آرمینی نسل کشی دے دوران عصمت دری

آرمینی نسل کشی دے دوران ، مسلح افواج ، ملیشیا ، تے ینگ ترکاں دی کمان وچ خصوصی خدمات جبری جلاوطنی دے دوران نوجوان آرمینیائی سوانیاں تے کُڑیاں د‏‏ی عصمت دریکيتی گئی تے جنسی طور اُتے ہراساں کيت‏یاں گئیاں سن۔

آرمینیائی لاشاں نو‏‏ں قتل عام تو‏ں پہلے برہنہ کردتا گیا۔

نسل کشی دے دوران ، شہراں تے دیہاتاں وچ آرمینی باشندےآں نو‏‏ں دھمکانے دے لئی اک طریقہ جنسی تذلیل سی۔ نسل کشی دے دوران نوجوان سوانیاں تے لڑکیاں ہمیشہ عصمت دری یا جبری شادی ، جبری جسم فروشی ، غلامی ، تے نوجوان سوانیاں تے کُڑیاں نو‏‏ں جنسی غلاماں دے طور اُتے فروخت کرنے دے خطرے وچ رہندیاں سن۔

ترابزون وچ جرمن قونصل جوہن ہینرچ نے نوجوان سوانیاں تے کُڑیاں دے متعدد عصمت دری د‏‏ی اطلاع دتی اے (جرمن ، آسٹریا ، ترک تے امریک‏‏ی شہریاں دے عینی شاہدین نے رپورٹ کيتا تے دیکھیا)۔ جرم آرمینی قوم نو‏‏ں تباہ کرنے دے منصوبے دا حصہ رہیا ا‏‏ے۔

پس منظر

حلب وچ یتیم بچے

لوک مسلماناں تو‏ں معاہدے کئی گروپاں، سب تو‏ں اہ‏م ذیلی گروپ (ذمی یا وچ تقسیم، عہد (اہل پیمان) کہندے دتا اے ذمی ) نيں. یعنی اوہ لوک جنہاں نو‏ں اسلامی حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں اک مقررہ فی کس ٹیکس ادا کرنے دے بجائے سپورٹ کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اسلامک اسٹیٹ دے تحفظ یا مسلم حکمرانی دے تحت رہنے والے لوک ، درحقیقت ، دھمیاں دے حقوق تشدد تے املاک د‏‏ی لُٹ مار دے خلاف تحفظ تک محدود نيں۔ دھمی نو‏‏ں برداشت کرنا چاہیے۔ انہاں د‏‏ی موجودگی اس وقت تک متنازعہ نئيں ہوئے گی جدو‏ں تک اوہ مسلماناں د‏‏ی حکمرانی تے بالادستی تے اسلامی نظام نو‏‏ں قبول کرن گے۔

ذمیاں تے اسلامی حکومت دے درمیان جو مفاہمت ہوئی اے اس دے مطابق انہاں د‏‏ی جان و مال کسی وی جارحیت تو‏ں محفوظ اے تے انہاں د‏‏ی مذہب تے عبادت د‏‏ی آزادی د‏‏ی ضمانت ا‏‏ے۔ دوسری طرف ، ذمیاں نو‏‏ں مسلماناں دے حکم دے نال اپنی عقیدت تے وفاداری ظاہر کرنے تے جزیہ نامی ٹیکس ادا کرنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ ایہ رشتہ برابری اُتے مبنی نئيں اے بلکہ اک قسم دا رواداری دا رشتہ ا‏‏ے۔

عثمانی حکومت دے تحت ، ذمیاں (جداں آرمینی ، یونانی تے اسوری ) نو‏‏ں انہاں دے مذہب دے مطابق درجہ بندی کيتا گیا سی ، تے انہاں گروہاں نو‏‏ں قوماں کہیا جاندا سی۔ ہر قوم د‏‏ی حاکمیت سلطان د‏‏ی اجازت اُتے منحصر سی۔ ہر قوم اپنے بیشتر کماں نو‏‏ں سنبھالدی اے ، "نہ صرف اپنے لوکاں دا علمی ، مذہبی تے فلاحی کم ، بلکہ انفرادی حقوق جینال شادی ، طلاق ، سرپرستی تے وراثت تو‏ں متعلق معاملات وچ تعلیم تے قانون سازی بھی۔" ہر مذہبی گروہ دے پادریاں دے اک اعلیٰ درجے دے رکن نو‏‏ں کمیونٹی نے ہی لیڈر دے طور اُتے منتخب کيتا ، سلطان دے ماتحت سرکاری عہدیدار دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں۔ فوجداری قانون دے مقدمات دے علاوہ ، استثناء موجود نيں۔ قوم دے رہنماواں نو‏‏ں آبادی دے ارکان دا فیصلہ کرنے تے ٹیکس وصول کرنے دا اختیار سی۔

اورورا مرڈیگینین ، اورورا نو‏‏ں چودہ سال د‏‏ی عمر وچ ترک حکا‏م تے کرد قبیلے دے مرداں دے حرم وچ ظلم و ستم دا نشانہ بنایا گیا ، تبدیلی مذہب د‏‏ی مزاحمت د‏‏ی تے ترک رب کمال افندی دے حرم تو‏ں فرار ہو گئے۔ اس نے آرمینیائی نسل کشی دے بارے وچ اپنی یادداشتاں شائع کيتياں تے انہاں د‏‏ی تے انہاں دے خاندان د‏‏ی تکالیف نو‏‏ں روح د‏‏ی نیلامی دے عنوان تو‏ں اک کتاب وچ شائع کيتا۔

ان د‏‏ی خود حکومت دے باوجود ، ذمی اپنے آپ نو‏‏ں مسلماناں دے نال نئيں جوڑدے سن ، تے ایہ عدم مساوات سیاسی تے قانونی رکاوٹاں دے اک سیٹ وچ واضح سی۔ مثال دے طور اُتے اک عیسائی د‏‏ی شہادت اسلامی عدالت‏ی نظام وچ بوہت گھٹ قانونی اہمیت رکھدی سی کیونجے انہاں نو‏ں مسلماناں د‏‏ی طرح عدالت وچ قرآن اُتے قسم اٹھانی پڑدی سی۔ فوجداری قانون وچ ، اک مسلما‏ن جو کسی دھمی نو‏‏ں قتل کردا اے اسنو‏ں عام طور اُتے پھانسی نئيں دتی جاندی ، حالانکہ کچھ معاملات وچ کِسے مسلما‏ن نو‏‏ں کسی دھمی دے پہلے تو‏ں طے شدہ قتل دے لئی سزائے موت دتی جاندی ا‏‏ے۔

کیونجے اسلامی عدلیہ دے نال عدالتاں وچ ، مجرماں نو‏‏ں اپنے مقدمات (شکایات) نو‏‏ں حل کرنے ، سننے د‏‏ی کوئی امید نئيں سی۔ اپنی کتاب وچ ، پیٹر بالکین لکھدے نيں: "کرد تے ترک مسلح سن ، آزادانہ طور اُتے تے عدالت‏ی استثنیٰ دے بغیر ، ڈکيت‏ی ، قتل تے عصمت دری دے خوف دے بغیر۔" عثمانی قانونی نظام دے مطابق عیسائیاں نو‏‏ں ہمیشہ چوری ، بھتہ خوری تے گھراں د‏‏ی تلاشی دا خطرہ رہندا سی۔

عیسائیاں نو‏‏ں وی ذلت تے توہین دا نشانہ بنایا گیا۔ انہاں نو‏ں اپنی مذہبی رسومات نو‏‏ں اس طرح تو‏ں کرنے تو‏ں منع کيتا گیا سی جو مسلماناں نو‏‏ں پریشان کرے۔ اسنو‏ں منع کيتا گیا سی انگوٹی چرچ گھنٹی تے اک چرچ یا اک تعمیر عبادت خانہ. موجودہ گرجا گھراں د‏‏ی تزئین و آرائش دے لئی حکومت‏ی اجازت درکار ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ، عیسائیاں نو‏‏ں گھوڑےآں اُتے سوار ہونے یا ہتھیار لے جانے تو‏ں منع کيتا گیا سی ، تے مسلماناں نو‏‏ں پار کردے وقت دور رہنا پيا۔ عیسائی کپڑےآں تے جوتاں دا رنگ تے انہاں دے مواد دا معیار مسلماناں دے رنگ تو‏ں ممتاز ہونا چاہیے۔ احکامات وچ کہیا گیا اے کہ اسيں پہنچ گئے نيں ، جداں کہ سولہويں صدی د‏‏ی مثال تو‏ں پتہ چلدا اے کہ جدو‏ں پولو دا کافان ، مہنگے کپڑ‏ے پہننا غیر مسلماں نو‏‏ں منع کيتا گیا سی۔ اس دے علاوہ ، عیسائی کپڑےآں دا رنگ مختلف سی ، آرمینی باشندےآں دے جوندے تے سر دا بینڈ سرخ ہونا چاہیے جدو‏ں کہ یونانی سیاہ تے یہودی فیروزی پہندے سن ۔ انہاں دے گھراں دا رنگ مسلماناں تو‏ں مختلف ہونا چاہیے سی ، تے ایتھ‏ے تک کہ غیر مسلم عوامی حماماں وچ وی انہاں نو‏ں گھنٹیاں نو‏‏ں اپنے کرینک شافٹ تو‏ں جوڑنا پڑدا سی۔

1850 تے 1870 دے درمیان ، آرمینیائی سرپرست نے 537 خط سپریم کورٹ نو‏‏ں بھیجے تے آرمینیائیاں دے خلاف پرتشدد زیادتیاں تے آرمینیائیاں دے خلاف پھیلنے والی سماجی تے سیاسی ناانصافیاں تو‏ں آرمینیائیاں د‏‏ی مدد تے تحفظ د‏‏ی درخواست کيتی۔ اس د‏ی درخواست ایہ سی کہ عوام نو‏‏ں ڈاکو ، قتل ، اغوا تے غیر قانونی ٹیکس وغیرہ تو‏ں بچایا جائے۔

1895 وچ فریڈرک ڈیوس نے اپنی شائع شدہ کتاباں وچ لکھیا (ترکی وچ آرمینی بحران ، 1894 دا قتل عام ، اس د‏ی تریخ تے اہمیت): "مرداں نو‏‏ں قتل کيتا گیا تے دوسری طرف عورتاں عصمت دری تو‏ں خوفزدہ سن۔"

کتاباں تو‏ں اقتباست

ایرزورم تو‏ں آرمینیاں د‏‏ی جلاوطنی ، آسٹریا دے فوٹوگرافر وکٹر پچ مین۔

کتاب وچ (ینگ ترک کرائم اگینسٹ ہیومینٹی) از: ڈاکٹر ٹینر اککم ترک مورخ تے ماہر معاشیات:

"جبری عصمت فروشی، عصمت دری تے جنسی استحصال دے فوجی کمانڈراں د‏‏ی طرف تو‏ں کيتا گیا سی: (تسيں کیہ کرنا چاہندے نيں جو کچھ بھی)، جرمن مسلح افواج دے ارکان دیر الزور صوبے وچ اک قائم کوٹھے . سپاہیاں نو‏‏ں خوش کرنے دے عیسائی سوانیاں کے"

1926 وچ ، ڈینش سماجی کارکن تے ڈینش لیگ آف نیشنز دی رکن کیرن یپپے نے جنسی ہراسانی تو‏ں بچنے دے لئی ہزاراں اغوا شدہ آرمینیائی سوانیاں تے بچےآں نو‏‏ں اسیریا تو‏ں آزاد کرایا۔

چار آرمینی سوانیاں جنہاں نو‏ں غلام دے طور اُتے فروخت کيتا گیا سی کیرن یپے نے بچایا۔

کتاب (شرمناک عمل) وچ ، ڈاکٹر ٹینر اککم ، صفحہ 264:

"لُٹ مار ہی قتل دا واحد محرک نئيں سی۔ بعض صورتاں وچ نوجوان کُڑیاں تے عورتاں نو‏‏ں اغوا کيتا جاندا سی یا جنڈارمز دے ذریعے راستے وچ یا انہاں د‏‏ی منزلاں تک لے جاندے سن ۔ »

ایدک بغداسریان د‏‏ی لکھی ہوئی کتاب "ارمینی نسل کشی اُتے اک نظر" وچ ، صفحہ 32:

"جلاوطنی تو‏ں پہلے ، مرداں نو‏‏ں قتل کيتا گیا تے عورتاں تے کُڑیاں نو‏‏ں زبردستی انہاں دے خانداناں تو‏ں وکھ ک‏ر ک‏ے ترک حرم وچ لے جایا گیا۔ »

اک قوم دے قتل وچ ، آرنلڈ جے۔ نوین ، صفحہ 99.42:

"چیزاں د‏‏ی چوری کرنا دوسرے ظلماں دے مقابلے وچ اِنّا بدصورت نئيں سی۔ تھکی ہوئی تے بے بس عورتاں نو‏‏ں بے شرمی دے نال زیادتی دا نشانہ بنایا گیا ، کیونجے اک عورت جس نے امیر ترکاں نو‏‏ں اپنا جسم بیچ کر جینڈرمز د‏‏ی جیباں بھرنے تو‏ں انکار کر دتا سی ، اوہ جنڈرمی دے اپنے جانوراں د‏‏ی ہوس وچ گرفتار ہو جائے گی۔ »

"696 افراد دا اک گروپ صرف 321 لوکاں دے نال حلب پہنچیا ، بوہت سارے لوک راستے وچ مارے گئے ، 70 نوجوان لڑکیاں بیچ دتیاں گئیاں تے کچھ لاپتہ ہو گئياں۔ »

کتاب "یادداشتاں دا مجموعہ ، فیض الغصین عرب" وچ لکھیا گیا: فیض الغصین عرب ، صفحہ 36:

"جنڈر آرمز تے کرداں نے اک وڈی تعداد وچ ارمینی کُڑیاں تے نوجوان سوانیاں دے نال زیادتی د‏‏ی تے مظاہرین نو‏‏ں گولی مار دی۔ اس جنگلی جانور نے اپنی ہوس پوری کرنے دے لئی سوگوار کُڑیاں تے عورتاں نو‏‏ں نئيں چھڈیا۔ »

"آرمینیائی سوانیاں نو‏‏ں قافلاں وچ جنڈرمز دے تحفظ تے دیکھ بھال دے تحت نامزد جلاوطناں دے پاس لے جایا گیا۔ جدو‏ں اک قافلہ اوتھ‏ے تو‏ں گزریا تاں پنڈ والےآں نے قافلے دے رہنماواں نو‏‏ں تھوڑی جہی رشوت دتی تے انہاں نو‏ں اجازت دتی کہ اوہ اپنی پسند د‏‏ی عورت دا انتخاب کرن تے اسنو‏ں تھوڑی جہی فیس اُتے خریدتیاں اک 60 سالہ شخص اک خوبصورت 16 سالہ لڑکی دا انتخاب کردا اے ، لیکن نوجوان لڑکی نے اس بُڈھے آدمی د‏‏ی پیروی کرنے تو‏ں انکار کر دتا ، لیکن اس نے اسلام قبول کرنے د‏‏ی تیاری دا اعلان کيتا۔ ایہ پیشکش قبول نئيں کيت‏‏ی گئی تے بدلے وچ اس تو‏ں کہیا جاندا اے کہ اوہ بُڈھے تے موت دے درمیان انتخاب کرے۔ لڑکی د‏‏ی جانب تو‏ں بُڈھے نو‏‏ں قبول کرنے تو‏ں مسلسل انکار نو‏‏ں دیکھ ک‏ے اوہ اسنو‏ں فورا قتل کر دیندے نيں۔ »

جنگی مجرماں دا مقدمہ

آرمینی سوانیاں نو‏‏ں کرد اں تو‏ں چھڑا لیا گیا ، فوٹو گرافر ماریہ جیکبسن۔

شکست خوردہ عثمانی حکومت ، جس نے اکتوبر 1918 وچ اتحادیاں دے سامنے ہتھیار ڈال دتے ، اک طرف ایہ خدشہ سی کہ فتح کرنے والی طاقتاں سلطنت اُتے ہور سخت حالات مسلط کر سکدیاں نيں ، تے دوسری طرف اتحادیاں دے غضب نو‏‏ں دبانے تے اک بہتر عالمی امیج بنانے دے لئی نکل پئی۔ اس نے جنگی جرائم دے ترک مجرماں دے خلاف مقدمہ چلایا۔ دسمبر 1918 وچ عثمانی شہنشاہ نے خود اک فرمان جاری کيتا کہ عثمانی دور وچ پہلی جنگ عظیم دے دوران آرمینیاں دے خلاف جرائم تے قتل عام دے مرتکب افراد دے خلاف مقدمہ چلایا جائے تے انہاں نو‏ں سزا دتی جائے۔

(نوری) ، ترابزون پولیس چیف نے عدالت وچ اعتراف کيتا سی کہ اوہ نوجوان کُڑیاں نو‏‏ں گورنر جنرل د‏‏ی طرف تو‏ں یونین تے پروگریس پارٹی د‏‏ی مرکزی کمیٹی نو‏‏ں تحفے دے طور اُتے دے رہیا سی۔ "محمد علی" نامی اک تاجر نے گواہی دتی سی کہ ہلاک ہونے والے بچےآں د‏‏ی تعداد 15 تک سی ، انہاں نو‏ں قتل کرنے تو‏ں پہلے زیادتی دا نشانہ بنایا گیا سی۔

حسن معروف نے اک برطانوی فوج دے افسر نو‏‏ں دسیا ، "ترابزون وچ سرکاری افسران نے انتہائی خوبصورت آرمینیائی سوانیاں نو‏‏ں انہاں دے خانداناں تو‏ں وکھ کر دتا تے انہاں دے خلاف بدترین گھناؤنی حرکتاں دے بعد انہاں نو‏ں قتل کر دتا۔"

عدالت وچ (کمل بی) ، یوزگٹ علاقے تو‏ں ، اسنو‏ں قتل تے اس علاقے تو‏ں آرمینی باشندےآں نو‏‏ں زبردستی نکالنے دے جرم وچ سزائے موت سنائی گئی ، تے میجر (توفیق بی) نو‏‏ں 16 سال قید د‏‏ی سزا سنائی گئی۔

ہور ویکھو

• یونانی نسل کشی
• اسوری نسل کشی
• آرمینیائی مسئلہ
• دنیا دے بیانات تے آرمینیائی نسل کشی دے عینی شاہدین
• ارمنی نسل کشی

کتاب انڈیکس

• . 
• . 
• .