افلاطون
| افلاطون | |
| |
| جمن پو: | یونان |
| جمن ورہ : | 428 م پ |
| مرن ورہ: | 348 م پ |
| کم : | فلسفی - استاد |
افلاطون کلاسیکی یونانی فلسفی سی جس نے اپنے استاد سقراط نال مل کے لیندی فلاسفی دا مڈ رکھیا۔افلاطون نے ایتھنز یونان وچ اکیڈیمی ناں دے ادارے دی نیوں رکھی۔ سوچ دی تریخ وچ اپنیاں اچیچیاں سوچاں تے نویاں کاہڈاں باہجوں اوہدا اچا ناں اے۔ جانن پڑھت، ورتن، تک، آرٹ وچ اوہنے نویاں راہواں کڈھیاں پر اوہدے شگرد ارسطو نے کئی گلاں وچ اوہدے توں وکھرا ہویا۔
جس چ بعد چ ارسطو نے تعلیم حاصل کیتی ۔ افلاطون نے اکیڈیمی چ بہت زیادہ موضوعات تے وسیع پیمانے تے تعلیم دا اہتمام کیتا ،افلاطون نے کافی سارے فلسفیانہ موضوعات تے لکھیا ،جنہاں چ سیاست ، اخلاقیات ، ما بعد الطبیعات شامل نیں ۔
جیون
سودھوافلاطون کتھے جمیا تے کدوں جمیا ایس گل دا ٹھیک ٹھیک کوئی پتہ نیں۔ پر اے پتہ اے جے اودا جور اک اچی تے اسر والے ٹبر نال سی۔ نویں عالماں دا اے کینا اے جے اوہ 423 تے 428 دے وشکارلے ویلے چ ایتھنز یا ایجنا چ جمیا۔ اودے پیو دا ناں ارسٹون سی۔ کج لوک اے کیندے نین جے اودا جوڑ ایتھنز دے اک بادشاہ نال سی۔ اودی ماں پیریکٹیون نوں اے مان سی جے اوہدا جوڑ یوناں دے اک شاعر تے قنونی سولن نال اے۔ پیریکٹیون چارمیداس دی پعن تے کریٹیاس دی پتیجی سی جیہڑے 30 ٹائیرنٹ چوں سن تے جناں نیں تھوڑے ویلے لئی پیلیپونیشین دیاں لڑائیاں مگروں ایتھنز دے راج چ آۓ۔ ارسٹون تے پیریکٹیون دے افلاطون دے نال تن ہور جواک وی سن: دو پتر ایڈیمنٹس تے گلاؤکن تے اک تعی پوٹون۔ پوٹون سپیوسپس دی ماں سی جیہڑا افلاطون دا پانجا تے اودے مگروں اکیڈیمی چلان الا سی۔ ریپبلک چ اے دسیا گیا جے ایڈیمنٹس تے گلاؤکن افلاطون توں وڈے سن۔ پر زینوفون میموریبلیا چ گلاوکن نوں افلاطون توں نکا دسدا اے۔ افلاطون دے نکے ہوندے دی اک کعانی چ اوہ ستا ہویا سی تے شہد دیاں مکھیاں اودے بلاں تے بیٹھ گیاں تے اینج اودا منہ مٹھا ہوکیا تے اینج اونے فلاسفی نوں مٹھیاں بولاں چ لوکاں نوں دسیا۔ افلاطون ہلے نکا جیا سی تے ارسٹون مرگیا تے فیر اودی ماں نے اپنی ماں دے پعرا پائلایمپس نال ویاہ کرلیا جیہڑا کے ایران دے دربار چ یونان دا سفیر بن کے جاندا سی۔ کسے پہلے ویاہ توں اودا اک پتر وی سی جیدا ناں ڈیموس سی جیہڑی انی سوہنیاپے لئی مشہور سی۔ اوہ پیریکلز دا یار سی جیہڑا کے ایتھنز دے لوک راج ٹولی جون سی۔ پیریکٹیون نے افلاضون دا متریا پعرا جمیا جیدا ناں انٹیفون سی جیہڑا پارمینیڈس چ آندا اے۔
افلاطون اپنے بارے تے چپ جپیتا ریا پر اپنے ساکاں دیاں گل اونے ٹھیک تے لمے ول نان لخیاں نیں۔ افلاطون دے ڈائیلاگ سقراط دے نال اودے اپنے ٹبر دا وی فقشہ کھچدے نیں تے اودے چنگےیاں ویلیاں دی مورت نیں۔
ناں
سودھوڈائیجینس لارٹیس دا اے کینا اے جے افلاطون دا ناں ارسٹوسلز سی جیہڑا اودے دادے دے ناں تے رکھیا گیاپے اودے کشتی دے گرو ارگوس دے ارسٹون نیں اودا ناں پلاٹون پا دتا یعنی چوڑی چھاتی والا۔
پڑھائی
سودھواپلیس اے دسدا اے جے سپیسیپس نے افلاطون دے تیز سوچن تے انکساری نوں پسند کیتا جے۔ اونوں نکی جندڑی توں کم کرن تے پڑھناں چنگے لگدے سن۔ افلاطون نوں گریمر موسیقی تے جمناسٹک چنگے گرواں کولوں سکھلاۓ کۓ سن۔ ڈیکارچیاس دا کینا اے جے اوہ ایستھیمن دیاں کھیڈاں ج وی کھیدیا۔ سقراط نوں ملن توں پہلے ای اوہ فلاسفی پڑھ چکیا سی۔
اے کیا جاندا اے جے افلاطون نے مصر اٹلی سسلی تے کریاون دے سفر کیتے تے 4ج وریاں دا سی جدوں واپس مڑیا۔ افلاصون نے لیندی رہتل دے پہلے سکولاں چ اک سکول ایتھنز دی اک خالی تھاں چ جینوں اکیڈیمس دا چنڈ کیا جاندا سی اوتھے بنایا۔ ایس لئی اے سکول اکیڈیمی اخوایا۔ اے سکول 529 پک چلیا تے اینوں بازنظیم دے شہنشاہ جسٹینن نے بند کروایا ایے سوچ کے جے ا سعائی مت لئی خطرا سی۔ ایے سکول چ بڑے لوک پڑھے تے ساریاں چون مشہور ارسطو سی۔ اپنے جیون دا چوکھا سارا چر افلاطون سائراکیوز دی سیاست چ پھسیا ریا۔
افلاطون تے سقراط
سودھوافلاطون تے سقراط دی آپسی بندھناں دا سعاب لانا اوکھا اے پر افلاطون دے اپنے بولاں چ او سقراط دا نیڈے دا شگڑد سی۔ ڈاغیلاگ چ سفراط دسدا اے جے افلاطون سقراط دے اوناں ؤگرداں چوں اے جناں بارے کیا گیا سی جے اوناں نوں اونے خراب کیتا اے۔ ہور تھاں تے افلاطون ہور لوکاں نال رل کے 30 ملٹس ٹا جرمانہ دین نوں تیار اے جے سقراط نوں چھڑوایا جاسکے۔
سقراط دا مقدمہ
سودھوسقراط دا مقدما افلاطون دے ڈائیلاگ چ اک اہم چیزے ایدے الے دوالے باقی چیزاں دا تانا بانا بنیا ہویا اے۔ سقراط ایس خیال نون غلط کیندا اے جے اوہ صوفی اے۔ تے اودے تے جیہڑا الزام لایا گیا سےی جے اوہ جواناں نوں خراب کردا اے تے خداواں نوں نین مندا اوہ اینوں غلط کیندا اے۔ سقراط اے کیندا اے جے اے چوٹھ اودی موت دا وڈا زمے وار اے تے اودے تے جیہڑے فنونی الزام لاۓ گے نین اوہ غلط نیں۔ سقراط اپنے سیانا ہون توں منکر دا اے تے اے دسدا اے جے کینج اودا جیون فلسفی لئی دیلفی دے اوریکل توں ٹردا اے۔ اوہ کیندا اے جے اوریکل دے مسلے دا حل اونون لوکاں نال وکھریاں کردا اے تے ایتھنز دی ریاست اودے توں تنگ پے جاندی اے۔
ریپبلک
سودھوریپبلک افلاطون دی سب توں مشہور کتاب اے۔ ایدے چ افلاطون نے اک آئیڈیل سوسائیٹی دا نقشہ کھچیا اے۔ افلاطون دے نیڑے سب توں ودیا سرکار ارسٹوکریسی سی۔ ایدے تون اودا اے مطلب نین سی جے کسے وراثت دی بنا تے کوئی سرکار چندا اے بلکہ اودی ارسٹوکریسی میرٹ تے چلدی اے۔ یعنی ایسی ریاست یا سرکار جیہڑی چنگے تے سب توں سیانے لوکاں نال چلدی ہوے۔ پر اے لوک ووٹ نال نین چنے ہونے چائیدے اے لوک میرٹ تے اگے اون۔ اوہ لوک جیہڑے سرکار چلارۓ نیں اونا نون اپنے نال ایہوجے لوک اپنے نال لیانے چايدے نین جیہڑے طرف میرٹ تے اتے آن۔
افلاطون نے اے کیا جےاکسے دیس دے راجکرن والیۂ چ ہر فٹ بندے نوں چانس لبنا جاغدا جے اوہ راج کرن والی ٹولی چ رل سکے۔ تے اینج افلاطون پہلا فلسفی سی جینے زنانیان تے جنیا دونان نون راج کرن لئی فٹ سمجیا۔ سارے لوکاں نوں برابر دے جانس دین لئی اونے اے کیا جے اے دیس دی ذمے واری اے جے دیس دے سارے نیانیان نون اکو جئی پرھائی کراۓ۔ جواکاں نون پوری جسمانی ورزشان کرواغیان جان پر اونان نوں میوزک تے میتھمیٹکس تے ہور رلدے مضمون وی پڑھاۓ جان۔ کج چر مگروں اینان دا نتارا کیتا جاوے۔۔ پچھے رہ جان والے جواک نون پیسے کمان دے کم کاج چ لا دتا جانا چائیدا اے۔ پرھن والے جواکاں دی اگے پڑھائی جاری رینی چائید اے۔ اینان نون عام پڑھائی دے نال خاص کرکے فلاسفی وی پرھائی جانی چائیدی اے تاں جے اوہ ائیڈیل فارم ج اسکن۔
ایناں دی اے پرھائی 35 ورے تک چلنی چائیدی تے اگلے 15 ورے اینان نوں پریکٹیکل کمان ج پانا جائیدا جے۔ صرف اوہ لوک جیہڑے اے ثابت کرن جے اوہنان نین جیہڑک کتاب چوں سکھیا سی اودے تے عملی جیون ج کم وی کرسکدے نین اونان نون اونے کیا جے اوہ سرکار چلان دی زمے واری دتی جاۓ۔ ایدے نال ایس گل دا وی خیال رکھیا جاۓ جے صرف اوہ لوکاں نوں سرکار چ پایا چاۓ جیہڑے عام لوکاں دی فلاح بارے وی کج کردے ہوون۔
ایسے لوکاں کول پیسے نین ہونے چایدے تے ناں اوناں دک کوئ زمین جائیدا د تے کعر ہونا چائیدا اے۔ ایناں نوں کٹھیاں ریناں چایدا اے ایسے لوکاں کول دنیاوی مال نیں ہونا چائیدا بلکہ لوکاں دی خدمت اے اصل سکون دا باعث ہونا جائیدا اے۔
لکھتاں
سودھوچھتی دائیلاگ تے 13 چٹھیاں افلاطون دے ناں لائیا جاندیاں نیں۔ نویں عالم اینوں چوں کج دے بارے شک کردے نین جے اوہ اودیاں لکھیاں نیں۔ افلاطون دیاں لکھتاں کئی ولاں چ لکھیاں گیاں نیں۔
افلاطون دے مکالمات اسدیاں اہم ترین تحریراں نیں ، یعقین کیتا جاندا اے کہ افلاطون دے سارے مصدقہ مکالمات ساڈے تک صحیح سلامت پہنچے نیں ۔ افلاطون دی سب توں پرانی لکھت افلاطون دے ڈائیلاگ نین جیہڑے 895 چ قسطنطنیہ چ لکھےگۓ تے ایناں نوں آکسقورڈ یونیورسٹی نے 1809 چ مل لیا۔
افلاطون دے اسرات
سودھوافلطون نے فلسفے تے گوڑے رنگ خھڈے۔
ہور پڑھو
سودھووکیپیڈیا دے ہزار چائیدے آرٹیکل