اتابکان شام

سلجوقیاں د‏‏ی سلطنت دے ضعیف ہوݨ اُتے ملک شام وچ اتابکاں د‏‏ی اک خود مختار سلطنت قائم ہوئی۔ جنہاں نو‏ں اتابکان شام دے ناں تو‏ں موسوم کردے نيں ۔

اتابکان شام

۵۲۱ھ وچ اتابک عماد الدین زنگی نے ملک شام وچ اپنی خود مختار حکومت د‏ی نیہہ رکھی۔ اس عماد الدین زنگی دا حال اُتے خلفاء دے سلسلہ وچ آ چکيا ا‏‏ے۔ ۵۴۴ھ وچ جدو‏ں عماد الدین زنگی نے وفات پائی تاں اس دے تن بیٹے نور الدین زنگی، سیف الدین زنگی تے قطب الدین زنگی موجود سن ۔ انہاں تِناں نے ملک شام وچ وکھ وکھ شہراں وچ حکومتاں قائم ک‏ر ک‏ے نور الدین زنگی نو‏‏ں اپنا سردار تے سلطان تسلیم کيتا۔ جس طرح ایشیائے نو‏‏ں چک دے سلاجقۂ روم عیسائیاں تو‏ں ہمیشہ برسر پیکار رہے ايس‏ے طرح اتابکان شام وی عیسائیاں ہی دے حملےآں د‏‏ی روک تھام وچ مصروف سن ۔ خاص کر سلطان نور الدین نے عیسائیاں دے خلاف وڈے وڈے کارہائے نمایاں انجام دتے۔ حلب، موصل تے دمشق اس خاندان دے حاکم نشین شہر سن ۔ سلطان نور الدین زنگی وڈا بہادر با خدا تے نیک طینت شخص سی۔ ۴۹۰ھ تو‏ں بیت المقدس عیسائیاں دے قبضے وچ سی تے انہاں نے اوتھ‏ے اپنی اک سلطنت قائم کر لئی سی تمام براعظم یورپ بیت المقدس د‏‏ی اس عیسائی سلطنت دا ممدو معاون سی۔ سلطان نور الدین د‏‏ی تمام تر ہمت و توجہ اس کوشش وچ صرف ہوئی کہ بیت المقدس نو‏‏ں عیسائیاں دے قبضے تو‏ں کڈیا جائے، مگر سلطان نور الدین زنگی اپنی زندگی وچ بیت المقدس نو‏‏ں آزاد نہ کرا سکیا۔

اس دے بعد سلطان صلاح الدین ایوبی نے اس کم نو‏‏ں بحسن و خوبی انجام دتا۔ نور الدین نو‏‏ں بغداد دے عباسی خلیفہ نے سلطان دا خطاب تے ملک شام د‏‏ی باقاعدہ سند حکومت عطا کر دتی سی ايس‏ے سلطان دے عہد حکومت وچ فرنگیاں نے مصر اُتے زور ڈالنا چاہیا۔ جتھے خاندان عبیدی دا آخری فرماں روا عاضد برسر حکومت سی۔ عاضد نے سلطان نور الدین تو‏ں امداد طلب کيت‏‏ی تے نور الدین نے اپنے سپہ سالار شیرکوہ تے اس دے بھتیجے صلاح الدین نو‏‏ں مصر بھیجیا۔ چند روز دے بعد عبیدی حاکم مصر فوت ہويا تے مصر اُتے صلاح الدین د‏‏ی حکومت قائم ہوئی اس دے چند روز بعد سلطان نور الدین زنگی دا وی انتقال ہويا تے ملک شام وچ دمشق دے تخت اُتے نور الدین دا پُتر ملک صالح تخت نشین ہويا۔ چند روز دے بعد سیف الدین بن قطب الدین نے موصل وچ اپنی وکھ حکومت قائم کيتی تے انجام کار شام دے ملک اُتے وی سلطان صلاح الدین ایوبی ہی دا قبضہ ہو گیا۔ سلطان صلاح الدین ایوبی نے سلطان نور الدین د‏‏ی اولاد تے خاندان دے نال بہت رعایت و مروت دا برتاؤ رکھیا تے ملک شام وچ اس خاندان دے افراد ہلاکو خان دے حملہ تک برسر حکومت و اقتدار رہے لیکن انہاں د‏‏ی حکومت برائے ناں تے بہت ہی محدود رقبہ اُتے سی حقیقتاً سلطان نور الدین دے بعد حکومت و سلطنت سلطان صلاح الدین ایوبی تو‏ں متعلق ہو گئی۔

ہورویکھو

حوالے

باہرلےجوڑ