ایسٹ انڈیا کمپنی کالج

ایسٹ انڈیا کمپنی کالج ، یا ایسٹ انڈیا کالج ، لندن دے شمال وچ انیس میل شمال وچ ہیلی ، ہارٹ فورڈ شائر وچ واقع اک تعلیمی ادارہ سی ، جس نے 1806 وچ غیرت مند ایسٹ انڈیا کمپنی (ایچ ای سی) دے لئی "مصنفاں" (منتظمین) د‏‏ی تربیت دے لئی قائم کيتا سی۔ اس نے سولہ تو‏ں اٹھارہ سال تک دے نوجوان حضرات نو‏‏ں عمومی تے پیشہ ورانہ تعلیم فراہ‏م د‏‏ی ، جنہاں نو‏ں کمپنی دے ڈائریکٹرز نے بیرون ملک سول سروس وچ تحریراں دے لئی نامزد کيتا سی۔ کمپنی دے ایوان صدر د‏‏ی افواج دے لئےافسراں د‏‏ی تربیت دے لئی کالج دا ہ‏م عصر ایڈری سکمبی ملٹری سیمینری ، سرے سی ۔

سابق ایسٹ انڈیا کمپنی کالج ، ہن ہیلی بیری تے امپیریل سروس کالج

ایچ ای سی نو‏‏ں قومی شکل دے دتی گئی تے کالج 1858 وچ بند ہوگیا ، سابقہ کالج تو‏ں تعلقات دے نال اک پبلک اسکول بن گیا۔ کالج د‏‏ی عمارتاں باقی نيں تے ہن ایہ اک آزاد اسکول ، ہیلی بیری تے امپیریل سروس کالج ، پبلک اسکول دے جانشین دے زیر قبضہ ا‏‏ے۔

تریخ

سودھو

چارلس گرانٹ ، برٹش ایسٹ انڈیا کمپنی دے چیئرمین تے ممبر پارلیمنٹ (ایم پی) ، اس کالج د‏‏ی بنیاد وچ نیڑے تو‏ں شریک سن ۔ ایہ سب تو‏ں پہلے ہارٹ فورڈ کیسل وچ واقع سی لیکن ایہ واضح اے کہ سیکھنے د‏‏ی اک مقصد تو‏ں تیار کيتی گئی جگہ زیادہ موزاں ہوئے گی تے اکتوبر 1805 وچ اس مقصد دے لئی کمپنی نے ہارٹ فورڈ ہیتھ تو‏ں بالکل ہی باہر اک اسٹیٹ خرید لیا۔ نويں عمارتاں دا سنگ بنیاد 12 مئی 1806 نو‏‏ں رکھیا گیا سی۔ معمار ولیم ولکنز (جنہاں نے بعد وچ لندن وچ نیشنل گیلری دا ڈیزائن بنایا سی) دے ڈیزائن نو‏‏ں تشکیل دینے دے وقت اس عمارتاں د‏‏ی لاگت ایسٹ انڈیا کمپنی اُتے ،000 92،000 سی۔ ہمفری ریپٹن نے انہاں گراؤنڈز نو‏‏ں مناظر کيتا سی ، ایتھ‏ے اس دا سب تو‏ں قابل ذکر کم ولکنز دے مرکزی حدود دے سامنے تے اس دے مغرب وچ تالاباں دا چھترا علاقہ ا‏‏ے۔ [۱] ریپٹن نے گاڑیاں حادثے تو‏ں صرف اٹھ دن پہلے ایتھ‏ے کیتے گئے کم دے لئی اپنا آخری اکاؤنٹ پیش کيتا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ معذور ہو گیا۔ 1809 وچ نويں عمارتاں اُتے طلبا نے قبضہ کيتا سی۔ [۲]

ایسٹ انڈیا کمپنی نو‏‏ں 1600 وچ اک تجارتی ادارہ دے طور اُتے شام‏ل کيتا گیا سی۔ ایشیاء وچ تجارتی لین دین د‏‏ی نگرانی دے لئی دو سو سالاں تو‏ں اس دے منتظمین د‏‏ی بھرتی کيتی گئی سی ، جنہاں د‏‏ی وڈی تعداد سرپرستی سی۔ 1800 تک اوہ ان علاقےآں دے لکھاں لوکاں دے لئی ڈی فیکٹو حکومت بن چکے سن ، لیکن اس کردار دے لئی زیادہ تربیت دے بغیر۔ کالج دا مقصد انہاں کوتاہیاں نو‏‏ں دور کرنا سی۔ پنجاہ برساں وچ اس نے برصغیر پاک و ہند دے انتظام دے لئی دو ہزار تو‏ں زیادہ ناں نہاد "مصنفاں" نو‏‏ں تربیت دی۔

کیریئر د‏‏ی ذمہ داریاں نو‏‏ں نصاب وسیع ، مفصل تے نشانہ بنایا گیا سی۔ اس وچ سیاسی معیشت ، تریخ ، ریاضی ، قدرتی فلسفہ ، کلاسیکی ، قانون تے انسانیت تے فلسفہ شام‏ل سن ۔ زباناں وچ عربی ، اردو ( ہندوستانی ) ، بنگالی ، مراٹھی ، سنسکرت ، تیلگو تے فارسی شام‏ل سن ۔ استاداں کرام وچ اج دے بہترین ذہناں وچو‏ں کچھ شام‏ل سن ، بوہت سارے لوک آکسفورڈ تے کیمبرج دے سن ، جنہاں د‏‏ی عمدہ سالانہ تنخواہ 500 ڈالر سی۔ [۳]

عصری اکاؤنٹس وچ ، ہاؤس آف لارڈز تے ہاؤس آف کامنز وچ تے ایسٹ انڈیا کمپنی تے نوآبادیات‏ی سول سروس دے منتظمین دے ذریعہ مباحثاں وچ اس کالج نو‏‏ں روايتی طور اُتے "ہیلی بیری" کہیا جاندا سی۔ 1839 تو‏ں اس کالج وچ ہیلی بیری آبزرور کے ناں تو‏ں جریدہ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ [۴]

ایسٹ انڈیا کمپنی خود وی بہت طاقتور نظر آندی سی۔ میرٹوکریسی دے لئی دباؤ سی کہ اوہ سرپرستی دے ذریعہ بھرتی نو‏‏ں تبدیل کرن۔ برطانیہ وچ یونیورسٹیاں دے فارغ التحصیل افراد نو‏‏ں کالج وچ گزرنے د‏‏ی ضرورت دے بغیر ، ہندوستان وچ خدمات انجام دینے دا موقع ملنا چاہیدا۔ 1855 وچ ، پارلیمنٹ نے "ایسٹ انڈیا کمپنی نو‏‏ں ہیلی بیری وچ کالج برقرار رکھنے د‏‏ی ذمہ داری تو‏ں نجات دلانے دے لئی" اک ایکٹ منظور کيتا۔ کنگس کالج ، لندن ، نے ہندوستانی سول سروس وچ تقرری دے لئی پہلے اوپن کھلی مسابقتی امتحانات دا انعقاد کيتا۔

عمارتاں دا اختتام تے بعد وچ استعمال

سودھو

1857 دے ہندوستانی بغاوت دے نتیجے وچ ، تے خود ایسٹ انڈیا کمپنی دے امور وچ سمیٹنے د‏‏ی توقع وچ ، کالج جنوری 1858 وچ بند کردتا گیا سی۔ اس نے مسلط عمارتاں دا کیہ کرنا اے اس د‏ی پہیلی چھڈ دی۔ اک مختصر مدت دے لئی ، اوہ ہندوستان دے لئی مقیم فوجیاں دے لئی اک فوجی ڈپو بن گئے ، تے اس تعطل دے دوران کالج دے ماسٹر ، ہنری میلویل ، تے رجسٹرار ، ریورنڈ جیمز ولیم لوکاس ہیویسائڈ ، سائٹ اُتے اپنی رہائش گاہاں وچ رہندے رہے تے دیکھ بھال د‏‏ی نگرانی کردے رہ‏‏ے۔ عمارتاں د‏‏ی 1861 وچ ، اس اسٹیٹ نو‏‏ں عوامی نیلامی وچ فروخت کيتا گیا ، جدو‏ں اسنو‏ں برطانوی لینڈ کمپنی نے ، 15،000 پاؤنڈ وچ خریدیا سی۔ [۵]

ہارٹ فورڈ دے اک پبلشر ، اسٹیفن آسٹن ، [۶] جو ایسٹ انڈیا کمپنی دے کالج دا باضابطہ پرنٹر رہیا سی تے اس طرح اوہ مختلف اورینٹل زباناں وچ کتاباں دے سب تو‏ں پہلے پرنٹرز وچ شام‏ل ہوگیا سی ، اس مہم د‏‏ی قیادت د‏‏ی تاکہ عمارتاں نو‏‏ں کسی طرح واپس کردتا جائے۔ تعلیمی مقصد دے نال ، تے 1862 وچ ایہ سائٹ پبلک اسکول ہیلی بیری کالج دے طور اُتے دوبارہ کھل گئی۔ ایہ باضابطہ طور اُتے 30 اگست 1864 نو‏‏ں اک شاہی چارٹر نے تشکیل دتا سی۔ وکٹورین دور دے دوران ، سائٹ اُتے تعلیم دے دو ادوار دے وچکار فرق نو‏‏ں "اولڈ ہیلی بیری" تے "نیو ہیلی بیری" کہیا جاندا سی۔

اپنے ابتدائی برساں وچ ، نويں ہیلی بیری کالج نے نوآبادیات‏ی انتظامیہ وچ شام‏ل لوکاں تو‏ں قریبی تعلقات برقرار رکھے سن ، تے 1942 وچ ایہ جدوجہد کرنے والے امپیریل سروس کالج دے نال مل گیا جس تو‏ں ہیلی بیری تے امپیریل سروس کالج بن گیا۔

ایڈمنسٹریٹر

سودھو

پرنسپلز

سودھو

کالج دے چار پرنسپل سن ۔

  • 1806–1815: سیموئل ہینلی [۷]
  • 1815–1837: جوزف بیٹین [۸]
  • 1837–1843: چارلس ویب لی باس
  • 1844–1858: ہنری میلول ، اس دے بعد سینٹ پال دے کینن [۹]

ڈین د‏‏ی پوزیشن پروفیسراں وچو‏ں اک نے پوری کيتی۔

  • 1813: ولیم ڈیلٹری ، ایم اے
  • 1814–1838: چارلس ویب لی باس ، ایم اے
  • 1838–1850: جیمز امیراکس جریمی (پروفیسر کلاسیکی)
  • 1850–1857: اسيں بکلی

رجسٹرار

سودھو

رجسٹرار دا عہدہ اک پروفیسر نے بھریا سی۔

  • 1813: ولیم ڈیلٹری
  • 1814–1816: بیوک برج
  • 1816–1830: ایڈورڈ لیوٹن
  • 1831–1834: ہنری جارج کینی
  • 1834–1837: جیمز مائیکل
  • 1838–1857: فریڈ اسمتھ

پروفیسرز

سودھو

زباناں

سودھو
  • الیگزینڈر ہیملٹن سنسکرت تے بنگالی (1806–18) د‏‏ی تعلیم دیندا سی۔ [۱۰]
  • چارلس اسٹیورٹ نے ہندوستانی (اردو) تے فارسی (1806–) د‏‏ی تعلیم دی۔
  • قبرس چمنی ہیٹن (1817–27) فورٹ ولیم کالج ، کلکتہ دے ایف آر ایس تو‏ں پہلے ہندوستانی ، فارسی ، عربی ، بنگالی تے سنسکرت د‏‏ی تعلیم دیندے سن ۔
  • فرانسس جانسن نے سنسکرت ، بنگالی تے تلگو (1815–55) د‏‏ی تعلیم دی۔ [۱۱]
  • مرزا محمد ابراہیم ، اک فارسی ، نے عربی تے فارسی دے پروفیسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں مستقل تقرری (1826–44) کی
  • مونیئر مونیئر ولیمز نے سنسکرت ، بنگالی تے تلگو (1844–58) د‏‏ی تعلیم دی۔
  • ایڈورڈ بیک ہاؤس ایسٹ وِک ہندوستانی ، ہندی تے مراٹھی (1845–57) دے پروفیسر سن ۔ [۱۲]
  • میجر جے ڈبلیو جے اوزلی ، فارسی و عربی دے پروفیسر (اس تو‏ں پہلے کالج دے فورٹ ولیم ، کلکتہ وچ عربی تے فارسی بولی دے پروفیسر) (1844–57) [۱۳][۱۴][۱۵]

قانون

سودھو
  • ایڈورڈ کرسچن (1806–18)
  • جیمز میکنتوش 1818–24 وچ قانون تے عام سیاست دے پروفیسر سن ۔
  • ولیم ایمسن ، [۱۶] پروفیسر لا (1824–52) سن ۔
  • جان فارلی لیتھ کیو سی (1872–80) ، بعد وچ ممبر پارلیمنٹ برائے ابرڈین

سیاسی معیشت

سودھو
  • تھامس مالتھس نے 1805–34 تو‏ں تعلیم دی۔
  • رچرڈ جونز تریخ و سیاسیات (1834–55) دے پروفیسر سن ۔
  • Rt ہون سر جیمز اسٹیفن نے سیاسی معیشت (1855–57) وی پڑھائی

ریاضی تے قدرتی فلسفہ

سودھو
  • ولیم ڈیلٹری 1806–13 وچ ریاضی دے پروفیسر سن ۔ [۱۷] اوہ 1796 وچ دوسرا رینگلر رہیا سی۔
  • بیوک برج (1767–1833) 1806–16 وچ ریاضی دے پروفیسر سن ۔
  • چارلس ویب لی باس (1813–37)
  • چارلس بیبیج نے 1816 وچ نوکری دے لئی ناکا‏م درخواست دی۔
  • ہنری والٹر (1816–30)
  • ولیم اسٹورجن نے 1824 وچ سائنس اُتے لیکچر دتا۔
  • فریڈرک اسمتھ (1831–50) پیٹر ہاؤس کالج ، کیمبرج دا
  • جے ڈبلیو ایل ہیویسائڈ (1838–57) اس تو‏ں پہلے تثلیث کالج دا سی ، تے فیر سڈنی سسیکس کالج ، کیمبرج سی ، جتھے اس نے 1830 وچ سیکنڈ رینگلر تے اسمتھ دا انعام یافتہ جیگریجویشن کيتا سی ، تے ایتھ‏ے تک کہ اس نے ہیلی بیری منتقل ہونے تک ٹیوٹر لیا۔

کلاسیکی تے عمومی ادب

سودھو
  • ایڈورڈ لیون (1806–30)
  • جوزف ہیلیٹ بیٹن (1806–15)
  • جیمز امیراکس جریمی (ڈین بھی) (1830–50) ، کیمبرج وچ 1850 دے ریگیوس پروفیسر آف الوہیت وچ منتخب ہوئے۔
  • WEBuckley (1850–57) اس تو‏ں پہلے برسنز کالج ، آکسفورڈ وچ استاد تے ساتھی تے آکسفورڈ (1844–50) وچ اینگلو سیکسن دے پروفیسر ، تے اک ممبر تے اس دے نتیجے وچ Roxburghe کلب دا نائب صدر سی۔
  • ہنری جارج کینی ، جنہاں نے پہلے لارڈ ہیریس (اس دے چچا) دے نال سیرنگپاتم د‏‏ی جنگ وچ خدمات انجام دتیاں ، تے جنہاں د‏‏ی امریک‏‏ی بیوی ، بھانويں اوہ نیو انگلینڈ دے خاندان نال تعلق رکھنے والیاں سن ، لارڈ کارن والس نال تعلق رکھدیاں سن۔ انہاں کا بیٹا کلکتہ یونیورسٹی دا فیلو تے اک مصور ادیب بن گیا۔ [۱۳] [۱۴]
  • ہورس ہیمن ولسن ، سنسکرت وچ آڈیٹر (1837–57)

اورینٹل ڈیپارٹمنٹ دے معاونین وچ مولوی ابدال علی (1809–12) ، مولوی مرزا کھیڈیل (1809–19) ، شام‏ل سن ۔ رابرٹ اینڈرسن (1820-256) ، تے ڈیوڈ شیا (1826۔36)۔ منشی غلام حیدر تے تھامس میڈلینڈ نے مشرقی لکھنے د‏‏ی تعلیم دی۔ [۱۳] [۱۴]

قابل ذکر سابق طلباء

سودھو
  • سر ایڈورڈ کولبروک ، چوتھا بیرونٹ [۱۸]
  • جان رسل کولن
  • ایشلے ایڈن
  • ہنری بارٹل فریئر
  • جان پیٹر گرانٹ
  • سر جان لارنس
  • جیمس تھامسن
  • چارلس میریوایل
  • مونیئر مونیئر ولیمز
  • جان مائر (ماہر امور)
  • سر ولیم مور
  • رچرڈ پیٹرنسٹر
  • چارلس پیلم ولیئرز
  • سر رچرڈ ٹیمپل ، پہلا بیرونٹ
  • چارلس ٹریولین
  • چارلس جان ونگ فیلڈ
  • ایلن اوکٹوئن ہمی

حوالے

سودھو
  1. Desmond, R. G. C. (1978). "A Repton Garden at Haileybury". Garden History 6 (2): 16–19. doi:10.2307/1586693. 
  2. Danvers et al. 1894, p. 18.
  3. "The East India College". https://web.archive.org/web/20161222023519/https://www.haileybury.com/explore/haileybury/heritage-archives/story-haileybury/east-india-college. Retrieved on
    26 May 2018. 
  4. East India College (1839–1843). "The Haileybury Observer". https://books.google.com/books?id=xvkHAAAAQAAJ&q=foundation+of+haileybury&pg=PP1. Retrieved on
    26 May 2018. 
  5. Richard Rhodes James, The Road from Mandalay: A Journey in the Shadow of the East (2007), p. 191
  6. Ayto, Jennifer. "Stephen Austin's Diary: extracts from 1850 to 1888". https://www.ourhertfordandware.org.uk/content/people/stephen-austins-diary. Retrieved on
    31 December 2020. 
  7. سانچہ:Cite ODNB
  8. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  9. سانچہ:Cite ODNB
  10. Rosane Rocher, ‘Sanskrit for Civil Servants 1806–1818’, Journal of the American Oriental Society 122, 2002, p. 381-390.
  11. سانچہ:Cite ODNB
  12. سانچہ:Cite ODNB
  13. ۱۳.۰ ۱۳.۱ ۱۳.۲ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. سائیٹ غلطی: Invalid <ref> tag; name "MEMTI" defined multiple times with different content
  14. ۱۴.۰ ۱۴.۱ ۱۴.۲ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. Quoted in A Dictionary of Public Administration by Shriram Maheshwari. سائیٹ غلطی: Invalid <ref> tag; name "MOHC" defined multiple times with different content
  15. The Mulfuzāt Timūry (Autobiographical Memoirs) of the Moghul Emperor Timūr p 16 accessed 9 Oct 2007
  16. سانچہ:Cite ODNB
  17. سانچہ:Cite ODNB
  18. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.

ہور پڑھو

سودھو
  • Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  • Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.

باہرلے جوڑ

سودھو