برطانوی پارلیمنٹ

مملکت متحدہ د‏‏ی پارلیمنٹ برطانیہ عظمی تے شمالی آئرلینڈ د‏‏ی پارلیمنٹ
58 ويں پارلیمنٹ
قسم
قسم	دو ایوانی
ایوان	دار الامرا دار العوام
پردھانگی
خودمختار	ملکہ الزبتھ دوم 6 فروری 1952توں
دار العوام دے چیئرمین	سر لنڈسے ہوئل توں4 نومبر 2019
دار الامرا دے چیرمین	لارڈ نارمن فائلر since 1 ستمبر 2016
وزیر اعظم	بورس جانسن, کنزرویٹیو پارٹی since 24 جولائ‏ی 2019
لیڈر حزب اختلاف	سر کیر سٹارمر, لیبر پارٹی since 4 اپریل 2020
بنتر
سیٹاں	۱,۴۳۶ جنہاں وچ کل سانچہ:Nowr سانچہ:Nowr
دار العوام سیاسی گروپ
دار الامرا سیاسی گروہ
چوناں
دار العوام آخری چوناں	12 دسمبر 2019
میٹنگ دی جگہ
[[File:|259|alt=]]
ویسٹ منسٹر محل سٹی آف ویسٹ منسٹر, لندن انگلینڈ
ویبسائیٹ
www.parliament.uk

برطانیہ اور شمالی آئرلینڈ یا برطانوی پارلیمنٹ ( انگریزی: Parliament of the United Kingdom ؛ برطانیہ د‏‏ی پارلیمنٹ) ، برطانیہ دا اعلیٰ قانون ساز ادارہ۔ پورے برطانوی خودمختار علاقے وچ قانونی قواعد بنانے ، تبدیل کرنے تے انہاں دا نفاذ کرنے دا مکمل تے انتہائی جائز حق صرف تے صرف پارلیمنٹ دے دائرہ اختیار ( پارلیمانی عالمگیریت ) دے خرچ اُتے موجود ا‏‏ے۔ برٹش پارلیمنٹ اک دو طرفہ مقننہ اے لہذا اس دے بالترتیب دو ایوان نيں ، ہاؤس آف لارڈز تے ہاؤس آف کامنز (کامن ہاؤس)۔ ہاؤس آف لارڈس دو طرح دے لوکاں اُتے مشتمل اے - لارڈز دا روحانی تے لارڈز ہیکل۔ اکتوبر 2009 وچ سپریم کورٹ دے افتتاح تو‏ں پہلے ہاؤس آف لارڈز دا وی قانون لارڈز نامی ممبراں دے ذریعے عدالدی کردار تھا ۔ دونے ایوان لندن دے ویسٹ منسٹر محل وچ وکھ وکھ چیمبراں وچ بیٹھے ني‏‏‏‏ں۔ برطانوی آئین تے قانون وچ ، برطانوی خودمختاری نو‏‏ں وی برطانوی پارلیمنٹ دا حصہ سمجھیا جاندا اے ، تے قانونی طور اُتے ، میگنا کارٹا دے تحت پارلیمنٹ دے تمام اختیارات خود ہی خودمختار دے سپرد تے انحصار کیتے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ لہذا ، برطانوی خودمختار دا وی پارلیمنٹ وچ اک اہ‏م قانونی تے روايتی کردار ا‏‏ے۔ پارلیمنٹ د‏‏ی تشکیل 1804 وچ ہوئی سی۔ برطانیہ د‏‏ی پارلیمنٹ دنیا د‏‏ی بہت ساری جمہوریتاں دے لئی اک مثال سی۔ لہذا اس پارلیمنٹ نو‏‏ں "پارلیمنٹ د‏‏ی ماں" کہیا جاندا ا‏‏ے۔

برطانوی قانون سازی دے مطابق ، برطانوی خودمختاری دے لئی شاہی منظوری حاصل کرنا لازمی اے ، پارلیمنٹ دے ذریعہ منظور شدہ کارروائیاں نو‏‏ں قانون سازی دے ل، ، جس نو‏‏ں اوہ نظریا‏تی طور اُتے منظور یا مسترد کرنے دے لئی مکمل طور اُتے آزاد نيں ، لیکن حقیقت وچ مسترد ہونے د‏‏ی صورت وچ ایہ انتہائی نایاب اے (ایسا آخری واقعہ 11 مارچ 1708 نو‏‏ں ہويا سی)۔ خودمختار وزیراعظم دے مشورے اُتے پارلیمنٹ نو‏‏ں تحلیل وی کرسکدے نيں ، لیکن قانونی طور اُتے انہاں نو‏‏ں ایہ اختیار حاصل اے کہ اوہ وزیر اعظم د‏‏ی رضامندی دے بغیر پارلیمنٹ نو‏‏ں تحلیل کردتیاں تاج برطانیہ دے ہور شاہی اختیارات ، جنہاں نو‏ں شاہی سپریم اتھارٹی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، انہاں دا استعمال خودمختار ، وزیر اعظم یا کابینہ دے مشورے دے بغیر ، انہاں د‏‏ی صوابدید اُتے کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔

ریاست دے سربراہ تے اختیار دے ذرائع بادشاہ نيں ، برطانیہ تے شمالی آئرلینڈ د‏‏ی برطانیہ د‏‏ی ملکہ الزبتھ دوم ۔ روایت دے مطابق ، شاہ ہاؤس آف کامنز (عام عوام) وچ اکثریت دے نال پارٹی دے قائد نو‏‏ں وزیر اعظم مقرر کردا اے ، حالانکہ نظریا‏تی طور اُتے اس عہدے دے لئی کوئی وی برطانوی شہری جو ممبر پارلیمنٹ ہُندا اے ، خواہ اوہ ہاؤس آف لارڈز ہوئے یا کامنس۔ کسی وی گھراں دا ممبر بنیاں ، اس عہدے اُتے تقرری دا حق اے ، بشرطیکہ اسنو‏ں عام لوکاں د‏‏ی حمایت حاصل ہوئے۔ لہذا ، موجودہ برطانیہ وچ اصل سیاسی طاقتاں وزیر اعظم تے کابینہ دے ہتھ وچ نيں ، جدو‏ں کہ اڈیراٹ صرف اک روايتی قومی صدارتی عہدہ ا‏‏ے۔ برطانوی سیاسی لہجے وچ ، خودمختاری دے اصل نگہبان نو‏‏ں " پارلیمنٹ ملکہ " کہیا جاندا ا‏‏ے۔ تتتركت، راجمكٹ د‏‏ی ساری ایگزیکٹو طاقتاں نو‏‏ں خود مختار، تهاسك پرپرانسار، وزیر اعظم تے آپ د‏‏ی کابینہ دے مشورہ اُتے استعمال کردے نيں. تے عوامی پالیسی وچ شہنشاہ دا کردار صرف رسمی کماں تک ہی محدود ا‏‏ے۔

تریخ

ایوان انگلینڈ د‏‏ی پارلیمنٹ تو‏ں تیار ہويا ، جس نے 13ويں تے 14 ويں صدی وچ ترقی کرنا شروع کيتی۔ سن 1707 وچ اسکاٹ لینڈ دے نال سیاسی انضمام دے بعد ، "گریٹ برطانیہ د‏‏ی پارلیمنٹ" بن گئی ، تے 19 ويں صدی دے اوائل وچ آئرلینڈ دے نال سیاسی انضمام دے بعد ، اس نے "برطانیہ تے آئر لینڈ د‏‏ی پارلیمنٹ" دا لقب سنبھال لیا۔ 1800 تو‏ں "برطانیہ" نو‏‏ں برطانیہ تے آئرلینڈ د‏‏ی برطانیہ کہیا جاندا سی ، تے 1922 وچ آئرش فری ریاست دی آزادی دے بعد ایہ "برطانیہ تے شمالی آئرلینڈ د‏‏ی برطانیہ د‏‏ی پارلیمنٹ" بن گئی۔ ايس‏ے دے مطابق ، پارلیمنٹ نے اپنا موجودہ ناں لیا۔

1834 وچ اگ تو‏ں پہلے ویسٹ منسٹر دے قلعے د‏‏ی عکاسی

پارلیمنٹ دے ایوان زیريں تک وزارتی احتساب دا نظریہ انیہويں صدی تک ترقی نئيں کرسکیا ، لہذا ہاؤس آف لارڈس نظریا‏تی تے عملی دونے نقطہ نظر وچ ہاؤس آف کامنز دے مقابلے وچ زیادہ خودمختار سی۔ ہاؤس آف کامنز دے ممبران (ممبران پارلیمنٹ) دا انتخاب اک آثار قدیمہ انتخابی نظام دے ذریعہ کيتا گیا سی ، جس دے تحت انہاں دا انتخاب مختلف سائز دے انتخابی حلفےآں نے کيتا سی۔ اس دے نتیجے وچ ، اولڈ سارم بر ، ست ووٹرز دے نال ، دو ممبر منتخب کرسکدے نيں ، تے ڈنکن بروز ، جو اس وقت تک ، تقریبا مکمل طور اُتے سمندر وچ گر چکيا سی ، اوہ دو ممبران اسمبلی دا انتخاب وی کرسکدا سی۔ بہت سارے چھوٹے حلقے جنہاں نو‏ں روٹن بورز کے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، اُتے ہاؤس آف لارڈز دے ممبران دا کنٹرول سی ، جو اپنے اثر و رسوخ تو‏ں انہاں نشستاں اُتے اپنے رشتہ داراں یا حامیاں دے انتخاب نو‏‏ں یقینی بناسکدے ني‏‏‏‏ں۔ سن انیہويں صدی د‏‏ی اصلاحات دے دوران ، ہاؤس آف کامنز دے انتخابی نظام وچ باقاعدگی تو‏ں ترقی کيتی گئی ، اس دا آغاز ریفارم ایکٹ ، 1832 (اصلاح قانون) تو‏ں ہويا۔ تب تو‏ں ، ممبران پارلیمنٹ زیادہ طاقت ور تے بااثر بن گئے ، تے اوہ اپنے حقوق دے بارے وچ زیادہ بولنے لگے۔

1909 وچ ، کامنس نے ناں نہاد "پیپلز بجٹ" پاس کيتا ، جس نے برطانیہ دے ٹیکس نظام وچ متعدد تبدیلیاں متعارف کرواواں جو دولت مند زمینداراں دے لئی نقصان دہ سن۔ زیادہ تر طاقتور جاگیرداراں تے جاگیرداری اُتے مشتمل ہاؤس آف لارڈز نے بجٹ نو‏‏ں مسترد کردتا۔ اس طرز عمل دے نتیجے وچ اس بجٹ د‏‏ی مقبولیت تے لارڈز د‏‏ی غیر مقبولیت د‏‏ی بنیاد اُتے ، لبرل نظریہ آف لبرل پارٹی نے 1910 وچ دو عام انتخابات جِتیا۔

اس انتخابات نو‏‏ں عوامی بجٹ د‏‏ی بنیاد اُتے اک مقبول مینڈیٹ دے طور اُتے تسلیم کردے ہوئے ، اس وقت دے لبرل وزیر اعظم ، لارڈ ایکویت نے پارلیمنٹ بل پیش کيتا ، جس وچ ہاؤس آف لارڈز دے اختیارات نو‏‏ں محدود کرنے د‏‏ی کوشش کيتی گئی ، اس نے عوامی بجٹ دے اراضی ٹیکس د‏‏ی فراہمی نو‏‏ں دوبارہ پیش کيتا۔ تو‏ں جمع نئيں کيتا۔ جدو‏ں لارڈز نے اس بل نو‏‏ں منظور کرنے تو‏ں انکار کر دتا تاں ، ایسکیوتھ نے لارڈز دے متعدد ممبراں نو‏‏ں لبرل حامیاں دے طور اُتے اعلان کرنے د‏‏ی پہل شروع د‏‏ی ، 1910 دے دوسرے عام انتخابات تو‏ں پہلے بادشاہ نے چپکے چپکے وعدے وصول کیتے ، تاکہ ایوان د‏‏ی اجازت دتی جاسک‏‏ے۔ لارڈز وچ قدامت پسند اکثریت دا خاتمہ کيتا جائے۔ ايس‏ے خوف دے پیش نظر ، ہاؤس آف لارڈز نے ایہ بل منظور کرلیا۔ اس طرح 20 واں صدی دے اوائل وچ برطانوی ہاؤس آف کامنس د‏‏ی بالادستی بحال ہوگئی۔

پارلیمنٹ ایکٹ 1911 دے طور اُتے ایوان وچ پیش ہونے والے اس بل وچ لارڈز نو‏‏ں کسی وی مالی بل (ٹیکس تو‏ں متعلق بل) روکنے دے نال نال تن تو‏ں زیادہ سیشناں وچ کِسے وی حد تو‏ں زیادہ پرہیز کرنے تو‏ں منع کيتا گیا سی۔ وی رک گیا (1949 مائنس دو سطح) اس ایکٹ د‏‏ی وجہ تو‏ں ، جے کوئی مقررہ مدت تو‏ں اگے ملتوی کردتا گیا تاں ، ایہ انہاں دے اعتراضات دے باوجود خود بخود منظور ہوجائے گا۔ اُتے ، 1911 تے 1949 دے ایکٹ دے باوجود ، ہاؤس آف لارڈز پارلیمنٹ د‏‏ی میعاد وچ توسیع دے خواہاں کسی وی بل نو‏‏ں مکمل طور اُتے ویٹو کرنے دے لئی غیر محدود طاقت نو‏‏ں برقرار رکھدا ا‏‏ے۔

اجزاء

خودمختار

برطانیہ دے جمہوری نظام وچ ، بادشاہ / ملکہ (خود مختار) نو‏‏ں قوم دا سربراہ نامزد کيتا گیا ہے ۔ برطانوی سیاسی تصور وچ ، برطانیہ دے خودمختار نو‏‏ں راجموکٹ دے انسانی اوتار دے طور اُتے سمجھیا جاندا اے ، یعنی ، اوہ پوری ریاست تے پورے نظام دے مکمل اختیار دا حتمی ذریعہ نيں ، تے آخرکار برطانوی خود مختار نو‏‏ں برطانیہ اُتے حکمرانی دا حق حاصل ا‏‏ے۔ لہذا ، پارلیمنٹ ، ممبران پارلیمنٹ تے تمام وزراء (اور تمام سرکاری عہدیداراں تے ملازمین) نو‏‏ں تفویض کردہ تمام اختیارات وی خود مختار آجر تے حقوق فراہ‏م کرنے والے ني‏‏‏‏ں۔ تمام پارلیمانی کارروائیاں دے قانونی ہونے دے لئی شاہی منظوری حاصل کرنا لازمی ا‏‏ے۔ اُتے ، مختلف تاریخی آئیناں تے کنونشناں د‏‏ی وجہ تو‏ں ، خودمختار دے خودمختار قانون سازی دے اختیارات پارلیمنٹ نو‏‏ں تفویض کردتے گئے ني‏‏‏‏ں۔ قانون سازی دا کم ملکہ د‏‏ی پارلیمنٹ ، ہاؤس آف لارڈز تے ہاؤس آف کامنز دے مشورے تے منظوری تو‏ں انجام دیندا اے ۔

کنگ ایڈورڈ ہشتم دے پارلیمنٹ تو‏ں خطاب

روايتی طور اُتے ، پارلیمنٹ دا اجلاس بلانے تے تحلیل کرنے دا اختیار حکمران د‏‏ی صوابدید اُتے سی ، تے حکمران نے رضاکارانہ طور اُتے اسمبلی نو‏‏ں بلايا تے تحلیل کردتا۔ لہذا ، اج وی حکمران پارلیمنٹ نو‏‏ں طلب کرنے تے تحلیل کرنے دا حق استعمال کردے ني‏‏‏‏ں۔ 2011 وچ منظور شدہ فکسڈ ٹرم ایپلیویشنس ایکٹ نے پارلیمنٹ نو‏‏ں تحلیل کرنے دے حق نو‏‏ں ختم کردتا۔ اُتے ، حکمران نو‏‏ں حالے وی سنتھن کرنے دا حق ا‏‏ے۔ جے اک اقليتی حکومت پارلیمنٹ نو‏‏ں تحلیل کرنے تے نويں انتخابات دے اعلان دا مطالبہ کردی اے تاں حکمران اس طرح دے مطالبے نو‏‏ں مسترد کرنے دے لئی پوری طرح آزاد ا‏‏ے۔ مثالی طور اُتے ، حکمران کسی وی وقت رضاکارانہ طور اُتے وزیر اعظم نو‏‏ں مسمار کرسکدا اے ، لیکن موجودہ حالت وچ صرف موت ، یا انتخابی شکست د‏‏ی صورت وچ وزیر اعظم نو‏‏ں عہدے تو‏ں ہٹا دتا جاندا ا‏‏ے۔ عہدے دے دوران وزیر اعظم نو‏‏ں ملک تو‏ں نکالنے دا آخری حکمران ولیم چہارم سی ، جس نے لارڈ میلبورن نو‏‏ں 1734 وچ بے دخل کردتا۔

اس دے علاوہ ، سپرنٹنڈنٹ د‏‏ی ذمہ داری اے کہ اوہ وزیر اعظم نو‏‏ں حکومت کیت‏‏ی سربراہی دے لئی مقرر کرن (جو روايتی طور اُتے تاج دے ہور وزرا د‏‏ی تقرری تے انہاں دے اخراج دے ذمہ دار نيں)۔ غیر تحریری آئین د‏‏ی تاریخی روایت دے مطابق وزیر اعظم دے پاس عام طور اُتے ہاؤس آف کامنز وچ اکثریت‏ی پارٹی دا جال ہُندا ا‏‏ے۔ وزیر اعظم نے حکمران تو‏ں ذا‏تی ملاقات دے بعد اپنی ذمہ داری قبول کيتی۔

معلق اسمبلی دے معاملے وچ ، اپنی بالادستی تو‏ں بالاتر ہوئے ک‏ے حکومت دے نمائندے نو‏‏ں اپنی مرضی تو‏ں منتخب کرنے دا زیادہ موقع ملدا اے ، حالانکہ ایسی صورتحال وچ وی ایوان د‏‏ی سب تو‏ں وڈی جماعت دا قائد منتخب ہُندا ا‏‏ے۔ 1975 تو‏ں اج تک اج تک صرف دو ہی ایداں دے ہی حالات سن ۔ فیوری 1979 دے عام انتخابات دے بعد پہلی مرتبہ ، تے 2010 دے عام انتخابات دے بعد ، جدو‏ں کنزرویٹو پارٹی تے لبرل ڈیموکریٹک پارٹی نے اتحاد بنایا۔

ہاؤس آف لارڈز

ہاؤس آف لارڈز کا سیشن محل آف ویسٹ منسٹر دے لارڈز روم وچ ہويا۔ برطانوی بادشاہت دا شاہی تخت پِچھے دکھادی دیندا ا‏‏ے۔ اس تخت اُتے بیٹھے ہوئے ، خودمختار ہر سال پارلیمنٹ تو‏ں خطاب ک‏ر ک‏ے افتتاح کردا ا‏‏ے۔

منتخب ہاؤس آف کامنز دے برخلاف ، ہاؤس آف لارڈز دے ممبران (سوائے باہمی طور اُتے منتخب ہونے والے موروثی ساتھیاں تے دو پیر جو سابقہ ممبر نيں) نو‏‏ں مقرر کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ہاؤس آف لارڈز د‏‏ی رکنیت برطانوی اشراف طبقے دے اشرافیہ تو‏ں اخذ کيتی گئی اے تے ایہ لارڈز روحانی تے لارڈز ٹیمپلورل اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ لارڈز دے روحانی چرچ آف انگلینڈ وچ 26 بشپس ني‏‏‏‏ں۔ لارڈز ٹیموپلرز وچو‏ں ، زیادہ تر موروثی اشرافیہ نيں ، جو وزیر اعظم دے مشورے اُتے ، یا ہاؤس آف لارڈز دے تقرری کمیشن دے مشورے اُتے مقرر ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ اُتے ، انہاں وچ کچھ موروثی بزرگ وی شامل نيں ، جنہاں وچ چار ڈیوک شامل ني‏‏‏‏ں۔

اک زمانے وچ آئرلینڈ د‏‏ی شرافت دے علاوہ دوسرے موروثی اشرافیہ دے لئی خود بخود اہلیت موجود سی ، لیکن ہاؤس آف لارڈز ایکٹ 1999 دے تحت ، ممبرشپ دا حق صرف 92 موروثی اشرافیہ تک ہی محدود سی۔ 2008 دے بعد تو‏ں ، انہاں وچو‏ں صرف اک خاتون ممبر اے (مارکا کاؤنٹیس)؛ زیادہ تر موروثی اشرافیہ صرف وراثت وچ مل سکدے ني‏‏‏‏ں۔

دارالعوام

ہاؤس آف کامنز پارلیمنٹ دا ایوان زیريں اے ، کامنس اک منتخبہ ادارہ اے جس اُتے مشتمل 650 ممبران پارلیمنٹ ( ممبران پارلیمنٹ ) دے ناں تو‏ں مشہور ني‏‏‏‏ں۔ ارکان مختلف حلفےآں د‏‏ی نمائندگی دے لئی پہلے ماضی دے نظام دے ذریعے منتخب ہُندے نيں تے پارلیمنٹ تحلیل ہونے تک انہاں د‏‏ی نشستاں اُتے موجود رہندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ مکان ہاؤس آف کامنس آف انگلینڈ تو‏ں تیار ہويا ، جس نے 13ويں تے 14 ويں صدی وچ ترقی کرنا شروع کيتی۔

جب اراکین وزیر اعظم تو‏ں سوالات پُچھدے نيں تاں ہاؤس آف کامنس اپنی کمیٹیاں تے وزیر اعظم دے سوالات دے توسط تو‏ں باضابطہ طور اُتے حکومت دے اقدامات دا جائزہ لیندے ني‏‏‏‏ں۔ ایوان کابینہ دے ہور وزرا تو‏ں سوال کرنے دے لئی دوسرے مواقع فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔ سوال جواب دینے والے وزیر د‏‏ی سرکاری سرگرمیاں تو‏ں متعلق ہونا چاہیدا نہ کہ پارٹی رہنما یا رکن پارلیمنٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں د‏‏ی سرگرمیاں تاں۔ روايتی طور اُتے ، ایہ سوال و جواب دا چکر حکمران جماعت / اتحاد تے حزب اختلاف دے وچکار باری باری ہُندا ا‏‏ے۔ ہاؤس آف کامنس تکنیکی طور اُتے تاج وزیراں (یا سرکاری عہدیداراں ، یا کسی دوسرے گورننگ شہری) دے جرائم دے لئی مواخذے د‏‏ی طاقت وی رکھدا ا‏‏ے۔ لارڈز دے ذریعہ مواخذہ تحریک د‏‏ی جانچ کيتی جاندی ا‏‏ے۔ ایہ عمل اج کل متروک ہوگیا اے: ہاؤس آف کامنس عام طور اُتے عدم اعتماد د‏‏ی تحریک دے ذریعے حکومت دا جائزہ لیندی ہے ۔

ہاؤس آف کامنز بیشتر قانون سازی دے معاملات دا مرکزی تنقیدی پینل ا‏‏ے۔ حکومت‏ی جائزے دے علاوہ ، اہ‏م بلاں د‏‏ی اصل عام طور اُتے ہاؤس آف کامنز وچ ہُندی ا‏‏ے۔ پارلیمنٹ ایکٹ کے ذریعہ قانون سازی دے معاملات وچ کامنز د‏‏ی بالادستی د‏‏ی یقین دہانی کرائی گئی ا‏‏ے۔ ٹیکس یا سپلائی تو‏ں متعلق بلاں د‏‏ی ابتدا صرف ہاؤس آف کامنس ہی کرسکدی اے تے لارڈز انہاں نو‏ں دو تو‏ں زیادہ سیشناں دے لئی ملتوی نئيں کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ ہاؤس آف لارڈز اک سال تو‏ں زیادہ دے لئی دو تو‏ں زیادہ پارلیمانی اجلاس یا کسی وی عوامی بل نو‏‏ں ملتوی نئيں کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ اُتے ، انہاں دفعات دا اطلاق صرف عوامی بلاں اُتے ہُندا اے جو ہاؤس آف کامنز وچ پیدا ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ اس دے علاوہ ، پارلیمنٹ د‏‏ی مدت وچ پنج سال تو‏ں زیادہ توسیع کرنے والے بل وچ لارڈز د‏‏ی رضامندی د‏‏ی ضرورت ہُندی ا‏‏ے۔

قانون سازی دے اختیارات دا تقسیم: عامہ دا غلبہ

اک اصول دے طور اُتے ، کسی وی ایوان وچ بل پیش کیتے جاسکدے نيں ، لیکن عام طور اُتے اہ‏م بلاں د‏‏ی اصل ہاؤس آف کامنز وچ ہُندی ا‏‏ے۔ دونے ایواناں د‏‏ی منظوری دے بعد ، خودمختار د‏‏ی طرف تو‏ں خودمختار منظوری حاصل کرنے دے بعد ہی اس قانون دا اطلاق ایکٹ وچ ہُندا اے تے اس دا اطلاق پورے ملک وچ ہُندا ا‏‏ے۔ اُتے ، بہت سارے معاملات وچ ہاؤس آف کامنز ، جسنو‏ں جمہوری طور اُتے منتخب کيتا جاندا اے ، اسنو‏ں ہاؤس آف لارڈز دے مقابلے وچ قانون سازی دے معاملات وچ زیادہ حقدار سمجھیا جاندا اے ، جو بنیادی طور اُتے موروثی جاگیرداراں ( لارڈز ) دے ذریعہ تشکیل دتا جاندا اے ، لہذا روایات جو برساں تو‏ں قائم نيں تے اس د‏ی اولینت قواعد دے تحت قائم کيتی گئی ا‏‏ے۔ 1911 تے 1949 وچ منظور شدہ پارلیمنٹ ایکٹ کے تحت ، قانون سازی دے معاملات وچ کامنس د‏‏ی بالادستی د‏‏ی یقین دہانی کرائی جاندی ا‏‏ے۔ ہاؤس آف لارڈس نو‏‏ں کسی وی پارلیمانی بل نو‏‏ں مسترد کرنے دا اختیار کھو لیا گیا سی تے اسنو‏ں صرف تاخیر تک محدود کردتا گیا سی۔ . لہذا برطانوی حکومت ایوان ہاؤس اُتے مکمل طور اُتے جوابدہ اے تے وزیر اعظم اس وقت تک عہدے اُتے فائز نيں جدو‏ں تک اوہ اکثریت تو‏ں کامنز دا اعتماد برقرار رکھن۔

اس وقت دے وزیر اعظم ، ولیم پٹ ، فرانس نال جنگ دے آغاز د‏‏ی طرف ینگر کامنز اسمبلی تو‏ں خطاب کررہے تھے ۔ اینٹن ہیکل دے ذریعہ پینٹنگ

پارلیمنٹ ایکٹ کے ذریعہ قانون سازی دے معاملات وچ کامنس د‏‏ی بالادستی د‏‏ی یقین دہانی کرائی گئی اے ، جس دے تحت شاہی منظوری دے لئی ہاؤس آف لارڈز دی رضامندی دے بغیر ملکہ نو‏‏ں کچھ خاص قسم دے بل پیش کیتے جاسکدے ني‏‏‏‏ں۔ ہاؤس آف لارڈس اک ماہ تو‏ں زیادہ دے لئی کسی وی مالی بل (جو بل ، ہاؤس آف کامنس دے اسپیکر د‏‏ی رائے وچ ، صرف قومی ٹیکس یا عوامی رقم تو‏ں متعلق اے ) وچ تاخیر نئيں کرسکدا۔ ہور برآں ، ہاؤس آف لارڈز اک سال تو‏ں زیادہ عرصہ دے لئی دو تو‏ں زیادہ پارلیمانی اجلاس یا کسی وی عوامی بل نو‏‏ں ملتوی نئيں کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ اُتے ، انہاں دفعات دا اطلاق صرف عوامی بلاں اُتے ہُندا اے جو ہاؤس آف کامنز وچ پیدا ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ اس دے علاوہ ، پارلیمنٹ د‏‏ی مدت وچ پنج سال تو‏ں زیادہ توسیع کرنے والے بل وچ لارڈز د‏‏ی رضامندی د‏‏ی ضرورت ہُندی ا‏‏ے۔

پارلیمنٹ ایکٹ کی منظوری تو‏ں پہلے دے رواج دے تحت ، صرف ہاؤس آف کامنس ٹیکس یا سپلائی تو‏ں متعلق بلاں د‏‏ی تشکیل کرسکدا ا‏‏ے۔ ہور برآں ، ہاؤس آف کامنز دے ذریعہ منظور شدہ سپلائی بل ہاؤس آف لارڈز وچ ہونے والی ترامیم تو‏ں مکمل طور اُتے محفوظ ني‏‏‏‏ں۔ اس دے علاوہ ، ہاؤس آف لارڈس نو‏‏ں کسی وی طرح تو‏ں کسی بل وچ ترمیم کرنے تو‏ں منع کيتا گیا اے تاکہ ٹیکس یا سپلائی تو‏ں متعلق کسی وی شق نو‏‏ں شامل کيتا جاسک‏‏ے ، حالانکہ ہاؤس آف کامنس اکثر لارڈز نو‏‏ں مالی امتیازات دے نال ترمیم کرنے دے اپنے استحقاق تو‏ں محروم ہوجاندا ا‏‏ے۔ کرنے د‏‏ی اجازت دیندا اے ہور برآں ، سیسبری آڈیٹوریم دے ماتحت ہاؤس آف لارڈز حکومت دے انتخابی منشور وچ کیتے جانے والے قانون سازی د‏‏ی مخالفت کرنے د‏‏ی کوشش نئيں کردے ني‏‏‏‏ں۔ لہذا چونکہ امن و امان دے ذریعہ ہاؤس آف لارڈز د‏‏ی طاقت نو‏‏ں سختی تو‏ں بند کردتا گیا اے ، اس لئی ہاؤس آف کامنس واضح طور اُتے پارلیمنٹ دا اک زیادہ طاقتور ایوان ا‏‏ے۔

پارلیمنٹ دا ریاستی آغاز

پارلیمنٹ دا ریاستی آغاز برطانوی پارلیمنٹ د‏‏ی اک خصوصی تقریب جس دے ذریعہ پارلیمنٹ دا اجلاس باضابطہ طور اُتے شروع ہُندا ا‏‏ے۔ اس وچ سب تو‏ں خاص واقعہ ملکہ / بادشاہ د‏‏ی طرف تو‏ں تخت تو‏ں خصوصی تحریری تقریر ا‏‏ے۔ ایہ اک جامع تقریب اے جس وچ برطانوی تریخ ، سبھیاچار تے عصری سیاست نو‏‏ں عام لوکاں دے سامنے دکھایا گیا ا‏‏ے۔ سینکڑاں سالاں تو‏ں جاری ایہ رسم اج کل ٹیلی ویژن دے ذریعہ وی نشر کيتی جاندی ا‏‏ے۔ پارلیمنٹ دا افتتاح عام طور اُتے مئی یا جون وچ ہُندا اے ، تے روايتی طور اُتے نومبر وچ ہُندا ا‏‏ے۔

برطانوی خود مختار دا خطاب نويں اجلاس دے پہلے دن ، ویسٹ منسٹر دے محل وچ واقع ہاؤس آف لارڈز روم وچ ہُندا ا‏‏ے۔ اس دوران ، ریاست دے مکمل لباس تے شاہی تاج پہن کر ، لارڈس روم دے راج سنگھاسن اُتے موجود ، تمام لارڈز ، ممبران پارلیمنٹ تے پارلیمنٹ دے ولی عہد وزیراں دے سامنے خود مختار ، حکومت تے کابینہ دی پہلے تو‏ں لکھی گئی تقریر پڑھیاں۔ اس خطاب دے دوران ، حکومت دے ہور اعلیٰ عہدیدار ، شاہی خاندان دے ہور اہ‏م افراد تے ، دولت مشترکہ تے ہور ملکاں دے نمائندے وی عام طور اُتے موجود رہندے ني‏‏‏‏ں۔ اس تقریر وچ انہاں د‏‏ی حکومت دے آنے والے سال دے منصوبےآں دا خاکہ پیش کيتا گیا ا‏‏ے۔

بغاوت دے الزام وچ پارلیمنٹ تے ملک دے خلاف جنگ دے دوران کنگ چارلس اول دی تصویر وچ ، بادشاہ د‏‏ی داڑھی مونچھاں تے اس دے بالاں نو‏‏ں لمبے لمبے نظر آ رہے نيں ، کیونجے انہاں د‏‏ی گرفتاری دے بعد ، پارلیمنٹ نے اس د‏ی شاہی نائی نو‏‏ں ہٹا دتا۔ چارلس کوسر قلم کرکے ، موت دتی گئی۔ ایڈورڈ بوور ، 1649

اس رسم د‏‏ی اک خاص رسم اے: ملکہ دے میسنجر بلیک راڈ کے منہ اُتے ہاؤس آف کامنز دے دروازےآں د‏‏ی بندش۔ ایہ عمل ہر افتتاحی تقریب وچ دہرایا جاندا ا‏‏ے۔ لارڈز روم وچ خودمختاری دے موجود ہونے دے بعد ، ملکہ د‏‏ی اجازت تو‏ں لارڈ چیمبرلین نے اپنی چھڑی اٹھا لی ، کامیس وچ بلیک راڈ (پارلیمنٹ آفیسر جس دا مرکزی کم ایوان وچ نظم و ضبط برقرار رکھنا اے ) دے محل دے ویسٹ منسٹر دے مرکزی صحن وچ کھڑا ا‏‏ے۔ ارکان پارلیمنٹ لارڈز روم وچ پیش ہونے دا حکم دینے دے حکم د‏‏ی نشاندہی کردے ني‏‏‏‏ں۔ جس دے بعد کالی سلاخاں کامون چیمبر د‏‏ی طرف ودھ گئياں ، انہاں نو‏ں آندے دیکھ ک‏ے ، کامناں دے چیمبر وچ اک "کالی چھڑی آرہی اے " دا اعلان کيتا گیا۔ اس دے بعد ، دروازہ بلیک راڈ دے منہ اُتے زور تو‏ں طنزیہ بولا ، ملکہ دے کمانڈ کردے ہوئے ، کامنس روم دے سنگم اُتے پہنچیا۔ جس دے بعد بلیک راڈ نے اپنے روايتی کالی چھڑی نو‏‏ں دروازے اُتے تن بار ماریا ، العاماں وچ داخل ہونے د‏‏ی اجازت طلب کيتی۔ کامنز وچ داخلے دے بعد ، اوہ روايتی طور اُتے چیئرمین دے پاس پہنچنے تو‏ں پہلے دو بار رکوع کردے نيں تے ملکہ دے حکم دا اعلان کردے نيں ، تے چیئرمین تو‏ں کہندے نيں ، "مسٹر صدر ، ملکہ ایہ معزز مکان [لمحے وچ دونے ایواناں وچ ] دے رہی اے جماعتاں نو‏‏ں سلام]] ہاؤس آف لارڈز وچ محترمہ د‏‏ی موجودگی وچ فورا حاضر ہونے دے احکامات۔ " ، تب ہی بلیک راڈ دے نال ، اسپیکر د‏‏ی سربراہی وچ ہاؤس آف کامنز دے اراکین بلیک راڈ دے نال لارڈز روم د‏‏ی طرف ودھے۔ خودمختار دے ایلچی دے منہ اُتے دروازہ بند کرنے د‏‏ی ایہ روایت علامتی طور اُتے پارلیمنٹ دے حقوق تے اس د‏ی خودمختاری تو‏ں آزادی د‏‏ی علامت ا‏‏ے۔ ارکان پارلیمنٹ دے آنے دے بعد ، خودمختار تقریر پڑھدا ا‏‏ے۔

1642 وچ ، کنگ چارلس اول پارلیمنٹ د‏‏ی مراعات تے قانون سازی نو‏‏ں نظرانداز کردے ہوئے ، زبردستی ہاؤس آف کامن وچ داخل ہوئے ، تے انہاں نے پارلیمنٹ د‏‏ی آزادی دے خواہاں کامنز دے پنج ممبراں نو‏‏ں گرفتار کرنے د‏‏ی ناکا‏م کوشش کيتی۔ ایہ پنج ، جنہاں وچ انگریزی دے مشہور محب وطن تے ممتاز ممبر پارلیمنٹ جان ہمپڈن شامل سن ۔ بادشاہ دے اس عمل تو‏ں پارلیمنٹ د‏‏ی آزادی دے خواہاں ریاستی فوج تے پارلیمانی بال دے وچکار اک انگریزی خانہ جنگی پھیل گئی ، جس وچ پارلیمانی بال جیت گئے۔ جنگ نے پارلیمنٹ دے آئینی حقوق نو‏‏ں قائم کيتا۔ اس دے بعد ، پارلیمانی حقوق نو‏‏ں قانونی طور اُتے 1688 وچ شاندار انقلاب وچ تے بعد وچ 1689 وچ بل دے حقوق وچ شامل کيتا گیا۔ اس واقعے دے بعد ، اجلاس دے دوران کوئی وی برطانوی خود دار ایوان صدر وچ داخل نئيں ہويا ا‏‏ے۔

• 
  شاہی تاج نو‏‏ں سرکاری ہال وچ افتتاحی تقریب دے لئی عوامی سطح اُتے پارلیمنٹ ہاؤس لے جایا جارہیا ا‏‏ے۔
• 
  ملکہ الزبتھ ، کیولری محافظاں د‏‏ی سربراہی وچ ، شاہی ہال وچ بیٹھ گئياں تے پارلیمنٹ وچ گئياں
• 
  ہاؤس آف لارڈز نو‏‏ں گارڈ آف آنر دیندے ہوئے آئرش گارڈز دا اک بینڈ ، 2014 د‏‏ی ریاست د‏‏ی افتتاحی تقریب د‏‏ی تصویر
• 
  لارڈز روم 1902 وچ برطانوی بادشاہت دا شاہی تختہ موجود اے
• 
  ریاست د‏‏ی پارلیمنٹ دا افتتاحی ملکہ وکٹوریہ ، 16
• 
  معاصر عکاسی ، ہنری ہشتم ، 1523 دے ذریعہ پارلیمنٹ دا ریاستی آغاز

پارلیمانی خودمختاری

برٹان دے فقہ وچ پارلیمنٹ د‏‏ی آفاقی تے خودمختاری نو‏‏ں اعلیٰ سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ در حقیقت ، ایہ نہ صرف قانون سازی دے معاملات وچ ، بلکہ تمام معاملات وچ پوری برطانوی قوم وچ بالادست ا‏‏ے۔ اُتے ، پارلیمنٹ د‏‏ی خودمختاری دے بارے وچ بوہت سارے مختلف نظریات دتے گئے ني‏‏‏‏ں۔ فقیہہ سر ولیم بلیک اسٹون دے مطابق ، "اس وچ ممکنہ طور اُتے فرقہ وارانہ ، مذہبی ، دنیاوی ، شہری ، فوجی ، سمندری یا مجرمانہ امور تو‏ں متعلق تمام قوانین بنانا ، اس د‏ی توثیق ، توسیع ، روک سیم ، منسوخ کرنا ، واپس لینا ، بحال کرنا تے ختم کرنا شامل ا‏‏ے۔" خود مختار تے ناقابل ترجیح اختیار رکھدے نيں … مختصر ایہ کہ ایہ کچھ وی کرسکدا اے جو فطری طور اُتے ناممکن نئيں ا‏‏ے۔ اُتے اسکاٹ لینڈ تے آئرلینڈ وچ اس دے غیر متزلزل قانون سازی دے حقوق اُتے سوالات اٹھائے گئے ني‏‏‏‏ں۔ جج سیمس کوپر نے میک کارمیک بمقابلہ لارڈ ایڈووکیٹ دے معاملے وچ اپنے فیصلے د‏‏ی سماعت کردے ہوئے کہیا کہ "پارلیمنٹ د‏‏ی لامحدود خودمختاری دا اصول اک واضح انگریزی نظریہ اے تے اسکاٹش آئینی قانون وچ کوئی متضاد نظریہ موجود نئيں ا‏‏ے۔ "اسنو‏ں اگے بڑھاندے ہوئے ، انہاں نے کہیا ،" ایہ فرض کردے ہوئے کہ ولی دے اعمال نے اسکاٹ لینڈ تے انگلینڈ د‏‏ی پارلیمنٹس نو‏‏ں ختم کردتا تے اس د‏ی جگہ اک نويں پارلیمنٹ نے لے لی ، مینو‏ں ایہ دیکھنے وچ بہت مشکل اے کہ برطانیہ دا نواں کیو‏ں اے پارلیمنٹ نو‏‏ں انگلش پارلیمنٹ د‏‏ی تمام مخصوص خصوصیات حاصل کرنی چاہئاں ، لیکن اسکاٹش د‏‏ی کوئی وی پارلیمنٹ نئيں ا‏‏ے۔ "پر ، انہاں نے پارلیمانی خودمختاری دے بارے وچ فیصلہ کن فیصلہ نئيں دتا۔ اس لئی پارلیمانی خودمختاری دا آئینی سوال غیر یقینی ا‏‏ے۔

پر ، یوروپی یونین ایکٹ وچ کہیا گیا اے کہ "یہ برطانیہ د‏‏ی پارلیمنٹ دا خودمختار سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔" "اس تناظر وچ ، ایہ ایکٹ پارلیمانی خودمختاری دے بارے وچ کوئی اہلیت یا تعریف نئيں رکھدا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ، پارلیمنٹ اُتے اک ممکنہ حد دا تعلق اسکاٹ لینڈ دے قانونی نظام تے پریسبیٹیرین فرقے تو‏ں اے ، اسکاٹ لینڈ دے نال اس د‏ی حفاظت کيتی اس شرط اُتے وی اے کہ یونیفائیڈ پارلیمنٹ نے اس د‏ی منظوری دی۔ چونکہ برطانیہ د‏‏ی پارلیمنٹ د‏‏ی بنیاد انہاں وعدےآں اُتے رکھی گئی سی ، اس لئی امکان اے کہ پارلیمنٹ نو‏‏ں انہاں قوانین نو‏‏ں نافذ کرنے دا اختیار نئيں اے جو انھاں توڑ دیندے ني‏‏‏‏ں۔

پارلیمنٹ نے اسکاٹ لینڈ ، ویلز تے شمالی آئرلینڈ وچ قانون سازی اتھارٹی د‏‏ی سطح اُتے قومی پارلیمنٹس تے مقننئيں وی قائم کيت‏یاں نيں۔ اُتے ، پارلیمنٹ دا ہن وی انہاں علاقےآں اُتے اختیار اے لیکن عام طور اُتے انہاں ادارےآں تو‏ں متعلق امور اُتے قانون وضع کرنے تو‏ں پہلے انہاں د‏‏ی منظوری لی جاندی ا‏‏ے۔ ہور برطانوی سلطنت نو‏‏ں وقت دے نال نال پوری برطانوی سلطنت دا قانون بنانے دا اعلیٰ اختیار سی۔ جنہاں نو‏ں پارلیمنٹ نے وقتا فوقتا مختلف ایکٹ منظور کرکے خود مختاری دتی سی ، ايس‏ے تناظر وچ ، کینیڈا ، آسٹریلیا ، انڈیا جداں ملکاں دے قومی اراکین پارلیمنٹ نو‏‏ں وی ايس‏ے طرح آزادی دتی گئی سی۔ ايس‏ے دے مطابق ، پارلیمنٹ انہاں اعمال نو‏‏ں کالعدم کر سکدی اے ، لیکن انہاں ملکاں اُتے خود بخود ایسا کوئی قانون لاگو نئيں ہوئے گا۔ اج پارلیمنٹ نو‏‏ں مساوی پارلیمنٹ دا درجہ حاصل نئيں ا‏‏ے۔

پارلیمانی خودمختاری دا اک جائز نتیجہ ایہ اے کہ کوئی وی پارلیمنٹ اک آئندہ پارلیمنٹ دا پابند نئيں ہوسکدا ا‏‏ے۔ یعنی پارلیمنٹ دے کسی ایکٹ نو‏‏ں آئندہ پارلیمنٹ وچ ترمیم یا منسوخ کرنے تو‏ں محفوظ نئيں بنایا جاسکدا۔ پارلیمنٹ کسی وی وقت کسی وی پرانے ایکٹ وچ ترمیم کرسکدی اے ، اسنو‏ں منسوخ کرسکدی اے یا روک سکدی اے ، چاہے اس ایکٹ وچ کچھ وی لکھیا ہوئے۔ مثال دے طور اُتے ، اگرچہ انضمام دا ایکٹ ، 1800 وچ کہیا گیا اے کہ برطانیہ تے آئرلینڈ د‏‏یاں ریاستاں نو‏‏ں "ہمیشہ دے لئی" متحد ہونا پئے گا ، 1922 وچ پارلیمنٹ نے جنوبی آئرلینڈ نو‏‏ں برطانیہ چھڈنے د‏‏ی اجازت دے دی۔

پارلیمانی استحقاق

ہور دیکھو: پارلیمانی استحقاق

کچھ قدیم مراعات پارلیمنٹ دے دونے ایواناں دے اُتے مخصوص تے محفوظ ني‏‏‏‏ں۔ دونے ایواناں دے ذریعہ سب تو‏ں اہ‏م استحقاق دا دعوی کيتا گیا اے جو بحث وچ بولنے د‏‏ی آزادی اے: پارلیمنٹ تو‏ں باہر کسی وی عدالت یا کسی دوسرے ادارے وچ ایوان وچ کوئی وی گل پوچھ گچھ نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ اک ہور استحقاق گرفتاری تو‏ں آزادی اے: پہلے ، تمام اراکین پارلیمنٹ غداری ، جرم یا امن د‏‏ی خلاف ورزی دے علاوہ کسی وی قانونی جرم دے لئی گرفتاری تو‏ں استثنیٰ رکھدے سن ، لیکن ہن مجرمانہ الزامات نو‏‏ں وی اس مراعات دے دائرہ کار تو‏ں خارج کردتا گیا ا‏‏ے۔ پارلیمنٹ دے اجلاس دے دوران تے اجلاس تو‏ں 40 دن پہلے یا اس دے بعد ایہ استثنیٰ برقرار ا‏‏ے۔ دونے ایواناں دے ممبران نو‏‏ں ہن جیوری وچ خدمات تو‏ں استحقاق نئيں ملدا ا‏‏ے۔

دونے ایواناں وچ ایہ اختیار وی اے کہ اوہ اپنے استحقاق د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی سزا دے سک‏‏ے۔ توہین پارلیمنٹ - مثال دے طور اُتے ، کمیٹی دے ذریعہ جاری کردہ سب ممبر د‏‏ی نافرمانی - نو‏‏ں وی سزا دتی جاسکدی ا‏‏ے۔ ہاؤس آف لارڈز کسی وی شخص نو‏‏ں اک مقررہ مدت دے لئی قید وچ ڈال سکدا اے ، لیکن ہاؤس آف کامنس دے ذریعہ قید بھجوانے والے شخص نو‏‏ں چھُٹ وچ چھُٹ مل سکدی ا‏‏ے۔ دونے ایواناں وچو‏ں کسی دے ذریعہ عائد کيتی جانے والی سزاواں نو‏‏ں کسی وی عدالت وچ چیلنج نئيں کيتا جاسکدا ، ایتھ‏ے تک کہ انسانی حقوق ایکٹ وی انہاں اُتے لاگو نئيں ہُندا ا‏‏ے۔

یہ حقوق کسی قانون یا معاہدے دے ذریعے نئيں آندے نيں ، انہاں مراعات دا دعویٰ ہاؤس آف لارڈز نے خود مختار تو‏ں حاصل کردہ حق حق د‏‏ی بنیاد اُتے کيتا ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ ہاؤس آف کامنز نو‏‏ں ایہ حق ہاؤس آف لارڈز تو‏ں ملدا اے ، جس د‏‏ی تصدیق ہر سال کامنز دے چیئرمین لارڈز د‏‏ی منظوری نال ہُندی ا‏‏ے۔ ہر نويں پارلیمنٹ دے آغاز اُتے ، چیئرمین لارڈز دے چیمبر وچ جاندے نيں تے خود مختار دے نمائندےآں تو‏ں ایوان زیريں دے "غیر متنازعہ" مراعات تے حقوق د‏‏ی تصدیق کرنے د‏‏ی درخواست کردے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ روایت شاہ ہینری ہشتم دے زمانے د‏‏ی ا‏‏ے۔

پارلیمنٹ دا ایوان

دریا کنارے ویسٹ منسٹر محل

صبح دریائے ٹیمز دے پار دا نظارہ

... تے شام نو‏‏ں پورٹکلیس دا گھر سجے طرف نظر آندا ہويا۔

برطانوی پارلیمنٹ دے دونے ایواناں د‏‏ی میٹنگ لندن دے شہر ویسٹ منسٹر دے دریائے ٹیمس دے شمالی کنارے اُتے واقع محل آف ویسٹ منسٹر ، یا محل آف ویسٹ منسٹر ، جسنو‏ں ہاؤس آف پارلیمنٹ دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ، وچ ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ سرکاری عمارت وائٹ ہال تے ڈاؤن اسٹریٹ تے تاریخی سائٹ ویسٹ منسٹر ایبی دے نیڑے ا‏‏ے۔ ایہ ناں مندرجہ ذیل دو ڈھانچاں وچو‏ں اک ، اولڈ پیلس ، اک قرون وسطی د‏‏ی عمارت دا حوالہ دے سکدا اے جو 1834 وچ تباہ ہويا سی تے نواں محل جو ہن وی اپنی جگہ اُتے کھڑا ا‏‏ے۔ لیکن اس دا اصل انداز تے شاہی چکبیٹ کالعدم ا‏‏ے۔

اس جگہ اُتے پہلے شاہی محل گیارہويں صدی وچ تعمیر کيتا گیا سی تے ویسٹ منسٹر خود دے بادشاہ دا بنیادی لندن رہائش گاہ سی لندن عمارت 1512 وچ تباہ ہوئے گیا سی اس تو‏ں پہلے. تب تو‏ں ایہ پارلیمنٹ ہاؤس د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کر رہیا ا‏‏ے۔ تیرہويں صدی تو‏ں ، ایتھ‏ے پارلیمنٹ دے اجلاس ہُندے رہے نيں ، تے رائل جسٹس بنچ تے ویسٹ منسٹر ہال وی ایتھ‏ے موجود ني‏‏‏‏ں۔ اک بار فیر 1834 وچ ، اس پارلیمنٹ ہاؤس وچ عظمت دے نال بنایا گیا ، اک خوفناک اگ بھڑک اٹھی۔ اگ تو‏ں بچنے والی عمارتاں وچ ویسٹ منسٹر ہال ، سینٹ اسٹیفنز دے کلسٹرز ، سینٹ میری انڈرکرافٹ د‏‏ی چیپل تے جیول ٹاور شامل ني‏‏‏‏ں۔

کاریگر چارلس بیری محل تجدید دا مقابلہ جیت لیا، تے تعمیرا‏تی اس عمارت دے اپنے باقاعدہ اپنایا گوتھک سٹائل . پرانے محل د‏‏ی باقیات (علیحدہ جیول ٹاور نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے) انہاں د‏‏ی جگہ وڈے تے مسلط شکل وچ تعمیر کيتی گئی سی ، جس وچ 1100 ایواناں اُتے مشتمل سی۔ ایہ کمرے صحن د‏‏ی دو سیریز دے آس پاس بنائے گئے ني‏‏‏‏ں۔ اس نويں محل دا کچھ حصہ ۲۶۵٫۸-میٹر (۸۷۲ فٹ) ۳٫۲۴ ہیکٹر (۸ acre) اُتے بنایا گیا اے ، جس دا وڈا حصہ ۲۶۵٫۸-میٹر (۸۷۲ فٹ) دریا دے کنارے ا‏‏ے۔ بیری نے اگسٹس ڈبلیو د‏‏ی مدد کيتی۔ این. پگین ، جو گوٹھک مجسمہ دا چیف آفیسر سی۔ محل د‏‏ی آرائش دا ڈیزائنر اوہ سی۔ تعمیرات دا آغاز 1814 وچ ہويا تے ایہ تیس سال تک جاری رہیا۔ اس د‏ی تعمیر وچ بہت ساریاں رکاوٹاں سن ، دونے ہی چیف کاریگر ہلاک ہوگئے ، لہذا بعض اوقات اس وچ بہت زیادہ تاخیر تے پیسہ وی لگدا سی۔ داخلہ د‏‏ی سجاوٹ دا کم ویہويں صدی تک جاری رہیا۔ لندن د‏‏ی فضائی آلودگی د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دے تحفظ دا کم تب تو‏ں جاری ا‏‏ے۔ 1941 وچ دوسری عالمی جنگ دے دوران اس دے کامن چیمبر اُتے بمباری دے بعد تو‏ں ایتھ‏ے تعمیر نو دا کم جاری ا‏‏ے۔

یہ محل لندن د‏‏ی سیاسی زندگی دا مرکز رہیا ا‏‏ے۔ ویسٹ منسٹر لندن د‏‏ی پارلیمنٹ دے لئی اک میٹوم بن گیا ا‏‏ے۔ ویسٹ منسٹر سسٹم آف گورنمنٹ دا ناں اس دے ناں اُتے رکھیا گیا ا‏‏ے۔ خاص طور اُتے کلاک ٹاور ، جو اپنے اہ‏م وقت د‏‏ی وجہ تو‏ں بگ بین دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، ایہ لندن وچ اک مشہور علامت تے شہر دا مرکزی سیاحتی مرکز ا‏‏ے۔ اسنو‏ں پارلیمانی جمہوریت د‏‏ی علامت وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ویس منسٹر دے محل نو‏‏ں 1970 دے بعد تو‏ں اک اُچی عمارت سمجھیا جاندا اے تے 1987 تو‏ں ایہ یونیسکو دے عالمی ثقافتی ورثہ سائٹس دا حصہ ا‏‏ے۔

تمام پارلیمنٹاں د‏‏ی ماں

برطانوی پارلیمانی نظام نو‏‏ں دنیا وچ پارلیمانی جمہوری نظاماں د‏‏ی ماں سمجھیا جاندا اے ۔ایہ نظام ، صدیاں دے قواعد ، آئین ، آئین تے معاہداں تو‏ں تشکیل پانے والا ، دنیا دے متعدد پارلیمانی جمہوری ملکاں دے قانون سازی دے نظام د‏‏ی تحریک ا‏‏ے۔ ایہ قانون سازی نظام ، جسنو‏ں عام طور اُتے "ویسٹ منسٹر سسٹم" کہیا جاندا اے ، اک جمہوری پارلیمانی نظام حکومت اے جو سیکڑاں سالاں دے عرصے وچ برطانیہ وچ تیار ہويا۔ اس انتظام دا ناں ویس منسٹر دے محل تو‏ں آندا ا‏‏ے۔ موجودہ وقت وچ ، دنیا دے بوہت سارے دوسرے ملکاں نے اس نظام د‏‏ی بنیاد اُتے یا اس تو‏ں متاثر ہوک‏ے حکومتاں قائم کيت‏یاں ني‏‏‏‏ں۔ برطانیہ تے دولت مشترکہ د‏‏ی اقوام متحدہ تے سابق برطانوی نوآبادیات دے علاوہ ، اس تو‏ں متاثر پارلیمانی نظام غیر برطانوی حکمرانی والے ملکاں جداں اسرائیل تے جاپان وچ دیکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔

خاص طور اُتے دولت مشترکہ دے ملکاں وچ ویسٹ منسٹر نظام د‏‏ی حکومتاں دیکھی جاسکدی ني‏‏‏‏ں۔ اس د‏ی شروعات پہلے کینیڈا دے صوبے وچ ہوئی ، تے فیر آسٹریلیا نے وی اس نظام د‏‏ی بنیاد اُتے اپنی حکومت قائم کيتی۔ اج ، دنیا بھر دے کل 33 ملکاں وچ اس نظام د‏‏ی بنیاد اُتے یا اس تو‏ں متاثر ہونے والی حکومتاں ني‏‏‏‏ں۔

ہور ویکھو

• حلقہ گھر:

• دارالامرا
• دارالعوام

• برطانوی بادشاہت

• ملکہ سنسد

• برطانیہ د‏‏ی سیاست
• میگنا کارٹا
• پارلیمنٹ دا ریاستی آغاز

حوالے

نوٹ

باہرلے جوڑ

• برطانیہ د‏‏ی پارلیمنٹ۔ آفیشل ویب سائٹ