جزیرہ جیکل دا عفریت
دی کری ایچر فروم جیکل آئیس لینڈ (جزیرہ جیکل دا عفریت) اک کتاب دا ناں اے جسنوں G. Edward Griffin نے لکھیا تے 1994ء وچ چھپی سی۔ اس وچ انہاں حالات دا ذکر اے جنہاں دے تحت امریکی ڈالر چھاپنے والے نجی ادارے فیڈرل ریزرو نوں بنایا گیا جو ہن امریکی حکومت اُتے درپردہ حکومت کردا اے۔
بینکاراں دی دھمکی سودھو
جب انیہويں صدی دا اختتام ہويا اس وقت دنیا بھر دے کاغذی کرنسی چھاپنے والے مختلف بینکار متحد ہونا شروع ہوئے۔ اوہ جاندے سن کہ جے دنیا بھر وچ ہارڈ کرنسی دی جگہ کاغذی کرنسی دا رواج مستحکم ہو جائے تاں اوہ کس قدر امیر بن سکدے نيں تے پوری دنیا اُتے اپنی درپردہ حکمرانی قائم کر سکدے نيں۔ اس وقت امریکا وچ کوئی سینٹرل بینک نئيں سی تے امریکا دے بوہت سارے وڈے بینک اپنی کاغذی کرنسی خود جاری کردے سن ۔ روتھشیلڈ تے جیکب شیف نے چیمبر آف کامرس نیویارک وچ ایہ دھمکی دتی کہ جے ساڈے پاس کریڈٹ جاری کرنے والا سینٹرل بینک نئيں ہوئے گا تاں اس ملک وچ بدترین کرنسی دا بحران آ جائے گا۔
اسٹاک مارکیٹ نوں ڈبونا سودھو
1907ء وچ جے پی مورگن نے اپنے ساتھیاں دے نال مل دے اسٹاک مارکیٹ نوں ڈبو دتا۔ اوہ جاندے سن کہ بوہت سارے چھوٹے بینک فریکشنل ریزرو بینکنگ دے تحت کم کر رہے نيں تے انہاں دے پاس اک فیصد وی سرمایہ نئيں اے۔ اس دے نتیجے وچ چند دن دے اندر ہی پورے امریکا وچ آئے دن بینک رن ہونا شروع ہو گئے۔
اب مورگن صاحب سامنے آئے تے انہاں نے عوام وچ اعلان کیتا کہ اوہ انہاں ڈوبتے ہوئے بینکاں نوں سہارہ دین گے۔ جو گل انہاں نے نئيں بتائی اوہ ایہ سی کہ اوہ ایہ رقم خود تخلیق کرن گے۔ تے اس دے بعد اک حیرت انگیز گل ہوئی۔ کانگریس نے انہاں نوں ایسا کرنے دی اجازت وی دے دتی۔ مورگن نے 20 کروڑ ڈالر چھاپے تے اس وچوں کچھ دوسرےآں نوں قرض دیے۔ اس طرح عوام دا کاغذی کرنسی اُتے اعتماد وی بحال ہويا تے وڈے بینکاں دی اجارہ داری وچ وی اضافہ ہويا۔
ایلڈرچ دا دورہ یورپ سودھو
مسٹر جے پی مورگن ہن امریکا وچ اک ہیرو دا درجہ اختیار کے چکيا سی ۔ ووڈ ورڈ ولسن نے وڈے فخر توں کہیا کہ ایہ سارا بحران نہ آندا جے ساڈے ملک دے معاملات طے کرنے دے لئی جے پی مورگن جداں چھ ست آدمیاں دی اک کمیٹی بنا دتی جاندتی۔
امریکی صدر تھیوڈور روزویلٹ نے "نیشنل مونیٹوری کمیشن" بنا دتا تا کہ اوہ بینکنگ دے مسائل جانچے تے کونگریس دی راہنمائی کرے۔ اس وچ جے پی مورگن دے ہی ساتھی بھرے ہوئے سن ۔
اس کمیشن دا سربراہ سینیٹر نیلسن ایلڈرچ سی جو امریکا دے امیر ترین بینکنگ خانداناں توں تعلق رکھدا سی ۔ اوہدی بیٹی جون ڈی روک فیلر توں بیاہی ہوئی سی۔ انہاں دا بیٹا نیلسن 1974ء وچ امریکا دا نائب صدر بنا۔
نیشنل مونیٹوری کمیشن بندے ہی سینیٹر نیلسن ایلڈرچ دو سال دے لئی یورپ چلا گیا جتھے اس نے انگلینڈ فرانس تے جرمنی دے نجی سنٹرل بینکاں توں تفصیلی گفت و شنید کيتی۔ در حقیقت ایہ تِناں بینک روتھشیلڈ خاندان دی ہی ملکیت نيں۔ امریکی حکومت نے اس دورے دے اخراجات 3 لکھ ڈالر برداشت کیئے جو اس زمانے وچ اک بہت وڈی رقم تھی
جزیرہ جیکل وچ خفیہ ملاقات سودھو
22 نومبر 1910ء نوں سینیٹر ایلڈرچ اپنے یورپ دے دورے اُتے توں واپس آیا۔ اس دے کچھ ہی دناں بعد امریکا دے چند نہایت ہی امیر تے با اثر لوگ نہایت رازداری دے نال سینیٹر نیلسن ایلڈرچ دی ذاتی ریل کار وچ بیٹھ کے نامعلوم منزل دی طرف روانہ ہوئے۔ ایہ لوگ جارجیا دے ساحل توں کچھ دور جیکل دے جزیرے اُتے پہنچے۔ اس گروپ وچ پال واربرگ وی شامل سی جو روتھشیلڈ دی Kuhn, Loeb & Company وچ ملازم سی تے اس دتی سالانہ تنخوہ 5 لکھ ڈالر تھی! اسکیتا کم امریکا وچ نجی سینٹرل بینک بنانے دے لئی راہ ہموار کرنا سی ۔ اوتھے جیکب شیف وی موجود سی جو خود وی روتھشیلڈ خاندان توں تعلق رکھدا سی تے جس نے انگلینڈ توں امریکا آندے ہی Kuhn, Loeb & Company خرید لی سی۔ روتھشیلڈ، واربرگ تے شیف آپس وچ رشتہ دار وی سن ۔
اس میٹننگ وچ رازداری اپنی انتہا نوں سی۔ مہماناں نوں وی ایہ تاکید سی کہ کسی نوں وی انہاں دے خاندانی ناں توں نہ پکاراں جداں کہ عام طور اُتے ہُندا اے بلکہ صرف ابتدائی ناں توں مخاطب کرن تاکہ نوکراں نوں وی پتہ نہ چلے کہ ایتھے کون کون آیا ہويا اے۔ کئی سالاں دے بعد 9 فروری 1935ء دے ہفتے دے "ایوننگ پوسٹ" دے شمارے وچ فرینک وانڈرلپ نے جو نیشنل سٹی بینک دا صدر سی، تے جو اس محفل وچ شریک سی، انکشاف کیتا کہ اساں سخت رازداری اس لئی برتی کہ جے ایہ سب پتہ چل جاندا کہ اساں مل دے ایہ مسودہ قانون بنایا اے تاں ایہ کدی وی کانگریس توں پاس نہ ہُندا۔
1910ء تک پچھلے دس سالاں وچ امریکا وچ بینکاں دی تعداد دگنی ہو کے 20 ہزار تک پہنچ چکی سی۔ جون ڈی روکفیلر دا کہنا سی کہ "مسابقت عذاب اے "۔
ایلڈرچ دا اعتراف سودھو
سینیٹر نیلسن ایلڈرچ نے بعد وچ اک میگزین وچ اعتراف کیتا کہ "اس قانون دے پاس ہونے توں پہلے نیویارک دے بینکار صرف نیویارک دی دولت اُتے کنٹرول رکھدے سن ۔ ہن اسيں پورے ملک دی دولت اُتے کنٹرول رکھدے نيں"۔ اس توں پتہ چلدا اے کہ سازش کر کے ایہ قانون بنانے دا اک مقصد بینکاں نوں اپنے کنٹرول وچ لانا سی تے دوسرا مقصد امریکا دی انڈسٹری نوں اپنے قابو وچ رکھنا سی کیونکہ امریکا وچ معیشت اِنّی مضبوط سی کہ بہت ساری کمپنیاں اپنے منافع توں دوسری نويں کمپنی بنا لیندی سن تے وڈے بینکاں توں قرضہ نئيں لیندی سن۔ درحقیقت پچھلے دس سالاں وچ 70 فی صد کمپنیاں قرض لئی بغیر وجود وچ آ گئی سن تے وڈے بینکار نئيں چاہندے سن کہ ایسا ہُندا رہے۔
جیکل آئی لینڈ کلب ہوٹل دے کانفرنس روم وچ اس گل اُتے وی وڈی بحث ہوئی کہ اس نويں سنٹرل بینک دا کیہ ناں ہوئے۔ سینیٹر ایلڈرچ دا اصرار سی کہ ناں وچ لفظ "بینک" نہ ہوئے۔ وار برگ چاہندا سی کہ اس قانون دا ناں "نیشنل ریزرو بل" یا "فیڈرل ریزرو بل" ہونا چاہیے تاکہ ایہ اندازہ نہ ہونے پائے کہ ایہ اک نجی ادارہ اے۔ لیکن سینیٹر نیلسن ایلڈرچ دے اصرار اُتے اسنوں "ایلڈرچ بل" دا ناں دتا گیا۔ نو روز تک ہر پہلو توں اس پلان دا جائزہ لیا گیا تے فیر ایہ لوگ منتشر ہو گئے۔
اس گروپ دے شرکا نے فوراً اک 50 لکھ ڈالر دا تعلیمی فنڈ بنایا تاکہ بہترین یونیورسٹیاں دے پروفیسراں نوں رشوت دے کے اس کم اُتے آمادہ کیتا جا سکے کہ اوہ اس قانون دی حمایت کرن۔ اس بل دے تحت بینک آف انگلینڈ دی طرز اُتے امریکا وچ وی صرف اک ہی نجی ادارے نوں کرنسی نوٹ چھاپنے دا اختیار ملنے والا سی ۔ عوام نوں ایہ احساس دلیانے دے لئی کہ ایہ ادارہ حکومت دا اے اعلان کیتا گیا کہ اس ادارے دے بورڈ آف گورنرز دی نامزدگی امریکی صدر کريں گا تے اسنوں سینٹ منظوری دے گی۔ بینکار اچھی طرح جاندے سن کہ جمہوری حکومت وچ اوہ رشوت دے کے اپنی مرضی دے آدمی بورڈ آف گورنرز وچ منظور کروا سکدے نيں۔
سینیٹ نوں دھوکا سودھو
جب ایہ بل منظوری دے لئی کانگریس وچ پیش ہويا تاں وڈی جلدی اندازہ لگیا لیا گیا کہ ایہ بینکاراں دے مفاد وچ اے۔ بحث دے دوران وچ ری پبلکن چارلس لنڈبرگ نے کہیا کہ "ایلڈرچ دا منصوبہ وال اسٹریٹ دا منصوبہ اے۔ اس توں ہور بحران آئینگے۔ ایلڈرچ جس اُتے حکومت نے عوام دی نمائندگی کرنے دے لئی اخراجات کيتے، اوہ بینکاراں دی طرفداری دا منصوبہ پیش کے رہیا اے۔"
بینکاراں نوں وی جلد ہی اندازہ ہو گیا کہ ری پبلک پارٹی دی حکومت وچ ایہ بل کدی پاس نئيں ہو سکدا اس لئی انہاں نے ڈیموکریٹک صدارتی امیدوار ووڈ ورڈ ولسن اُتے بے تحاشا خرچ کرنا شروع کے دتا۔ اگرچہ ڈیموکریٹک پارٹی دا وعدہ سی کہ اوہ سنٹرل بینک نئيں بننے دین گے مگر اوہ پورا نہ ہويا۔ 5 نومبر 1912ء نوں ووڈ ورڈ ولسن صدر منتخب ہويا تے 13 مہینےآں دے بعد نواں سنٹرل بینک بن گیا۔ الیکشن جیتنے دے بعد اس دفعہ اسنوں Glass-Owen Bill دا ناں دتا گیا تے دسیا گیا کہ ایہ ایلڈرچ بل توں بالکل مختلف اے مگر حقیقت وچ ایہ اوہی بل سی ۔ پروپیگینڈا اس قدر زیادہ سی کہ واربرگ کو، جس نے دونے بل بنائے سن، اپنے خریدے ہوئے کانگریس نمائینداں نوں دسنیا پيا کہ درحقیقت دونے بل اک ہی نيں تے آپ لوگ اسنوں پاس کرنے دی حمائت وچ ووٹ دتیاں ایہ گل عوام دے علم وچ نئيں آئی۔ تے تاں تے خود سینیٹر ایلڈرچ تے روک فیلر دے نیشنل سٹی بینک دے صدر فرینک وانڈرلپ نے وی اس بل دی مخالفت کيتی تاکہ لوگ اسنوں مختلف بل سمجھاں۔ اس بل اُتے بحث توں اندازہ ہو چلا سی کہ ایہ بل عوام دے حق وچ نئيں اے۔ لیکن اسی دوران وچ کرسمس دی چھٹیاں نزدیک آ گئياں۔بوہت سارے سینیٹراں نوں کرسمس منانے اپنے گھر جانا سی ۔ حکومت نے انہاں سینیٹراں نوں دسیا سی کہ جدوں تک اوہ لوگ چھٹیاں توں واپس نئيں آجاندے اس بل اُتے کچھ نئيں کیتا جائے گا۔ لیکن 22 دسمبر 1913ء نوں یعنی کرسمس توں صرف تن دن پہلے کانگرس نے ایہ بل پاس کے دتا تے اگلے ہی دن اوہ سینٹ وچ وی پاس ہو گیا۔ سینٹ وچ حمایت وچ 43 تے مخالفت وچ 25 ووٹ آئے جدوں کہ 27 سینیٹر غیر حاضر سن ۔ صرف دو مہینے پہلے کانگریس نے اکتوبر وچ اک ہور قانون پاس کیتا سی کہ ہن ٹیکس براہ راست لیا جائے گا۔ اس قانون دا مسودہ وی ایلڈرچ نے ہی پیش کیتا سی ۔ ایہ قانون سولہويں ترمیم کہلاندا اے۔ ایہ انکم ٹیکس دا قانون بعد وچ بننے والے فیڈرل ریزرو دے لئی انتہائی ضروری سی ۔ فیڈرل ریزرو نوں اپنے دتے گئے قرض اُتے سود وصول کرنا سی ۔ جے فیڈرل ریزرو مختلف ریاستاں توں ٹیکس لیندا تاں اس وچ مشکلات آ سکدی سن۔ ریاستاں مضبوط حیثیت رکھدی نيں تے اوہ قرض کم رکھنے دے لئی سیاسی دباو ڈال سکدی سن یا بغاوت کے سکدی سن کہ اسيں اپنی ہی رقم اُتے سود کیوں دتیاں اس لئی براہ راست عوام اُتے ٹیکس لگایا گیا جو اک کمزور حیثیت رکھدے نيں۔ بینک آف انگلینڈ پہلے ہی ایہ سب کے چکيا سی ۔ سولہويں ترمیم توں مشابہ قانون سپریم کورٹ 1895ء تے 1909ء وچ غیر آئینی قرار دے چکيا سی ۔
اس وقت امریکا وچ ہر ریاست دے قانونی ماہرین سینیٹر دا چناو کردے سن ۔ اس دے توڑ دے لئی اک ہور ترمیم لیائی گئی جسنوں سترھواں ترمیم کہندے نيں۔ اس دے تحت ہر ریاست توں دو سینیٹر عوام دے ووٹ توں چنے جانے لگے۔ ہن بینکاراں دے لئی اپنی مرضی دے آدمی نوں سینیٹر بنانا تے وی زیادہ آسان ہو گیا۔
فیڈرل ریزرو دے بورڈ آف گورنرز دے ست ممبر وچوں صرف دو ممبر امریکی صدر منتخب کردا اے تے اوہ وی 14 سال دے لئی۔ یعنی صدر دی مدت توں کدرے زیادہ عرصے دے لئی۔ اس لئی ہر صدر نوں انہاں ممبران دی نامزدگی دا موقع نئيں ملدا۔
پہلی جنگ عظیم سودھو
1913ء دے اختتام وچ فیڈرل ریزرو بنا۔ 1914ء وچ پہلی جنگ عظیم شروع ہوئی۔ جرمن روتھشیلڈ نے جرمنی نوں قرض دیے۔ اسی طرح برطانوی روتھشیلڈ نے برطانیہ تے فرانسیسی روتھشیلڈ نے فرانس نوں قرض دیے۔ 1915ء وچ جے پی مورگن نوں فرانس تے برطانیہ دی طرف توں سامان جنگ کيتی خریداری دے بورڈ دا سربراہ مقرر کیتا گیا۔ روزانہ اک کروڑ ڈالر دی خریداری ہُندی سی۔ اک دوسرے بینکر برنارڈ باروچ نوں جنگی سامان بنانے والی انڈسٹریاں دا سربراہ بنا دتا گیا۔
جنگ دے بعد کسی یہودی جرمن بینکار نے تبصرہ کیتا "جرمنی جنگ ہار گیا تاں کیہ ہویا؟ ایہ تاں فوجی معاملات نيں۔ اسيں تاں انٹرنیشنل بینکرز نيں۔"[۱]
یہ بینکرز عرصہ دراز توں روس وچ وی اک سنٹرل بینک بنانا چاہندے سن مگر زار روس انہاں نوں اجازت نئيں دے رہیا سی ۔ 1917ء وچ روتھشیلڈ خاندان دے جیکب شیف نے دو کروڑ ڈالر انقلاب روس دے لئی خرچ کیئے۔
نیویارک دے میئر دا بیان سودھو
26 مارچ 1922ء نوں نیویارک دے میئر جوہن ہائیلن نے نیویارک ٹائمز وچ لکھیا کہ " ساڈے ملک نوں اصل خطرہ اُس نظر نہ آنے والی حکومت توں اے جس نے اک بہت وڈے آکٹوپس دی طرح ساڈے شہر، ساڈی ریاستاں تے ساڈی قوم نوں جکڑ رکھیا اے۔ اس دے لمبے تے طاقتور بازو ساڈے بیوروکریٹ، ساڈی اسمبلیاں، ساڈی یونیورسٹیاں، ساڈی عدالتاں، ساڈے اخبار تے ساڈے فلاحی بہبود دے ہر ادارے نوں جکڑے ہوئے نيں۔ اس آکٹوپس دا سربراہ روکفیلر تے گنتی دے چند بینکرز نيں۔ انہاں طاقتور انٹرنیشنل بینکرز دا گروہ عملاً امریکی حکومت نوں اپنے مذموم مقاصد دے لئی چلاندا اے۔ ایہ دونے پارٹیاں نوں کنٹرول کردے نيں تے ہر ممکن طریقے توں اپنے آدمی حکومت وچ داخل کروا دیندے نيں۔ ایہی بینکرز ساڈے ملک دے بیشتر اخبارات تے میگزین کنٹرول کردے نيں۔"
1921ء وچ امریکی صدر وورڈ ورڈ ولسن دی جگہ وارن جی ہارڈنگ نے عہدہ سنبھالا۔ اس دے زمانے وچ عوام دی حالت کافی بہتر ہوگئی۔ جنگ دے دناں وچ وی تے اس دے بعد وی امریکا وچ سونا آندا رہیا۔ اس نمایاں ترقی دی وجہ ایہ سی کہ صدر ہارڈنگ نے ٹیکس کم کے دتے سن تے امپورٹ ڈیوٹی ودھا دتی سی۔ 2 اگست 1922ء نوں صدر ہارڈنگ ریل دے سفر دے دوران وچ پُراسرار حالت وچ ماریا گیا۔ دسیا ایہی گیا کہ اسنوں فوڈ پوائزننگ یا فالج دا حملہ ہويا سی مگر پوسٹ مارٹم نئيں کرنے دتا گیا۔
اپریل 1929ء وچ پال واربرگ نے اپنے دوستاں نوں اک خفیہ وارننگ دتی کہ سال دے آخر وچ اسٹاک مارکیٹ نوں ڈبونے دا منصوبہ اے۔ وال اسٹریٹ دی دیو قامت شخصیتاں جداں جوہن ڈی روکفیلر، جے پی مورگن، جوزف کینیڈی تے برنارڈ باروت وغیرہ حیرت انگیز طور اُتے اسٹاک مارکیٹ ڈوبنے توں پہلے ہی اپنا سارا سرمائیہ اوتھے توں کڈ چکے سن ۔
میک فیڈن دا بیان سودھو
کانگریس وچ ریپبلیکن نمائندے میک فیڈن نے، جو دس گیارہ سال چِئرمین آف دا ہاوس برائے بینکنگ اینڈ کرنسی کمیٹی وی رہ چکيا سی، کہیا کہ پہلی جنگ عظیم دے بعد جرمنی اپنے بین الاقوامی بینکاراں دے ہتھوں وچ بک چکيا سی ۔ انہاں جرمن بینکاراں نے جرمنی دی ہر ہر شئے خرید لی سی۔ انہاں بینکاراں نے جرمنی دی ساری صنعتاں خرید لیاں سن، ساری زمیناں رہن رکھ لیاں سن، اوہ جرمنی دی ساری پیداوار کنٹرول کردے سن، تے اوہ عوام دے استعمال کیتی ہر چیز دے مالک سن ۔ انہاں نے جرمنی دی حکومت کیتی مدد کرنا کم کے دتی تے ہٹلر نوں پوری طرح مالی امداد فراہم دی تا کہ اوہ شاندار طریقے توں الیکشن جیت سکے۔ جدوں بروننگ انہاں بینکاراں دے مطالبات پورے کرنے وچ ناکام ہو گیا تاں اسنوں ہٹا کے ہٹلر نوں لیایا گیا۔ فیڈرل ریزرو بورڈ نے جرمنی نوں 30 ارب ڈالر دتے تاکہ اوہ دوسری جنگ عظیم دے لئی تیاریاں کے سکے۔[۳]
ہور ویکھو سودھو
حوالے سودھو
- ↑ A فروری 2, 1910 editorial cartoon in Puck titled: "The Central Bank—Why should Uncle Sam establish one, when Uncle Pierpont is already on the job?"