آقینجی
آقِینجِی (ترکی: akıncı، حالت جمع: akıncılar) سلطنت عثمانیہ دی ابتدائی صدیاں وچ غیر منظم تے بے قاعدہ گھڑسوار فوج سی جسنوں یورپ وچ اِستعمال کرنے دی غرض توں تیار کیتا گیا سی تے ایہ فوج سلطنت عثمانیہ دے یورپی ملکاں و مقبوضات وچ چھاؤنیاں وچ رہندی سی۔
تریخ
سودھوآقینجی دراصل ترکی زبان دے اک اسم فعل یعنی ’’آقِین‘‘ توں مشتق ہويا اے جس دا مصدر آق مَق اے۔ آق مَق دے معنی نيں: بہنا، گرانا، گرایا جانا یا اُنڈیلنا۔ آقینجی دے معنی ہُندے نيں: غزوہ، دشمن دے علاقے اُتے ناگہانی حملہ کرنے والا دستہ، یعنی سَیل دی تیز رفتاری توں دشمن اُتے حملہ کرنے والا فوجی دستہ۔ اِس دستے وچ اوہ لوک شامل ہُندے سن جو دشمن دے علاقےآں وچ تیز رفتاری توں حملہ کیتا کردے سن، اِس غرض توں کہ اوہ دشمن دی طرز تے وضع دی اِطلاعات حاصل کرسکن یا دشمن دے علاقے وچ پرت مار کرسکن یا علاوہ اِس دے اُس علاقے وچ تباہی و بربادی کرسکن۔ آقینجی دے دستےآں دی دشمن اُتے حملہ آوری دا تذکرہ اوزون حسن دے خلاف سلطان محمد فاتح دی لشکرکشی تے فوجی مہم وچ ملدا اے۔ آقینجی نوں باقاعدہ تنخواہ نئيں دتی جاندی سی بلکہ اوہ لشکرکشی دے عوض فتح یاب ہونے اُتے مالِ غنیمت وچ حصہ دتا جاندا سی یا اوہ مال جسنوں اوہ قزاقانہ طور اُتے خود پرت مار کردے ہوئے حاصل کرلیندے سن ۔ ایہ لوک باقاعدہ فوج دی طرز اُتے کِسے مقام اُتے پڑاؤ نئيں کردے سن بلکہ دشمن دے علاقےآں وچ پرت مار مچاندے ہوئے تاخت و تاراج کردے پھردے سن ۔البتہ ایہ لوک مالِ غنیمت دی باہمی تقسیم تے اپنی بے باکانہ اِقدامات ورگی سوچ لئی اپنے دستےآں وچ اندرونی طور اُتے بہت عمدہ نظم و ضبط رکھدے سن ۔ سلطنت عثمانیہ دے اوائل دی فتوحانہ مہمات وچ آقینجیاں دی تعداد یا جمعیت تیس ہزار اعلیٰ درجہ دے شہ سواراں اُتے مشتمل ملدی اے۔[۱] روایات دے مطابق اِنہاں اِمدادی افواج دی تشکیل وچ اناطولیہ نال تعلق رکھنے والے ترکمان قبیلے دے دستے بھرتی کیتے جاندے سن جنہاں نوں سلطنت سلجوقی دی طرز اُتے منسوب کیتا جاندا اے ۔آقین دی اصطلاح عثمانی فوج دی بحری مہمات دے متعلق وی مستعمل رہی اے۔[۲]
- ↑ اردو دائرہ معارف اسلامیہ: جلد اول، صفحہ 112۔
- ↑ انوری: ینانچ، صفحہ 24، مطبوعہ استنبول، 1928ء