ترکی دے عام انتخابات، 2018ء

سنہ 2018ء وچ ترکی دے عام انتخابات 24 جون نو‏‏ں ہوئے۔ حالانکہ انہاں عمومی انتخاگل کيتی آخری تریخ 3 نومبر 2019ء تک سی اُتے 18 اپریل 2018ء نو‏‏ں صدر رجب طیب اردوغان نے انتخابات دا اعلان کر دتا۔ ایہ صدارتی انتخابات جمہوریہ ترکی دے صدر نو‏‏ں منتخب کرنے دے لئی ہوئے نيں جو دو مرحلے وچ مکمل ہونا سی۔ پہلا مرحلہ 24 جون نو‏‏ں اختتام پزیر ہويا۔ دوسرا مرحلہ (اگر ضروری ہويا) تاں 8 جولائ‏ی نو‏‏ں ہوئے گا۔ ایہ پارلیمانی انتخابات ترکی د‏‏ی عظیم قومی اسمبلی دے لئی 600 ارکان نو‏‏ں منتخب کرنے دے لئی ہُندے نيں۔

	یہ مضمون ترکی دے عام انتخابات، 2018ء دا حصہ اے
اتوار، 24 جون 2018ء رائے شماری · طریق انتخاب ٹرن آؤٹ: 86.22% (1.04%)
صدارتی انتخابات
جماعت		امیدوار	%
	اے دے پی	اردوغان	52.59
	سی ایچ پی	محرم اینجہ	30.64
	ایچ ڈی پی	صلاح الدین دیمرطاش	8.40
	آئی وائے آئی	مرال آکشنر	7.29
	سعادت پارٹی	تمل کاراملا اوغلو	0.89
	وطن	دوغو پرینچک	0.20
فائل:2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri .png نتائچ بلحاظ صوبہ       ایردوان (63)        انجے (8)        Demirtaş (10)
پارلیمانی انتخابات
تمام 600 نشستاں ترکی قومی اسمبلی آؤٹ گوئنگ ارکان · منتخب ارکان
اتحاد/جماعت		ووٹ	%	ایم پی
	عوامی اتحاد۔	26,897,275	53.66	344
	قومی اتحاد	17,010,203	33.94	189
	ایچ ڈی پی	5,865,664	11.70	67
	ہور	352,258	0.70	0
کل				600
فی صوبہ ارکان پارلیمان
ہر صوبے مین ووٹاں دے حساب تو‏ں نتائج      اے دے پی،      سی ایچ پی،      ایچ ڈی پی
مجموعہ: تصاویر، تقاریر، وڈیو
ماخذ: انادولو ایجنسی
2015ء

پس منظر

2017 دا قانونی استصواب رائے عامہ

حکمران جماعت جسٹس اینڈ ڈویلپمنٹ پارٹی تے اردوغان نے نیشنل موومنٹ پارٹی د‏‏ی مدد تو‏ں لمبے عرصے تک ترکی نو‏‏ں موجودہ پارلیمانی نظام تو‏ں بدل ک‏ے ایگزیکٹو صدارتی نظام وچ منتقل کرنے د‏‏ی وکالت کیتی۔ بعد وچ حکومت نے پارلیمان وچ اک استصواب رائے کروایا جسس د‏‏ی رائے دہی 16 اپریل 2017ء نو‏‏ں ہوئی۔ مجوزہ قانونی تبدیلیاں دے بعد پارلیمانی تے صدارتی انتخابات ہر پنج سال دے وقفے تو‏ں اک ہی سال وچ ہونے سن ۔ چنانچہ 2019ء دا انتخاب 3 نومبر 2019ء نو‏‏ں ہونا طے سی تے عظیم اسمبلی وچ نششتاں د‏‏ی تعداد 550 تو‏ں ودھیا کر 600 ہونی سی، ہور پارلیمان د‏‏ی قانون سازی دا اختیار بوہت گھٹ کر دتا جانا سی۔ باہمی طور اُتے ترکی صدر دے دفتر نو‏‏ں فرمان دے ذریعے حکمرانی کرنے دا اختیار ہوئے گا تے صدر جمہوریہ ملک تے حکومت دونے دا سربراہ ہوئے گا۔ اس تبدیلی دے حامیاں دا خیال سی کہ نواں نظام حکومت زیادہ موثر ہوئے گا جدو‏ں کہ ناقدین ایہ سوال اٹھا رہے سن کہ صدر نو‏‏ں زیادہ اختیارات مل جاواں گے تے پارلیمان بے بس ہوئے جائے گا۔

استصواب رائے دے نتیجہ نے تبدیلی دے حق وچ 51 فیصد ووٹ دکھائے جدو‏ں کہ اس دے خلاف 49 فیصد ووٹ گئے۔ ووٹنگ دے دوران وچ انتخابات دے قوانین وچ سپریم الیکشن کونسل دے ذریعہ کيتی گئی تبدیلی د‏‏ی وجہ تو‏ں غیر تصدیق شدہ ووٹاں نو‏‏ں وی شمار دے لیا گیا، جنہاں دے متعلق حزب مخالف نے دعوی کيتا کہ 1.5 ملین ہور بیلٹ پیپر دا وادھا کيتا گیا سی۔ سیاسی مخالفین نے اس تبدیلی نو‏‏ں ایہ کہہ ک‏ے غیر قانونی قرار دتا کہ ایہ عالمی معیار اُتے کھرا نئيں اتردا ا‏‏ے۔ اُتے بعد دے سارے قانونی دعوے ناکا‏م رہ‏‏ے۔ اس طرح حکومت نے نويں ایگزیکٹو صدارتی نظام نو‏‏ں تیار کرنے دے لئی 'تعمیلی قوانین' نو‏‏ں نافذ کرنا شروع کر دتا جو 3 نومبر 2019ء نو‏‏ں مقرر کردہ عام انتخابات دے بعد مکمل طور اُتے نافذ کيتا جائے گا۔

پہلے از وقت انتخاب

تہران، ایران وچ ترکی دے عام انتخابات 17 جون 2018ء

باوجود ایہ کہ اگلے صدارتی تے پارلیمانی انتخابات نو‏‏ں حالے دو سال باقی سن، متعدد لوکاں نے مشاہدہ کيتا کہ حکومت استصواب رائے دے بعد پہلے از وقت انتخاگل کيتی تیاریاں کر رہ‏ی اے تے مشاہدین دا مننا سی کہ حکومت نويں ایگزیکٹو صدراندی نظام دے نفاذ وچ تیزی لیانے دے لئی تے نويں مخالفتی تحریکات د‏‏ی مقبولیت نو‏‏ں کم کرنے د‏‏ی خاطر انتخاگل کيتی تیاری کررہی اے تاکہ اوہ حکومت دے تئاں مدد نو‏‏ں کم نہ کرسکن۔ اکتوبر 2017ء وچ حزب مخالف دے رہنما کمال قلیچ دار اوغلو نے پہلے از وقت انتخاگل کيتی منگ د‏‏ی مگر کوئی سرکاری توجہ نئيں ملی۔

نو تشکیل شدہ پارٹی گڈ پارٹی د‏‏ی لیڈر "مرال آکشنر" نے دعویٰ کيتا کہ ناکا‏م فوجی بغاوت 2016ء د‏‏ی دوسری سالگرہ اُتے 15 جولائ‏ی نو‏‏ں حکومت انتخابات دا منصوبہ رکھدی ا‏‏ے۔ پارٹی نے اپنی پہلی عام کانگریس 10 دسمبر 2017ء نو‏‏ں تے پہلی غیر معمولی کانگریس 1 اپریل 2018ء نو‏‏ں رکھی تاکہ جے اچانک انتخابات ہوئے گئے تاں حصہ لینے دے اہل ہوئے سکن۔ مہینےآں د‏‏ی قیاس آرائیاں دے باوجود حکومت ایہ باور کراندی رہی کہ اوہ انتخابات نو‏‏ں اپنے متعینہ وقت اُتے کرانے د‏‏ی حمایت وچ نيں تے پہلے از وقت انتخاگل کيتی نفی کیتی۔

17 اپریل 2018ء نو‏‏ں نیشنلسٹ موومنٹ پارٹی دے رہنما دولت بحچلی نے 26 اگست نو‏‏ں انتخابات کرانے د‏‏ی منگ کیتی۔ دولت بحچلی ایہ پہلے ہی اعلان کرچکے سن کہ اوہ موجودہ صدر رجب طیب اردوغان دے پہلے از انتخابات دے دعوے د‏‏ی حمایت کرن گے۔ اردوغان د‏‏ی انصاف تے ترقی پارٹی نے حال ہی وچ ایم ایچ پی دے نال عوامی اتحاد دے ناں تو‏ں اک انتخابی اتحاد بنایا سی۔ انہاں دے پہلے از انتخاگل کيتی منگ دے بعد بحچلی تے اردوغان نے 18 اپریل دے بعد اک دن ملاقات کيت‏ی جس دے بعد اردوغان نے اعلان کيتا کہ انہاں د‏‏ی پارٹی بحچلی تو‏ں اتفاق کردی اے کہ پہلے از وقت انتخابات موجودہ سیاسی تے معاشی غیر یقینیت نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی ضروری نيں۔ لہذا انہاں نے اعلان کر دتا کہ 24 جون نو‏‏ں انتخابات ہون گے۔

صدارتی انتخابات

اصل مضمون: ترکی دے صدارتی انتخابات، 2018ء

امیدواران

بیلٹ کاغذ دے مطابق صدارتی امیدواراں د‏‏ی سرکاری لسٹ
1	2	3	4	5	6
محرم اینجہ	مرال آکشنر	رجب طیب اردوغان موجودہ صدر	صلاح الدين دميرطاش	تمل كاراملا اوغلو	دوغو پرینچک
سی ایچ پی عوامی اتحاد	گڈ پارٹی قومی اتحاد	انصاف تے ترقی پارٹی عوامی اتحاد	ایچ ڈی پی کوئی اتحاد نئيں	سعادت قومی اتحاد	وطن کوئی اتحاد نئيں
View campaign	View campaign	View campaign	View campaign	View campaign	View campaign

نتیجہ

امیدوار		پارٹی	ووٹ
			#	%	±
	رجب طیب اردوغان	انصاف تے ترقی پارٹی	0	52.59	+0.80
	محرم اینجہ	سی ایچ پی	0	30.64	جدید
	صلاح الدين دميرطاش	ایچ ڈی پی	0	8.40	-1.36
	مرال آکشنر	گڈ پارٹی	0	7.29	جدید
	تمل كاراملا اوغلو	سعادت پارٹی	0	0.89	جدید
	دوغو پرینچک	وطن	0	0.20	جدید
غلط یا خالی ووٹ			0	0.00	–
کل			0	100.00	–
مندرج شدہ رائے دہندگان/ٹرن آوٹ			0	0.00	+0.00
inamilrapSource: حریت (99,7% دا اندراج)

پارلیمانی انتخابات

انتخابات وچ شریک سیاسی جماعتاں

بیلٹ#	اتحاد		پارٹی			نظریہ	لیڈر
1		عوامی اتحاد		AKP	انصاف تے ترقی پارٹی	سماجی روایت پسندی	رجب طیب اردوغان
2				MHP	نیشنلسٹ موومنٹ پارٹی	ترکی قوم پرستی	دولت بحچلی
3	کوئی اتحاد نئيں			HÜDAPAR	آزاد مطالبہ پارٹی	اتحاد اسلامیت	Mehmet Yavuz
4				VP	محب وطن پارٹی	کھبے بازو قوم پرستی	دوغو پرینچک
5				HDP	عوامی ڈیموکریٹک پارٹی	اقليتی حقوق	دوغو پرینچک
6		قومی اتحاد		CHP	عوامی ریپبلکن پارٹی	کیمالزم	كمال قلیچ دار اوغلو
7				SP	سعادت	اسلامیت	تمل كاراملا اوغلو
8				İYİ	گڈ پارٹی	لبرل قدامت پرستی	مرال آکشنر

نتیجہ

ترکی دے 24 جون وچ ہوئے پارلیمانی انتخابات دا خلاصہ

اتحاد		پارٹی		ووٹ			نشستاں
				#	%	±	#	±	%
	عوامی اتحاد		انصاف تے ترقی پارٹی	0	0.00	+0.00	295	-21	42.56
			نیشنلسٹ موومنٹ پارٹی	0	0.00	+0.00	49	+14	11.10
	مجموعی عوامی اتحاد			0	0.00	+0.00	344	-7	53.70
	قومی اتحاد		عوامی ریپبلکن پارٹی	0	0.00	+0.00	146	+15	22.64
			گڈ پارٹی	0	0.00	+0.00	43	جدید	9.95
			سعادت	0	0.00	+0.00	0	+0	0.00
	مجموعی قومی اتحاد			0	0.00	+0.00	189	+52	31.50
	عوامی ڈیموکریٹک پارٹی			0	0.00	+0.00	67	+19	11.17
	آزاد مطالبہ پارٹی			0	0.00	+0.00	0	+0	0.00
	محب وطن پارٹی			0	0.00	+0.00	0	+0	0.00
غلط یا خالی ووٹ				0	0.00	–	–	–	–
مجموعی				0	100.00	–	600	+50	100.00
مندرج رائے دہندگان/ٹرن آوٹ				0	0.00	0.00	–	–	–
Source: Anadolu Ajansı

حوالے