اجنتا غار

اجنتا غار
مقامی ناں	(مراٹھی وچ: अजिंठा लेणी/गुहा)
نقشہ	20.55341667°N 75.70047222°E / 20.55341667; 75.70047222
حصہ	معبد
انتظامی تقسیم
ملک	بھارت
وقوع تھاں	اورنگ آباد ضلع
تقسیم اعلیٰ	اورنگ آباد ضلع
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	20°33′12″N 75°42′02″E
رقبہ	8242 ہیکٹر 78676 ہیکٹر
مزید معلومات
اوقات	متناسق عالمی وقت+05:30
جیو رمز	1279179
[مکمل اسکرین پر]

اجنتا گپھاواں
اجنتا گپھاواں
مقام	مہاراشٹر بھارت
Invalid designation
قسم	اردو
نامزد کردہ	1981 (عالمی وراثت ٹکانا)
حوالہ #۔	242
مذہبی	عالمی وراثت ٹکانا
نامزد کردہ	۱۱۹۲
اجنتا گپھاواں میں اجنتا غار کا مقام

اجنتا گپھاواں (مراٹھی: अजिंठा लेणी; اجنٹھا لینی ) مہاراشٹر، بھارت وچ واقع پاشان کٹ راجگیری گپھاواں ہن۔ ایہہ تھاواں دوجی صدی ق م دیاں ہن۔ اتھے بودھی دھرم نال متعلق چتر اتے دست کاری دے اتم نمونے ملدے ہن۔ ایہناں دے نال ہی سجیو چترن وی ملدے ہن۔ ایہہ گپھاواں اجنتا نامک پنڈ دے لاگے ہی واقع ہن، جو کہ مہاراشٹر دے اورنگ آباد ضلعے وچ جلگاؤں ریلوے سٹیشن توں ۵۹ کلومیٹر اتے اورنگ آباد توں ۱۰۴ کہ.می دوری تے اے۔ (نردیشانک : ۲۰° ۳۰’ اُ، ۷۵° ۴۰’ پو) اجنتا گپھاواں سن ۱۹۸۳ توں یونیسکو دے عالمی وراثت تھاں وجوں اعلان ہن۔ ‘’’نیشنل جیوگرافک ‘’’ دے مطابق: عقیدت دا وہاء اجیہا سی، کہ اجیہا پرتیت ہندا اے، جویں صدیاں تک اجنتا سمیت ، لگبھگ سارے بودھی مندر، ہندو راجیاں دے حکمرانی اتے سرپرستی دے ماتحت بنوائے گئے ہون۔ وڈا پتھراں نوں کٹّ کے بنائیاں گئیاں ایہہ گپھاواں ۷ویں توں لے کے ۱۰ویں صدی دے ویلے دوران دیاں ہن۔

واستوکال دا نمونہ

واستوکلا دے پارکھی ایہناں گپھاواں ‘چ بنیاں آکرتیاں دے ہاو-مطلب جان کے اس دے اتہاس نوں سمجھن نال ودھیرے ماہر ہندے ہن۔ گپھاواں بودھ بھکشوآں دی رہائش، دھیان اتے دعا ستھاناں دے روپ وچ تیار کیتیاں گئیاں سن۔

بدھ دھرم نال متعلق

دیواراں ‘تے بدھ دے جیون نال متعلق واقعے اتے جاتک کہانیاں دا وڈا پینٹنگس وچ چترن کیتا گیا اے۔ مورتیاں اتے پینٹنگس اوہناں مضبوط کھمبھیاں دے آلے-دوآلے بنیاں ہوئیاں ہن، جیہناں نوں پتھراں نال تراش کے بنایا گیا اے۔

اجنتا دیاں گپھاواں

اجنتا دیاں گپھاواں ۳۰ گپھاواں دا اکّ گروہ اے۔ پربت ‘تے واقع ایہناں گپھاواں دیاں کھوج سال ۱۸۱۹ ‘چ اکّ آرمی افسر جان سمتھ اتے اوہناں دے دل دے میمبراں نے کیتی سی۔ شکار کرن پہنچے اس گروہ نوں اتھے قطار وچ ۲۹ گپھاواں اکٹھیاں نظر آئیاں، جدکہ اکّ کجھ دوری ‘تے۔ اس پچھوں ایہناں گپھاواں دی مشہوری دور-دور تک پھیل گئی۔ ایہہ پرانے اتے تریخی گپھاواں گھوڑے دی نال دے سائز ‘چ بنیاں ہوئیاں ہن پر ویلے دے نال ایہناں گپھاواں دا نقصان وی ہویا اے اتے ہن ایہناں ‘چوں صرف ۶ ہی باقی رہِ گئیاں ہن۔ ایہناں گپھاواں وچ ہینیان اتے مہایان بھائیچارے دی جھلک دیکھن نوں ملدی اے۔

الورا گپھاواں

الورا ‘چ ۳۴ گپھاواں دا گروہ اے۔ ایہہ وی اکّ ہی قطار ‘چ واقع ہن۔ اتھے مندر اتے مٹھّ پہاڑ دے اپرلے حصے نوں کٹّ کے بنائے گئے ہن۔ راشٹرکوٹ ٹبر دے حکمراناں ولوں بنائیاں گئیاں ایہہ شلپکلاواں پہاڑاں وچ انوکھا نظارہ پیش کردیاں ہن۔ سجاوٹی روپ ‘چ تراشیاں گئیاں ایہناں الوراگپھاواں ‘چ جتھے امن اتے ادھیاتم جھلکدا اے، اتھے ہی دیوی توانائی اتے طاقت نال بھرپور نظر وی آؤندیاں ہن۔

قدرتی رنگاں دی ورتوں

پہاڑیاں وچ موجود بنسپتی اتے ہور سامان نال تیار کیتے قدرتی رنگاں نال پینٹنگس ‘چ رنگ بھریا گیا اے۔ ہزاراں سال ہون کارن بہت ساریاں پینٹنگس نکسانگرست ہو گئیاں ہن۔ کئی تھاواں ‘تے رنگاں دی پرت اکھڑ گئی اے، گپھاواں ‘چ تریڑاں آؤن نال خوبصورتی وچ تھوڑی کمی نظر آؤن لگی اے۔

ہریک دھرم نال متعلق

اجنتا ‘چ پہاڑ نوں کٹّ کے بنائیاں گئیاں گپھاواں دا فنی دوار دیکھن یوگ اے۔ الورا دی پہاڑی نوں کٹّ کے بنایا کیلاش مندر گراؤنڈ وی شلپکلا دا ولکھن نمونہ اے۔ اس نوں اکّ پتھر دی شلا نال بنی ہوئی دنیا دی سبھ توں وڈی مورتی منیا جاندا اے۔

گنت دی ورتوں

اجنتا چتر گروہ دا ایہہ بہت منیا ہویا چتر اے۔ اسے گپھا وچ وشواتنرا جٹاکا وی اے۔ سندر جیومیٹریکل مصوری اس دی باہری دیوار ‘تے سجائی گئی اے۔ ایہہ اکّ جین عورت نوں درساؤندا اے، جس دے ہتھاں ‘چ اکّ چھتری اے اتے دو عورتاں اس نوں کھڑکی ‘چوں دیکھ رہیاں ہن۔

گپھا دے ویروے

• اجنتا دی گپھا نن. ۱ انوکھی اے۔ ایہہ اجنتا چتر گروہ دا سبھ توں سندر چتر اکھواؤندا اے۔ اس وچ اکّ شہزادہ سہلی سندر سریر، سونے وانگ دمکدے ہتھاں ‘چ کمل دے پھلّ لئی کھڑا اے، اس لئی اس نوں بودھ دھرمی پدمپانی کہندے۔ گپھا دے اندر بھگوان بدھ دی وڈی مورتی ‘تے تن ولکھن روشنیاں دا اثر اتے پتھر دے دوار ‘تے بہت حیرانی جنک نقاشی کیتی گئی اے۔

گپھا نن. ۲

• الورا گپھا نن. ۱۰ الورا وچ بدھ دھرمی گپھاواں ‘چ ایہہ اکو-اک چیتیگرہِ اے اتے مہاراشٹر دی سبھ توں سندر چیتیگپھا اے۔ ستمبھ دے دیکھنیوگ تھاں ‘تے گوتم بدھ دیاں شاندار مورتی براجمان اے۔
• گپھا نمبر.۱۶ ‘چ واقع اے۔ کجھ گپھاواں وچ ہندو اتے جین پرتیک وی موجود ہن۔ اس طرحاں ستھاپتی دے کھیتر وچ الورا-اجنتا دیاں ایہہ گپھاواں بودھ، ہندو اتے جین بھائیچارے دے صحت مند مقابلے دیاں پرتیک ہن۔
• گپھا نن. ۱۷ دے داخلہ دوار ‘تے کھڑے ہون ‘تے سجے ہتھ ‘تے اسمان ‘تے رہن والیاں اپسراواں دا چترن کیتا ہویا اے۔ اس ‘چوں اکّ اپسرا دا چتر بے حدّ سندر اے، جو بہت سارے گہنیاں نال لدی ہوئی اے۔ پہنے ہوئے گہنیاں نوں ہوا نال اڈدیاں بے حدّ خوبصورتی نال دکھایا گیا اے۔
• گپھا نن. ۲۱ دے باہر دا اےریال نظارہ سبھ توں ودھیا اے، جتھوں نن. ۱ توں ۲۱ تک گپھاواں نظر آؤندیاں ہن۔ اس پربت ‘تے بھگوان بدھ دیاں بہت ساریاں سندر آکرتیاں درسائیاں گئیاں ہن۔
• گپھا نن. ۲۵ رامیشور دا داخلہ دوار اے، جس وچ گنگا جی کچھوکمیاں دے اپر واقع اے۔ اتھوں دے ہر ستمبھ ‘تے سندر نقاشی اے۔ ایہہ واستوکلا دا انوکھا نمونہ اے۔
• گپھا نن. ۲۶ ‘چ کھبے پاسے بھگوان بدھ دی نروان حالت دی ستّ میٹر لمبی مورتی اے۔ چہرے ‘تے اسیم ترپتی دے مطلب ہن۔ اسمان وچ دیوتے پھلاں دی ورکھا کر رہے ہن۔ ہیٹھاں سوگ دے ساگر وچ ڈبے شش ہن۔ پہلے پڑاء دیاں پینٹنگس ستواہن شاہی خاندان دے ویلے بنائیاں گئیاں سن، جو سانچی (مدھ پردیش) نال تعلق رکھدیاں ہن۔ ایہناں ‘تے ہینیان وچاردھارا دا اثر واضع اے۔ دوجے پڑاء دیاں پینٹنگس جو واکاٹاکا شاہی خاندان دے حاکم ہری سنگھ دے ویلے بنیاں، اوہناں وچ بدھ دھرم دی مہایان شاخاں دا اثر نظر آؤندا اے۔

حوالے