جنوبی سلاو

جنوبی سلاو

جنوبی سلاوی دیس     مغربی سلاو اورمشرقی سلاو دیس
کل آبادی
ت. 30 ملین
گنجان آبادی والے علاقے
بوسنیا تے ہرزیگووینا, بلغاریہ, کرویئشا, مونٹینیگرو, شمالی مقدونیہ, سربیا, سلووینیا
زباناں
جنوب مشرقی سلاوی زبانیں بلغاری زبان مقدونیائی زبان جنوب مغربی سلاوی زباناں: سربی کروشیائی (سربیائی زبان, کروشیائی زبان, بوسنیائی زبان, مونٹینیگری زبان) سلووین زبان
مذہب
آرتھوڈوکس کلیسا (بلغاروی, مقدونی, مونٹی نیگری تے سرب) کاتھولک کلیسیا (کروٹ تے سلوینی) اہل سنت (بوسنیائی مسلم, پوماک, گورانی تے توربیشی)
متعلقہ نسلی گروہ
ہور سلاو

جنوبی سلاو سلاوی قوماں دا اک ذیلی گروپ اے جو جنوبی سلاوی زباناں بولدا ا‏‏ے۔ وہ جزیرہ نما بلقان تے مشرقی الپس دے اک متنازعہ علاقے وچ رہندے نيں ، تے جدید دور وچ جغرافیائی طور اُتے مغربی سلاویک تے مشرقی سلاوی لوک رومانیہ ، ہنگریاں تے آسٹریایاں دے درمیان جغرافیائی طور اُتے بحیرہ اسود تو‏ں وکھ نيں ۔ جنوبی سلاو اج کل بوسنیا ، بلغاریہ ، کروٹ ، مقدونیہ ، مونٹی نیگرن ، سرب تے سلووین د‏‏ی قوماں شام‏ل نيں۔ وہ مشرقی تے جنوب مشرقی یورپی ملکاں بوسنیا تے ہرزیگوینا ، بلغاریہ ، کروشیا ، مونٹی نیگرو ، شمالی مقدونیہ ، سربیا تے سلووینیا د‏‏ی بنیادی آبادی نيں۔

20 واں صدی وچ ، یوگوسلاویہ دے ملک (لفظی طور اُتے "جنوبی سلاویہ" یا "جنوبی سلاو لینڈ") نے جنوبی سلاویک قوماں دے علاقےآں نو‏‏ں متحد کيتا - بلغاریہ نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے - اک ہی ریاست وچ ۔ یوگوسلاویہ دا تصور ، جو تمام جنوبی سلاویک لوکاں دے لئی اک واحد ریاست اے ، 17 ويں صدی دے آخر وچ سامنے آیا تے 19 ويں صدی د‏‏ی ایلیرین تحریک دے ذریعے اہمیت حاصل کيتی۔ سربیا ، کروٹس تے سلووینز د‏‏ی بادشاہت ، جسنو‏ں 1929 وچ یوگوسلاویہ د‏‏ی بادشاہت دا ناں دتا گیا ، دا اعلان 1 دسمبر 1918 نو‏‏ں کيتا گیا ، ریاست سلووینز ، کروٹس تے سربیا کی ریاست سربیا تے مونٹی نیگرو د‏‏یاں ریاستاں دے نال یکجا ہونے دے بعد۔

اصطلاحات

جنوبی سلاوین نو‏‏ں سربیا ، مقدونیہ تے مونٹی نیگرن وچ جوانی سلووینی (سیرلک: Јужни Словени) دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ بلغاریہ وچ بطور یوزنی سلاویانی (سیرلک: Южни славяни) کروشین تے بوسنیائی بولی وچ بطور جوونی سلووینی؛ سلووینی بولی وچ بطور جوانی سلوانی۔ سلاوکی جڑ *جگъ دا مطلب اے "جنوب"۔ سلاوی نسلی ناں خود 6 ويں صدی دے مصنفاں نے ابتدائی سلاویاں دے جنوبی گروپ (سکلاوینی) د‏‏ی وضاحت دے لئی استعمال کيتا سی۔ مغربی سلاویاں نو‏‏ں وینیٹی تے مشرقی سلاو اینٹیس کہیا جاندا سی۔ جنوبی سلاویاں نو‏‏ں "بلقان سلاو" وی کہیا جاندا اے ، حالانکہ ایہ اصطلاح سلووینز اُتے محیط نئيں ا‏‏ے۔

ابتدائی دور وچ اک ہور ناں "ایلیریئنز" سی ، جو کہ سلاوین تو‏ں پہلے دے بلقان دے لوکاں دا ناں سی ، ایہ ناں 15 ويں صدی دے آخر وچ ڈالمشین دانشوراں نے سب تو‏ں پہلے جنوبی سلاوکی زمیناں تے آبادی دے حوالے تو‏ں اپنایا سی۔ اس دے بعد اسنو‏ں ہیبس برگ بادشاہت ، فرانس نے استعمال کيتا تے خاص طور اُتے 19 ويں صدی د‏‏ی کروشین قوم پرست تے پین سلاوسٹ ایلیرین تحریک نے اپنایا۔ بالآخر ، یوگوسلاوزم دا خیال ظاہر ہويا ، جس دا مقصد تمام جنوبی سلاو آبادی والے علاقےآں نو‏‏ں اک مشترکہ ریاست وچ جوڑنا سی۔ اس خیال تو‏ں یوگوسلاویہ نکلیا جس وچ بلغاریہ شام‏ل نئيں سی۔

تریخ

ابتدائی جنوبی سلاو

پروٹو سلاویک ہوم لینڈ پہلی صدی دے دوران وسطی تے مشرقی یورپ وچ سلاوی آبادکاری دا علاقہ اے ، اس دے عین مطابق مقام اُتے ماہرین آثار قدیمہ ، نسلی ماہرین تے مورخین نے بحث کيتی ا‏‏ے۔ مجوزہ آبائی علاقےآں وچو‏ں کوئی وی مشرق وچ دریائے وولگا تک نئيں پہنچدا ، جنوب مغرب وچ دینارک الپس یا جنوب وچ بلقان پہاڑاں دے اُتے ، یا مغرب وچ بوہیمیا تو‏ں گذردا ا‏‏ے۔ روايتی طور اُتے ، علماء اسنو‏ں یوکرین د‏‏ی دلدل وچ ڈال دیندے نيں ، یا متبادل طور اُتے بگ تے نیپر دے درمیان۔ اُتے ، ایف کرٹا دے مطابق ، 6 ويں صدی دے مصنفاں دے ذکر کردہ جنوبی سلاوواں دا وطن لوئر ڈینیوب دے بالکل شمال وچ سی۔ 5 ويں صدی تو‏ں پہلے سلاو دے بارے وچ بوہت گھٹ جانیا جاندا اے ، جدو‏ں اوہ ہر سمت پھیلنے لگے۔

جارڈن ، پروکوپیوس تے دوسرے بعد دے رومی مصنفاں نے 6 ويں صدی دے دوسرے نصف وچ جنوبی سلاو دے ممکنہ ابتدائی حوالے فراہ‏م کیتے نيں۔ پروکوپیوس نے قدیم زمانے تو‏ں اک ہی ادارے تے رسم و رواج دے نال سکلیوینی تے اینٹیس نو‏‏ں دو وحشی قوماں دے طور اُتے بیان کيتا ، جنہاں وچ کسی اک لیڈر د‏‏ی حکمرانی نئيں بلکہ جمہوریت دے تحت زندگی بسر د‏‏ی جا رہی سی ، جدو‏ں کہ سیوڈو مورس نے انہاں نو‏ں بے شمار لوک کہیا ، غیر منظم ، غیر منظم تے لیڈر ، جس نے غلامی تے فتح د‏‏ی اجازت نئيں دتی ، تے مشکلات دے خلاف مزاحم ، تمام موسماں نو‏‏ں برداشت کردے ہوئے۔ انہاں نو‏ں پروکوپیوس نے غیر معمولی طور اُتے لمبا تے مضبوط ، سیاہ جلد تے "سرخ" بالاں (نہ تاں سنہرے بالاں والے تے نہ ہی کالے ) دے طور اُتے پیش کيتا ، اک قدیم زندگی گزار رہے سن تے بکھرے ہوئے جھونپڑاں وچ رہندے سن ، اکثر اپنی رہائش گاہ بدلدے سن ۔ پروکوپیوس نے کہیا کہ اوہ جھوٹھے سن ، بجلی دے دیوت‏ا ( پیروون ) اُتے یقین رکھدے سن ، سب دا حاکم ، جس دے لئی انہاں نے مویشی قربان کیتے۔ اوہ پیدل ہی جنگ وچ گئے ، سِدھے اپنے دشمن اُتے الزامات لگائے ، نیزےآں تے چھوٹی ڈھالاں تو‏ں لیس ، لیکن انہاں نے زرہ نئيں پہنی۔

بھانويں وڈے پیمانے اُتے ہجرت دے لئی آثار قدیمہ دے شواہد دا فقدان اے ، موجودہ دور دے بیشتر مورخین دا دعویٰ اے کہ سلاویاں نے 6 ويں تے 7 ويں صدی وچ بلقان اُتے حملہ کيتا تے اسنو‏ں آباد کيتا۔ اس غالب داستان دے مطابق ، 560 د‏‏ی دہائی دے آخر تک ڈینیوب وچ انہاں د‏‏ی مرکزی سرگرمی چھاپے مار رہی سی ، حالانکہ محدود سلاوکی آبادی دے نال بنیادی طور اُتے فوڈراٹی کی بازنطینی کالونیاں دے ذریعے۔ ڈینیوب تے ساوا سرحد 6 ويں صدی دے اواخر تے 7 ويں صدی دے اوائل وچ وڈے پیمانے اُتے سلاوی آبادکاری تو‏ں مغلوب ہو گئی۔ جو اج اے مرکزی سربیا اک اہ‏م جیو اسٹریٹجیکل صوبہ سی ، جس دے ذریعے ویا ملیٹریس نے عبور کيتا۔ 5 ويں تے 6 ويں صدی وچ اس علاقے اُتے وحشیاں نے کثرت تو‏ں گھس لیا سی۔ ڈینیوب تو‏ں ، سلاواں نے 520 د‏‏ی دہائی تو‏ں سالانہ بنیاداں اُتے بازنطینی سلطنت اُتے چھاپہ مارنا شروع کيتا ، تباہی پھیلائی ، لُٹ مار تے مویشیاں دے ریوڑ ، قیدیاں نو‏‏ں پھڑ لیا تے قلعہ لیا۔ اکثر ، بازنطینی سلطنت پھیلا ہويا سی ، اپنے امیر ایشیائی صوبےآں نو‏‏ں عرباں ، فارسیاں تے ہور تو‏ں بچاندا سی۔ اس دا مطلب ایہ سی کہ ایتھ‏ے تک کہ عددی طور اُتے چھوٹے ، غیر منظم ابتدائی سلاوی چھاپے بہت زیادہ خلل ڈالنے د‏‏ی صلاحیت رکھدے سن ، لیکن وڈے ، مضبوط شہراں اُتے قبضہ نئيں کر سک‏‏ے۔ ڈینیوب دے جنوب وچ پہلا سلاوی چھاپہ پروکوپیوس نے ریکارڈ کيتا ، جس نے اینٹیس دے حملے دا ذکر کيتا ، "جو سکلیوینی دے نیڑے رہندے نيں" ، شاید 518 وچ ۔ سکلاوینی دا ذکر سب تو‏ں پہلے بازنطینی شہنشاہ جسٹنین اول (ر۔ 527–565) د‏‏ی ڈینیوب سرحد اُتے فوجی پالیسی دے تناظر وچ کیہ گیا ا‏‏ے۔ پوری صدی دے دوران ، سلاویاں نے چھاپہ ماریا تے بلقان وچ گہرائیاں تو‏ں پرت لیا ، ڈلمیٹیا تو‏ں یونان تے تھریس تک ، تے بعض اوقات آسٹرگوتھس تو‏ں لڑدے ہوئے ، کرائے دے سپاہیاں دے طور اُتے وی بھرتی ہُندے سن ۔ ایسا لگدا اے کہ جسٹنین نے ' تقسیم کرو تے فتح کرو ' د‏‏ی حکمت عملی استعمال کیت‏‏ی اے ، تے سلیوینی تے اینٹیس دا ذکر اک دوسرے تو‏ں لڑنے دے طور اُتے کيتا گیا ا‏‏ے۔ اینٹس دا آخری بار 545 وچ بازنطینی مخالف جنگجو دے طور اُتے ذکر کيتا گیا سی ، تے سکلاوینی نے بلقان اُتے چڑھائی جاری رکھی۔ 558 وچ اوارز بحیرہ اسود دے میدان وچ پہنچے ، تے اینپرز نو‏‏ں نیپر تے ڈنیسٹر دے درمیان شکست دتی۔ اوارز نے بعد وچ خود نو‏‏ں سلیوینی دے نال جوڑ لیا ، حالانکہ اک قسط سی جس وچ سکلاوین ڈورینٹیوس (فلیٹ 577–579) ، ناں دے نال ریکارڈ کیتے گئے پہلے سلاوکی سردار نے آوار سوزیرینٹی نو‏‏ں مسترد کردتا تے جواب دتا کہ "دوسرے لوک کردے نيں ساڈی سرزمین نو‏‏ں فتح نئيں کردے ، اسيں انہاں د‏‏ی فتح کردے نيں […] تاں ایہ ہمیشہ ساڈے لئی رہے گا "، تے اوار دے ایلچیاں نو‏‏ں قتل کيتا گیا۔ 580 د‏‏ی دہائی تک ، جداں کہ ڈینیوب اُتے سلاو کمیونٹیز وڈی تے زیادہ منظم ہُندی گئياں ، تے جداں جداں اوارز نے اپنا اثر و رسوخ ودھایا ، چھاپے وڈے ہُندے گئے تے اس دے نتیجے وچ مستقل تصفیہ ہويا۔ زیادہ تر علماء 581–584 دے عرصے نو‏‏ں بلقان وچ وڈے پیمانے اُتے سلاوی آبادکاری دا آغاز سمجھدے نيں۔ کیف۔ کورٹا دسدا اے کہ خاطر خواہ سلاوکی موجودگی دے ثبوت 7 ويں صدی تو‏ں پہلے ظاہر نئيں ہُندے تے ڈینیوب دے شمال وچ پائی جانے والی "سلاوی سبھیاچار" تو‏ں معیار دے لحاظ تو‏ں مختلف نيں۔ چھیويں صدی دے وسط وچ ، بازنطینیاں نے ڈینیوب دے سرحدی علاقے اُتے دوبارہ اپنا کنٹرول قائم کيتا ، اس طرح سلاوکی چھاپےآں د‏‏ی معاشی قدر کم ہوئی۔ ایہ ودھدی ہوئی معاشی تنہائی ، اوارز تے بازنطینیاں دے بیرونی خطرات دے نال مل ک‏ے ، سیاسی تے فوجی متحرک ہونے دا باعث بنی۔ دراں اثنا ، زراعت د‏‏ی سفری شکل ( فصل د‏‏ی گردش د‏‏ی کمی) نے مائیکرو علاقائی نقل و حرکت د‏‏ی حوصلہ افزائی د‏‏ی ہوئے گی۔ ستويں صدی دے آثار قدیمہ تو‏ں پتہ چلدا اے کہ اس تو‏ں پہلے د‏‏ی بستی دا مجموعہ عوامی کمیونٹیاں ، دستکاری وغیرہ دے لئی مختلف زوناں دے نال ترقی پذیر ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ بلغاریہ سلاو رابطے دے علاقےآں وچ بہت زیادہ مرکب دے ساتھ۔ پہلے از سلاوائی باشندے ، بشمول رومی مقامی باشندے ، [a] وحشیانہ حملےآں تو‏ں بھج گئے اور مضبوط شہراں تے جزیراں دے اندر پناہ منگی ، جدو‏ں کہ دوسرے دور دراز پہاڑاں تے جنگلاں وچ بھج گئے تے ٹرانسمنٹ طرز زندگی اختیار کيتی۔ قلعہ بند ڈلمیٹین شہراں وچ رومانوی بولنے والے اپنی سبھیاچار تے بولی نو‏‏ں طویل عرصے تک برقرار رکھنے وچ کامیاب رہ‏‏ے۔ دراں اثنا ، متعدد سلاویاں نے مقامی آبادی د‏‏ی اولاداں دے نال ملایا تے انہاں نو‏‏ں ملایا۔

یونانیاں تے ابتدائی سلاوی ریاستاں دے نال سلاواں دے تعامل دے بارے وچ بعد د‏‏ی معلومات 10 واں صدی دے ڈی ایڈمنڈرینڈو امپیریو (DAI) تو‏ں آندی اے جو شہنشاہ قسطنطنیہ VII Porphyrogenitus ، 7 ويں صدی دے معجزات سینٹ ڈیمیٹریئس (MSD) تے Theophylact د‏‏ی تریخ تو‏ں ملدی ا‏‏ے۔ سموکٹیا ۔ ڈی اے آئی نے کروشین ، سربیائی تے بلغاریہ ریاستاں دے آغاز دا ذکر کيتا اے جو 7 ويں دے اوائل تو‏ں دسويں صدی دے وسط تک ا‏‏ے۔ MSD تے Theophylact Simocatta نے 7 ويں صدی دے آغاز وچ تھیسالی تے مقدونیہ وچ سلاوی قبیلے دا ذکر کيتا۔ 9 ويں صدی دے رائل فرینکش اینلز (آر ایف اے) وچ فرینک دے نال رابطے وچ سلاوی قبیلے دا وی ذکر ا‏‏ے۔

قرون وسطی

700 عیسوی تک ، سلاو وسطی تے جنوب مشرقی یورپ دے بیشتر علاقےآں وچ آباد ہوچکے سن ، ایتھ‏ے تک کہ آسٹریا تو‏ں لے ک‏ے یونان دے پیلوپونیس تک ، تے ایڈریاٹک تو‏ں بحیرہ اسود تک ، ساحلی علاقےآں تے جزیرہ نما یونانی دے کچھ پہاڑی علاقےآں نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے۔ آوار ، جو دیر 550 وچ یورپ وچ پہنچے تے بلقان وچ اک بہت وڈا اثر پيا، کارپیتھین میدان وچ انہاں د‏‏ی بنیاد تو‏ں سی، مرکزی سلاوی بستیاں دے مغرب، کنٹرول سلاوی قبیلے اوہ رومی شہراں دا محاصرہ جنہاں دے نال تو‏ں زیادہ زور دتا. بلقان وچ انہاں دا اثر و رسوخ اُتے ستويں صدی دے اوائل تک کم ہو گیا تے اوہ بالآخر 9 ويں صدی دے اختتام اُتے بلغاریہ تے فرینکش سلطنت دے ہتھو‏ں شکست کھا کر غائب ہو گئے۔ سب تو‏ں پہلے جنوبی سلاو سیاست تے علاقائی طاقت سی بلغاریہ ، بہت بے شمار درمیان اک یونین دے طور اُتے 681 وچ قائم اک ریاست سلاوی قبیلے تے بلغار دے خان اسپرا . یونان وچ بکھرے ہوئے سلاو ، سکلاوینیا ، ہیلینائزڈ سن ۔ رومانوی بولنے والے مضبوط قلعہ دار شہراں وچ رہندے سن ۔ ڈی اے آئی د‏‏ی بنیاد اُتے روايتی تریخ نگاری ، کہندی اے کہ سرباں تے کروٹاں د‏‏ی بلقان وچ ہجرت اک دوسری سلاویک لہر دا حصہ سی ، جو ہیراکلیئس دے دور وچ رکھی گئی سی۔

شمال وچ فرینک تے جنوب وچ بازنطیم دے درمیان علاقے وچ آبادی ، سلاو مسابقتی اثرات تو‏ں دوچار سن ۔ 863 وچ عیسائی مذہب عظیم موراویا نو‏‏ں دو بازنطینی بھائیاں راہباں سنت سیرل تے میتھوڈیوس ، تھیسالونیکی دے سلاویاں نو‏‏ں مشنری کم اُتے بھیجیا گیا۔ انہاں نے گلاگولیٹک رسم الخط تے پہلی سلاوی بولی لکھی ، اولڈ چرچ سلاوونک ، جسنو‏ں اوہ بائبل دے کماں دا ترجمہ کيتا کردے سن ۔ اس وقت ، مغربی تے جنوبی سلاو ہن وی اک ورگی بولی بولدے سن ۔ گلاگولیٹک استعمال کيتا گیا اسکرپٹ تمام سلاوی آوازاں د‏‏ی نمائندگی کرنے د‏‏ی صلاحیت رکھدا سی ، اُتے ، اسنو‏ں آہستہ آہستہ 9 ويں صدی وچ بلغاریہ وچ تبدیل کر دتا گیا ، روس وچ 11 ويں صدی تک گلاگولیٹک 16 ويں صدی وچ کروشیا وچ زندہ رہیا ، جسنو‏ں بینیڈکٹائنز تے فرانسیسکان استعمال کردے سن ۔ ، لیکن کاؤنٹر ریفارمیشن دے دوران اہمیت کھو دتی جدو‏ں لاطینی نے اسنو‏ں دلماندی ساحل اُتے تبدیل کر دتا۔ سیرل تے میتھوڈیس دے شاگرداں نے پہلے ہی عیسائی بلغاریہ وچ پناہ لی ، جتھے اولڈ چرچ سلاوونک کلیسیائی بولی بن گیا۔ ابتدائی سیرلک حروف تہجی 9 ويں صدی عیسوی دے دوران بلغاریہ دے پریسلاو لٹریری سکول وچ تیار کيتی گئی سی۔ ابتدائی سلاوی ادبی کم بلغاریہ ، دوکلاجا تے دلمتیہ وچ مرتب ہوئے۔ مذہبی کم تقریبا خصوصی طور اُتے لاطینی (کروشیا ، سلووینیا) تے خاص طور اُتے یونانی (بلغاریہ ، سربیا) دے تراجم سن ۔ 10th تے 11th صدیاں وچ پرانا چرچ سلاوی طرح مختلف علاقائی شکلاں د‏‏ی تخلیق کيتی قیادت سربو-کروئیشین تے سلووینیائی اقتصادی، مذہبی تے سیاسی مراکز ارخرید تے پلاوڈیو اہ‏م وچ اہ‏م کردار ادا ادبی پیداوا‏‏ر وچ بلغاری سلطنت . بوگومیل فرقہ ، جو Manichaeism تو‏ں ماخوذ اے ، نو‏‏ں مذہبی سمجھیا جاندا سی ، لیکن بلغاریہ تو‏ں بوسنیا (جہاں اس نے قدم جمائے) تک پھیلنے وچ کامیاب رہیا۔ تے فرانس ( کیتھرس )۔

کارنتھیا 10 واں صدی وچ جرمن حکمرانی دے تحت آیا تے مستقل طور اُتے مغربی (رومن) عیسائی دائرہ اثر وچ آیا۔ اج جو کروشیا اے اوہ وحشی دور دے بعد مشرقی رومن (بازنطینی) حکمرانی دے تحت آیا ، تے جدو‏ں کہ زیادہ تر علاقہ سلاوائزڈ سی ، مٹھی بھر قلعہ بند شہر ، مخلوط آبادی دے نال ، بازنطینی اتھارٹی دے ماتحت رہے تے لاطینی بولی دا استعمال جاری رکھیا۔ ڈالمیٹیا ، جو ہن بازنطینی قصبےآں دے نال تنگ پٹی اُتے لگائی گئی اے ، قسطنطنیہ د‏‏ی سرپرستی وچ آئی ، جدو‏ں کہ کروشین ریاست چارلمین دے دور وچ عیسائیت تک کافر رہی ، جس دے بعد روم تو‏ں مذہبی بیعت ہوئی۔ کروٹس نے 9 ويں صدی وچ فرینکش حکمرانی نو‏‏ں ختم کر دتا تے بازنطینی ڈلمیٹین قصبےآں اُتے قبضہ ک‏ر ليا ، جس دے بعد ہنگری د‏‏ی فتح نے ہنگری د‏‏ی بالادستی حاصل کيتی ، بھانويں فوج تے ادارےآں نو‏‏ں برقرار رکھیا۔ کروشیا نے جمہوریہ وینس تو‏ں ڈلمیٹیا دا بہت حصہ کھو دتا جو 18 ويں صدی تک اس دے پاس سی۔ ہنگری نے اک ڈیوک دے ذریعے کروشیا اُتے حکومت کیت‏‏ی ، تے ساحلی قصبےآں پر پابندی کے ذریعے۔ اک جاگیردارانہ طبقے دیر 13th صدی وچ کروشین اندرونی علاقےآں وچ ابھر کر سامنے آئے، جنہاں وچ شام‏ل سن Kurjaković ، Kačić تے سب تو‏ں اہ‏م Šubić . ڈلمیٹین قلعہ بند شہراں نے اس دوران خودمختاری برقرار رکھی ، اک رومن پیٹریشین کلاس تے سلاویک نچلے طبقے دے نال ، پہلے ہنگری دے تحت تے فیر وینس صدیاں د‏‏ی جدوجہد دے بعد۔

ابن الفقیہ نے دو قسم دے جنوبی سلاوی لوکاں نو‏‏ں بیان کيتا ، پہلا رنگ گورا تے گہرے بال ، ایڈریاٹک ساحل دے نیڑے رہنے والے ، تے دوسری روشنی دے طور اُتے ، دوردراز وچ رہنے والے۔^{حوالےدی لوڑ؟}

ابتدائی جدید دور۔

14 ويں صدی دے پہلے نصف وچ مشرق وچ بازنطینی علاقےآں وچ عثمانیاں د‏‏ی توسیع دے بعد ، اندرونی طور اُتے تقسیم شدہ بلغاریہ سلطنت تے قلیل المدت تے ڈگدی ہوئی سربیا د‏‏ی سلطنت اگے کھڑی ہوئی۔ 1371 وچ ، عثمانیاں نے ماریسا د‏‏ی جنگ وچ اک وڈی سرب فوج نو‏‏ں شکست دتی ، تے 1389 وچ کوسوو د‏‏ی لڑائی وچ سرب فوج نو‏‏ں شکست دتی۔ ہن تک ، سربیا تے بلغاریہ دے حکمران عثمانی حکمران بن گئے ، جنوبی سربیا دے صوبے تے بلغاریہ 1390 د‏‏ی دہائی وچ الحاق تک جاری رہ‏‏ے۔ عثمانیاں قسطنطنیہ (1453)، یونان (1453–60)، فتح کيتا سربیائی ڈیسپوٹیٹ (1459) تے بوسنیا (1463). ابتدائی جدید دور وچ بلقان دا بیشتر حصہ عثمانی حکومت دے تحت سی۔ عثمانی حکمرانی 14 ويں تو‏ں 20 واں صدی دے اوائل تک بعض علاقےآں وچ قائم رہی۔ عثمانی معاشرہ کثیر نسلی تے کثیر مذہبی سی ، تے اقرار گروپاں نو‏‏ں جوار کے نظام دے مطابق تقسیم کيتا گیا سی ، جس وچ آرتھوڈوکس عیسائیاں (یونانیاں ، بلغاریاں ، سرباں ، وغیرہ) نے جوار نو‏‏ں تشکیل دتا سی۔ اسلامی فقہ وچ ، عیسائیاں نو‏‏ں ذمی دی حیثیت حاصل سی ، جس وچ کچھ ٹیکس تے کم حقوق شام‏ل سن ۔ اسلامائزیشن دے ذریعے ، سلاوی مسلماناں د‏‏ی کمیونٹیز ابھراں ، جو بوسنیا ، جنوبی سربیا ، شمالی مقدونیہ تے بلغاریہ وچ اج تک زندہ نيں۔

16 ويں صدی وچ ، ہیبس برگ بادشاہت نے اج کل سلووینیا ، کروشیا تے شمالی سربیا نو‏‏ں کنٹرول کيتا۔ کروشیا د‏‏ی بادشاہت ، جس وچ اج دے کروشیا دے چھوٹے حصے شام‏ل سن ، ہیبس برگ شہنشاہ د‏‏ی تاج د‏‏ی سرزمین سی۔ ابتدائی جدید دور وچ شمالی تے مغرب وچ آرتھوڈوکس سلاو (بنیادی طور اُتے سرب) د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے ہجرت دیکھنے وچ آئی۔ ملٹری فرنٹیئر عثمانی حملےآں دے خلاف کورڈن سینیٹائر دے طور اُتے قائم کيتا گیا سی۔ عثمانی حکومت دے خلاف کئی بغاوتاں ہوئیاں ، لیکن ایہ 18 ويں صدی تک نئيں سی کہ بلقان دے کچھ حصے ، یعنی سربیا ، اک طویل عرصے تک آزاد ہوئے۔ بھانويں پان سلاوزم د‏‏ی ابتدا 17 ويں صدی دے سلاوک کیتھولک پادریاں تو‏ں اے جو جمہوریہ وینس تے جمہوریہ راگوسا وچ اے ، ایہ صرف 19 ويں صدی دے وسط وچ عثمانی تے ہیبس برگ سلطنتاں وچ قوم پرستی دے عروج دے دوران کرسٹلائز ہوئی۔

لوک تے ملکاں

جنوبی سلاویاں نو‏‏ں لسانی طور اُتے مشرقی (بلغاریہ تے مقدونیہ) تے مغربی گروہاں (سلووینز ، کروشین ، بوسنیائی ، سربیائی تے مونٹی نیگرین) وچ تقسیم کيتا گیا اے ، تے مذہبی طور اُتے آرتھوڈوکس (سرب ، بلغاریائی ، مقدونیائی ، مونٹینیگرین) ، کیتھولک (کروٹ ، سلوویہور) تے مسلم (بوسنیاک ، پوماکس تے ہور اقلیتاں) اک اندازے دے مطابق دنیا بھر وچ 35 ملین ساؤتھ سلیو تے انہاں د‏‏ی اولاداں آباد نيں۔ جنوبی سلاویک نسلی گروہاں وچ جو کہ قوماں وی نيں ، سرب ، بلغاریہ ، کروٹس ، بوسنیائی ، سلووینز ، مقدونیہ تے مونٹی نیگرین نيں ۔ بوسنیا ، سرب تے کروٹس بوسنیا تے ہرزیگوینا د‏‏ی جزوی قوماں نيں۔ جنوبی سلاویک اقلیتاں یا خود د‏‏ی شناخت وچ یوگوسلاو (سابقہ یوگوسلاویہ) ، نسلی مسلما‏ن – بوسنیاک (سابقہ یوگوسلاویہ) ، توربیشی (شمالی مقدونیہ) ، پوماکس (بلغاریہ ، یونان) تے گورانی (کوسوو) وی شام‏ل نيں۔ شمالی سربیا تے مشرقی کروشیا وچ مرکوز کیتھولک بنجیوسی تے شوکی ، کروٹ تے مقامی شناخت دے درمیان تقسیم نيں۔ شمالی سربیا وچ مغربی تے مشرقی سلاوی لوکاں د‏‏ی چھوٹی کمیونٹیز وی نيں۔

ملکاں

ایتھ‏ے ست ملکاں نيں جنہاں وچ جنوبی سلاو اہ‏م آبادی نيں:

• سانچہ:BGR (85.0% Bulgarians)
•  Serbia (83.3% Serbs, 2.3% Bosniaks, 0.8% Croats, 0.5% Montenegrins, 0.3% Macedonians, 0.3% Bulgarians)
• سانچہ:HRV (90.4% Croats, 4.4% Serbs, 0.9% Bosniaks, 0.2% Slovenes, 0.1% Montenegrins, 0.1% Macedonians)
• بوسنیا تے ہرزیگووینا (50.1% Bosniaks, 30.8% Serbs, 15.4% Croats)
•  North Macedonia (64.2% Macedonians, 1.8% Serbs, 0.9% Bosniaks, 0.1% Croats, 0.1% Bulgarians, 0.02% Slovenes)
•  Slovenia (83.1% Slovenes, 2% Serbs, 1.8% Croats, 1.1% Bosniaks, 0.2% Macedonians, 0.1% Montenegrins)
•  Montenegro (45% Montenegrins, 28.7% Serbs, 8.7% Bosniaks, 3.3% Muslims by ethnicity, 0.9% Croats, 0.1% Macedonians, 0.1% Slovenes)

اس دے علاوہ ، غیر جنوبی سلاوی پڑوسی ملکاں وچ مقامی جنوبی سلاوی اقلیتاں نيں جداں:

• البانیہ : ( بوسنیا ، بلغاری ، مقدونیہ ، سرب ، مونٹی نیگرنز )
• آسٹریا : ( کروٹس ، سلووینز )*
• یونان : (یونانی مقدونیہ ، پوماکس دے سلاوی بولنے والے )
• ہنگری : ( بلغاری ، کروٹس ، سلووین تے سرب )
• اٹلی : ( سلووینز ، کروٹس ، سرب )
• کوسوو  : ( سرب ، بوسنیاک ، کروٹس )
• مالڈووا : ( بلغاریہ )
• رومانیہ : ( کروٹس ، بلغاری ، سرب ، مقدونیہ )
• سلوواکیہ : ( سرب )
• ترکی : ( بلغاریہ ، بوسنیاک ، مونٹی نیگرنز ، مقدونیہ ، پوماکس)
• یوکرین : ( بلغاریہ )

شہر

مذہب

جنوبی سلاو آبادی والے علاقے دے مذہبی تے ثقافتی تنوع نے انہاں دے مذہب اُتے خاصا اثر ڈالیا ا‏‏ے۔ اصل وچ اک مشرک کافر لوک ، جنوبی سلاویاں نے اپنی بہت ساریاں قدیم رسومات تے روايتی لوک داستاناں نو‏‏ں وی محفوظ کيتا اے ، اکثر اسنو‏ں انہاں مذاہب دے نال جوڑدے تے جوڑدے نيں جنہاں نو‏ں بعد وچ انہاں نے تبدیل کيتا۔

اج ، جنوبی سلاو د‏‏ی اکثریت آرتھوڈوکس عیسائی نيں ۔ اس وچ زیادہ تر بلغاریائی ، مقدونیہ ، سرب تے مونٹی نیگرن شام‏ل نيں۔ زیادہ تر سلووین تے کروٹس رومن کیتھولک نيں ۔ ہور معمولی نسلی گروہ ( گورانی ، نسلی مسلما‏ن ) تے ذیلی گروپاں ( توربش تے پوماک ) نيں مسلما‏ن . کچھ جنوبی سلاو ملحد ، اگنوسٹک اور/یا غیر مذہبی نيں ۔

سانچہ:Col-1-of-3

Orthodoxy

ہور دیکھو: Orthodox Slavs

• Bulgarians
• Macedonians
• Montenegrins
• Serbs

Catholicism

ہور دیکھو: Catholic Slavs

• Slovenes
• Croats
• Bunjevci
• Šokci

Islam

ہور دیکھو: Muslim Slavs

• Bosniaks, ethnic Muslims
• Gorani
• Pomaks
• Torbeši

زباناں

ساؤتھ سلاوی زباناں ، سلاوی زباناں دے خاندان د‏‏ی تن شاخاں وچو‏ں اک (دوسری مغربی سلاوی تے مشرقی سلاوی اے ) ، اک بولی تسلسل تشکیل دیندی نيں۔ اس وچ مغرب تو‏ں مشرق تک سلووینیا ، کروشیا ، بوسنیا تے ہرزیگوینا ، مونٹی نیگرو ، سربیا ، شمالی مقدونیہ تے بلغاریہ دی سرکاری زباناں شام‏ل نيں۔ جنوبی سلاوی زباناں جغرافیائی طور اُتے باقی سلاوی زباناں تو‏ں انہاں علاقےآں دے لحاظ تو‏ں منقسم نيں جتھے جرمن (آسٹریا) ، ہنگری تے رومانیہ د‏‏یاں بولیاں غالب نيں۔

جنوبی سلاوی معیاری زباناں نيں:

سانچہ:Col-1-of-3West:
Serbo-Croatian (pluricentric)
(Serbian, Croatian, Bosnian, Montenegrin)
Sloveneسانچہ:Col-1-of-3East:
Bulgarian
Macedonianسانچہ:Col-1-of-3

سربو کروشیا دیاں قسماں مضبوط ساختی وحدت رکھدی نيں تے اکثر ماہرین لسانیات اسنو‏ں اک بولی دے طور اُتے مندے نيں۔ اج ، بولی د‏‏ی علیحدگی پسندی نے کئی وکھ وکھ معیاراں د‏‏ی میثاق جمہوریت دا باعث بنی اے: سربیائی ، کروشین ، بوسنیائی تے مونٹی نیگرین۔ ایہ سرو-کروشین معیارات تمام شٹاکاوین بولی گروپ اُتے مبنی نيں۔ ہور بولی گروہ ، جو کہ شٹاکاوین دے نال کم فہمی رکھدے نيں ، ڈلمیٹیا وچ چاکاویان تے کروشیا وچ کاجاکوین مناسب نيں۔ صربی کروشین بولنے والی زمیناں اُتے شٹوکاوین دا غلبہ عثمانی دور دے دوران تاریخی مغرب د‏‏ی طرف ہجرت د‏‏ی وجہ تو‏ں ا‏‏ے۔ سلووین ساؤتھ سلاویک اے لیکن اس د‏ی کئی خصوصیات مغربی سلاوی زباناں دے نال مشترک نيں۔ پیریکمورے سلووین تے کائیکووین خاص طور اُتے نیڑے نيں ، تے انہاں دے درمیان کوئی تیز وضاحت نئيں اے . جنوب مشرقی سربیا وچ ، بولیاں بلغاریہ تے مقدونیہ دے نال اک عبوری زون وچ داخل ہُندیاں نيں ، دونے گروہاں د‏‏ی خصوصیات دے نال ، تے اسنو‏ں عام طور اُتے تورلاکیان کہیا جاندا ا‏‏ے۔ مشرقی جنوبی سلاوی زباناں بلغاریہ تے مقدونیہ نيں۔ بلغاریہ نے دوسری زباناں دے حوالے تو‏ں زیادہ قدیم سلاوی خصوصیات نو‏‏ں برقرار رکھیا ا‏‏ے۔ بلغاریہ وچ دو اہ‏م یات تقسیم نيں۔ سلاویک مقدونیہ نو‏‏ں 1945 وچ کمیونسٹ یوگوسلاویہ وچ کوڈ کيتا گیا سی تے اسنو‏ں تاریخی طور اُتے بلغاریہ دے طور اُتے درجہ بندی کيتا گیا سی۔ مقدونیائی بولیاں ، جنہاں نو‏ں تن اہ‏م گروہاں وچ تقسیم کيتا گیا اے ، مجموعی طور اُتے بلغاریہ تے سربو کروشین دے لئی عبوری سمجھ‏‏ے جاندے نيں۔ مغربی بلغاریائی بولیاں (جسنو‏ں شوپی کہندے نيں) صربی کروشین دے نال خصوصیات دا اشتراک کردیاں نيں۔ ہور برآں ، یونان وچ یونانی مقدونیہ تے مغربی تھریس وچ قابل ذکر سلاوی بولنے والی آبادی ا‏‏ے۔ بلقان سلاوی زباناں "بلقان سپراچ بنڈ" دا حصہ نيں جو کہ بلقان وچ ہور غیر سلاوی زباناں دے نال مشترکہ خصوصیات نيں۔

جینیات

7 تصور شدہ آبائی آبادیاں د‏‏ی ریزولوشن لیول اُتے عالمی تناظر وچ بلقان خطے دے آٹوسومل SNPs دا مرکب تجزیہ: افریقی (براؤن) ، جنوبی/مغربی یورپی (ہلکا نیلا) ، ایشیائی (پیلا) ، مشرق وسطی (تےنج) ، جنوبی ایشیائی (سبز) ، شمالی/مشرقی یورپی (گہرا نیلا) تے خاکستری کاکیشس جزو۔

کچھ یورپی آبادیاں وچ مختلف ڈونر گروپس د‏‏ی تاریخی شراکت نو‏‏ں پیش کردے ہوئے آٹو سومل تجزیہ۔ پولش نمونے نو‏‏ں سلواک اثر و رسوخ د‏‏ی نمائندگی دے لئی منتخب کيتا گیا سی ، تے ایہ یونان (30-37)) ، رومانیہ (48-57)) ، بلغاریہ (55-59)) ، تے ہنگری (54-84) وچ مضبوط تے ابتدائی اثرات د‏‏ی تجویز دے رہیا ا‏‏ے۔ ٪)۔

2013 دے مطابق autosomal IBD "اک براعظم پیمانے اُتے ماضی 3،000 سال تو‏ں زیادہ حالیہ نسبی نسب" سروے، سربو-کروئیشین بولی دے بولنے والےآں نو‏‏ں مورخہ عام پوروجاں دے اک بہت وڈی تعداد منتقلی د‏‏ی مدت پولینڈ تے نال تقریبا 1،500 سال پہلے رومانیہ-بلغاریہ مشرقی یورپ وچ دوسرےآں دے درمیان کلسٹر۔ ایہ نتیجہ اخذ کيتا گیا اے کہ ہنک تے سلاوکی توسیع د‏‏ی وجہ تو‏ں ، جو کہ "نسبتا چھوٹی آبادی سی جو اک وڈے جغرافیائی علاقے وچ پھیل گئی تھی" ، خاص طور اُتے "چھیويں صدی تو‏ں شروع ہونے والی کم آبادی د‏‏ی کثافت والے علاقےآں وچ سلاوی آبادیاں د‏‏ی توسیع" تے کہ ایہ "سلاوی زباناں د‏‏ی جدید تقسیم دے نال انتہائی اتفاق اے "۔ Kushniarevich et al دے مطابق. 2015 ، ہیلینتھل ایٹ ال۔ 2014 دے آئی بی ڈی تجزیہ وچ ایہ وی پایا گیا کہ "مشرقی یورپین (سلاویک تے غیر سلاویک دونے) دے درمیان کثیر جہ‏تی ملاوٹ دے واقعات ، جو کہ تقریبا– 1000–1600 YBP دے نيں" جو "سلاوکی توسیع دے مجوزہ ٹائم فریم" دے مطابق ا‏‏ے۔ سلاوکی اثر و رسوخ "500-900 عیسوی یا تھوڑی دیر بعد بلغاریہ ، رومانیہ تے ہنگریاں وچ 40-50 فیصد تو‏ں زیادہ اے "۔ 2015 IBD تجزیہ جنوبی سلافی مشرق تے مغرب سلافی دے نال مقابلے وچ یونانیاں اُتے نچلے قربت اے تے پتہ چلا اے کہ IBD اشتراک دے اک "بھی پیٹرن ایسٹ ویسٹ سلافی-'inter-سلاوی 'آبادی (درمیان موجود اے کہ ہنگری ، رومانیہ تے Gagauz ) - تے جنوبی سلاو ، یعنی سلیو سمیت لوکاں د‏‏ی فرض شدہ تاریخی نقل و حرکت دے علاقے وچ " جنوبی تے مشرقی مغربی سلاو دے درمیان مشترکہ آئی بی ڈی حصےآں د‏‏ی معمولی چوٹی مشترکہ "سلاوونک وقت نسب" د‏‏ی تجویز کردی ا‏‏ے۔ مغربی بلقان تے مشرق وسطی د‏‏ی آبادیاں دے 2014 دے آئی بی ڈی تجزیہ دے مقابلے وچ بلقان دے اسلامائزیشن دے دوران 16 ويں تے 19 ويں صدی دے درمیان جین دے بہاؤ نو‏‏ں نہ ہونے دے برابر پایا گیا۔

مغربی بلقان دے 2014 دے مرکب تجزیہ دے مطابق ، جنوبی سلاو اک جینیات‏ی یکسانیت دکھاندے نيں۔ بوسنیا تے کروشین مشرقی یورپی آبادیاں دے زیادہ نیڑے سن تے وڈے پیمانے اُتے وسطی یورپ تو‏ں ہنگریاں دے نال چھا گئے سن ۔ 2015 دے تجزیے وچ ، انہاں نے مشرقی کلسٹر دے مقابلے وچ بوسنیائی تے سلووینیاں دے نال مغربی جنوبی سلاوی کلسٹر تشکیل دتا ، جو کہ وسط وچ سربین دے نال مشرقی کلسٹر دے ذریعہ تشکیل دتا گیا سی۔ مغربی جھرمٹ دا جھکاؤ ہنگریاں ، چیکاں تے سلوواکاں د‏‏ی طرف اے جدو‏ں کہ مشرقی جھرمٹ رومانیہ تے کچھ حد تک یونانیاں د‏‏ی طرف ا‏‏ے۔ جنوبی سلاواں دے درمیان بالٹو سلاو دے ماڈل جینیات‏ی جزو 55-70 دے درمیان سی۔ سلووینیا د‏‏ی آبادی دے 2018 دے تجزیے وچ ، سلووینیا د‏‏ی آبادی کروشین ، ہنگریاں دے نال جمع ہوئی تے چیک دے نیڑے سی۔

2006 دے Y-DNA مطالعہ دے نتائج "تجویز کردے نيں کہ سلاوکی توسیع موجودہ یوکرین دے علاقے تو‏ں شروع ہوئی ، اس طرح اس مفروضے د‏‏ی تائید ہُندی اے جو سلاواں دے ابتدائی وطن نو‏‏ں درمیانی ڈینیپر دے بیسن وچ رکھدا اے "۔ 2020 تک جینیات‏ی مطالعات دے مطابق ، Y-DNA haplogroups R1a تے I2 تے انہاں دے ذیلی طبقات R-M558 ، R-M458 تے I-CTS10228 د‏‏ی تقسیم ، تغیر تے تعدد جنوبی سلاو دے درمیان سلاوی زباناں دے پھیلاؤ دے نال باہمی تعلق رکھدے نيں۔ مشرقی یورپ تو‏ں قرون وسطیٰ د‏‏ی سلاوکی توسیع ، غالبا present موجودہ یوکرین تے جنوب مشرقی پولینڈ دے علاقے تاں۔

ہور ویکھو

• یوگوسلاو
• مشرقی سلاو
• مغربی سلاو
• شمالی سلاو

تشریحات

حوالے

ذرائع

Primary sources

• (1967) Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio, 2nd revised, Washington D.C.: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. ISBN 978-0-88402-021-9. 
• (1970) Carolingian Chronicles: Royal Frankish Annals and Nithard's Histories. University of Michigan Press. ISBN 0-472-06186-0. 

Books

• Barford, Paul M. (2001). The Early Slavs: Culture and Society in Early Medieval Eastern Europe. Ithaca, NY: Cornell University Press. ISBN 0-8014-3977-9. 
• Castellan, Georges (1992). History of the Balkans: From Mohammed the Conqueror to Stalin. East European Monographs. ISBN 978-0-88033-222-4. 
• Curta, Florin (2001). The Making of the Slavs: History and Archaeology of the Lower Danube Region, c. 500–700. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-42888-0. 
• سانچہ:Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250
• Dvornik, Francis (1962). The Slavs in European History and Civilization. New Brunswick: Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-0799-6. 
• سانچہ:The Early Medieval Balkans
• سانچہ:The Late Medieval Balkans
• Fine, John Van Antwerp Jr. (2005). When Ethnicity Did Not Matter in the Balkans: A Study of Identity in Pre-Nationalist Croatia, Dalmatia, and Slavonia in the Medieval and Early-Modern Periods. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-02560-0. 
• Hupchick, Dennis P. (2004). The Balkans: From Constantinople to Communism. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-6417-5. 
• James, Edward (2014). Europe's Barbarians AD 200-600. Routledge. ISBN 978-1-317-86825-5. 
• Janković, Đorđe (2004). "The Slavs in the 6th Century North Illyricum". Гласник Српског археолошког друштва 20: 39–61. http://www.rastko.rs/arheologija/delo/13047. 
• Jelavich, Barbara (1983a). History of the Balkans: Eighteenth and Nineteenth Centuries 1. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-27458-6. 
• Jelavich, Barbara (1983b). History of the Balkans: Twentieth Century 2. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-27459-3. 
• (2007) Byzantium, new peoples, new powers: the Byzantino-Slav contact zone, from the ninth to the fifteenth century. Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica". ISBN 978-83-88737-83-1. 
• Kmietowicz, Frank A. (1976). Ancient Slavs. Worzalla Publishing Company. 
• Kobyliński, Zbigniew (1995). The Slavs. Cambridge University Press, 524. ISBN 978-0-521-36291-7. 
• Kobyliński, Zbigniew (2005). "The Slavs", in Fouracre, Paul: The New Cambridge Medieval History, Volume 1: c.500–c.700. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-36291-7. 
• Obolensky, Dimitri (1974). The Byzantine Commonwealth: Eastern Europe, 500-1453. London: Cardinal. ISBN 978-0-351-17644-9. 
• Ostrogorsky, George (1956). History of the Byzantine State. Oxford: Basil Blackwell. 
• Portal, Roger (1969). The Slavs, Translated from French, Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-76313-0. 
• Runciman, Steven (1930). A History of the First Bulgarian Empire. London: G. Bell & Sons. ISBN 978-0-598-74922-2. 
• (1993) Serbs in European Civilization. Belgrade: Nova, Serbian Academy of Sciences and Arts, Institute for Balkan Studies. ISBN 9788675830153. 
• Singleton, Fred (1985). A Short History of the Yugoslav Peoples. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-27485-2. 
• Stavrianos, Leften Stavros (2000). The Balkans Since 1453. C. Hurst & Co. Publishers. ISBN 978-1-85065-551-0. 
• Vlasto, Alexis P. (1970). The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-07459-9. 
• Živković, Tibor (2002). Јужни Словени под византијском влашћу 600-1025. Belgrade: Историјски институт САНУ. ISBN 9788677430276. 
• Živković, Tibor (2008). Forging unity: The South Slavs between East and West 550–1150. Belgrade: The Institute of History, Čigoja štampa. ISBN 9788675585732. 

Journals

• (2000) Cultures and Nations of Central and Eastern Europe: Essays in Honor of Roman Szporluk. Ukrainian Research Institute, Harvard University. ISBN 978-0-916458-93-5. 

ہور پڑھو

• Jelavich, C., 1990. South Slav nationalisms—textbooks and Yugoslav Union before 1914. Ohio State Univ Pr.
• Petkov, K., 1997. Infidels, Turks, and women: the South Slavs in the German mind; ca. 1400–1600. Lang.
• Ferjančić, B., 2009. Vizantija i južni Sloveni. Ethos.
• Kovacevic, M.G.J., 1950. Pregled materijalne kulture Juznih Slovena.
• Filipovic, M.S., 1963. Forms and functions of ritual kinship among South Slavs. In V Congres international des sciences anthropologiques et ethnologiques (pp. 77–80).
• Šarić, L., 2004. Balkan identity: Changing self-images of the South Slavs. Journal of Multilingual and Multicultural development, 25(5–6), pp. 389–407.
• Ostrogorsky, G., 1963. Byzantium and the South Slavs. The Slavonic and East European Review, 42(98), pp. 1–14.

^ سانچہ:Kosovo-note