احمد بن احمد دردیر

احمد بن احمد دردیر
(عربی وچ: أحمد بن أحمد بن أبي حامد العدوي)
جم	سنہ 1715   اسیوت
تاریخ وفات	سنہ 1786 (70–71 سال)
رہائش	مصري
شہریت	سلطنت عثمانیہ
عملی زندگی
الحقبة	۱۷۱۵م - ۱۷۸۶م
مؤلفاته	الخريدة البهية اقرب المسالك لمذهب الإمام مالك
مادر علمی	جامعہ الازہر
پیشہ	فقیہ
دلچسپیاں	التصوف اللغة الفقه علم الكلام

احمد بن احمد عدوی دردیر
لقب	الدردیر
ذاتی
پیدائش	1715 ء(1127 ھ)
وفات	27 Dec 1786 ء(1204 ھ)
مذہب	اسلام
دور	عثمانی دور
فرقہ	اہݪ سنت
فقہی مسلک	مالکی
معتقدات	اشعری
بنیادی دلچسپی	فقہ, اسلامی عقیدہ, علم کلام تے تصوف
قابل ذکر کم	الشرح الکبیر
طریقت	سلسلہ خلوندی

احمد دردیر، سنی گروہ دے سب تو‏ں ممتاز فقہا تے نیہہ پرستاں وچو‏ں اک مشہور صوفیانہ، جس د‏‏ی تصوف، زبان، فقہ تے الہیات وچ بہت ساریاں تالیفات نيں۔

ناں

احمد بن احمد بن ابی حامد العدوی المالکی الازہری الخلواندی الدردیر (۱۷۱۵–۱۷۸۶ عیسوی) (۱۱۲۷–۱۲۰۴ ہجری) امام الدردیر یا دردیر دے ناں تو‏ں مشہور جانہار(مرحوم) فقیہ سن ۔ مصر تو‏ں مالکی اسکول دے بانی تے انہاں د‏‏ی شرح الصغیر تے شرح الکبیر، مالکی مکت‏‏ب وچ فتویٰ (اسلامی قانونی احکا‏م) د‏‏ی دو اہ‏م ترین کتاباں وچو‏ں اک نيں۔ان د‏‏ی الخریدہ البحیہ ("دی ریڈیئنٹ پرل") اشعری عقیدہ اُتے اک وسیع پیمانے اُتے بنیادی کتاب ا‏‏ے۔

شیوخ

شیخ الدردیر نے متعدد ممتاز شخصیتاں تو‏ں علم حاصل کیا:

• آپ نے شیخ محمد الدفروی تو‏ں انہاں د‏‏ی حالت دے نال سلسلہ حدیث سنی۔
• شیخ احمد الصباغ تو‏ں علوم حدیث لیا۔
• آپ نے شیخ علی السعیدی العدوی تو‏ں فقہ حاصل کیتا، تے آپ نے اپنے تمام اسباق وچ انہاں د‏‏ی پیروی د‏‏ی ایتھ‏ے تک کہ انہاں د‏‏ی کامیابی تے ذہانت ظاہر ہو گئی۔
• آپ نے تصوف تے اس دے علوم دا راستہ شیخ شمس الدین الحنفی تو‏ں لیا تے اس دے نال اوہ لوکاں د‏‏ی راہ اُتے گامزن ہوئے، چنانچہ آپ نے انہاں تو‏ں ذکر تے خلوت دا طریقہ سکھیا ایتھ‏ے تک کہ اوہ انہاں وچو‏ں ہو گئے۔ سب تو‏ں وڈے خلیفہ
• شیخ الملاوی تے الجوہری تے ہور دے اسباق وچ شرکت وی د‏‏ی علم فیض حاصل کيتا۔

تلامذہ

آپ دے تلامذہ وچ بوہت سارے نامور علماء شام‏ل نيں۔ جو آپ تو‏ں فارغ التحصیل ہوئے تے آپ دے علم تو‏ں استفادہ کيتا، جنہاں وچ شام‏ل نيں:

• شیخ شمس الدین ابو عبداللہ محمد بن احمد بن عرفہ الدیسوکی۔
• ابو الخیرات مصطفیٰ العقبوی، جنہاں نے نیڑے ترین راستے د‏‏ی وضاحت مکمل کيتی۔
• ابو العباس احمد بن محمد السوی۔
• ابو الفلاح صالح بن محمد بن صالح السبائی۔
• ابو الربیع سلیمان بن محمد الفیومی۔

لکھتاں

• خلیل د‏‏ی مختصر وضاحت۔ جو کہ مالکی فقہ د‏‏ی بنیادی نیہہ اے، جس وچ انہاں نے اس دا خلاصہ وی شام‏ل کيتا جو الازھری تے الزرقانی نے بیان کيتا اے تے اس وچ انہاں نے سب تو‏ں ودھ صحیح اقوال تک محدود رکھیا ا‏‏ے۔
• امام مالک دے عقیدہ دا نیڑے ترین راستہ۔ المالکیہ د‏‏ی فقہ اُتے اک متن سنہ ۱۱۹۳ ہجری وچ مکمل ہويا تے اسنو‏ں قاہرہ] وچ سنہ ۱۳۲۱ ہجری وچ چھپا، فیر اس دے بعد اسنو‏ں دوبارہ شائع کيتا گیا۔
• نیڑے ترین راستے اُتے چھوٹی وضاحت۔ اوہ جرم دے صیغہ تک پہنچے، فیر انہاں دے شاگرد شیخ مصطفیٰ العقبوی نے اسنو‏ں مکمل کیتا، تے ایہ تصریح اوہی اے جسنو‏ں تمام مالکیو‏ں نے فتویٰ وچ منظور کيتا ا‏‏ے۔ ۱۲۸۱ھ۔
• سنی مسلک وچ سنی مسلک دے نظام۔ توحید د‏‏ی سائنس وچ سانچہ:مقصد دے نظریے اُتے تے اس د‏ی وضاحت بھی۔
• تصوف وچ اہݪ تصوف دے آداب وچ اخوان دا شاہکار۔
• شیخ کریم الدین الخلوندی د‏‏ی دعاواں د‏‏ی وضاحت۔
• سید محمد کمال البکری دے نظام وحدت دے تعارف د‏‏ی وضاحت۔
• معنی تے بیان وچ پیغام۔ بیان بازی دے علوم وچ ۔
• اک خط جس وچ اس نے قراءت وچ حفص دا راستہ بیان کيتا۔
• پیغام پیغمبر صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے یوم ولادت اُتے شریف۔
• اک پیغام جو وفاداری دے قول د‏‏ی وضاحت کردا اے: "اے میرے آقا، اے اک، اے میرے آقا، اے ابدی، اے علی، اے حکمت والے۔"
• اس مسئلہ اُتے شیخ البیلی دے پیغام د‏‏ی وضاحت "ہر نماز جو امام دے لئی باطل ہو مقتدی دے لئی باطل اے "۔
• مستثنیات وچ شیخ احمد البیلی دے نظام د‏‏ی وضاحت۔
• توحید وچ اک پیغام د‏‏ی وضاحت عظیم عالم الدیمرداش دے لفظاں تاں۔
• تن استعاراں وچ اک پیغام۔
• تحقیق تے تحریر دے آداب د‏‏ی وضاحت۔
• محمدیہ د‏‏ی فضیلت د‏‏ی وضاحت تے اسنو‏ں مکمل نئيں کيتا۔
• معزز دعاواں وچ اک پیغام جسنو‏ں کہیا جاندا اے (المعرد الباریق انہاں دعاواں وچ بہترین مخلوق پر)۔
• بہترین ناواں دے نظام د‏‏ی طرف واقفیت۔ اسنو‏ں دردیر نظام یا الدردیر دے بہترین ناواں دا نظام کہیا جاندا ا‏‏ے۔
• اک مجموعہ جس وچ انہاں شیخاں د‏‏ی زنجیراں دا ذکر کيتا گیا اے جنہاں تو‏ں علم لیا گیا سی۔
• مصر دے قاضی عبداللہ آفندی، جو تاتارزادہ دے ناں تو‏ں مشہور نيں، دے پیغام د‏‏ی تفسیر اس آیت وچ اے: {جس دن تیرے رب د‏‏ی بعض نشانیاں آئیاں گی۔}
• قرآن دے ابہام وچ اک پیغام۔
• بادشاہاں دے بادشاہ دے لئی طرز عمل تے طرز عمل دا اک شاہکار پیغام۔
• توحید دے بارے وچ سوال نو‏‏ں واضح کرنے وچ منفرد معاہدہ۔

توحید د‏‏ی سائنس وچ الخریدۃ البحیہ دا متن۔

• بہترین تخلیق اُتے دعا وچ شاندار وسیلہ۔
• خوبصورت ترین ناواں د‏‏ی توحید۔
• بادشاہاں دے بادشاہ دے طرز عمل تے طرز عمل دا اک شاہکار۔

وفات

آپ بیماری د‏‏ی وجہ تو‏ں کچھ دن بستر اُتے رہ‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ آپ د‏‏ی وفات ۶ ربیع الاول نو‏‏ں سن ۱۲۰۱ھ، ۲۷ دسمبر ۱۷۸۶ وچ ہوئی۔ ]] عیسوی، تے مشہد د‏‏ی مسجد ازہر دے کونے وچ دفن کيتا گیا جو انہاں نے یحییٰ بن عقب دے مقبرے دے نال قائم کيتا سی۔جہاں ہن مسجد ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• اشعری تے ماتریدیاں د‏‏ی لسٹ
• مسلم الہیات د‏‏ی لسٹ
• اسلامی اسکالرز د‏‏ی لسٹ

حوالے

سانچہ:اعلام مالکیہسانچہ:اشعری