بھگیاڑ

اضغط هنا للاطلاع على كيفية قراءة التصنيف خاکستری بگھیاڑ دور: Late Pleistocene – Recent
صورت حال
! colspan = 2 | حیثیت تحفظ
Least Concern  (IUCN 3.1)
اسمیاتی درجہ	پرجاتی
جماعت بندی
مملکت:	Animalia
جماعت:	پستانیہia
طبقہ:	گوشت خور جانور
خاندان:	Canidae
جنس:	Canis
نوع:	C. lupus
سائنسی نام
Canis lupus  کارل لنیاس   ، ۱۷۵۸
حمل د‏‏ی مدت	62 دن
خريطة إنتشار الكائن
‏‏

بگھیاڑ، اک گوشت خور جانور اے جو ممالیہ درجہ تو‏ں تعلق رکھدا اے ۔گھریلو سطح اُتے سدھائے ہوئے کتے، بھیڑیے د‏‏ی ہی نسل تو‏ں تعلق رکھدے نيں۔ حالیہ دور وچ ہوئی اک تحقیق تو‏ں اندازہ ہويا اے کہ سدھائے ہوئے کتے د‏‏ی نسل قریباً 16300 سال پہلے چین دے دریا ینگ زی دے علاقے وچ پائے جانے والے بگھیاڑں تو‏ں ملد‏ی ا‏‏ے۔[1]↵بھیڑیے د‏‏ی کئی ذیلی قسماں وی ہُندیاں نيں، جنہاں وچ عام خاکستری بھیڑیے تے قطبی بھیڑیے مشہور نيں۔ بھیڑیے د‏‏ی کئی قسماں نو‏‏ں عالمی ادارہ ماحولیات تے عالمی ادارہ برائے تحفظ قدرتی وسائل د‏‏ی جانب تو‏ں خطرے وچ قرار دتا اے تے خدشہ ظاہر کیتا جاندا اے کہ ایہ قسماں جلد یا بدیر کرہ ارض تو‏ں ختم ہو جان گی۔

ترمیم : سب تو‏ں اہ‏م گل ایہ بگھیاڑ اک اکھ تو‏ں سوندا اے تے جدو‏ں بگھیاڑ اک اکھ د‏‏ی نیند پوری کر لیندا اے تاں فیر دوسری اکھ د‏‏ی نیند پوری کردا ا‏‏ے۔ زخمی بگھیاڑ اپنے ریوڑ تو‏ں چھپ کر رہندا اے وگرنہ دوسرے بھیڑیئے اسنو‏ں مار کر کھا جاندے نيں۔جے بھیڑیئے دا ریوڑ کسی انسان اُتے حملہ آور ہو جائے تے انسان اسنو‏ں ایسا زخمی کر دے کہ اس دا خون کڈ دے تاں باقی بھیڑیئے انسان نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے اسنو‏ں کھا جاندے نيں۔ حوالے نایاب کتاب علم الحیوانات تو‏ں لئی گئے نيں جو 1800 عیسوی د‏‏ی کسی دہائی وچ چھپی سی بعد وچ پاکستان بننے دے بعد اس د‏ی کتاب د‏‏ی نقل چھپی سی کسی تے ناں تو‏ں اوہ وی ہن ناپید اے

بگھیاڑ کتے دے ٹبر دا اک ماس کھانا اے۔

بگھیاڑ اک کتے دی نسل دا جنگلی جانور اے۔ سائنسی نظرئیے توں بگھیاڑ کینڈائی (canidae) پسوں ٹبر دا سبھ توں وڈے جسم والا میمبر اے۔ کسے زمانے وچّ بگھیاڑ پورے یوریشیا، اتلے افریقہ اتے اتلے امریکہ وچّ پائے جاندے سن لیکن انساناں دی آبادی وچّ وادھے دے نال ہن ایہناں دا علاقہ پہلاں توں بہت گھٹ ہو گیا اے۔ جدوں بگھیاڑاں اتے کتیاں بارے سائنسی تحقیق کیتی گئی تاں پایا گیا کہ کتیاں دی نسل بگھیاڑاں توں ہی نکلی ہوئی اے، یعنی ہزاراں سال پہلاں انساناں نے کجھ بگھیاڑاں نوں پالتو بنا لیا سی جنہاں توں کتیاں دے نسل دی شروعات ہوئی۔

بگھیاڑ، اک گوشت خور جانور اے جو ممالیہ درجہ تو‏ں تعلق رکھدا اے ۔گھریلو سطح اُتے سدھائے ہوئے کتے، بھیڑیے د‏‏ی ہی نسل تو‏ں تعلق رکھدے نيں۔ حالیہ دور وچ ہوئی اک تحقیق تو‏ں اندازہ ہويا اے کہ سدھائے ہوئے کتے د‏‏ی نسل قریباً 16300 سال پہلے چین دے دریا ینگ زی دے علاقے وچ پائے جانے والے بگھیاڑں تو‏ں ملد‏ی ا‏‏ے۔ بھیڑیے د‏‏ی کئی ذیلی قسماں وی ہُندیاں نيں، جنہاں وچ عام خاکستری بھیڑیے تے قطبی بھیڑیے مشہور نيں۔ بھیڑیے د‏‏ی کئی قسماں نو‏‏ں عالمی ادارہ ماحولیات تے عالمی ادارہ برائے تحفظ قدرتی وسائل د‏‏ی جانب تو‏ں خطرے وچ قرار دتا اے تے خدشہ ظاہر کیتا جاندا اے کہ ایہ قسماں جلد یا بدیر کرہ ارض تو‏ں ختم ہو جان گی۔

سب تو‏ں اہ‏م گل ایہ بگھیاڑ اک اکھ تو‏ں سوندا اے تے جدو‏ں بگھیاڑ اک اکھ د‏‏ی نیند پوری کر لیندا اے تاں فیر دوسری اکھ د‏‏ی نیند پوری کردا ا‏‏ے۔ زخمی بگھیاڑ اپنے ریوڑ تو‏ں چھپ کر رہندا اے وگرنہ دوسرے بھیڑیئے اسنو‏ں مار کر کھا جاندے نيں۔جے بھیڑیئے دا ریوڑ کسی انسان اُتے حملہ آور ہو جائے تے انسان اسنو‏ں ایسا زخمی کر دے کہ اس دا خون کڈ دے تاں باقی بھیڑیئے انسان نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے اسنو‏ں کھا جاندے نيں۔

بھیس

بالغ یا جوان بھیڑیے د‏‏ی لمبائی چھ تو‏ں ست فٹ تک ہُندی اے جس وچ دم د‏‏ی لمبائی شامل ا‏‏ے۔ انہاں دا عموماً وزن تیرہ تو‏ں اناسی کلو گرام تک ہو سکدا اے جو مختلف قسماں وچ جدا ا‏‏ے۔ بھیڑیے دا قد عموماً ویہہ تو‏ں اڑتیس انچ تک ہُندا اے تے انہاں دے جسم اُتے گھنی پشم ہُندی اے جو جلد تو‏ں اُتے دو تہاں اُتے مشتمل ہُندی ا‏‏ے۔ اوپری تہ گرد جدو‏ں کہ نچلی پانی تو‏ں جلد نو‏‏ں بچاندی ا‏‏ے۔ اس پشم دا رنگ مختلف ہو سکدا اے جس وچ خاکستر، سفید، سرخ، بھورا تے سیاہ رنگ د‏‏ی آمیزش ہُندی ا‏‏ے۔

طرز زندگی

بھیڑیے عام طور اُتے گرہاں د‏‏ی شکل وچ رہندے نيں تے انھاں “گروہ“ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اک گروہ وچ عام طور اُتے اک ہی خاندان دے بھیڑیے ہُندے نيں جنہاں وچ بھیڑیے تے انہاں د‏‏ی اولاد ہُندی ا‏‏ے۔ اک گروہ وچ زیادہ تو‏ں زیادہ پندرہ بھیڑیے ہُندے نيں۔ گروہ دے سربراہ نر نو‏‏ں سائنسی اصطلاح وچ “الفا نر“ یا نر اول تے مادہ نو‏‏ں “الفا مادہ“ یا مادہ اول کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ہر گروہ دے علاقے دا تعین بُو تے چیخنے تو‏ں کیتا جاندا اے تے علاقہ وچ نويں حملہ آوراں یا مداخلت کاراں دے خلاف شدید مزاحمت کيتی جاندی ا‏‏ے۔ چھوٹے بگھیاڑں نو‏‏ں سائنسی اصطلاح وچ پلے کہیا جاندا اے تے مادہ اک وقت وچ پنج یا چھ پلاں نو‏‏ں جنم دیندی ا‏‏ے۔

بھیڑئیے د‏‏ی خصوصیات

بگھیاڑ ﻭﺍﺣﺪ ﺟﺎﻧﻮﺭ ﮨﮯ ﺟﻮ ﺍﭘﻨﯽ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﭘﺮ ﮐﺒﮭﯽ ﺑﮭﯽ ﺳﻤﺠﮭﻮﺗﮧ ﻧﮩﯿﮟ ﮐﺮﺗﺎ۔. ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﻭﺍﺣﺪ ﺟﺎﻧﻮﺭ ﮨﮯ ﺟﻮ ﮐﺴﯽ دا ﻏﻼﻡ ﻧﮩﯿﮟ ﺑﻨﺘﺎ ﺟﺒﮑﮧ ﺷﯿﺮ ﺳﻤﯿﺖ ﮨﺮ ﺟﺎﻧﻮﺭ ﮐﻮ ﻏﻼﻡ ﺑﻨﺎﯾﺎ ﺟﺎﺳﮑﺘﺎ ﮨﮯ۔ ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﻭﺍﺣﺪ ﺟﺎﻧﻮﺭ ﮬﮯ ﺟﻮ ﺍﺗﻨﯽ ﻃﺎﻗﺖ ﺭﮐﮭﺘﺎ ﮬﮯ ﮐﮧ ﺍﺱ ﮐﯽ تیز تے پھرتیلی ﺁﻧﮑﮭﯿﮟ ﮐﺴﯽ ﺟﻦ ﮐﺎ ﺗﻌﺎﻗﺐ ﮐﺮ ﮐﮯ ﭘﮭﺮﺗﯽ ﺳﮯ ﭼﮭﻼﻧﮓ ﻟﮕﺎﺋﮯ ﺍﻭﺭ ﺍﺳﮯ ﻣﺎﺭ ﮈﺍﻟﮯ۔

بگیاڑ
کنگڈم :	جنور
فائیلم :	کورڈیٹ
آرڈر :	ماس کھانے
ٹبر :	کتے
جنس :	کینس
ونڈاں:	canus lupus

ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﮐﺒﮭﯽ ﻣٌﺮﺩﺍﺭ ﻧﮩﯿﮟ ﮐﮭﺎﺗﺎ ﺍﻭﺭ ایہی ﺟﻨﮕﻞ ﮐﮯ ﺑﺎﺩﺷﺎﮦ ﮐﺎ ﻃﺮﯾﻘﮧ ﮬﮯ ﺍﻭﺭ ﻧﮧ ﮬﯽ ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﻣﺤﺮﻡ ﻣﺆﻧﺚ ﭘﺮ ﺟﮭﺎﻧﮑﺘﺎ ﮬﮯ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﺟﺎﻧﻮﺭﻭﮞ ﺳﮯ ﺑﺎﻟﮑﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﮧ ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﺍﭘﻨﯽ ﻣﺎﮞ ﺍﻭﺭ ﺑﮩﻦ ﮐﻮ ﺷﮩﻮﺕ ﮐﯽ ﻧﮕﺎﮦ ﺳﮯ ﺩﯾﮑﮭﺘﺎ ﺗﮏ نئيں۔

ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﺍﭘﻨﯽ ﺷﺮﯾﮏ ﺣﯿﺎﺕ ﮐﺎ ﺍﺗﻨﺎ ﻭﻓﺎﺩﺍﺭ ﮬﻮﺗﺎ ﮬﮯ ﮐﮧ ﺍﺱ ﮐﮯ ﻋﻼﻭﮦ ﮐﺴﯽ ﺍﻭﺭ ﻣﺆﻧﺚ ﺳﮯ ﺗﻌﻠﻖ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﮩﯿﮟ ﮐﺮﺗﺎ۔ ﺍﺳﯽ ﻃﺮﺡ ﻣﺆﻧﺚ بگھیاڑ ﺑﮭﯽ ﺑﮭﯿﮍیئے ﮐﮯ ﺳﺎﺗﮫ ﻭﻓﺎﺩﺍﺭﯼ ﮐﺮﺗﯽ ﮬﮯ۔

ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﺍﭘﻨﯽ ﺍﻭﻻﺩ ﮐﻮ ﭘﮩﭽﺎﻧﺘﺎ ﮬﮯ ﮐﯿﻮﻧﮑﮧ ﺍﻥ ﮐﯽ ﻣﺎﮞ ﺍﻭﺭ ﺑﺎﭖ ﺍﯾﮏ ﮬﯽ ﮬﻮﺗﮯ ﮬﯿﮟ۔ ﺟﻮﮌﮮ ﻣﯿﮟ ﺳﮯ ﺍﮔﺮ ﮐﻮﺋﯽ ﻣﺮﺟﺎﺋﮯ ﺗﻮ ﺩﻭﺳﺮﺍ ﻣﺮﻧﮯ ﻭﺍﻟﯽ ﺟﮕﮧ ﭘﺮ ﮐﻢ ﺍﺯ ﮐﻢ ﺗﯿﻦ ﻣﺎﮦ ﮐﮭﮍﺍ بطورِ ماتم ﺍﻓﺴﻮﺱ ﮐﺮﺗﺎ ﮬﮯ۔

ﺑﮭﯿﮍیئے ﮐﻮ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﯿﮟ "ﺍﺑﻦ ﺍﻟﺒﺎﺭ" ﮐﮩﺎ ﺟﺎﺗﺎ ﮬﮯ، ﯾﻌﻨﯽ 'ﻧﯿﮏ ﺑﯿﭩﺎ' اس لئی ﮐﮧ ﻭﺍﻟﺪﯾﻦ ﺟﺐ اس دے ﺑﻮﮌﮬﮯ ﮬﻮﺟﺎﺗﮯ ﮬﯿﮟ ﺗﻮ ایہ ﺍﻥ ﮐﮯ ﻟﺌﮯ ﺷﮑﺎﺭ ﮐﺮﺗﺎ ﮬﮯ ﺍﻭﺭ ﺍﻥ ﮐﺎ ﭘﻮﺭﺍ ﺧﯿﺎﻝ ﺭﮐﮭﺘﺎ ﮬﮯ۔

ﺑﮭﯿﮍیئے ﮐﯽ ﺑﮩﺘﺮﯾﻦ ﺻﻔﺎﺕ ﻣﯿﮟ ﺑﮩﺎﺩﺭﯼ، ﻭﻓﺎﺩﺍﺭﯼ، ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﯼ ﺍﻭﺭ ﻭﺍﻟﺪﯾﻦ ﺳﮯ حسنٍ ﺳﻠﻮﮎ مشہور ﮬﯿﮟ. ﺑﮭﯿﮍﺋﮯ ﺟﺐ ﺍﯾﮏ ﺟﮕﮧ ﺳﮯ ﺩﻭﺳﺮﯼ ﺟﮕﮧ ﺟﺎ ﺭﮨﮯ ﮨﻮﺗﮯ ﮨﯿﮟ ﺗﻮ ﻭﮦ بطورٍ کارواں ﻣﯿﮟ کچھ ایويں ﭼﻠﺘﮯ ﮨﯿﮟ؛

1 - ﺳﺐ ﺳﮯ ﺁﮔﮯ ﭼﻠﻨﮯ ﻭﺍﻟﮯ ﺑﻮﮌﮬﮯ ﺍﻭﺭ ﺑﯿﻤﺎﺭ ﺑﮭﯿﮍیئے ﮨﻮﺗﮯ ﮨﯿﮟ.

2 - ﺩﻭﺳﺮﮮ ﭘﺎﻧﭻ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻃﺎﻗﺘﻮﺭ ﺟﻮ ﺑﻮﮌﮬﮯ، ﺑﯿﻤﺎﺭ ﺑﮭﯿﮍﯾﻮﮞ ﮐﮯ ﺳﺎﺗﮫ بطورِ ابتدائی طبی امداد ‏(ﻓﺮﺳﭧ ﺍﯾﮉ) ﺗﻌﺎﻭﻥ ﮐﺮﻧﮯ ﻭﺍﻟﮯ ﮨﻮﺗﮯ ﮬﯿﮟ۔

3 - ﺍﻥ ﮐﮯ ﭘﯿﭽﮭﮯ ﻃﺎﻗﺘﻮﺭ، ﺩﺷﻤﻦ ﮐﮯ ﺣﻤﻠﮯ ﮐﺎ ﺩﻓﺎﻉ ﮐﺮﻧﮯ ﻭﺍﻟﮯ (ہنگامی دستہ) ﭼﺎﮎ ﻭ ﭼﻮﺑﻨﺪ ﺑﮭﯿﮍیئے ﮨﻮﺗﮯ ﮬﯿﮟ.

4 - ﺩﺭﻣﯿﺎﻥ ﻣﯿﮟ ﺑﺎﻗﯽ ﻋﺎﻡ ﺑﮭﯿﮍیئے ﮨﻮﺗﮯ ﮬﯿﮟ۔

5 - ﺳﺐ ﮐﮯ ﺁﺧﺮ ﻣﯿﮟ ﺑﮭﯿﮍﯾﻮﮞ ﮐﺎ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻗﺎﺋﺪ ﮨﻮﺗﺎ ﮬﮯ ﺟﻮ ﺳﺐ ﮐﯽ ﻧﮕﺮﺍﻧﯽ ﮐﺮﺭﮬﺎ ﮨﻮﺗﺎ ﮬﮯ ﮐﮧ ﮐﻮﺋﯽ ﺍﭘﻨﯽ ﮈﯾﻮﭨﯽ ﺳﮯ ﻏﺎﻓﻞ ﺗﻮ ﻧﮩﯿﮟ ﺍﻭﺭ ﮬﺮ ﻃﺮﻑ ﺳﮯ ﺩﺷﻤﻦ ﮐﺎ ﺧﯿﺎﻝ ﺭﮐﮭﺘﺎ ﮬﮯ ﺍﺱ ﮐﻮ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﯿﮟ ‏"ﺍﻟﻒ" ﮐﮩﺘﮯ ﮨﯿﮟ ﮐﮧ ﺍﮐﯿﻼ 'ﮬﺰﺍﺭ' ﮐﮯ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﮨﮯ۔

ﺍﯾﮏ ﺳﺒﻖ ﺟﻮ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺒﺮﺕ ﮬﮯ ﮐﮧ ﺑﮭﯿﮍیئے ﺑﮭﯽ ﺍﭘﻨﺎ بہترﯾﻦ ﺧﯿﺮﺧﻮﺍﮦ ﻗﺎﺋﺪ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﮐﺮﺗﮯ ﮨﯿﮟ۔ ﺍسی لئی ﺗﺮﮎ اﻭر ﻣﻨﮕﻮﻝ ﺍﺱ ﺳﮯ ﭘﯿﺎﺭ ﮐﺮﺗﮯ ﮨﯿﮟ ﺍﻭﺭ ﯾﮧ ﺗﺮﮎ ﻭ ﻣﻨﮕﻮﻝ ﮐﺎ 'ﻗﻮﻣﯽ ﺟﺎﻧﻮﺭ' وی ﮨﮯ.

حوالے

بارلے جوڑ

• کتے