جامع مسجد قیروان
| جامع القیروان الاکبر Great Mosque of Kairouan | |
|---|---|
 جامع القیروان الاکبر | |
| بنیادی معلومات | |
| مقام |  قیروان, تونس |
| مذہبی انتساب | اسلام |
| ملک | تونس |
| حیثیت | فعال |
| سنگ بنیاد | ۶۷۰ |
| مینار | ۱ |
جامع القیروان الاکبر (عربی : جامع القيروان الأكبر ) تیونس دی قدیم تے اہم مسیتاں وچوں اک اے۔ اسنوں جامع عقبہ بن نافع یا مسجد عقبہ بن نافع (عربی : جامع عقبة بن نافع ) وی کہندے نيں۔ کیونجے اسنوں عقبہ بن نافع نے ۶۷۰ء (۵۰ھ) بنایا سی جدوں قیروان شہر دی نیہہ رکھی گئی سی۔ قیروان ہن تیونس دا اک مشہور شہر اے۔ اس مسجد دا رقبہ ۹۰۰۰ مربع میٹر اے تے اس دا طرزِ تعمیر بعد وچ المغرب (تیونس، مراکش وغیرہ) تے ہسپانیہ وچ ہور مسیتاں (مثلاً جامعہ قرویین تے مسجد قرطبہ) وچ استعمال کيتا گیا۔ اک زمانے وچ اس مسجد نوں اک جامعہ (یونیورسٹی) دا درجہ حاصل سی کیونجے ایتھے دینی تے دنیاوی تعلیم دتی جاندی سی تے اس مسجد وچ مذہبی تے ہور دانشور اکٹھا ہُندے سن مگر بعد وچ دانشوران اس دی جگہ جامعہ زیتونیہ (زیتونیہ یونیورسٹی) چلے گئے جو ۷۳۷ء وچ قائم ہوئی سی تے اج وی قائم اے۔
قیروان دی وڈی مسیت ٹیونس دیاں وڈیاں پرانیاں تے اہم مسیتاں چوں اے۔ ایس مسیت دی نیہہ عقبہ بن نافع نے قیروان نگر دی نیو رکھدیاں ہویاں تے ہجری جنتری دے ۵۰ ورے پورے ہون تے رکھی۔
اے مسیت ۹۷۰۰ مربع میٹر تھاں دے پھیای ہوئی اے۔ ایدے چ نماز پڑن دا وڈا ہال چٹے پتھر دا وڈا ویڑہ تے اچا مینار ہیگا اے۔ ایس مسیت چ یونیورسٹی وی بنی جتھے ہر ونڈ دی پڑھئی ہوندی سی۔
تریخ
سودھواس دی نیہہ عقبہ بن نافع نے ۶۷۰ء (۵۰ھ) وچ رکھی۔ اس تعمیر نوں بربراں نے تباہ کر دتا۔ ۸۰ھ وچ حسان بن نعمان الازدی الغسانی (افریقہ دی کچھ فتوحات دے قائد) نے فیر تعمیر کيتا تے محراب دا وادھا وی کيتا مگر ودھ تعمیر تے موجودہ ڈھانچہ غلبی خاندان دا کارنامہ اے۔ زیادۃ اللہ بن اغلب نے ۲۲۱ھ وچ مسجد دی توسیع دی تے ستون بنوائے۔ احمد بن محمد الاغلبی نے ۲۴۸ھ وچ منبر و محراب دی تزئین و آرائش کيتی۔ ۲۶۱ھ وچ وڈے صحن دا وادھا ہويا۔ المعز بن بادیس نے ۴۴۱ھ وچ مسجد وچ کچھ ترمیم کيتی۔ اس دی تعمیرات ہن تک موجود نيں۔ مگر بنیادی ڈھانچہ اوہی اے جو اغلبیاں نے تعمیر کروایا سی۔ مسجد دا بوہتے حصہ نويں صدی عیسوی نال تعلق رکھدا اے۔ اس وجہ توں ایہ قدیم ترین مسیتاں وچ شمار ہُندا اے۔ ودھ ڈھانچہ ابراہیم بن احمد الاغلبی دے دور نال تعلق رکھدا اے۔
موجودہ نقشا
سودھو
ایہ مسجد قلعہ نما اے۔ اس دی دیواراں ۱٫۹ میٹر موٹے پتھراں توں بنی نيں جو اس زمانے دے حساب توں وی ودھ اے۔ داخلی دیوار ۱۳۸ میٹر لمبی اے جدوں کہ اس دے بالمقابل دوسری دیوار ۱۲۸ میٹر لمبی اے۔ مینار دے نال والی دیوار ۷۱ میٹر لمبی جدوں کہ اس دے بالمقابل دیوار ۷۷ میٹر لمبی اے۔ داخلی دروازے توں صحن تک آپ اک لمبے راہداری دی مدد توں جا سکدے نيں۔ مگر اس دے علاوہ پنج ہور دروازے نيں۔ صحن دے درمیان اک تالاب اے جس وچ بارش دا پانی نتھر (فلٹر) کر اک زیرِ زمین پانی دے ذخیرے وچ چلا جاندا سی۔ ایہ ہن وی ہُندا اے مگر ہن وضو دے لئی پانی دا وافر بندوبست اے تے بارش دے پانی دی لوڑ نئيں پڑدی۔ نماز دے ہال وچ ۱۴ وکھ وکھ دروازے کھلدے نيں تے اس وچ ۴۰۰ توں ودھ ستون نيں۔ مشہور اے کہ اس مسجد دے ستوناں نوں آپ اَنھّا ہوئے بغیر گن نئيں سکدے۔
مسجد دی قدامت
سودھومسجد دا منبر اسلامی دنیا دا قدیم ترین منبر اے کیونجے ایہ ايسے حالت وچ نويں صدی عیسوی نال تعلق رکھدا اے۔ ایہ اک مضبوط لکڑی (ٹیک دی لکڑی) دا بنیا ہویا منبر اے۔ مسجد دا مینار دنیا دا چوتھا قدیم ترین مینار اے۔ ایہ گیارہ سو سال توں ايسے طرح کھڑا اے۔ بھانويں اس دی نچلی منزلاں اس توں وی پرانی نيں (تقریباً تیرہ سو سال پرانی) تے آخری منزل گیارہ سو سال پہلے تعمیر کيتی گئی سی۔ اس دی لمبائی ۳۱٫۵ میٹر اے تے اس دی تن منزلیاں نيں۔ پہلی منزل ۱۰٫۵ میٹر اُچی اے۔
مسجد تصویراں وچ
سودھو-
مسجد دا مینار -
مشرقی طرف توں بیرونی دیوار -
صحنِ مسجد -
جنوبی صحن -
نماز دی جگہ دے نیڑے کچھ ستون -
نماز دی جگہ -
نماز دی جگہ تے منبر -
رات نوں مینار دا منظر
ہور ویکھو
سودھو| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: جامع مسجد قیروان |