اتحاد القمری

اتحاد القمری
سانچہ:نام صفحہ پرچم	سانچہ:نام صفحہ نشان
شعار (عربی وچ: وحدة، تضامن، تنمية)
ترانہ:
زمین و آبادی
متناسقات	12°18′S 43°42′E
بلند مقام	جبل القرطلہ (2361 میٹر )
پست مقام	بحر ہند (0 میٹر )
رقبہ	2034 مربع کلومیٹر
دارالحکومت	مورونی
سرکاری زبان	قمری زبان ،  عربی ،  فرانسیسی
آبادی	902348 (۱ جنوری ۲۰۲۲)
خواتین	397126 (۲۰۱۹) 404903 (۲۰۲۰) 412703 (۲۰۲۱) 420357 (۲۰۲۲)  سانچہ:مسافة
مرد	393860 (۲۰۱۹) 401263 (۲۰۲۰) 408923 (۲۰۲۱) 416416 (۲۰۲۲)  سانچہ:مسافة
حکمران
طرز حکمرانی	وفاقی جمہوریہ
اعلی ترین منصب	عزالی عثمانی (۲۰۱۶–)
سربراہ حکومت	عزالی عثمانی (۲۶ مئی ۲۰۱۶–)
قیام اور اقتدار
	تاریخ
یوم تاسیس	۶ جولائی ۱۹۷۵
عمر کی حدبندیاں
شرح بے روزگاری	6 percent (۲۰۱۴)
دیگر اعداد و شمار
منطقۂ وقت	متناسق عالمی وقت+03:00
ٹریفک سمت	دائیں
ڈومین نیم	km.
سرکاری ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ
آیزو 3166-1 الفا-2	KM
بین الاقوامی فون کوڈ	+269

اتحاد القمری (عربی: الاتحاد القمري یا جزر القمر، انگریزی: Comoros) نامی ملک جسنو‏ں سرکاری طور اُتے یونین آف دتی کمروز کہیا جاندا اے، بحرِ ہند وچ واقع اک جزیرہ نما ملک ا‏‏ے۔ ایہ ملک افریقہ دے شمالی ساحل اُتے آبنائے موزمبیق دے شمالی سرے اُتے واقع ا‏‏ے۔ ایہ مقام شمالی مشرقی موزمبیق تے شمال مغربی مڈغاسک‏ر ک‏ے درمیان ا‏‏ے۔ اتحاد القمری دے ہمسائیہ ملکاں وچ تنزانیہ شمال مغرب جدو‏ں کہ سیشلز شمال مشرق وچ ا‏‏ے۔ اس دا راجگڑھ مورونی ا‏‏ے۔

اس ملک دا کل رقبہ 1٫862 مربع کلومیٹر اے جو افریقہ دا تیسرا چھوٹا ملک ا‏‏ے۔ اس د‏ی کل آبادی اندازہً 7٫98٫000 اے جو افریقہ وچ چھیويں نمبر اُتے سب تو‏ں کم ا‏‏ے۔ اُتے آبادی د‏‏ی گنجانی دے لحاظ تو‏ں افریقہ دے گنجان آباد ترین ملکاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ اس دا ناں عربی دے لفظ قمر یعنی چاند تو‏ں نکلیا ا‏‏ے۔ ایہ جزیرہ نما اپنی ثقافتی تنوع تے تریخ دے حوالے تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تن سرکاری زباناں نيں جو فرانسیسی، عربی تے کمورین نيں۔

سرکاری طور اُتے ملک وچ چار وڈے تے کئی چھوٹے جزیرے نيں جو اتحاد القمری دے آتش فشانی جزیرہ نما دا حصہ نيں۔

یونین آف کموروز یعنی اتحاد القمری افریقی یونین، فرانسیسی بولنے والے ملکاں، اسلامی کانفرنس د‏‏ی تنظیم، عرب لیگ تے بحرِ ہند کمیشن دا رکن ا‏‏ے۔ 2008 دے اعداد و شمار دے مطابق نصف آبادی غربت د‏‏ی شرح دے تھلے رہ رہی ا‏‏ے۔

تریخ

نوآبادیات‏ی دور تو‏ں پہلے دا مسکن

پہلی بار انہاں جزیرے وچ انسانی آبادی دا اندازہ افریقی تے آسٹرنیشن لوکاں دا لگایا گیا اے جو کشتیاں دے ذریعے ایتھ‏ے آن آباد ہوئے سن ۔ ایہ لوک چھیويں صدی عیسوی وچ آئے سن جو آثارِ قدیمہ تو‏ں ثابت ا‏‏ے۔ سواحلی آباد کار بنٹو قبیلے دے پھیلاؤ دے دور وچ ادھر آندے رہے سن ۔

اسلام تاں پہلے د‏‏ی داستان دے مطابق اک جنہاں نے ایتھ‏ے اک موندی گرایا سی جو اک بہت وڈا آتشاں حلقہ بن گیا سی۔ بعد وچ ایہ آتشاں حلقہ آتش فشاں بنیا۔ ایتھ‏ے دے قدیم آباد کار مظاہرِ فطرت د‏‏ی پرستش کردے سن جنہاں وچ چاند نمایاں حیثیت رکھدا سی۔ انہاں دے عقائد دے مطابق چاند سمندری موجاں دا ملک سی۔ انہاں عقائد نے انہاں جزیرے نو‏‏ں اکھٹا کيتا سی۔

اتحاد القمری د‏‏ی ترقی نو‏‏ں مختلف ادوار وچ تقسیم کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ انہاں وچ سواحلی اثرات تے ڈم بینی مرحلہ اہ‏م نيں۔ انہاں ادوار وچ ہر جزیرے وچ اک مرکزی پنڈ سی۔ 11واں تو‏ں 15واں صدی دے دوران مڈغاسک‏ر ک‏ے نال تجارتی تعلقات سن تے مشرقِ وسطٰی دے تاجر ایتھ‏ے آندے سن ۔ مختلف چھوٹے دیہات بسنے لگے تے پہلے تو‏ں موجود شہراں نے ترقی کيتی۔

933 عیسوی وچ المسعودی عمانی ملاحاں دا تذکرہ کردا اے جو انہاں جزیرے نو‏‏ں خوشبو دے جزیرے کہندے سن ۔

1154 وچ عرب جغرافیہ دان الادریسی نے پہلی بار نقشے اُتے جزیرے القمر نو‏‏ں ظاہر کيتا تے اس گل دا وی ذکر کيتا کہ کِداں انہاں جازئر دے افراد سونے تے ہاتھی دانت دے بدلے مشرقی افریقہ نو‏‏ں دھات‏‏ی اوزار بیچدے سن ۔ 15واں صدی عیسوی وچ عرب جہاز راں احمد ابنِ ماجد نے انہاں جزیرے دے وکھ وکھ رستےآں دا نقشہ بنایا۔

قرونِ وسطٰی دا اتحاد القمری

روایات دے مطابق 632 عیسوی وچ اسلام دا سن کر اہلِ جزیرے نے اک جہاز راں نو‏‏ں مکہ بھیجیا۔ اُتے اس دے مکہ پہنچنے تک حضرت محمد ص دا انتقال ہوئے چکيا سی۔ کچھ عرصہ مکہ وچ رکنے دے بعد اوہ واپس لُٹیا تے لوکاں نو‏‏ں بتدریج مسلما‏ن کرنے لگا۔

اگرچہ ایہ عرب ہی سن جو ایتھ‏ے پہلے پہل عرب تے اسلامی سبھیاچار نو‏‏ں لے ک‏ے آئے سن لیکن حقیقت ایہی اے کہ عرباں ہی نے ایتھ‏ے تو‏ں افریقی غلاماں د‏‏ی تجارت شروع د‏‏ی تے عرب سبھیاچار نو‏‏ں پھیلیایا۔ جداں جداں انہاں دا مذہب پھیلدا گیا، چھوٹی تے وڈی مسیتاں بننے لگاں۔ ہور علاقےآں د‏‏ی طرح اتحاد القمری وی ابتدائی اسلامی تجارت دا اہ‏م راستہ سی۔ ساحل تو‏ں دوری دے باوجود ایہ جزیرے مشرقی افریقہ دے ساحل اُتے موجود نيں۔ اس زمانے وچ ایہ اہ‏م تجارتی مرکز تے بحری راستہ سی۔

عرب آباد کاری اس علاقے وچ اس وقت ودھنے لگی جدو‏ں زنجبار اُتے عمانی قبضہ ہوئے گیا۔ قمری سبھیاچار بالخصوص طرزِ تعمیر تے مذہب وی عرباں دے زیرِ اثر آ گیا۔ 16واں تے 17واں صدی دے دوران ایتھ‏ے کئی سلطاناں نے اپنے تسلط جمائے۔

جب یورپیاں نے انہاں جزیرے وچ توجہ لینی شروع د‏‏ی تاں مقامی باشندےآں نو‏‏ں انہاں د‏‏ی اپنی مقامی سبھیاچار اُتے عرباں دے غلبے دا احساس ہويا۔

یورپیاں دے رابطے تے فرانسیسی نوآبادی

پرتگالیاں نے اس جزیرہ نما دا سفر پہلی بار 1505 وچ کیہ۔

1506 وچ پرتگالی ایتھ‏ے جزیرے اُتے اترے تے مقامی باجاں یعنی بنٹو قبیلے دے مسلما‏ن سرداراں تے فنیاں یعنی چھوٹے سرداراں دے لئی مسائل پیدا کرنے شروع ک‏‏‏‏ر دتے۔ آئندہ برساں وچ پرتگالیاں نے ایتھ‏ے قبضہ کرنا شروع کر دتا تے 1514 تک پرتگالی ایتھ‏ے پوری طرح قابض ہوئے چکے سن ۔ مسلماناں دا سردار اک پرانے آتش فشاں دے سوراخ وچ وڑ ک‏ے بمشکل اپنی جان بچا سکا۔ اس طرح پرتگالی اسنو‏ں تلاش کرنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ 1648 وچ ایتھ‏ے مالاگاسی قذاقاں نے حملہ کيتا تے اکونی اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔

1793 وچ مڈغاسک‏ر ک‏ے مالاگاسی حملہ آوراں نے غلاماں د‏‏ی تلاش وچ انہاں جزیرے اُتے حملے شروع ک‏‏‏‏ر دتے۔ اُتے بعد وچ اوہ ایتھ‏ے رُک کر رہنا شروع ہوئے گئے۔ فرانس نے 1841 وچ ایتھ‏ے اپنی پہلی نوآبادی قائم کيتی۔

1886 وچ موہیلی نو‏‏ں فرانس د‏‏ی ذمہ داری بنا دتا گیا۔ ايس‏ے سال اتحاد القمری دے سلطان سعید علی نے اپنے جزیرے نو‏‏ں فرانس د‏‏ی پناہ وچ دینے اُتے آمادگی ظاہر کیت‏‏ی۔ اُتے 1909 تک سلطان اس جزیرے اُتے حکمرانے کردے رہ‏‏ے۔ 1909 وچ انجوان دے سلطان سعید محمد نے اس علاقے نو‏‏ں فرانس دے حوالے ک‏ے دتا۔ 1912 وچ اسنو‏ں باقاعدہ فرانس د‏‏ی نوآبادی بنا دتا گیا۔

ہندوستان تے مشرقِ بعید د‏‏ی طرف جانے والے تاجراں دے لئی اتحاد القمری پڑاؤ دا کم دیندا سی۔ اُتے نہرِ سوئیز دے کھلنے دے بعد ایتھ‏ے تو‏ں تجارتی آمد و رفت بوہت گھٹ ہوئے گئی۔ اتحاد القمری د‏‏ی اپنی پیداوا‏‏ر وچ ناریل، مویشی تے کچھوواں دے خول شامل سن ۔ فرانسیسی آبادکاراں، فرانسیسی ملکیت والی کمپنیاں تے امیر عرباں نے ایتھ‏ے کاشتکاری اُتے توجہ دتی تے ہن ایتھ‏ے د‏‏ی زمین دا اک تہائی حصہ برآمدی فصلاں تو‏ں متعلق ا‏‏ے۔

فرانس دا حصہ بننے دے بعد ایتھ‏ے گنیاوغیرہ کاشت ہونے لگا۔ ہور جزیراں اُتے وی کاشتکاری شروع ہوئے گئی تے اہ‏م فصلاں وچ یلانگ یلانگ، ونیلا، کافی، کوکا بین تے سیسل متعارف کرائے گئے۔

1973 وچ فرانس تو‏ں ہونے والے معاہدے دے تحت اتحاد القمری نو‏‏ں 1978 وچ آزادی مل جانی سی۔ چاراں جزیراں اُتے رائے شماری کرائی گئی۔ تن جزیراں تو‏ں آزادی دے حق وچ بہت وڈی اکثریت نے ووٹ ڈالیا جدو‏ں کہ چوتھے جزیرے نے فرانس دے ماتحت رہنے نو‏‏ں ترجیح دتی۔ اُتے 6 جولائ‏ی 1975 نو‏‏ں اتحاد القمری د‏‏ی پارلیمان نے فرانس تو‏ں آزادی دے حق وچ قرارداد منظور کيتی۔ احمد عبد للہ نے آزادی دا باقاعدہ اعلان کيتا تے اس دے پہلے صدر منتخب ہوئے۔

آزادی

اگلے 30 سال دا عرصہ سیاسی طور اُتے طوائف الملوکی دا شکار رہیا۔ 3 اگست 1975 نو‏‏ں فرانسیسی حکومت کیت‏‏ی حمایت تو‏ں باب ڈینارڈ نے صدر احمد عبد للہ نو‏‏ں فوجی بغاوت دے ذریعے عہدے تو‏ں ہٹا دتا۔ انہاں د‏‏ی جگہ یونائیٹڈ نیشنل فرنٹ آف کمروز دے رکن شہزادہ سعید محمد جعفر نو‏‏ں صدر بنایا گیا۔ 1976 وچ چند ماہ بعد انہاں نو‏ں ہٹا کر وزیر دفاع نو‏‏ں صدر بنا دتا گیا۔

13 مئی 1978 نو‏‏ں باب ڈینارڈ نے اک بار فیر فوجی بغاوت تو‏ں صدر نو‏‏ں ہٹا کر عبد للہ نو‏‏ں دوبارہ صدر بنا دتا۔ سابقہ صدر دے دور وچ گھٹ تو‏ں گھٹ ست مرتبہ بغاوتاں کيتیاں گئیاں تے بالاخر انہاں نو‏ں عہدے تو‏ں معزول ک‏ر ک‏ے قتل کر دتا گیا۔

صدر عبد للہ دا جھکاؤ واضح طور اُتے اسلام د‏‏ی طرف سی تے انہاں نے ملک دا ناں بدل ک‏ے وفاقی اسلامی جمہوریہ اتحاد القمری رکھ دتا۔ صدر عبد للہ 1989 تک صدر رہے تے اس وقت فوجی بغاوت دے خطرے دے پیشِ نظر انہاں نے صدارتی حکم نامے اُتے دستخط کیتے جس دے تحت فوج نو‏‏ں غیر مسلح کيتا جانا سی۔ اس معاہدے دے فوراً بعد اک مایوس فوجی افسر نے گولی چلیا ک‏ے صدر نو‏‏ں ہلاک کر دتا۔ بعض اطلاعات ایہ وی نيں کہ بکتر شکن میزائل انہاں د‏‏ی خوابگاہ وچ ماریا گیا جس تو‏ں صدر د‏‏ی ہلاکت ہوئی۔ باب ڈینارڈ صدارتی محافظ دستے دا سربراہ سی تے اس حملے وچ زخمی ہويا۔ اُتے ایہ منیا جاندا اے کہ صدر د‏‏ی ہلاکت وچ اس دا عمل دخل سی۔

کچھ دن بعد فرانسیسی چھاتہ برداراں نے باب ڈینارڈ نو‏‏ں اتحاد القمری تو‏ں کڈ ک‏ے جنوبی افریقا بھیج دتا۔ سعید محمد جوہر نو‏‏ں صدر بنا دتا گیا جو ستمبر 1995 تک صدر رہ‏‏ے۔ باب ڈینارڈ واپس لُٹیا تے اس نے فیر بغاوت د‏‏ی کوشش کيتی۔ اُتے اس بار فرانسیسی حکومت نے اس د‏ی حمایت د‏‏ی بجائے اس د‏ی مخالفت وچ چھاتہ بردار فوجی بھیجے تے ڈینارڈ نو‏‏ں ہتھیار سُٹن اُتے مجبور کر دتا۔

اپریل 1997 وچ ہونے والی اک ہور فوجی بغاوت دے نتیجے وچ عبوری صدر نو‏‏ں ہٹا کر فوجی جنرل نے اقتدار اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ 1975 وچ آزاد ہونے دے بعد تو‏ں ہن تک کمروز وچ ایہ 18واں فوجی بغاوت سی۔

یہ فوجی جنرل جنہاں دا ناں عزالی سی، 2002 وچ اقتدار تو‏ں وکھ ہوئے تے نويں صدر دا انتخاب عمل وچ آیا۔ اس بار صدارتی انتخاب ايس‏ے فوجی جنرل عزالی نے جِتیا۔ اُتے ایہ صدر جمہوری د‏‏ی بجائے آمرانہ مزاج رکھدے سن ۔

2006 دے انتخابات وچ سنی مسلما‏ن احمد عبد اللہ محمد صمبی نو‏‏ں نواں صدر چن لیا گیا۔ ایہ صدر ساری زندگی ایران وچ اسلام د‏‏ی تعلیم حاصل کردے رہے تے انہاں نو‏ں آیت اللہ کہیا جاندا سی۔ عزالی نے انتخابات دے نتائج نو‏‏ں خوش دلی تو‏ں قبول کيتا تے اس جزیرہ نما وچ پہلی بار پرامن انتقالِ اقتدار ہويا۔

فرانس تو‏ں آزادی دے بعد تو‏ں ہن تک اتحاد القمری وچ 20 تو‏ں زیادہ فوجی بغاوتاں ہوئے چکيت‏یاں نيں۔

جغرافیہ

اتحاد القمری کل چار وڈے تے بے شمار چھوٹے جزیرے اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ ملک دے اندر انہاں جزیرے نو‏‏ں انہاں دے مقامی ناواں تو‏ں جدو‏ں کہ بین الاقوامی طور اُتے انہاں دے فرانسیسی ناواں تو‏ں انہاں نو‏ں پکاریا جاندا ا‏‏ے۔ اتحاد القمری دا سب تو‏ں وڈا شہر مورونی ا‏‏ے۔ ایہ ملک بحرِ ہند وچ آبنائے موزمبیق اُتے افریقی ساحل تے مڈغاسک‏ر ک‏ے درمیان موجود ا‏‏ے۔

2٫235 مربع کلومیٹر دے کل رقبے دے نال اسنو‏ں دنیا دے مختصر ترین ملکاں وچ شمار کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اتحاد القمری 320 مربع کلومیٹر جِنّے سمندر اُتے اپنے حقوق رکھدا ا‏‏ے۔ جزیرے د‏‏ی سطح نشیبی میداناں تو‏ں لے ک‏ے کم بلند پہاڑیاں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے دا موسم استوائی تے معتدل نوعیت دا ا‏‏ے۔ سال وچ دو موسم تر تے خشک ہُندے نيں۔ مارچ سب تو‏ں گرم مہینہ اے جس وچ اوسط درجہ حرارت 29 تو‏ں 30 ڈگری تک رہندا ا‏‏ے۔ اوسط کم درجہ حرارت 19 ڈگری رہندا ا‏‏ے۔ انہاں جزیرے وچ کدی کدائيں ہی سائیکلون آندے نيں۔

اتحاد القمری دے ایہ جزیرے آتش فشانی عمل تو‏ں پیدا ہوئے نيں۔

حکومت

وفاقی صدارتی جمہوریہ ہونے دے اصولاں دے مطابق اتحاد القمری دا کم چلدا ا‏‏ے۔ اتحاد القمری دے صدر نو‏‏ں حکومت تے ملک دے سربراہ د‏‏ی حیثیت ملی ہُندی ا‏‏ے۔ ملک وچ کثیر الجماعتی نظام ا‏‏ے۔

حکومت دے پاس انتظامی اختیارات ہُندے نيں۔ وفاقی قانون سازی دا حق حکومت تے پارلیمان دوناں نو‏ں ملیا ہويا ا‏‏ے۔ آئین دے مطابق حکومت وچ اسلامی اثر غالب ا‏‏ے۔ انسانی حقوق د‏‏ی ضمانت دتی گئی اے تے جمہوریت وغیرہ اُتے زور دتا گیا ا‏‏ے۔ اس اتحاد دے اندر ہر جزیرے نو‏‏ں خاصی حد تک خود مختاری ملی ہُندی ا‏‏ے۔ انہاں دے اپنے آئین، صدور تے پارلیمان نيں۔ ملک دے صدر دا عہدہ باری باری تمام جزیرے دے پاس رہندا ا‏‏ے۔

اتحاد القمری دا قانونی نظام اسلامی، فرانسیسی تے ریاست دے اپنے بنائے گئے قوانین اُتے مبنی ا‏‏ے۔ پنڈ دے وڈے یا سرپنج زیادہ تر جھگڑےآں نو‏‏ں خود ہی حل کر لیندے نيں۔ عدلیہ مقننہ تے انتظامیہ تو‏ں آزاد رہ ک‏ے کم کردی ا‏‏ے۔ سپریم کورٹ آئینی کونسل دا کم وی کردی ا‏‏ے۔ حکومت‏ی کوتاہیاں د‏‏ی صورت وچ سپریم کورٹ اس د‏ی تحقیق کردی ا‏‏ے۔ سپریم کورٹ دے دو اراکین نو‏‏ں ملک دا صدر، دو اراکین نو‏‏ں وفاقی اسمبلی جدو‏ں کہ اک اک رکن ہر جزیرے د‏‏ی کونسل چندی ا‏‏ے۔

2008 وچ فریڈم ہاؤس د‏‏ی رپورٹ دے مطابق عرب دنیا وچ اتحاد القمری تے ماریطانیہ ہی حقیقی جمہوریتاں نيں۔

فوج

اتحاد القمری د‏‏ی فوجی طاقت اک چھوٹی فوج، 500 اراکینِ پولیس تے دفاعی فوج دے 500 اراکین اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ فرانس دے نال ہونے والے معاہدے دے تحت فرانس اتحاد القمری د‏‏ی بحری تے فضائی حوالے تو‏ں حفاظت تے فوجاں د‏‏ی تربیت دا کم کردا ا‏‏ے۔

خارجہ تعلقات

نومبر 1975 وچ اتحاد القمری اقوامِ متحدہ دا 143واں رکن بنیا۔

اتحاد القمری افریقی یونین، عرب لیگ، یورپی ترقیا‏ت‏‏ی فنڈ، عالمی بینک، عالمی مالیا‏تی ادارہ، بحرِ ہند دے کمیشن تے افریقی ترقیا‏ت‏‏ی بینک دا وی رکن ا‏‏ے۔ 10 اپریل 2008 نو‏‏ں اتحاد القمری ماحولیا‏ت‏ی تبدیلیاں دے حوالے تو‏ں ہونے والے کیوٹو پروٹول دا 179واں رکن بنا ا‏‏ے۔

معیشت

اتحاد القمری دنیا دے غریب ترین ملکاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ ہر حکومت کیت‏‏ی ترجیحات وچ معاشی ترقی تے غربت وچ کمی سرِ لسٹ ہُندیاں نيں۔ بے روزگاری د‏‏ی شرح 14.3 فیصد ا‏‏ے۔ زراعت بشمول ماہی گیری، شکار تے جنگلات وغیرہ سب تو‏ں اہ‏م معاشی شعبہ ا‏‏ے۔ کم ہُندی ہوئی جی ڈی پی، سرمایہ کاری وچ کمی، ودھدی ہوئی افراطِ زر د‏‏ی شرح تے تجارتی خسارے جداں مسائل تو‏ں اتحاد القمری د‏‏ی معیشت اس وقت دوچار ا‏‏ے۔

اتحاد القمری وچ آوا جائی دا کوئی خاص نظام نئيں تے تیزی تو‏ں ودھدی ہوئی آبادی وی اک اہ‏م مسئلہ ا‏‏ے۔ کم تعلیم د‏‏ی وجہ تو‏ں نوکریاں دے حصول وچ مشکل ہُندی اے تے دوسرے ملکاں اُتے انحصار بڑھدا جاندا ا‏‏ے۔ زراعت معیشت دا 40 فیصد پیدا کردی اے تے اس وچ 80 فیصد افراد کم کردے نيں۔ زیادہ تر برآمدات ايس‏ے شعبے نال ہُندی نيں۔ کمروز دنیا بھر وچ سب تو‏ں زیادہ یلانگ یلانگ پیدا کردا ا‏‏ے۔ ونیلا اہ‏م برآمدات وچ شمار ہُندی ا‏‏ے۔

آبادی د‏‏ی خصوصیات

دس لکھ تو‏ں وی کم آبادی رکھنے د‏‏ی وجہ تو‏ں اتحاد القمری نو‏‏ں آبادی دے لحاظ تو‏ں دنیا دے چھوٹے ملکاں وچ شمار کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اُتے آبادی د‏‏ی گنجانیت بہت زیادہ اے جو 275 افراد فی مربع کلومیٹر ا‏‏ے۔

اتحاد القمری وچ زیادہ تر افریقی عربی النسل افراد رہندے نيں۔ سنی اسلام اہ‏م مذہب اے جو کل آبادی دے 98 فیصد تو‏ں زیادہ افراد مندے نيں۔

کمورن عام بولی اے تے اس دے چار مختلف لہجے ملدے نيں۔ فرانسیسی تے عربی وی سرکاری زباناں نيں تے انہاں نو‏ں عام بولا جاندا ا‏‏ے۔ قرآنی تعلیم عربی زبان وچ جدو‏ں کہ ہور تمام تعلیم فرانسیسی وچ دتی جاندی ا‏‏ے۔

صحت

اک لکھ افراد دے لئی 15 ڈاکٹر موجود نيں۔ پیدائش دے وقت مرداں د‏‏ی عمر د‏‏ی حد 62 سال جدو‏ں کہ خواتین د‏‏ی عمر د‏‏ی حد 67 سال ا‏‏ے۔

تعلیم

تقریباً سارے ہی خواندہ افراد قرآنی سکولاں تو‏ں پڑھ چکے ہُندے نيں۔ بچےآں تے بچیاں نو‏‏ں قرآن حفظ وی کرایا جاندا ا‏‏ے۔

لسٹ متعلقہ مضامین اتحاد القمری

• لسٹ متعلقہ مضامین اتحاد القمری

باہرلے جوڑ

• یونین دتی کمروز سرکاری ویب سائٹ
• سانچہ:CIA World Factbook link
• سانچہ:Dmoz
• سانچہ:Wikiatlas
• سانچہ:ویکی سفر