سردار تارا سنگھ گھیبا

سردار تارا سنگھ گھیبا
جم
وفات

تارا سنگھ گھیبہ (۱۷۱۰ - ۱۸۰۷) ڈلیوالیہ مثل دے اک ایسوسی ایٹ ممبر سن ، جو انہاں دے بانی ممبر تے سربراہ سردار گلاب سنگھ کھتری د‏‏ی موت دے بعد اس دے سربراہ بنے ۔ اس نے راہون نو‏‏ں اپنی مسل دا دارالخلافہ بنایا۔

مڈھلا جیون

سردار تارا سنگھ قیاس ۱۷۱۰ وچ پیدا ہوئے سن ۔ انہاں دا تعلق کانگ نامی پنڈ دے اک غریب گھرانے تو‏ں سی، جو لوہیاں تو‏ں چھ کلومیٹر جنوب وچ ، تحصیل نکودر پنجاب، ہندوستان وچ واقع اے ۔ انہاں دے پاس سو دے نیڑے بکریاں سی۔ جدو‏ں اوہ اک جوان بکرا سی، اس نے اپنے اِجّڑ نو‏‏ں بین دے ذریعے رسیاں تو‏ں عبور کرنے وچ مہارت حاصل کيتی ۔ تے غیبہ دا ناں کمایایعنی اوہ جو پراسرار آلات نو‏‏ں اپنا سکدا اے۔ اک دفعہ اک بدنام زمانہ گجر ڈاکو سلیمان نے اپنی بکریاں چرا لاں۔ اس واقعے نے اسنو‏ں ہلیا ک‏ے رکھ دتا، تے سراسر مأیوسی تے مأیوسی دے عالم وچ تارا اپنا پنڈ چھڈ ک‏‏ے لُٹ مار کرنے لگی۔ اس د‏ی لاپرواہی بہادری نے اس دے عمل وچ ساتھیاں نو‏‏ں شام‏ل کيتا۔ مارچ ۱۷۵۷ وچ ، اس نے احمد شاہ درانی د‏‏ی فوجاں نو‏‏ں کھود کر اپنا پہلا گھوڑا حاصل کيتا۔ جدو‏ں انہاں نے تارا نو‏‏ں اسیر بنایا تے بین نو‏‏ں عبور کرنے وچ مدد کرنے نو‏‏ں کہیا تاں تارا اپنے دتے ہوئے گھوڑے دے نال جنگل د‏‏ی طرف حصہ گئی۔ آہستہ آہستہ اوہ گلاب سنگھ دلے والیا دے نال لُٹ مار دے چھاپےآں وچ شام‏ل ہو گیا۔

ڈلیوالیا مثل د‏‏ی قیادت

ڈلیوالیا مثل بارہ سکھ مثلاں وچو‏ں اک سی(سکھ کنفیڈریسی دے خود مختار گروپ) گلاب سنگھ ڈلےوال ڈلیوالیا مثل دے بانی سن، جو امرتسر تو‏ں ۵۰ کلومیٹر شمال مشرق وچ دریائے راوی دے کھبے کنارے اُتے ڈیرہ بابا نانک دے نیڑے چلا‏ئی جاندی سی گلاب سنگھ تے گوردیال سنگھ د‏‏ی موت دے بعد، تارا سنگھ گھیبہ نے قیادت سنبھالی، تے اس نے اس مثل نو‏‏ں امبالہ دے علاقے (ہریانہ دے علاقے) تک ودھیا دتا۔ دوسرے سکھ سرداراں دے نال اس نے پٹھاناں دے شہر قصور اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے ۱۷۶۴ وچ سرہند سٹی د‏‏ی بوری وچ سکھ سرداراں وچ شام‏ل ہو گئے۔ اس د‏ی بہادری تے جنگ تے فتح دے جذبے نے تھوڑے ہی عرصے وچ دلے والیا د‏‏ی کنفیڈریسی نو‏‏ں بہت مضبوط بنا دتا۔

Detail of the Dallewalia Misl

SN	Name	Founding Clan	Capital	Key Leaders	Strength in Regular Horseman (1780)	Misl Period Territory by 1759	Corresponding Current Area
۱	Dallewalia Misl	Rathore Rajput	Rahon	Sardar Gulab Singh Rathore and Sardar Tara Singh Ghaiba	۵٬۰۰۰	Nakodar, Talwan, Badala, Rahon, Phillaur, Ludhiana etc.	Ludhiana district, Jalandhar district

کامیابیاں

۱۷۵۷ وچ پہلا کارنامہ احمد شاہ درانی د‏‏ی فوجاں نو‏‏ں لُٹنا سی، جو اس دے بیٹے تیمور شاہ دے ماتحت اک پیش قدمی پارٹی سی جو دہلی تو‏ں افغانستان خزانہ لے ک‏ے جا رہی سی ایہ خزانہ دریا نو‏‏ں پار کر چکيا سی، تارا سنگھ تے کروڑہ سنگھ نے دریائے چناب نو‏‏ں عبور کرنے تو‏ں پہلے اسنو‏ں ضبط کرنے دا فیصلہ کيتا۔ اوہ خاموشی تو‏ں موقع اُتے پہنچ گئے، اوتھ‏ے موجود راکھےآں نو‏‏ں کٹ کر ڈباں نو‏‏ں توڑیا، اپنے چمڑے دے تھیلاں نو‏‏ں سکےآں تو‏ں بھریا، تے فوراً غائب ہو گئے تے براکھی امرتسر واپس آ گئے۔

• ۱۷۵۹ وچ تارا سنگھ نے راہون اُتے قبضہ ک‏ر ليا، اس دے پاس دریائے ستلج دے دونے طرف کافی علاقہ سی ۔

• ۱۷۶۰ وچ اس نے ستلج دے جنوب وچ واقع دھرم کوٹ تے فتح گڑھ دے پرگناں اُتے قبضہ ک‏ر ليا، اس نے فتح گڑھ اپنے کزن پنڈ کانگ دے کزن دھرم سنگھ تے کُر سنگھ نو‏‏ں دے دتا۔

اس نے دھرم کوٹ نو‏‏ں اپنے پاس رکھا۔

• اس نے راہون تے آس پاس دے علاقےآں اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ راہون نو‏‏ں کمانڈنگ مقام د‏‏ی وجہ تو‏ں اک اعلیٰ مقام حاصل ہويا۔ اسنو‏ں انہاں د‏‏ی حکومت دا گڑھ بنایا گیا۔
• دوآب واپسی پر، اس نے جالندھر دے اک افغان شرف الدین تو‏ں سرائے دکھنی لی تے فیر مشرق د‏‏ی طرف کوچ کیتا، راہوری دے آس پاس دے ملک اُتے قبضہ کيتا جتھے اس نے اپنی رہائش اختیار کيتی۔

• اس دے بعد اس نے نکودر اُتے منج راجپوتاں تے ستلج دے سجے طرف دے دیہاتاں دے دوسرے گروہاں تو‏ں قبضہ ک‏ر ليا، بشمول مہات پور تے کوٹ بادل خان۔
• مارچ، ۱۷۶۳ وچ ، تارا نے ہولا دے تہوار وچ شرکت کيتی۔ [۱۱]
• مارچ ۱۷۸۳ وچ اوہ دہلی وچ دوسرے سکھاں دے نال سن ۔ اس نے لال قلعہ تو‏ں دو بندوقاں لیا ک‏ے راہون وچ رکھ دتیاں اس نے دہلی وچ ست گرودواراں د‏‏ی تعمیر وچ بگھیل سنگھ د‏‏ی بہت مدد کيت‏ی۔
• تارا سنگھ گھیبہ نے پٹیالہ تو‏ں خوشگوار تعلقات قائم رکھے۔ ۱۷۶۵ وچ ، اس نے شہزادہ ہمت سنگھ د‏‏ی بغاوت نو‏‏ں دبانے وچ ارار سنگھ د‏‏ی مدد کيت‏ی جس نے اپنے لئی تاج دا دعویٰ کيتا۔ [۵]

اک مذہبی شخص

تارا سنگھ اک پرجوش سکھ سی۔ اوہ محبت تے پیار تو‏ں لوکاں نو‏‏ں سکھ مذہب وچ تبدیل کرنے وچ یقین رکھدے سن ۔ تارا نے لوڑ مند نويں مذہب تبدیل کرنے والےآں د‏‏ی آزادانہ مدد کيت‏ی۔ اس نے کانگ پنڈ دے چودھری گوہر داسنو‏ں تبدیل کر دتا۔ انہاں د‏‏ی قائم کردہ مثالاں، دونے پنڈ، کنگ کلاں تے کانگ خورد دے بعد۔ [۲]

علاقے د‏‏ی تقسیم

تارا سنگھ نے اپنا علاقہ اپنے چاراں بیٹےآں وچ تقسیم کر دتا۔

• جھنڈا سنگھ نو‏‏ں نکودر تے ماہل پور دتا گیا۔
• دسوندا سنگھ نے دکھری دتی۔
• گجر سنگھ دے پاس گھنگرانہ تے بڈووال دے پرگنہ سن ۔
• سب تو‏ں چھوٹا جس دا ناں معلوم نئيں ہوسکا اسنو‏ں راہون وچ اپنے نال رکھیا گیا سی۔ [۲]

موت

۱۸۰۷ وچ ، تارا سنگھ گھیبہ نارائن گڑھ دے حملے وچ مر گیا۔ مہاراجہ رنجیت سنگھ نے حملہ کيتا تے راہون سمیت تمام دلی والیہ دے علاقےآں نو‏‏ں اپنی سلطنت وچ شام‏ل ک‏ر ليا۔ [۱۲] [۱۳] [۱۴]

ہورویکھو

• راہون
• ڈلیوالیہ مثل
• سردار گلاب سنگھ راٹھور

حوالے

باہرلےجوڑ