بلعم بن باعوراء
بلعم بن باعوراء بنی اسرائیل دا اک عالم سی ۔ جس نوں اللہ تعالیٰ دی کِسے کتاب دا علم ملا۔ (فیر اوہ انہاں توں بالکل ہی نکل گیا) اوہ انہاں آیات توں اس طرح نکل گیا کہ اس نے انہاں دا انکار کر دتا۔ تے انہاں آیات نوں پیٹھ پِچھے سُٹ دتا۔ فَاَ تْبَعَہُ الشَّیْطٰنُ (فیر شیطان اس دے پِچھے لگ گیا) شیطان اسنوں پِچھے توں ملیا تے اسنوں آلیا تے اس دا ساتھی بن گیا۔ فَکَانَ مِنَ الْغٰوِیْنَ (پس اوہ گمراہ لوکاں وچوں ہوئے گیا) اوہ گمراہ کفار وچوں ہوئے گیا۔ روایت وچ اے کہ اس دی قوم نے اس توں مطالبہ کیتا کہ موسیٰ ( علیہ السلام) دے خلاف بددعا کرے۔ مگر اس نے انکار کر دیالیکن اوہ اسنوں چمٹے رہے۔ ایتھے تک کہ اس نے بددعا کردتی اس دے پاس اللہ تعالیٰ دا اسم اعظم سی ۔ وہ دنیا دی طرف مائل ہويا تے اس وچ خوب رغبت ظاہر کیتی۔ تے اپنی نفسانی خواہش دی پیروی کرنے لگیا) دنیا تے اس دی لذات نوں آخرت تے اس دی نعمتاں دے مقابلہ وچ ترجیح دینے وچ ۔ اس دی حالت کتے ورگی ہوئے گئی جے تاں اس اُتے حملہ کرے) ڈانٹے تے دھتکارے یَلْھَثْ اَوْ تَتْرُکْہُ (تب وی ہانپے یا اسنوں چھڈ دے) بغیر دھتکارے یَلْھَثْ (تب وی ہانپے) مطلب ایہ اے کہ ایہ اپنی خست تے کمینگی وچ کتے دی طرح اے جو اپنی انتہائی قبیح حالت و صورت وچ ہوئے۔ تے اوہ حالت اس دا ہمیشہ ھانپنا اے اس اُتے حملہ آور ہاں تے بھڑکا کر اسنوں دھتکاراں یا بلا تعرض اسنوں چھڈ داں تے ایہ اس طرح اے تمام حیوانات اس وقت ہانپتے نيں جدوں اوہ حرکت کرن مگر کتا سب توں مختلف اے کہ دونے حالتاں وچ ہانپتا اے کلام دا تقاضا ایہ سی کہ کہیا جاندا : لٰکنہ اخلد الی الارض فحططناہ ووضعناہ منزلتہ لیکن اوہ زمین دی طرف مائل رہیا پس اساں انہاں نوں گرا دتا تے اس دے مرتبے نوں گرا دتا اللہ تعالیٰ نے اس دی بجائے ایہ تمثیل رکھ دتی۔ کتے دی طرح ہمیشہ ذلیل تے دونے حالتاں وچ ہانپنے والا اے۔ کہیا گیا اے کہ جدوں بلعم نے موسیٰ ( علیہ السلام) دے لئی بددعا کيتی تاں اس دی بولی نکل آئی تے اس دے سینے اُتے لٹکنے لگی تے اوہ ايسے طرح ہانپنے لگیا جس طرح کتا ہانپتا اے۔ اک قول ایہ اے کہ اس دا مطلب ایہ اے کہ اوہ گمراہ اے اسنوں نصیحت کرو یا چھڈ دو فائدہ ندارد۔ عطاء کہندے نيں کہ جس نے علم سکھیا تے اس اُتے عمل نہ کیہ اوہ کتے دی طرح اے اسنوں دھتکارویا چھڈو بھونکتا اے۔[۱]
حوالے
سودھو- ↑ تفسیر مدارک التنزیل،ابو البرکات عبد اللہ النسفی،الاعراف 175،176