بسم اللہ خان

استاد بسم اللہ خان
استاد بسم اللہ خان اک تقریبِ موسیقی وچ – 1964ء
ذا‏تی معلومات
پیدائشی ناں	امیر الدین خان
پیدائش	21 مارچ 1916ء دومراون، بکسر ضلع، برٹش راج، موجودہ بہار
تعلق	بھارت
وفات	21 اگست 2006ء (عمر: 90 سال) وارانسی، اترپردیش، بھارت
اصناف	ہندوستانی کلاسیکی موسیقی
پیشے	موسیقار
آلات	شہنائی
سالہائے فعالیت	1937ء– 2006ء

بسم اللہ خان (پیدائش: 21 مارچ 1916ء– وفات: 21 اگست 2006ء) بھارت دے عظیم شہنائی نواز سن ۔ بسم اللہ خان نے شہنائی وچ   اِنّی مہارت حاصل کيتی کہ اج تک برصغیر وچ انہاں دے پائے دا کوئی شہنائی نواز نئيں گزریا۔ استاد بسم اللہ خان نو‏‏ں ہندوستان دے سب تو‏ں وڈے اعزاز بھارت رتن تو‏ں وی نوازیا گیا۔ 21 اگست 2006ء نو‏‏ں بسم اللہ خانہاں دا انتقال ہويا۔ انہاں دے انتقال اُتے اترپردیش حکومت نے اک دن دے سوگ دا اعلان کيتا۔ بھارت وچ اوہ روی شنکر تے سبو لکشمی دے بعد تیسرے وڈے موسیقار شمار کيتے جاندے سن ۔

مڈھلا جیون

بسم اللہ خان 21 مارچ 1916ء نو‏‏ں دومراون وچ دے اک شیعہ مسلم گھرانے وچ پیدا ہوئے۔ اُنہاں دے والد پیغمبر بخش خان تے والدہ مِٹھاں سی۔ بسم اللہ خان دا اصل ناں امیر الدین خان سی جدو‏ں کہ اُنہاں دے دادا نے اُنہاں دا ناں بسم اللہ تجویز کيتا سی۔ بسم اللہ خان دے والد پیغمبر بخش خان جودھ پور دے دربار وچ شاہی گوئیے سن ۔ بسم اللہ خان دے پردادا استاد سالار حسین خان تے دادا رسول بخش خان دومراون دے شاہی دربار وچ گوئیے سن ۔ بسم اللہ خان دے آبا و اجداد بھوج پور ضلع، بہار دے شاہی دربار وچ نقار خانہ وچ ملازم وی سن ۔ بسم اللہ خان دے والد دومراون دے مہاراجا کیشو پرساد سنگھ دے دربار وچ شہنائی نواز سن ۔ 1922ء وچ 6 سال د‏‏ی عمر وچ بسم اللہ خان دے والدین وارانسی چلے گئے۔ وارانسی وچ اوہ اپنے چچا علی بخش ولائیت تو‏ں موسیقی د‏‏ی تعلیم حاصل کردے رہ‏‏ے۔ علی بخش ولائیت نو‏‏ں ولائیتو وی کہیا جاندا سی تے اوہ وارانسی دے کاشی وشوناتھ مندر وچ شہنائی نواز وی سن ۔

بحیثیت شہنشائی نواز

بسم اللہ خان ہندوستان وچ شہنائی د‏‏ی تعلیم تے اِس دے فروغ دے لئی فردِ واحد د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کردے رہ‏‏ے۔ اُنہاں نے شہنائی نو‏‏ں تھیٹر وچ پس پردہ تو‏ں اٹھا ک‏ے منظر عام اُتے روشناس کروایا۔ 1937ء وچ کلکتہ وچ کل ہند مجلس موسیقی وچ اپنے فن دا مظاہرہ کيتا۔ ہندوستانی کلاسیکی موسیقی وچ بسم اللہ خان شہنائی وچ مہارت تامہ رکھدے سن ۔ شہنائی نو‏‏ں ہندوستان تو‏ں باہر یورپ تک پہنچانے وچ اُنہاں دا وڈا نمایاں کردار رہیا۔ بسم اللہ خان د‏‏ی بیوی دے انتقال دے بعد اوہ اکثر کہیا کردے سن کہ: شہنائی ہی میری بیوی اے ۔

باہرلے جوڑ

• بسم اللہ خاں دے بعد شہنائی خاموش ہو گئی

حوالے