آزادی مارچ
آزادی مارچ | |||
---|---|---|---|
تاریخ | 14 اگست 2014–17 دسمبر 2014 | ||
مقام | اسلام آباد | ||
وجوہات |
| ||
اہداف |
| ||
طریقہ کار | |||
صورتحال | مہم جاری اُتے دھرنا ختم ہويا | ||
فریق تنازع | |||
سرکردہ رہنما | |||
| |||
متاثرین | |||
اموات | |||
زخمی | |||
گرفتار |
آزادی مارچ اک عوامی احتجاج اے تے اک دھرنا اے جو 14 اگست نوں شروع ہويا تے حالے تک جاری اے۔ اس دھرنے دا مقصد شریف حکومت دا خاتمہ تے نیم مدت انتخابات نيں۔ قیادت عمران خان کر رہے نيں۔ دھرنے دا جائے وقوع اسلام آباد وچ ڈی چوک اے جتھے ایہ جاری اے۔ دھرنے دے وجوہات تاں ہن زیادہ دسے جاندے نيں اُتے بنیاد وجہ عام انتخابات 2013 وچ مبینہ دھاندلی اے۔
وجوہات
سودھومارچ دے وجوہات عمران خان نے بے شمار مرتبہ ظاہر کیتی۔ 11 اگست دے پریس کافرنس وچ عمران دا کہنا اے کہ
- مسلم لیگ ن دی حکومت مبینہ دھاندلی پہ آئی اے تے اسيں 14 مہینے ہر قانونی دروازے پہ دستک دیندے رہے مگر کسی نے سانوں نئيں سنا، اسيں الیکشن کمیشن تے ٹرائبیونل، عدلیہ اورپارلمان وچ گئے مگر انہاں نے ٹکرادیاں اس لئی ہن ساڈے پاس اک ہی راستہ اے اوروہ ایہ کہ اسيں سڑکاں پہ آئے تے پاکستان دے حکومتی نظام نوں درست کرن۔
وفود
سودھواس مارچ وچ پاکستان دے مختلف علاقےآں توں وفود آئے جنہاں وچ سب توں وڈا تے مرکزی وفود لاہور توں آیا اس دے بعد دوسرا وڈا وفود خیبر پختون خواہ دے مختلف علاقےآں توں آیا۔ اس دے علاوہ کراچی توں بهی لوک آئے بیرونی ملکاں توں بهی اس مارچ وچ شرکت دے لئی آئے جنہاں وچ امریکا تے یورپی ملکاں شامل اے۔
مطالبات
سودھوتحریک انصاف نے اپنے بنیادی مطالبات نوں اسلام آباد وچ پہنچنے دے بعد سامنے رکھنے دا کہیا اے اُتے ہن تک جو عام مطالبات تحریک انصاف نے رکھے نيں اوہ ایہ نيں :
- وزیر اعظم نواز شریف استعفٰی دے۔
- وزیراعظم دوبارہ نیم مدت انتخابات کرائے۔
- جنہاں جن لوکاں نے دھاندلی دی اے انہاں دا انکشاف کرے۔
- دھاندلی کرنے والےآں نوں سزا دتی جائے۔
سیاسی پس منظر
سودھویہ مارچ پاکستان دی تریخ وچ سب توں وڈی سیاسی گہما گہمی لایا، پی ٹی آئی نے پوری یقین دہانی حکومت نوں کرائی اے کہ تحریک انصاف پرامن احتجاج کریگی تے کوئی غیر قانونی تے غیر آئینی کم نئيں کریگی تے نہ ہی کوئی ٹوڑپوڑ ہوئے گی۔ پاکستانی سیاسی جماعتاں پاکستان عوامی تحریک، جماعت اسلامی، عوامی مسلم لیگ تے پیپلز پارٹی وغیرہ نے تحریک انصاف دے احتجاج دا حق رکھنے دی حمایت دی اے ۔اس دے ساتهہ ہی 12اگست نوں حکومت نے کہیا کہ اوہ اس احتجاج نوں نئيں روکی گی۔ اس معاملے پہ قومی اسمبلی تے سینیٹ وچ بهی بحث ہوئی۔
نتائج و اثرات
سودھو- 12 اگست رات نوں قوم توں خطاب کر کے ؛ پاکستان دے وزیراعظم محمد نواز شریف نے انتخابات وچ دھاندلی دے الزامات دی تحقیقات دے لئی سپریم کورٹ دے جج صاحبان اُتے مشتمل تحقیقاتی کمیشن تشکیل دینے دا اعلان کيتا۔ [۶]
- مبنیہ طور اُتے پی ٹی آئی دے جاوید ہاشمی، عمران خان دے رویے توں مطمئن نئيں تے اوہ واپس ملتاں چلے گئے نيں۔ انہاں دے خیال وچ اس طریقہ کار توں جمہوریت نوں خطرہ اے۔ [۷]
- 13 اگست دی شام نوں لاہور ہائی کورٹ نے فیصلہ دتا اے کہ: پاکستان تحریکِ انصاف تے پاکستان عوامی تحریک غیر آئینی طریقے توں لانگ مارچ نئيں کر سکدے۔ لاہور ہائی کورٹ نے اسلام آباد وچ دھرنا دینے توں دونے حماعتاں نوں روک دتا اے۔ [۸]
- پاکستان پیپلز پارٹی دے رہنما تے ماہر قانون اعتزاز احسن دا کہنا اے کہ لاہور ہائی کورٹ دا لانگ مارچ دے خلاف پیٹیشن اُتے فیصلہ بظاہر تضادات توں بھرپور اے۔ [۹]
- 17اگست دی شام نوں عمران خان نے سول نافرمانی تحریک شروع کرنے دا عندیہ دے دتا اس دے لئی انہاں نے دو دن دی مہلت دی۔ [۱۰]
معیشت اُتے اثرات
سودھو- اسلام آباد وچ جاری آزادی مارچ و انقلاب مارچ دی وجہ توں کراچی سٹاک ایکسچینج پاکستانی تریخ وچ کم ترین سطح تک پہنچ گئی اے۔ [۱۱]
حکومتی اقدامات
سودھو- وفاقی وزیر داخلہ چوہدری نثار احمد نے کہیا حکومت پاکستان تحریک انصاف تے پاکستان عوامی تحریک دے نال مذاکرات کرے گئی۔ دونے جماعتاں دے نال علاحدہ علاحدہ کمیٹیاں مذاکرات کرن گی تے اس حوالے توں دو کمیٹیاں 18 اگست دی صبح ہی توں کم شروع کر دیؤ گی۔ [۱۲]
ذرائع ابلاغ
سودھوپاکستانی ذرائع ابلاغ 10 اگست توں لے کے ہن تک مسلسل عوام نوں تازہ بہ تازہ حالات و واقعات توں باخبر رکھے ہوغے نيں، ایکسپرس نیوز نے وکھ توں شعبہ بنا دتا اے، اے آر وائے صاف انداز وچ انقلاب مارچ (جو طاہر القادری دی قیادت وچ اے ) دی طرف داری کردا ہويا نظر آندا اے۔ بی بی سی اردو نے اپنی اردو ویب سائٹ اُتے براہ راست مسلسل 14 اگست توں خبراں دے رہیا اے، جنہاں وچ ٹوئیٹز، عوام دی رائے، ماہراں و تجزیہ نگاراں دے تبصرے، تصاویر دتی جا رہیاں نيں۔
وقتی سطرح
سودھو- 14اگست: لاہور توں مارچ دی روانگی
- 15 اگست: گوجراں والہ وچ ن لیگ دے کارکناں دا حملہ
- 16 اگست: تقریرات و تقاریب
- 22 اگست: ریڈزون وچ داخلہ
- 30 اگست: وزیراعظم ہاؤس دے جانب روانگی دا اعلان
- 30 اگست: پولیس دا مظاہرین اُتے مبینہ تشدد
- 30 اگست: 7 افراد دی شہادت 1000 توں ودھ زخمی
- 30 اگست: حکومت دے جانب توں شیلنگ دا آغاز۔
- 31: کارکنان تے پولیس وچ دمادم مست قلند
- 31 اگست: 4 پولیس تے 50 توں ودھ کارکنان زخمی
- 1 ستمبر: اک بار فیر پولیس تے کارکنان وچ تصادم 50 توں ودھ کارکنان گولیاں توں زخمی
- 1 ستمبر: کدرے پولیس افسران دا مظاہرین پہ تشدد توں انکار تے استعفی
تنقید و حمایت
سودھوحکومتی رکن تے وزیر اسحاق ڈار نے وزیراعظم توں استعفی دینے دے مطالبے اُتے کہیا: وزیراعظم توں استعفی مانگنا غیر آئینی اقدام اے۔ [۱۳]
- کئی اہم شخصیتاں، جداں اعتزاز احسن تے قمر زمان کائرہ نے کہیا اے کہ تحریک انصاف دے مطابات غیر آئینی نئيں صرف انداز اظہار مختلف اے۔
- 17 اگست نوں سول نافرمانی تحریک دے اعلان دے بعد؛ عمران خان اُتے ہر طرف توں مسلسل تنقید دی جا رہی اے۔
ہور سیاسی جماعتاں دا رد عمل
سودھوامیر جماعت اسلامی سراج الحق نے کہیا اے کہ اسيں بهی دهاندلی دے خلاف نيں، انہاں نے عمران خان تے حکومت دے نال معاملات حل کرانے دیاں کوششاں دی نيں، لیکن کامیابی نہ ہوئی، اس سلسلے وچ انہاں نے ہور کئی اہم سیاسی رہنمائاں توں وی ملاقاتاں کیتیاں۔ تاہمجماعت اسلامی نے آزادی مارچ وچ شرکت نئيں کيتی۔ انہاں دا موقف اے کہ اس طرح فوج نوں آنے دا موقع مل سکدا اے تے جمہوریت وی خطرے وچ پڑ سکدی اے۔ اس دے علاوہ کئی سیاسی جماعتاں آزادی تے انقلاب مارچ وچ شامل نيں۔ وڈی سیاسی جماعتاں جداں پیپلزپارٹی، جماعت اسلامی تے ایم کیو ایم وغیرہ نے عمران خان دے دھاندلی دے الزامات نوں تاں تسلیم کيتا اے، کہ کچھ تھانواں اُتے دھاندلی ہوئی اے، لیکن ایہ آزادی مارچ وچ شریک نئيں ہوئے۔ اُتے متحدہ قومی موومنٹ نے مارچ دے لئی کهانا دا بندوبست کیہ ہویا اے۔
ہور ویکھو
سودھوحوالات
سودھو- ↑ "Islamabad sit-in updates: Qadri rejects talks with government". دی ایکسپریس ٹریبیون. 16 اگست 2014. https://web.archive.org/web/20181224190004/https://tribune.com.pk/story/749480/live-islamabad…porters-at-3pm/. Retrieved on 22 اگست 2014.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ "Azadi مارچ: Two killed, 13 injured in road accident". Express Tribune. 17 اگست 2014. https://web.archive.org/web/20181224190012/https://tribune.com.pk/story/749704/azadi-مارچ-two-killed-13-injured-in-road-accident/. Retrieved on 22 اگست 2014.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ "Model Town tragedy: Court rules case be registered against Nawaz, Shahbaz and 19 others". Dawn. 16 اگست 2014. https://web.archive.org/web/20181224190000/https://www.dawn.com/news/1125734/model-town-tragedy-court-rules-case-be-registered-against-nawaz-shahbaz-and-19-others. Retrieved on 22 اگست 2014.
- ↑ "مارچ on Islamabad : ‘Thousands arrested across Punjab to foil Azadi مارچ’". Express Tribune. 13 اگست 2014. https://web.archive.org/web/20181224190008/https://tribune.com.pk/story/747863/مارچ-on-islamabad-thousands-arrested-across-punjab-to-foil-azadi-مارچ/. Retrieved on 22 اگست 2014.
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ "147 PTI, PAT supporters arrested in Punjab". Dunya News TV. 19 اگست 2014. https://web.archive.org/web/20181224190019/http://dunyanews.tv/en/Pakistan/233160-147-PTI-PAT-supporters-arrested-in-Punjab. Retrieved on 22 اگست 2014.
- ↑ دھاندلی دے الزامات دی تحقیقات دے لئی عدالتی کمیشن دا اعلان
- ↑ جاوید ہاشمی آزدی مارچ توں وکھ
- ↑ لاہور ہائی کورٹ دی غیر آئینی طریقے توں لانگ مارچ یا دھرنے اُتے پابندی
- ↑ فیصلہ تضادات توں اُتے اے
- ↑ سول نافرنی تحریک شروع
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ حکومت مذاکرات کرے گئی
- ↑ وزیراعظم توں استعفی مانگنا غیر آئینی اے