ آپ دی والدہ وفات پا گئياں۔ تے جدوں آپ 15 برس دے ہوئے تاں آپ دے والد وی انتقال کر گئے۔
ابتدائی تعلیم تے تحریری خدمات
سودھوآپ نوں علم و آگاہی دا بہت شوق سی ۔ اسی شوق دا نتیجہ ہی سی کہ قلمداران دے پاس سکول فیس نئيں سی اس لئی اوہ سکول دے دروازے اُتے کان لگیا کر پڑھدے سن ۔ اس طرح اپنا علمی پیاس بجھاندے سن ۔ اس دے علاوہ آپ سڑکاں اُتے توں کاغذ دے ٹکڑے اٹھا کے انہاں اُتے سبق لکھدے سن، کیونکہ آپ دے پاس کاپیاں کتاباں خریدنے دی استطاعت نہ سی۔ چنانچہ 30 سال دی عمر تک آپ نے مطالعہ دے ذریعے مختلف علوم و فنون وچ ید طولی حاصل کر ليا۔ آپ نے مختلف رسالے و جریدے وچ اسلام توں متعلق مضامین لکھنا شروع کیتے۔ روزنامہ سرچشمہ تے استوار وچ آپ دے مضامین شائع ہُندے سن ۔ آیت اللہ طالقانی تے انجینئر بازرگان وی انہاں مجلون وچ لکھدے سن ۔ اپنی پختہ شاعری تے کمال علم دی وجہ توں آپ نے قارئین دے دل وچ جلد اپنا مقام بنا لیا۔ اسی دوران آپ دی ملاقات مشہور ایرانی شیعہ مجتہد آیت اللہ محمد حسن شریعت سنگلچی توں ہوئی۔ آپ نے انہاں دے درس تے خطبےآں وچ باقاعدہ شرکت دا آغاز کیتا۔ سنگلچی کیونکہ اک اصلاح پسند مجتہد سن تے خرافات و رسومات توں پاک تشیع دی دعوت دیندے سن ۔ اس طرزفکر نے حیدر علی قلمداران نوں بہت متاثر کیتا تے آپ نے وی اپنے استاد دے مشن نوں اگے ودھانے دا عزم کیتا۔ تے اسلام و شعائر اسلام دی حفاظت تے دین دے چہرے نوں داغ توں بچانے وچ مگن ہو گئے۔ چنانچہ جدوں اک ایرانی مجلہ نے "اسلامی حجاب" دے خلاف اک مقالہ شائع کیہ تاں حیدر علی قلمداران نے اس مقالہ دا منہ تور جواب دتا۔ آپ نے مختلف علمی شخصیتاں تے مجتہدین توں وی روابط بڑھائے۔
آیت اللہ خالصی دی کتاباں دے تراجم وچ معاونت
سودھوآپ نے آیت اللہ خالصی زادہ دی بہت ساریاں کتاباں دا فارسی ترجمہ کیتا جنہاں وچ "المعارف المحمدیہ"،"اسلام سبیل السعادہ "تے "احیاء الشریعہ" دی تن جلداں دا ترجمہ شامل نيں۔ اس کم پہ آیت اللہ خالصی زادہ نے کئی مرتبہ انہاں دا شکریہ ادا کیتا۔ آپ نے آیت اللہ کالصی زادہ دیاں کتاباں دا فرانسی بولی وچ وی ترجمہ کیتا۔ آپ مختلف دینی مسائل اُتے آیت اللہ خالصی زادہ توں بذریعہ خطوط و مراسلات گفتگو کردے۔ ایتھے تک کہ آیت اللہ خالصی زادہ آپ دے قریبی ساتھیاں وچ شمار ہونے لگے۔ چنانچہ آیت اللہ خالصی زادہ نے حیدر علی قلمداران دی کتاب "ارمغان آسمان" دے مقدمہ وچ حیدر علی قلمداران دے علم تے انہاں دی اسلام و دین فہمی دا اعتراف کیتا۔ تے نوجواناں کیلے اک ماڈل قرار دتا۔ اس دور دے غا فل و ناواقف مسلماناں تے اسلامی تعلیمات توں غفلت دے زمانے وچ جناب حیدر علی قلمداران جداں نوجوانون دا اسلامی حقائق و معارف نوں بیان کرنا تے جاہلاں دے درمیان حق نوں بیان کرنا انہاں دی دلیری تے شجاعت نوں ظاہر کردا اے۔
ہور اسلامی شخصیتاں و علما توں ہم نشینی
سودھوحیدر علی قلمداران نے عراق تے کربلا دے سفر دے دوران علامہ خالصی دے علاوہ علامہ کاشف الغطاء تے علامہ سید ہبہ الدین شہرستانی مولف کتاب"الھیہ والاسلام" توں وی ملاقاتاں کيتیاں ۔ آپ نے مختلف خطوط تے مراسلات دے ذریعے انہاں توں مختلف مسائل پہ جوابات طلب کیتے۔
ایران دے پہلے وزیر اعظم مہدی بازرگان دے نال قلمداران دے تعلقات
سودھوانجینئر بازرگان جو ایران دے پہلے وزیر اعظم بنے انہاں دے نال وی انقلاب ایران توں پہلے حیدر علی قلمداران دے گہرے مراسم سن ۔ انجینئر بازرگان نے اپنی کتاب "بعچت و ایڈیالوجی"ميں حیدر علی قلمداران دی کتاب"حکومت در اسلام" توں استفادہ کیندا۔ تے کتاب"ارمگان آسمان" نوں وی بہت پسند کیتا۔ مہدی بازرگان دے دوست ڈاکٹر علی شریعتی نوں وی اس کتاب "حکومت در اسلام" نے بہت متاثر کیتا۔ جدوں حیدر علی قلمداران نوں جیل توں آزاد کیتا گیا تاں مھندس بازرگان نے چار مرتبہ قم وچ حیدر علی قلمداران دے گھر آکے انہاں نال ملاقات کيتی۔
ڈاکٹر علی شریعتی تے حیدر علی قلمداران
سودھوڈاکٹر علی شریعتی نے جدوں قلمداران دی کتاب "ارمغان الہی" نوں پڑھا تاں آپ نے حیدر علی قلمداران نوں اک دانشمند،روشن فکر تے مفکر قرار دتا۔ چنانچہ ڈاکٹر علی شریعتی نے جو اس وقت ملک ایران توں باہر سن اپنے اک دوست ڈاکٹر اخروی توں کہیا کہ میری شدید خواہش اے کہ اس اصلاح پسند شخصیت نال ملاقات کراں۔ ڈاکٹر علی شریعتی جو اس وقت پیرس وچ مقیم سن انہاں نے حیدر علی قلمداران توں خط کتابت دا طویل سلسلہ شروع کیتا۔ لیکن ڈاکٹر صاھب دی انہاں نال ملاقات نہ ہوسکی۔ استاد مرتضی مطھری وی ڈاکٹر علی شریعتی دیاں کتاباں توں بہت متاثر سن ۔ لیکن آپ نے انہاں توں خفیہ طور اُتے روابط رکھے۔ انہاں دی کتاب "ارمغان آسمان" نوں پڑھا تاں ب اس کتاب دی آپ نے بہت تعریف کيتی۔
آیت اللہ برقعی قمی دے نال ملاقات تے اصلاح شیعت دا آغاز
سودھوآپ دی ملاقات آیت اللہ برقعی قمی توں رہی تے بہت ساریاں کتاباں وچ آیت اللہ برقعی دے نال مل کے آپ نے تحقیق کيتی۔ آیت اللہ برقعی نے حیدر علی قلمداران نوں اک عظیم مسلمان رہنما قرار دتا۔ آیت اللہ برقعی نے اپنی کتاب "خرافات وفور در زیارت قبور" دراصل حیدر علی قلمداران دی کتاب"زیارت و زیارت نامہ-راہ نجات از شر غلاۃ" توں متاثر ہو کے لکھی۔
آیت اللہ حسینعلی منتظری توں مراسم
سودھوآیت اللہ العظمی حسینعلی منتظری توں وی آپ دے دوستانہ مراسم سن ۔ چنانچہ انقلاب ایران دے بعد ﺟﺐ ﺁﭖ ﮐﻮ ﺟﯿﻞ ﺑﮭﯿﺠﺎ ﮔﯿﺎ ﺗﻮ ﺍﻥ ﮐﮯ ﺑﭽﻮﮞ ﺍﻭﺭ ﺑﯿﻮﯼ ﻧﮯ ﺁﻳﺖ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﻌﻈﻤﯽ ﺣﺴﻴﻨﻌﻠﯽ ﻣﻨﺘﻈﺮﯼ ﺳﮯ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﮐﯽ ﺗﻮ ﺍﻥ ﮐﯽ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﭘﺮ ﻗﻠﻤﺪﺍﺭﺍﻥ ﮐﻮ ﺭﮨﺎ ﮐﯿﺎ ﮔﯿﺎ۔ ﺟﺐ ﺁﭖ ﮐﯽ ﮐﺘﺎﺏ"ﺧﻤﺲ" ﮐﮯ ﭼﮭﭙﻨﮯ ﮐﺎ ﭘﺘﮧ ﭼﻼ ﺗﻮ ﺁﯾﺖ ﺍﻟﻠﮧ ﻣﻨﺘﻈﺮﯼ ﻧﮯ 1000 ﺭﯾﺎﻝ ﺁﻗﺎﺋﯽ ﻣﮭﺪﯼ ﮬﺎﺷﻤﯽ ﮐﮯ ﺫﺭﯾﻌﮯ ﺑﮭﯿجے۔ ﺁُﭖ ﮐﯽ ﺟﻦ ﮐﺘﺎﺑﻮﮞ ﻧﮯ ﺑﮩﺖ ﺷﮩﺮﺕ ﭘﺎﺋﯽ ﺍﻭﺭ ﺁﭖ ﮐﻮ ﻗﺘﻞ ﮐﺮﻧﮯ ﮐﯽ ﮐﻮﺷﺸﻮﮞ ﮐﺎ ﻣﺤﺮﮎ ﺛﺎﺑﺖ ﮨﻮﺋﯿﮟ ﻭﮦ ﮐﺘﺎﺑﯿﮟ "ﺷﺎﮨﺮﺍﮦ ﺍﺗﺤﺎﺩ" ﺍﻭﺭ " ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻟﺨﻤﺲ" ﮨﮯ۔ﺍﺱ ﮐﮯ ﻋﻼﻭﮦ ﺍﯾﮏ ﮐﺘﺎﺏ "ﺍﻣﺎﻣﺖ ﻭﺧﻼﻓﺖ"ﮨﮯ۔ ﺁﭖ ﮐﯽ ﮐﺘﺎﺏ "ﺍﻟﺤﮑﻮﻣۃ ﻓﯽ ﺍﻻﺳﻼﻡ" ﺟﯿﺴﯽ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻥ ﺳﮯ ﭘﮩﻠﮯ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﯿﮟ ﮐﺴﯽ ﻧﮯ ﻧﮩﯿﮟ ﻟﮑﮭﯽ۔ﺍﻥ ﮐﯽ ﮐﺘﺎﺏ ﮐﯽ ﺷﮩﺮﺕ ﮐﺎ ﺍﻧﺪﺍﺯﮦ ﺍﺱ ﺳﮯ ﻟﮕﺎﯾﺎ ﺟﺎ ﺳﮑﺘﺎ ﮨﮯ ﮐﮧ ﺁﯾﺖ ﺍﻟﻠﮧ ﻣﻨﺘﻈﺮﯼ ﺑﮭﯽ ﺍﭘﻨﮯ ﺩﺭﺱ ﺍﻭﺭ ﻟﯿﮑﭽﺮ ﻣﯿﮟ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺳﮯ ﭘﮩﻠﮯ ﺍﺳﯽ ﮐﺘﺎﺏ ﮐﻮ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﮐﺮﺗﮯ ﺗﮭﮯ۔ ﺟﺐ ﺁﭖ ﻧﮯ ﻣﮭﺪﯼ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻥ ﮐﮯ ﺳﺎﺗﮫ ﻣﻞ ﮐﺮ ﮐﺘﺎﺏ "ﺍﻟﺰﮐﺎﺕ" ﻟﮑﮭﯽ ﺗﻮ ﺁﭖ ﮐﻮ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺎ ﺳﺎﻣﻨﺎ ﮐﺮﻧﺎ ﭘﮍﺍ ﯾﮩﺎﮞ ﺗﮏ ﮐﮧ ﺁﯾﺖ ﺍﻟﻠﮧ ﻣﮑﺎﺭﻡ ﺷﯿﺮﺍﺯﯼ ﺗﮏ ﻧﮯ ﺍﺱ ﮐﮯ ﺧﻼﻑ ﮐﺘﺎﺏ ﻟﮑﮭﯽ۔ﭼﻨﺎﻧﭽﮧ ﺁﭖ ﻧﮯ "ﮐﺘﺎﺏ ﺧﻤﺲ" ﻟﮑﮭﯽ ﺟﺲ ﻧﮯ ﭘﻮﺭﮮ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﯿﮟ ﮨﻠﭽﻞ ﻣﭽﺎ ﺩﯼ۔ ﺁﭖ ﮐﺎ ﺑﻨﯿﺎﺩﯼ ﮐﺎﻡ ﺷﺮﮎ ﻭ ﺑﺪﻋﺎﺕ ﻭ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺳﮯ ﭘﺎﮎ ﺍﺳﻼﻡ ﮐﯽ ﺍﺷﺎﻋﺖ ﺗﮭﺎ۔
تصنیفات و تالیفات
سودھوآپ نے مختلف کتاباں و رسالے لکھے تے ترجمہ دا کم وی کیہ تسيں دی مشہور کتاباں و رسالے دے ناں۔ درج ذیل نيں
- ﮐُﺤﻞُ ﺍﻟﺒﺼﺮﻓﯽ ﺳﯿﺮﺓ ﺧﯿﺮﺍﻟﺒﺸﺮ ﺍﺛﺮﺣﺎﺝ ﺷﯿﺦ ﻋﺒﺎﺱ ﻗﻤﯽ
- ﺍﻟﻤﻌﺎﺭﻑ ﺍﻟﻤﺤﻤﺪﻳﺔ
- ﺇﺣﻴﺎﺀ ﺍﻟﺸﺮﻳﻌﺔ ﻓﯽ ﻣﺬﻫﺐ ﺍﻟﺸﯿﻌﺔ
- ﺁﺋﻴﻦ ﺩﻳﻦ ﻳﺎ ﺍﺣﮑﺎﻡ ﺍﺳﻼﻡ
- ﺍﺭﻣﻐﺎﻥ ﺁﺳﻤﺎﻥ
- ﺍﺭﻣﻐﺎﻥ ﺍﻟﻬﻲ
- ﺩﺭﺍﺛﺒﺎﺕ ﻭﺟﻮﺏ ﻧﻤﺎﺯﺟﻤﻌﻪ
- ﺣﺞ ﻳﺎ ﮐﻨﮕﺮﺓ ﻋﻈﻴﻢ ﺍﺳﻼﻣﻲ
- ﺭﺳﺎﻟﺔ »ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﺳﻼﻡ
- ﺗﺮﺟﻤﺔ ﮐﺘﺎﺏ ﻓﻠﺴﻔﺔ ﻗﻴﺎﻡ ﻣﻘﺪﺱ ﺣﺴﻴﻨﻲ ﺍﺛﺮ ﻋﻼﻣﻪ ﺧﺎﻟﺼﯽ
- ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺩﺭﺍﺳﻼﻡ
- ﺁﻳﺎ ﺍﻳﻨﺎﻥ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻨﺪ
- ﻋﻠﻢ ﻏﯿﺐ ﺧﺎﺹّ ﺧﺪﺍ
- ﺑﺤﺚ ﺩﺭ ﻭﻻﯾﺖ ﻭﺣﻘﯿﻘﺖ ﺁﻥ.
- ﺑﺤﺚ ﺩﺭﺷﻔﺎﻋﺖ ﻭﺣﻘﯿﻘﺖ ﺁﻥ
- ﺑﺤﺚ ﺩﺭ ﺯﯾﺎﺭﺕ ﻭﺗﻌﻤﯿﺮﻣﻘﺎﺑﺮ. -
- ﺑﺤﺚ ﻏﻠﻮّ ﻭﻏﺎﻟﯿﺎﻥ ﻭﻓﺘﻨﻪ ﻭﻓﺴﺎ ﺩ ﺁﮞ ﺑﺤﺚ ﻭﻻﯾﺖ
- ﺯﮐﺎﺕ :ﻣﺮﺣﻮﻡ ﻣﻬﻨﺪﺱ ﻣﻬﺪﻱ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻥ ﻧﮯ ﺑﮭﯽ ﺍﺱ ﮐﺘﺎﺏ ﮐﯿﻠﮯ ﻣﺪﺩ ﮐﯽ۔
- ﺧﻤﺲ ﺩﺭﮐﺘﺎﺏ ﻭﺳﻨّﺖ
- ﺷﺎﻫﺮﺍﻩ ﺍﺗﺤﺎﺩ « ﯾﺎ »ﻧﺼﻮﺹ ﺍﻣﺎﻣﺖ
- ﺫﺑﻴﺢ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﺤﻼﺗﻲ « ﻧﮯ ﺁﯾﺖ ﺍﻟﻠﮧ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮐﻮ ﻣﻨﮑﺮ ﺣﺪﯾﺚ ﻏﺪﯾﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﯾﺎ ﺍﻭﺭ ﮐﺘﺎﺏ »ﺿﺮﺏ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺮﻣﻨﮑﺮﺧﻄﺒﺔ ﻏﺪﻳﺮ « ﻟﮑﮭﯽ ۔ﺍﺱ ﮐﺎ ﺟﻮﺍﺏ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻗﻠﻤﺪﺍﺭﺍﻥ ﻧﮯ »ﺟﻮﺍﺏ ﻳﮏ ﺩﻫﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺁﻗﺎﯼ ﻣﺤﻼﺗﻲ!« ﮐﮯ ﻧﺎﻡ ﺳﮯ ﻟﮑﮭﯽ۔
- ﺧﻤﺲ ﺍﺯﻧﻈﺮﺣﺪﻳﺚ ﻭﻓَـﺘﻮﻱ
- ﺟﻠﺪ ﺩﻭﻡ ﻛﺘﺎﺏ »ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺩﺭ ﺍﺳﻼﻡ «ﺑﺎ ﻧﺎﻡ »ﻭﻇﺎﯾﻒ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺩﺭﺍﺳﻼﻡ
وفات
سودھوآپ نے جمعہ 29 رمضان 1409 ھجری بمطابق 1989 عیسوی وچ وفات پائی ۔
نماز جنازہ
سودھوآپ دی نماز جنازہ مشہور ایرانی شیعہ مصلح تے موحد عالم ڈاکٹر مصطفیٰ حسینی طباطبائی نے پڑھائی ،جو کتاب تفسیر المیزان دے مصنف آیت اللہ مصطفیٰ حسینی طباطبائی دے پوتے نيں۔
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- http://www.qalamdaran.com Archived 2019-10-17 at the وے بیک مشین حیدر علی قلمداران قمی دی آفیشل ویب سائیٹ
باہرلے جوڑ
سودھو- http://www.qalamdaran.com Archived 2019-10-17 at the وے بیک مشین حیدر علی قلمداران قمی دی آفیشل ویب سائیٹ
- رسول جعفریان جریان های تجدید نظر طلب در عقاید شیعه صفحه 904
- عنوان=حیدرعلی قلمداران و دیدگاه او =http://www.historylib.com/site/SViewDocument.aspx?DocID=644&RT=List*
- لائبریری انتشارات http://www.lib.ir/libview/DocView.aspx?id=APWwWwAPHPZWwZHPWwPABHNnHPZWwZWwBHPWwHPFDHBABHP
- کتاب خانہ عقیدہ مصنف قلمدارانhttp://www.aqeedeh.com/author/51 Archived 2016-04-12 at the وے بیک مشین
- پاسخگو http://www.pasokhgoo.ir/node/25253