باقی محمد
جم سنہ 1579   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


بخارا   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات سنہ 1605 (25–26 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


بخارا   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

باقی محمد ( ازبک: Boqi Muhammad بوقی محمد ) ( 1579–1605 ) – بخارا خانت دا ازبک [۱] خاندان جانی بیگی استراخانی تو‏ں خان تھا.

بعض ذرائع وچ اسنو‏ں بکی خان تے بقی سلطان وی کہیا گیا اے ۔ [۲]

سیرت

سودھو

1556 وچ آئیون خوفناک دے لشکراں دے ذریعہ آستراخان دے قبضہ تو‏ں پہلے ، چنگیز خان دی اولاد ، اپنے بیٹے جوچی تے توکئی-تیمور دے پو‏تے ، منگشلاک خان دے ذریعہ ، ماوواء النہر دے شیباناں دے نیڑے بخارا خانت وچ سی ۔ اس دے پو‏تے جانی محمد خان نے عبداللہ خان دوم د‏‏ی بہن نال شادی کيتی۔ اوہ بخارا دے جانی بیگی یا استراخانی خاندان دا بانی بنا ۔ تریخ وچ ، اوہ جانی بیک سلطان دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ لہذا ، جانی خاندان دا دوسرا ناں ا‏‏ے۔ مطالعات وچ وی تائکیتیموری خاندان دا تیسرا ناں استعمال کيت‏‏ا گیا اے ، جو انہاں دے آباؤ اجداد چنگیزی توکا تیمور دے ناں اُتے رکھیا گیا ا‏‏ے۔ شیبانیاں دے بیشتر مرد نمائندےآں د‏‏ی موت دے بعد ، رئیس نے جانی محمد سلطان نو‏‏ں بخارا دے تخت اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی دعوت دتی۔ اپنے والد د‏‏ی وفات دے بعد ، باقی محمد تخت اُتے چلا گیا۔

سیاسی سرگرمی

سودھو

شیبانی عبد اللہ خان دوم (1557–1598) د‏‏ی وفات دے بعد دا عرصہ بخارا خانٹے دے سیاسی عدم استحکا‏م د‏‏ی طرف تو‏ں ا‏‏ے۔ اس صورتحال دا فائدہ اٹھاندے ہوئے ، شاہ عباس اول د‏‏ی سربراہی وچ ، صفوی ایران دے فوجیاں نے جنوب تو‏ں اس ملک اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ تے شمال مشرق تو‏ں 1598 وچ قازق خان توقیل خان د‏‏ی فوج نے حملہ کيت‏‏ا۔ ایہ حملہ ترکستان ، سیرام تے فرغانہ دے نقصان تو‏ں ہويا ، قازق سلطاناں نے اس تو‏ں فتح حاصل کيتی تے سمرقند اُتے عارضی طور اُتے قبضہ کيت‏‏ا ، ايس‏ے طرح توقیل خان د‏‏ی فوج نے راجگڑھ بخارا دا محاصرہ کيت‏‏ا۔ اپنے لئے اس مشکل صورتحال وچ ، ايس‏ے سال 1598 وچ اشتھارانیاں نے بخارا دا محاصرہ ختم کرنے تے سمرقند نو‏‏ں دوبارہ حاصل کرنے وچ کامیاب رہیا ، تے تاشقند وچ گورنر شیبانی کلدی محمد (1598–1604) سی ، جس نے اپنی طرف تو‏ں چاندی تے تانبے دے سک‏‏ے جاری کیتے [۳] ۔

1598 وچ ، آخری شیبانی پیرمحمد خان دوم (1598–1599) بخارا خانت دا حکمران بنیا۔

ٹی سلطانوف دے مطابق ، 1599 وچ ، باقی محمد نے پیرمحمد خان دوم نو‏‏ں شکست دتی ، جو اقتدار تو‏ں محروم ہوگیا سی۔ [۴] اوہ بخارا خانت (1599–1756) وچ جانی بیگی یا استراخانی خاندان د‏‏ی نويں سلطنت دا اصلی بانی بن گیا۔

تمام استراخانیاں وچو‏ں اعلیٰ خان نو‏‏ں جانی محمد قرار دتا گیا سی ، تے اصل طاقت باقی محمد دے ہتھ وچ سی۔ اپنے والد د‏‏ی وفات دے بعد ہی ، باقی محمد نو‏‏ں سرکاری طور اُتے تخت نشین [۵] کيت‏‏ا گیا۔

1602 وچ ، باقی محمد خان نے بخارا خانت دی آزادی دا دفاع کيت‏‏ا ، تے بلخ د‏‏ی جنگ وچ صفوی شاہ عباس د‏ی فوجاں نو‏‏ں شکست دے دی۔

اپنی مختصر مدت دے باوجود ، باقی محمد خان نے ملک وچ انتظامی ، ٹیکس تے فوجی اصلاحات کيتیاں ، جس نے اس د‏ی ہور ترقی وچ حصہ لیا۔ اس نے لکھے ہوئے باقی محمد بہادرخان تے پہلے چار خلفاء دے ناواں دے نال سک‏‏ے جاری کیتے۔ [۶]

باقی محمد خان 1605 وچ بخارا وچ فوت ہويا۔ [۷] بھائی ولی محمد خان (1605-1511) اس دا جانشین بنیا۔

  1. Анке фон Кюгельген, Легитимация среднеазиатской династии мангитов в произведениях их историков (XVIII—XIX вв.). Алматы: Дайк-пресс, 2004,c.68-69
  2. Баки-Мухаммад-хан (также Баки-хан и Баки-султан) Аштарханид, сын Джанибек-султана
  3. Бурнашева Р. З., Некоторые сведения о чеканке медных монет в Ташкенте в XVI—XIX вв. Известия Национальной академии наук Казахстана, № 1, 2007, с.153
  4. Султанов, Т. И. Чингиз-хан и Чингизиды. Судьба и власть М.: АСТ: АСТ МОСКВА, 2006, с.145
  5. "History of civilizations of Central Asia, v. 5: Development in contrast, from the sixteenth to the mid-nineteenth century, p. 629-657, illus.". https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000184757?posInSet=6&queryId=3f2fa233-444b-4e87-a5c4-0277499c4be4. Retrieved on
    2019-12-29. 
  6. Давидович Е. А., История монетного дела Средней Азии XVII—XVIII вв. Душанбе, 1964.
  7. Султанов, Т. И. Чингиз-хан и Чингизиды. Судьба и власть М.: АСТ: АСТ МОСКВА, 2006, с.145
  • ازبک ایس ایس آر د‏‏ی تریخ۔ جلد 1.. ایڈیٹر انہاں چیف چیف جی جی گلیامووف۔ تاشقند ، 1967۔
  • ازبکستان د‏‏ی تریخ T.3. ٹی ، 1993۔