مخدوم اشرف جہانگیر سمنانی

مخدوم اشرف جہانگیر سمنانی
جم	سنہ 1309   سمنان
وفات	26 جولائی 1405 (95–96 سال)  اشرف پور، کچھوچھہ
شہریت	ایران
عملی زندگی
پیشہ	متصوف

غوث العالم محبوب یزدانی تارک السلطنت سلطان مخدوم میر اوحد الدین سید اشرف جہانگیر سمنانی جو دی بانی سلسلہ اشرفیہ نیں ، اٹھواں صدی ہجری دے چثتیہ سلسلہ دے مشہور تے معروف بزرگ نیں ۔

ولادت

تساں ملک سمنان دے صوبہ خراسان دے دار السلطنت شہر سمنان وچ سن 707ھ نوں اک بزرگ کامل تے سمنان دے بادشاہ سلطان سید ابراہیم دے گھر پیدا ہوئے ۔

ابتدائی تعلیم

مخدوم سمنانی نے ابتدائی تعلیم اپنے والد ماجد توں حاصل دی۔ ست برس دی عمر وچ ست قرأ توں دے نال پورا قرآن کریم حفظ کیتا تے چودہ برس دی عمرماں تمام علوم متداولہ وچ عبور حاصل کر لیا

سمنان دی بادشاہت

17 سال دی عمر وچ سمنان دے بادشاہ بنائے گئے۔ تساں دے دور حکومت وچ سمنان عدل و انصاف تے علم و فن دا مرکز بن گیا۔ تساں دا دل امور سلطنت توں اچاٹ ہونے لگیا تے راہ سلوک و معرفت ول طبیعت مائل رہنے لگی۔ شیخ رکن الدین علاء الدین سمنانی متوفی 736ھ شیخ عبد الرزاق کاشی، امام عبد اللہ یافعی، سید علی ہمدانی، شیخ عمادالدین تبریزی تے ہور اکابر صوفیا و علما توں علوم شریعت و طریقت توں بہرہ مند ہوئے۔

ہندوستان آمد

25 سال دی عمر وچ اشارہ غیبی اُتے سمنان چھڈ کر سلطنت اپنے چھوٹے بھائی سید محمد اعرف دے سپرد کرکے ہندوستان ول روانہ ہوئے۔ ہندوستان دے مشہورقدیم ہندی وفارسی ادیب ملک محمد جائسی دا قول اے :’’ امت محمدیہ دے صدقین وچ دو شخص ترک سلطنت دے لحاظ توں تمام اولیاء اُتے فضیلت رکھدے نیں ۔ اک سلطان التارکین خواجہ ابراہیم بن ادہم،دوم سلطان سید اشرف جہانگیر سمنانی رحمۃ سمنانی رحمۃ اللہ علیہما ۔

حصول تصوف

مخدوم سمنانی سمنان توں نکل کر سمرقند دے راستے ملتان وچ اوچ شریف پہنچے۔ ایہ مقام اس وقت مخدوم جہانیاں جتھے گشت سید جلال الدین بخاری متوفی 780ھ دی وجہ توں رشد و ہدایت دا مرکز سی مخدوم جتھے دی خانقاہ وچ تن روز تک مہمان رہے۔ مخدوم سمنانی دا بیان اے کہ مخدوم جتھے نے تہاناں اکابر مشائخ توں حاصل ہونے والے تمام روحانی فیوض وبرکات تے سلسلہ قادریہ دی اجازت و خلافت توں نوازدیاوقت رخصت مخدوم جتھے نے فرمایا : فرزند اشرف جلدی کرو تے دربار شیخ علاء الحق وچ حاضر ہوجاؤ اوہ شدت توں تمہارا انتظار کر رہے نیں ۔ مخدوم سمنانی دہلی ہُندے ہوئے بہار شریف، فیر اوتھے توں بنگال پہنچے۔ صوبہ بنگال وچ ضلع مالدہ وچ مقام پنڈوہ شریف دا مرکز شیخ علاء الحق والدین لاہور رشد و ہدایت بنا ہویا سی۔ شیخ علاء الحق پنڈوی نے شاہانہ انداز وچ مخدوم سمنانی دا استقبال کیتا شیخ نے سلسلہ چشتیہ نظامیہ وچ مرید فرمایا تے ہور سلاسل دی اجازت و خلافت توں نوازا۔ مخدوم سمنانی شیخ دی خدمت وچ 12 سال رہ کر کثیر مجاہدات و ریاضیات دے ذریعہ منازل سلوک و معرفت دی تکمیل فرمائی۔ 832ھ تکمیل سلوک دے بعد اپنے شیخ دے حکم توں مخدوم سمنانی رشد وہدایت دے لئی بنگال توں تے، شیراز ہند ،جونپوراور بنارس دے راستے توں ہندؤاں دے مقدس مقام اجودھیا دے قریب مقام کچھوچھہ (جواس وقت یوپی دے ضلع جونپور وچ سی تے ہن ضلع امبیڈکرنگر وچ اے ) پہنچے تے کچھوچھہ شریف وچ اپنی خانقاہ قائم دی -

اردو دے پہلے مصنف

مخدوم اشرف جہانگیر سمنانی صرف عربی تے فارسی اُتے ای عبور نئيں رکھدے سن بلکہ اردو زبان دے پہلے ادیب وی منے جاندے نیں ۔ چنانچہ جامعہ کراچی دے شعبہ اردو دے سابق سربراہ ڈاکٹر ابو اللیث صدیقی نے اپنی تحقیق وچ دریافت کیتا اے کہ تساں دا اک رسالہ اردو نثر وچ ’’ اخلاق و تصوف‘‘ وی سی۔ پروفیسر حامد حسن قادری دی تحقیق وی ایہی اے کہ اردو وچ سب توں پہلی نثری تصنیف سید اشرف جہانگیر سمنانی دا رسالہ ’’اخلاق و تصوف‘‘ اے جو 758ھ مطابق 1308 ء وچ تصنیف کیتا گیا ایہ قلمی نسخہ اک بزرگ مولانا وجہہ الدین دے ارشادات اُتے مشتمل اے تے اس دے 28 صفحات نیں قادری صاحب نے ایہ وی ثابت کیتا اے کہ مذکورہ رسالہ اردو نثر ای نئيں بلکہ اردو زبان دی پہلی کتاب اے۔ اردو نثر وچ اس توں پہلے کوئی کتاب ثابت نئيں پس محققین دی تحقیق توں ثابت ہویا کہ سید اشرف جہانگیر سمنانی اردو نثر نگاری دے پہلے ادیب و مصنف نیں -

تصنیفات

تساں نے 31تصنیف فرمائاں جو مرور ایام دے نال نال اوہ ناپید ہو گئاں، لیکن ہن وی 10کتاباں ایسی نیں جو صحیح حالت وچ نیں ۔ تے عالم اسلام دی مختلف جامعات وچ محفوظ ییں اکثر کتاباں فارسی وچ تھاں بعد وچ تساں نے انہاں دا عربی وچ ترجمہ کیتا

• فوائد العقائد ایہ کتاب فارسی وچ سی بعد وچ اس دا عربی وچ ترجمہ کیتا گیا۔ تساں دے خلیفہ و جانشین حضرت سید عبد الرزاق نورالعین فرماندے نیں کہ جدوں تساں عرب وچ تشریف لے گئے تو بدوؤں نے تصوف دے مسائل جاننے دی خواہش دی تو تساں نے فوائد العقائد دا عربی زبان وچ ترجمہ کیتا
• لطائف اشرفی نوں وڈی اہمیت حاصل اے ایہ کتاب فارسی وچ اے تے اس وچ تساں نے تصوف دے وڈے اہم اسرار و رموز بیان فرمائے نیں طریقت دے سارے سلاسل دے بزرگاں نے اس توں استفادہ کیتا اے ایہ کتاب ہور جامعات دے علاوہ جامعہ کراچی دی لائبریری وچ وی محفوظ اے تے اس دا اردو وچ ترجمہ ہو چکا اے ۔
• مکتوبات اشرفی
• بشارت المریدین

وفات

تساں نے 28محرم الحرام 828ھ نوں داعئ اجل نوں لبیک کہیا

مزار تے عرس

آپ دا مزار کچھوچھہ، ضلع امبیڈکر نگر، صوبہ اترپردیش، بھارت وچ ا‏‏ے۔ اُنہاں دا عرس اسلامی ماہ محرم د‏‏ی 28 تریخ نو‏‏ں ہُندا ا‏‏ے۔

اس دے علاوہ پاکستان وچ سلسلہ اشرفیہ دے سب تو‏ں وڈے مرکز درگاہ عالیہ اشرفیہ، فردوس کالونی، کراچی وچ وی ہر سال محرم الحرام د‏‏ی ٢٦،٢٧ تے ٢٨ تریخ نو‏‏ں انہاں دا عرس منعقد ہُندا اے جس وچ جید علماء تے معروف قوال شرکت کردے نيں

حوالے