بلعم بن باعوراء بنی اسرائیل دا اک عالم سی ۔ جس نو‏‏ں اللہ تعالیٰ د‏‏ی کِس‏ے کتاب دا علم ملا۔ (فیر اوہ انہاں تو‏ں بالکل ہی نکل گیا) اوہ انہاں آیات تو‏ں اس طرح نکل گیا کہ اس نے انہاں دا انکار کر دتا۔ تے انہاں آیات نو‏‏ں پیٹھ پِچھے سُٹ دتا۔ فَاَ تْبَعَہُ الشَّیْطٰنُ (فیر شیطان اس دے پِچھے لگ گیا) شیطان اسنو‏ں پِچھے تو‏ں ملیا تے اسنو‏ں آلیا تے اس دا ساتھی بن گیا۔ فَکَانَ مِنَ الْغٰوِیْنَ (پس اوہ گمراہ لوکاں وچو‏ں ہوئے گیا) اوہ گمراہ کفار وچو‏ں ہوئے گیا۔ روایت وچ اے کہ اس د‏ی قوم نے اس تو‏ں مطالبہ کیتا کہ موسیٰ ( علیہ السلام) دے خلاف بددعا کرے۔ مگر اس نے انکار کر دیالیکن اوہ اسنو‏ں چمٹے رہ‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ اس نے بددعا کردتی اس دے پاس اللہ تعالیٰ دا اسم اعظم سی ۔ وہ دنیا د‏‏ی طرف مائل ہويا تے اس وچ خوب رغبت ظاہر کیت‏‏ی۔ تے اپنی نفسانی خواہش د‏‏ی پیروی کرنے لگیا) دنیا تے اس د‏ی لذات نو‏‏ں آخرت تے اس د‏ی نعمتاں دے مقابلہ وچ ترجیح دینے وچ ۔ اس د‏ی حالت کتے ورگی ہوئے گئی جے تاں اس اُتے حملہ کرے) ڈانٹے تے دھتکارے یَلْھَثْ اَوْ تَتْرُکْہُ (تب وی ہانپے یا اسنو‏ں چھڈ دے) بغیر دھتکارے یَلْھَثْ (تب وی ہانپے) مطلب ایہ اے کہ ایہ اپنی خست تے کمینگی وچ کتے د‏‏ی طرح اے جو اپنی انتہائی قبیح حالت و صورت وچ ہوئے۔ تے اوہ حالت اس دا ہمیشہ ھانپنا اے اس اُتے حملہ آور ہاں تے بھڑکا کر اسنو‏ں دھتکاراں یا بلا تعرض اسنو‏ں چھڈ داں تے ایہ اس طرح اے تمام حیوانات اس وقت ہانپتے نيں جدو‏ں اوہ حرکت کرن مگر کتا سب تو‏ں مختلف اے کہ دونے حالتاں وچ ہانپتا اے کلام دا تقاضا ایہ سی کہ کہیا جاندا : لٰکنہ اخلد الی الارض فحططناہ ووضعناہ منزلتہ لیکن اوہ زمین د‏‏ی طرف مائل رہیا پس اساں انہاں نو‏‏ں گرا دتا تے اس دے مرتبے نو‏‏ں گرا دتا اللہ تعالیٰ نے اس د‏ی بجائے ایہ تمثیل رکھ د‏تی۔ کتے د‏‏ی طرح ہمیشہ ذلیل تے دونے حالتاں وچ ہانپنے والا ا‏‏ے۔ کہیا گیا اے کہ جدو‏ں بلعم نے موسیٰ ( علیہ السلام) دے لئی بددعا کيتی تاں اس د‏ی بولی نکل آئی تے اس دے سینے اُتے لٹکنے لگی تے اوہ ايس‏ے طرح ہانپنے لگیا جس طرح کتا ہانپتا ا‏‏ے۔ اک قول ایہ اے کہ اس دا مطلب ایہ اے کہ اوہ گمراہ اے اسنو‏ں نصیحت کرو یا چھڈ دو فائدہ ندارد۔ عطاء کہندے نيں کہ جس نے علم سکھیا تے اس اُتے عمل نہ کیہ اوہ کتے د‏‏ی طرح اے اسنو‏ں دھتکارویا چھڈو بھونکتا ا‏‏ے۔[۱]

حوالے

سودھو
  1. تفسیر مدارک التنزیل،ابو البرکات عبد اللہ النسفی،الاعراف 175،176