جنگ مستول
| ||||
|---|---|---|---|---|
| سلسلہ | ||||
 |
||||
| عمومی معلومات | ||||
| ||||
| متحارب گروہ | ||||
| بازنطینی روم | خلافت راشدہ | |||
| قائد | ||||
| کنستانس دوم | عبداللہ بن سعد بن ابی السرح ؓ | |||
| قوت | ||||
| 500 بحری بیڑے | 200 بحری بیڑے | |||
| نقصانات | ||||
| بھاری | درمیانی | |||
|
|
||||
ترمیم  | ||||
جنگ مستول (عربی: معرکہ ذات الصواری، انگریزی: Battle of the Masts) سن 655ء وچ خلافت راشدہ تے بازنطینی سلطنت دے وچکار ليكيا ساحل دے نیڑے، فینیقی قصبے دی طرف اک بحری جنگ لڑی گئی سی- ایہ مسلماناں دی رومیاں دے خلاف پہلی اہم تے وڈے پیمانے اُتے بحری جنگ لڑی گئی سی جس دے نتیجے وچ مسلمان سرخرو ہوئے تے بحیرہ روم وچ انہاں دا اگلے کئی سالاں تک عروج وی رہا- مسلماناں دی قیادت مصر دے صوبہ دار تے خلیفہ حضرت عثمان ابن عفان () دے منہ بولے بھائی، حضرت عبداللہ بن سعد بن ابی السرح () نے کی- جدوں کہ بازنطینی سلطنت دی بحری قیادت خود قیصر بازنطینی سلطنت، کنستانس دوم نے دی سی-
پس منظر
سودھوسن 645ء وچ خلیفہ حضرت عثمان ابن عفان () نے پرزور مخالفت دے باوجود حضرت عبداللہ بن سعد بن ابی السرح () نوں مصر دا نواں صوبہ دار مقرر کيتا تے نیم خود مختار حاکم حضرت عمرو بن العاص () نوں ہٹا دیا-
خلیفہ حضرت عثمان ابن عفان () نے شام دے صوبہ دار حضرت معاویہ بن ابو سفیان () نوں اجازت دتی کہ اوہ 649ء وچ قبرص اُتے چھاپہ ماراں تے اس مہم دی کامیابی دے باعث مصر دی حکومت کیتی طرف توں وی بحری سرگرمیاں شروع ہوئیں- عبد اللہ بن سعد نے اک مضبوط بحریہ دی تعمیر و تشکیل اُتے ذاتی توجہ دتی تے اک ہنر مند اميرُ البَحَر ثابت ہوئے- انہاں دی قیادت وچ مسلم بحریہ نے 646ء وچ اسکندریہ اُتے بازنطینی جوابی حملہ نوں روکا-
سن 655ء وچ شام دے صوبہ دار حضرت معاویہ بن ابو سفیان () نے اک فوجی دستے دی قیادت کردے ہوئے زمین دے ذریعے بازنطینی سلطنت دی طرف ودھے جدوں کہ مصر دے صوبہ دار حضرت عبداللہ بن سعد بن ابی السرح () بذریعہ بحیرہ روم دے اپنی بحری فوج دے سمیت بازنطینی سلطنت دی جانب روانہ ہوئے - قیصر کنستانس دوم نے بحری فوج توں پہلے نمٹنا زیادہ ضروری سمجھیا تے اپنی بحری فوج دی خود قیادت کردے ہوئے جنگ کيتی تیاریاں شروع کیں-
جنگ
سودھوالمعروف ثیوفانس المعترف، اک واقعہ نگار نے کہیا اے کہ، پہلے از جنگ قیصر کنستانس دوم نے اک خواب وچ اپنے آپ نوں تھیسالونیکی وچ پایا تے جاگنے اُتے اک خواباں دے ترجمان توں ملے جس نے ایہ کہیا کہ؛
- "اے شہنشاہ! کاش کہ آپ نہ سوئے ہُندے تے نہ ہی ایہ خواب دیکھدے"- یعنی ترجمان دے مطابق جیت مسلماناں دی ہوگی-چونکہ لفظ تھیسالونیکی نوں توڑ کر انہاں دی بولی وچ بولا جائے تاں "تھیس-الو-نیکی" بندا اے جس توں مراد "دوسرے نوں جیتنے دینا" دے ہیں-
دونے فریق دی ملاقات ليكيا ساحل دے نیڑے، فینیقی قصبے دی جانب ہوئی- جدوں جنگ چھڑی تاں دونے دے بیڑے اِنّے نیڑے آ گئے کہ اک دوسرے دے مستول آپس وچ ٹکرانے تک لگے یا شاید آپس وچ وی پھس گئے- جنگ فیر روايتی انداز وچ لڑی جانے لگی تے آخرکار مسلماناں نے رومیاں نوں بھاری نقصان پہنچایا- قیصر کنستانس دوم نے خود اپنی جان وڈی مشکل توں بچائی تے اپنے کِسے افسر توں وردی دا تبادلہ کرکے اوتھے توں نکل لیا- اس جنگ وچ رومیاں دی پوری بحری فوج دا تقریباً خاتمہ ہويا جس وچ شاید 500 دے 500 ہی بحری بیڑے یا پکڑے گئے یا تباہ ہوئے گئے-
عواقب و نتائج
سودھواگرچہ اس فتح دے بعد عرب بیڑے پِچھے ہٹ گئے، جنگ مستول بحیرہ روم، اسلام تے بازنطینی سلطنت دی تریخ وچ اک اہم سنگ میل سی، کیونجے ہن زمین اُتے مسلماناں دی برتری دے نال نال بحر اُتے وی برتری قائم ہوئے گئی- اگلے چار صدیاں دے لئی، بحیرہ روم، بازنطینی سلطنت تے مسلماناں دے درمیان اک جنگ دا میدان ہوئے گا-پر بازنطینیاں نوں اس آفت دے نتیجے وچ ، مسلماناں دے درمیان خانہ جنگی دے پھیلنے دی وجہ توں، مہلت مل گئی جس دا فائدہ اٹھا کے کنستانس دوم نے خاص طور اُتے مغربی بحیرہ روم تے افریقا دے علاقےآں وچ بازنطینی دفاع، تنظیم نو اُتے بھرپور توجہ دی-