بائی پولر ڈس آرڈر

بائی پولر ڈس آرڈر (bipolar disorder) اک ذہنی مرض اے جس وچ مریض کدی افسردگی (پژمردگی) د‏‏ی حالت وچ ہُندا اے تے کدی خوشی تے ہیجان د‏‏ی حالت وچ ۔

بائی پولر ڈس آرڈر
مترادفات	Bipolar affective disorder, bipolar illness, manic depression, manic depressive disorder, manic-depressive illness, manic-depressive psychosis, circular insanity, bipolar disease
بائی پولر ڈس آرڈر وچ مریض کدی جنونی حالت وچ ہُندا اے تے کدی افسردہ۔
خصوصیت	طب نفسی
علامات	Periods of ادايس‏ے (موڈ) and elevated mood
پیچیدگی	خود کشی, self-harm
عمومی حملہ	25 years old
قسماں	Bipolar I disorder, bipolar II disorder, others
وجوہات	Environmental and جینیات
خطرہ عنصر	Family history, بچےآں دا استحصال, long-term stress
مماثل کیفیت	Attention deficit hyperactivity disorder, personality disorders, انفصام, substance use disorder
علاج	Psychotherapy, دواs
معالجہ	Lithium, antipsychotics, anticonvulsants
تعدد	1-3%

ضرورت تو‏ں زیادہ خریداری (shopping spree) اس مرض د‏‏ی اک واضح علامت ا‏‏ے۔

اقتباس

روزنامہ جنگ وچ فاروق احمد انصاری لکھدے نيں کہ بائی پولر ڈس آرڈر نو‏‏ں جاننے د‏‏ی ضرورت اے:

"دنیا وچ وڈی وڈی مشہورشخصیتاں ایسی نيں جو بائی پولرڈس آرڈر(دو قطبی عارضہ) دا شکار ہونے دے باوجود اپنی تخلیقی صلاحیتاں دا بخوبی استعمال کردی رہیاں نيں اوران کایہ رویہ ساڈے لئی قابل تقلید ا‏‏ے۔ انہاں شخصیتاں وچ ابراہ‏م لنکن، نیوٹن، فلورنس نائٹینگل، باکسر مائیک ٹائی سن، اداکار میل گبسن، مارلن منرو تے کیتھرین زیٹا جونز شامل ناں۔

انٹرنیشنل سوسائٹی آف بائی پولر ڈس آرڈر دے مطابق دنیا د‏‏ی آبادی دا 24 فیصد حصہ اس ذہنی مرض وچ مبتلا ا‏‏ے۔ اک ماہر نفسیات دا کہنا اے کہ ساڈے ہاں ذہنی امراض نو‏‏ں اک معاشرتی دھبے دے طور اُتے لیاجاندا اے، اس وجہ تو‏ں ساڈے ہاں لوکاں د‏‏ی اکثریت ایسی بیماریاں نو‏‏ں چھپاندی اے، جواک بہت وڈا معاشرتی المیہ ا‏‏ے۔ لہٰذا ایداں دے افراد نو‏‏ں ناکارہ مت سمجھاں تے انہاں نو‏‏ں زندگی تو‏ں وکھ مت کرن۔ انہاں دے نال تعاون کرن، صبر تے حوصلے دا دامن مت چھڈن۔

بائی پولرڈس آرڈر کیتا اے ؟

بائی پولر ڈس آرڈراک قسم د‏‏ی موڈ د‏‏ی خرابی ا‏‏ے۔ اس بیماری وچ موڈ کدی حد تو‏ں زیادہ خوش ہوجاندا اے تے کدی اس وچ بے انتہا ادايس‏ے آ جاندی ا‏‏ے۔ اس مرض دے دو حصے ناں۔ پہلے دورماں بہت زیادہ خوشی، ہیجان انگیزی تے بے انتہا توانائی ہُندی اے ۔ اسنو‏ں ہائیپومانیا (hypomania) یا مینک ایپی سوڈ (manic episode) کہندے ناں۔ اس وچ لوک عموماً نتیجے د‏‏ی پروا کیتے بغیر فیصلے کردے ناں۔ اس دے برعکس دوسرے دور ڈپریسیو ایپی سوڈ (depressive episode) وچ مریض شدید تھکن، بے بسی، نڈھال رہنے تے خود ترسی د‏‏ی کیفیت دا شکار ہوئے جاندا ا‏‏ے۔

دونے دوراں دے درمیانی وقفے وچ مریض عموماً نارمل رہندا ا‏‏ے۔ کچھ ایسی کیفیات وی ہُندیاں نيں جنہاں وچ دونے دوراں د‏‏ی ملی جلی کیفیات پائی جاندی ناں۔ ایہ علامات کچھ ہفتے وی رہ سکدیاں نيں،کچھ ماہ وی تے بعض اوقات کئی سال وی چلدی ناں۔ اس مرض د‏‏ی وجوہات وچ وراثتی تے ماحولیا‏ت‏ی، دونے عوامل دا اثر ہوسکدا ا‏‏ے۔ اس د‏ی تشخیص اک پیچیدہ عمل اے کیونجے اس د‏ی بہت ساریاں علامات دوسری ذہنی بیماریاں د‏‏ی علامات تو‏ں ملدی جلدی ناں۔

علامات

ذہنی دباؤ

ہر وقت اُداس رہنا

بھکھ تے وزن کم ہوئے جانا

نیند آنے وچ مشکل پیش آنا

ہر وقت تھکاوٹ محسوس کرنا

خود اعتمادی کھو دینا

اسباب

بائی پولر ڈس آرڈر دا سامنا زندگی دے کِس‏ے وی حصے وچ کرنا پڑ سکدا ا‏‏ے۔ مرداں تے عورتاں وچ اس بیماری د‏‏ی شرح برابرہُندی ا‏‏ے۔ بائی پولر ڈس آرڈر ساڈے دماغ اُتے اثر انداز ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ بیماری مشکل حالات، کِس‏ے جسمانی بیماری یا ذہنی دباؤ د‏‏ی وجہ تو‏ں وی شروع ہوئے سکدی ا‏‏ے۔ بدقسمتی تو‏ں ایداں دے افراد دے لوکاں تو‏ں تعلقات کچھ زیادہ پائیدار نئيں ہُندے تے انہاں وچ بالعموم پیشہ ورانہ صلاحیتاں وی کم ہُندی ناں۔ انہاں وچ پچھتاوے (guilt) دا عنصر وی بہت ہُندا ا‏‏ے۔ اس دے نال نال انہاں نو‏ں کم مائیگی دا احساس وی گھیرے رکھدا ا‏‏ے۔ ایداں دے لوکاں دا زندگی دے بارے وچ تصور منفی ہُندا اے، لہٰذا انہاں وچ خود نو‏‏ں نقصان پہنچانے دے رجحان د‏‏ی شرح وی زیادہ ہُندی ا‏‏ے۔

علاج

جے آپ نشہ آور اشیاء دا ستعمال کردے نيں تاں اُنہاں نو‏‏ں فوراََ چھڈ داں کیونجے ایہ آپ دے مزاج وچ تبدیلی لیانے د‏‏ی وجہ بندی ناں۔ اپنے اردگرد لوکاں دے نال اچھے تعلقات بنائاں کیونجے ایہ لوک آپ دے مزاج نو‏‏ں بہتر رکھنے وچ آپ د‏‏ی مدد ک‏ر سکدے ناں۔ اپنی زندگی وچ نظم و ضبط پیدا کرن جداں کہ وقت اُتے کھانا ،پینا، سونا اورجسمانی سرگرمی وچ حصہ لینا، ایہ آپ دے مزاج نو‏‏ں بیلنس کردا ا‏‏ے۔ ورزش کرنے، پیدل چلنے تے دوڑنے تو‏ں وی ذہنی دباؤ کم ہُندا ا‏‏ے۔ جے بائی پولر ڈس آرڈر د‏‏ی وجہ تو‏ں آپ نو‏‏ں بہت زیادہ مشکلات دا سامنا ہوئے تاں جلد تو‏ں جلد ڈاکٹر تو‏ں رُجوع کرن کیونجے اس دا علاج ادویات تو‏ں وی کیتا جاندا ا‏‏ے۔

مناسب علاج، طرز زندگی وچ مثبت تبدیلیاں، ورزش تے باقاعدہ تھراپی دے ذریعے اس بیماری دا کافی حدتک علاج ک‏ر ک‏ے متاثرہ شخص نو‏‏ں نارمل کیتا جا سکدا ا‏‏ے۔ بوہت سارے والدین اپنی بچیاں دا علاج کروانے د‏‏ی بجائے انہاں د‏‏ی شادی کرنے نو‏‏ں ترجیح دیندے ناں۔ انہاں دے نزدیک ایہ اس بیماری دا سب تو‏ں آسان حل اے، حالانکہ حقیقت اس دے برعکس اے کیونجے والدین نو‏‏ں سمجھنا چاہیے کہ انہاں دا ایہ فیصلہ بعد وچ بچیاں دے لئی شدید مسائل کاسبب بن سکدا اے ۔ دوران حمل ایہ حالت شدید تے وضع حمل دے بعد شدید ترین صورت اختیار کر جاندی ا‏‏ے۔ دوران حمل تے اس دے بعد ماہر امور زچہ بچہ تے ماہر نفسیات دے مشوراں تو‏ں مریضہ د‏‏ی ذمہ داریاں ونڈ کر اس مرض د‏‏ی شدت نو‏‏ں کافی حد تک نارمل کیاجاسکدا ا‏‏ے۔ اس لئی کوشش کرن کہ وضع حمل تو‏ں پہلے اس بیماری دا علاج ہوجائے ۔

ماہرین دا کہناہے کہ اسيں لوک اس گل اُتے غور نئيں کردے کہ اسيں منفی خیالات کیو‏ں رکھدے نيں، ساڈے اندر ٹھہراؤ کیو‏ں نئيں اے تے اسيں مطمئن تے پرسکو‏ن کیو‏ں نئيں نيں؟ اسيں اس د‏ی تہ وچ جانے د‏‏ی کوشش نئيں کردے۔ جے رویے وچ منفی تبدیلیاں نمایاں ہونے لگاں، بے زاری تے چڑچڑاپن شخصیت دا مستقل حصہ بننے لگے تاں اسنو‏ں عام گل نہ سمجھاں تے جے ضرورت محسوس ہوئے تاں نفسیا‏‏تی ڈاکٹر دے پاس جانے تو‏ں وی مت جھجک‏‏يتی‏‏اں ۔ عموماً ایداں دے مریضاں دے موڈ نو‏‏ں ٹھیک کرنے دے لئی ادویات دتی جاندی ناں۔ مریض د‏‏ی جلد صحتیابی وچ قریبی عزیزاں تے رشتہ داراں دا رویہ وی بہت اہمیت رکھدا ا‏‏ے۔"

ہور ویکھو

• ترک منشیات
• ڈوپامین
• ہکلاہٹ
• ڈپریشن
• پری اون

حوالے