تھݨ دار
| تھݨ دار | |
| |
| دیس : | جانور |
| برادری : | کورڈیٹ |
| [[جیون ٹولی بنانا|نکی برادری] ]: | کنگریڑے |
| ٹولی : | تھݨ دار |
تھݨ دار (ممالیا) کنگریڑے جانوراں دی ٹولی دے رکن نیں ۔ ایہ اپنے بچےآں نوں دُدھ پلاوندے نیں جیہڑا ایہناں دے ماداواں دے تھݨاں چوں نکلدا اے تے ایہناں دے پِنڈے اُتے بال ہُندے نیں جیہڑے ایہناں نوں رت دی تبدیلی توں بچاوندے نیں ۔ ایہ پاݨی، زمین تے ہوا تے رہندے نیں تے ہر تھاں تے ملدے نیں ۔
ایہناں دا ناپ سورنک چمگادڑ (30-40 مم تے 2 گ ) توں لے کے نیلی وہیل (33 م تے 181 ٹن ) تک ہوسکدا اے۔ ایہناں وچ ہاتھی تے آگو مانس ورگے سیانے جانور وی نیں۔ ایہ اپنے مڈھلے وکھالے وچ تے چار پیرے نیں پر ایہناں وچ کج ونڈاں نیں سمندراں وچ رہنا سکھ لیا اے، کج ہواواں وچ اڈدے نیں، کج رکھاں تے وسدے نیں کوئی دو پیرے ہوگئے نیں ۔
ایہناں دا ناں تھݨ دار ایہناں دا اپنے نیانیاں نوں ددھ پلاون توں رکھیا گیا اے ۔ لاطینی سائینسی ناں ممالیا 1758 وچ کارل لنیاس نے رکھیا جیہڑا لاطینی شبد مما توں بنیا جیہڑے ددپلانیاں دیاں ماداواں وچ ہوندے نیں تے جنہاں نوں چوس کے اوہنے دے نیانے دد پیندے نیں۔ 2006 تک دی گنتی تک ایہناں دیاں 5,416 ونڈاں، 1,229 ٹوکرے، 129 ٹبر تے 29 پتیاں نیں۔ 5 اکموریاں (آنڈے دینوالے ددپلانے) ونڈاں نوں چھڈ کے سارے ددپلانے جیوندے نیانے جمدے نیں۔ لامت ددپلانیاں دا جوڑ پلیسنٹا نال اے۔
تھݨ دار جانور پہلی واری کاربونیفرس ویلے وچ کرلیاں تو وکھ ہوکے سامنے آۓ تے ایہناں دیاں ہن والیاں پتیاں سینوزویک ویلے وچ بنیاں۔
پنڈا
سودھوتھݨ دار جانور کنگریڑیاں دی ٹولی وچ شامل نیں ۔
اچیچیاں گلاں
سودھوددپلانیاں دی کھل اتے وال اوہنادی وڈی نشانی اے۔ ایہ موسم ی تبدیلی توں بچاندے نیں تے اینج کئی اوکھیاں تھانواں تے وی ای والاں باہجوں ملن والی گرمی نال ٹھنڈیاں تھانواں تے رہ سکدے نیں۔ کج ونڈاں (جیویں وہیل) تے اکا وال نہیں پر پرکھ والاں والے ای سن تے اپنی جمن توں پہلی حالت وچ اوہناں تے وال ہوندے نیں۔ لامت ددپلانیاں دے چوکھے پنڈے تے وال ہوندے نیں۔ وال اک پروٹین کیراٹن دے بنے ہوندے نیں۔
والاں دے کئی کم نیں:
- وال گرمی ناپ نوں فابو وچ رکھن دا اک ودھیا ول نیں۔ ایہ پالے توں بچاندے نیں تے کدے گرمی توں وی۔
- والاں دا رنگ جانور نوں ماحول دے رنگ وج رنگ دیندا اے تے لک سکدا اے تے شکاری کولوں بچ سکدا اے۔ کئی دد پلانے موسم دے بدلن نال اپنی کھل دا رنگ وی بدلدے نین جیویں پہاڑی خرگوش تے ارکٹک لومڑیاں۔ کج دد پلانیاں دی کھل دا رنگ اپنے ویریاں نوں یرکان لئی تیز ہوندا اے جیویں سکنک۔
- وال نر مادھ دی پشان وی کراندے نیں۔ جنیاں دی چھاتی تے منہ تے وال تے نر شیر دی تؤن دے دوالے وڈے وال ہوندے نیں۔
- وال دس دین لئی ورتے جاندے نیں۔ بگیاڑ دی مگر دے وال غصے ویلے کھڑے ہوجاندے نیں تے چٹی پوچھلوالے ہرن دی اتے اپھی پوچھل نسن دا سدا دیندی اے۔
- والاں نوں چھون دا کم وی لیا جاندا اے۔ مجھاں دا وال اچیچا ایہ کم کردے نیں۔ کج دد پلانیاں وچ وال کنڈے بن جاندے نیں تے بچاؤ دک کم کردے نیں جیویں کنڈیلا چوآ۔
- وال نتارن دا کم وی کردے نیں جیویں نک تے پرمٹیاں دے وال۔
- دند
- دد پلانیاں دیاں لامت ونڈاں وچ کئی ولاں دے دند ہوندے نیں۔ ایہناں دے 4 وکھرے ولاں دے دند ہوندے نیں۔ ہر ونڈ دے دند اک فارمولے دے ہوندے نیں۔ لامت ددپلانیاں وچ اکواری دند بدلے جاندے نیں۔ دد دے دنداں دی تھاں پکے دند نکلدے نیں۔
- کناں دیاں تن ہڈیاں تے جباڑے دی ہڈی ددپلانیاں دی اچیچی گل اے۔
- اپنے نیانیاں نوں دد پلانا اک اچیچی گل اے۔
- صرف د پلانیاں وچ ای ڈایافرام ہوندا اے۔ ایہ سادھ ریشہ اے جیہڑہ چھاتی تے ٹڈ نوں وکھرا کردا اے۔
پسار
سودھوددپلانے سارے براعظماں، سمندراں تے جزیریاں دے واسی نیں۔ ایہناں زمین دی ہر تھاں نوں وسایا اے: جنگل، روہی، برفانی تھاں، اچے پہاڑ تے قطبی غلاقے۔
بنن
سودھوددپلانے ددپلانے ورگے کرلیاں توں بنے کنکریڑیاں دی ایہ ٹولی 32 کروڑ ورے پہلے کاربونیفرس ویلے سی تے سائناپسیڈا اوس ٹولی دا ناں سی۔ پرمین تے ٹرائیسک ویلیاں وچ ایس ٹولی وچ وادے ہوۓ تے ایہناں چوں ای سائینوڈونٹیا دی ٹاہنی وچوں پہلے ددپلانے بندے نیں۔ ایہناں دا وڈا دماغ تے اچیچے جواڑے سن۔
پتیاں
سودھوٹبر 15
سودھوباہرلے جوڑ
سودھو| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: ددپلانے |