1920ء دیاں بالی ووڈ فلماں دی لسٹ
1920ء دی بالی ووڈ فلماں دی لسٹ [۱][۲][۳][۴][۵]
1920ء وچ بھارتی فلمی صنعت
سودھوخبراں تے نکات
سودھو- اس سال فلماں دے متعلق ہندوستان دا پہلا فلمی رسالہ ہفت روزہ بجولی بنگالی بولی وچ شایع ہونا شروع ہويا۔ اس رسالے دی ادارت وچ نلنی کانت سرکار، برندرکمار گھوش، سچندراناتھ سین گپتا، آرون سنہا تے مصنف و فلم ساز دنیش رنجن داس شامل سن ۔ اس دے بعد فلمی رسالےآں دی قطار لگ گئی۔ 1924ء وچ جے دے دیویدی دا گجراتی رسالہ موج مجا، 1926ء وچ کلکتہ دا فوٹو پلے ۔ 1927ء وچ مدراس تے بمبئی توں مووی مرر، 1929 وچ گجراتی رسالہ چتر پٹ تے بنگالی رسالہ بائیکوپ، 1931 وچ ویکلی بتاواں تے چتر لیکھا، 1934 وچ ہندی رسالہ چتر پٹ تے روپ لیکھا۔ 1935 وچ معروف رسالہ فلم انڈیا تے تمل رسالہ سنیما الاگم۔ 1938 وچ د ی انڈین اسکرین گزیٹ تے 1951 وچ بنگالی رسالہ روپ انجلی تے فیر 1952 وچ معروف رسالہ فلم فئیر نے اپنی اشاعت دا آغاز کيتا۔
- فلم سینسر بورڈ نے بمبئی، کلکتہ تے مدراس وچ اپنے مراکز قائم کیتے۔
- اردشیر ایرانی نے اپنے اسٹوڈیو اسٹار فلم کمپنیکی بنیاد رکھی۔
- اس سال سچیت سنگھ دی فلم شکنتلا ریلیز ہوئی۔ ایہ پہلی ایسی ہندوستانی فلم سی جس وچ پہلی بار اک بین الاقوامی اداکارہ، امریکی اداکارہ ڈوروتھی کنگڈم نے کم کيتا۔
- اس سال دادا صاحب پھالدے دی فلم نالا دمیندی ریلیز ہوئی۔ ایہ وی پہلی ایسی ہندوستانی فلم سی جو بھارت تے اٹلی دی شراکت توں بنی سی۔ اس فلم دی اک ہور خاص گل ایہ سی کہ اس فلم توں ہندوستانی سنیما دی پہلی سپر اسٹار اداکارہ پیشینس کوپر نے اپنے فلمی کیرئیر دا آغاز کيتا سی۔
- اس سال منی لال جوشی نے بطور استاد پیشہ نوں خیر باد کہیا تے کوہِ نور اسٹوڈیو وچ ملازم ہوئے گئے، جتھے اوہ سنیماٹوگرافر وشنو جی جوشی توں فلم ہدایت دی ٹریننگ لینے لگے۔
- ہندوستان بھر وچ (شمالی و جنوبی بھارت ریاستاں سمیت، کیرالہ دی استثنی دے نال ) بنائی خاموش فلماں دی اکثریت ماضی دی دیومالائی کہانیاں اُتے مشتمل نيں انہاں کہانیاں وچ اکثر مہابھارت توں لی گئیاں نيں .[۶][۷]
- اس سال ہندوستانی سنیما دی پہلی سماجی فلم ’’کٹورا بھریا خون‘‘ ریلیز ہوئی۔
بھارتی فلمی صنعت وچ پیدائش
سودھوجنوری تاں اپریل
سودھو- بی وٹھل چاریہ (جناپڈا برہما): پیدائش 18 جنوری 1920ء، تیلگو تے کنڑا فلماں دے ہدایت کار، فلمساز و لکھاری، فلم جگن موہنی، منگکما سیپتھم، گندھاروا کنیا، لکشمی کٹکشام، گروونو منچنا سس، چکارو ڈوراکڈو، علی بابا 40 ڈونگالو، جوالا دویت رہسیم، ویر پرتاب، موساگلکو موساگڈو، نامی فلماں بناواں۔[۸]
- بھوپیندر کپور : پیدائش 31 جنوری 1920ء، بھارتی اداکار، فلم بوٹ پالش، جاگتے رہو، آہ توں شہرت پائی، اس دے علاوہ ہمراہی، سمپتی، منظور، فیانسی، ستی مدلسا، مد بھرے نین، ہن دلی دور نئيں وچ اداکاری دی ۔[۹]
- پران (کیول کشن سکند): پیدائش 12 فروری 1920ء، بالی ووڈ دے معروف اداکار، 1940 تاں 1947 دی فلماں وچ بطور ہیرو، بعد دی فلماں وچ بطور ویلن اپنا سکہ جمایا۔ بعض فلماں وچ بطور معاون اداکار وی آئے۔ خاندان، کندن، آزاد، دیوداس، اُپکار، آنسو بن گئے پھُل، جس دیش وچ گنگا وگدا اے، جدوں پیار کسی توں ہُندا اے، راجکمار، کشمیر دی کلی، میرے محبوب، بے ایمان، دل دتا درد لیا، شہید، ملن، رام و شیام،دیس پردیس، گوپی، جونی میرا نام، پورب تے پچھم، ڈون، زنجیر، شرابی، سوتن، نوکر بیوی کا، دھرم ویر، اَنھّا قانون، ناستک، نصیب، امر اکبر انتھونی، کالیہ، قرض، دوستانہ، وکٹوریہ 203، وشواناتھ، بوبی، سوہنی ماہیوال، پاپ دی دنیا، شہنشاہ، صنم بے وفا، 1942 لو اسٹوری سمیت 300 توں ودھ فلماں وچ کم کيتا۔[۱۰]
- آئی ایس جوہر ( اندر سین جوہر): پیدائش 16 فروری 1920ء، ہندی فلماں دے معروف مزاحیہ اداکار، ہدایتکار، فلمساز و لکھاری، جنہاں نے ہالی وڈ دی مقبول فلم لارنس آف عربیہ وچ وی اداکاری کيتی۔ انہاں دی مقبول ہند ی فلماں وچ جوہر محمود انہاں گوا، جوہر انہاں کشمیر، جوہر محمود انہاں ہانگ کانگ، اک سی لڑکی، شریمتی جی، ڈھولک، اسيں سب چور نيں، بے وقوف، مسٹر انڈیا، دل نے فیر یاد کيتا، میرا ناں جوکر، روپ تیرا مستانہ، تن چور تے پریم چندجاسوس شامل نيں۔[۱۱]
- وی جی جوگ (وشنو گووند جوگ): پیدائش 21 فروری 1920ء، ہندی تے مراٹھی فلماں دے اداکار تے وائلن نواز، ہندی دی دو فلماں برہمچاری، برانڈی دی بوتل تے اس دے مراٹھی چربہ برہمچاری تے برانڈیچی باٹلی وچ اداکاری دی بعد وچ موسیقی دی طف رغبت ہوئی تے استاد علاؤ الدین خان توں تربیت لی تے ہندوستان دے معروف وائلن نواز بن دے شہرت پائی۔ ۔[۱۲]
- افتخار (سیدنا افتخار احمد شریف): پیدائش 22 فروری 1920ء، ہندی فلماں دے معروف معاون اداکار جنہاں 50نے زیادہ تر فلماں وچ پولیس انسپکٹر ،کمشنر تے پروفیسر دے کردار ادا کیتے۔ پنج دہائیاں تک تن سو توں زیادہ فلماں وچ اداکاری کيتی۔ جنہاں وچ شعلے، ڈون، دیوار، زنجیر، شری 420، دلی دا ٹھگ، سنگم، شہید، تیسری منزل، اتفاق، دتی ٹرین، جونی میرا نام، نے نام، اچانک، فقیرا، کدی کوی، وشواناتھ، ترشول، دتی گریٹ گیمبلر، چھوٹا کدرے کا، نوری، مسٹر نٹور لال، کالا پتھر، برننگ ٹرین، قرض، کرودھی، مہان، مزدور، موالی، انقلاب، مشعل، انسانیت دے دشمن، پاپ نوں جلیا کے راکھ کرداں گا، گلیاں دا بادشاہ، نامی فلماں شامل نيں۔[۱۳]
- کمل کپور : پیدائش 22 فروری 1920ء، ہندی فلماں دے معروف معاون اداکار جنہاں نے زیادہ تر فلماں وچ ویلن دے کردار ادا کیتے تے 600 توں زیادہ ہندی، پنجابی تے گجراتی فلماں وچ اداکاری کيتی۔ جنہاں وچ ڈون، اگ، امر اکبر انتھونی، پاکیزہ، شہید، راجا تے رنک، پیاسی شام، سچا جھوٹھا، سیندا تے گیتا، دیوار، بنڈل باز، جے وجے، نمک حلال، ناستک، جاگیر، مرد، پالے خان، اللہ رکھیا، طوفان، دُدھ دا قرض تے زخمی روح نامی فلماں شامل نيں۔[۱۴]
- روی شنکر : پیدائش 4 اپریل 1920ء، مشہور بھارتی ستار نواز تے موسیقار جنہاں نے گاندھی، نیچا نگر، دھرتی دے لال، پتھر پنچلی، کابلی والا، پارس پتھر، انورادھا، میگھ، نامی فلماں دے علاوہ کئی ڈوکیومنٹریز تے البم وچ موسیقی دی۔[۱۵]
- جیوتیکا روئے : پیدائش 20 اپریل 1920ء، بنگالی تے ہندی فلماں دے گلوکارہ، 12 سال دی عمر وچ پہلی البم ریلیز ہوئی۔ ہندی فلم للکار تے بنگالی فلم رانا پرتاب تے دھولی وچ پس پردہ گلوکاری کيتی۔ ۔[۱۶]
مئی تاں اگست
سودھو- اچلا سچدیو : پیدائش 3 مئی 1920ء، بالی ووڈ دی معروف اداکارہ جنہاں نے اپنے کیرئیر دا آغاز بطور چائلڈ آرٹسٹ شروع کيتا او ر بعد دی فلماں وچ ماں تے دادی ماں دے کرداراں توں شہرت پائی، مقبول فلماں وچ میرا ناں جوکر، وقت،میرے ہمدم میرے دوست، نذرانہ، کورا کاغذ، انامیکا، جولی، فقیرا،لیلیٰ مجناں، چاندنی، دل والے دلہنیا لے جاواں گے، کل ہوئے نہ ہوئے تے کدی خوشی کدی غم ورگی فلماں وچ اہم کردار اداکیتے ۔[۱۷]
- پربھاکر منجی راؤ نائیک : پیدائش 1 جون 1920ء، مراٹھی فلماں ہدایت کار، پنرجنم، اے نار روپ سندری، دام کرے کم، نامی مراٹھی فلماں بناواں۔[۱۸]
- بھارت بھوشن : پیدائش 14 جون 1920ء، بھارتی اداکار، سکرپٹ رائٹر تے پروڈیوسر، فلم بیجو باورا وچ بیجو دے کردار توں شہرت پائی، اس دے علاوہ بھگت کبیر، چکوری، مززا غالب، کوی، رانی روپ متی، سمراٹ چندر گپت، جتھے آرا، نواں قانون، تقدیر، وشواس، خون پسینہ، کھیل کھلاڑی کا، وشواناتھ، کرودھی، یارانہ، امراؤ جان، ناستک، جسٹس چوہدری سمیت دو سو توں زیادہ فلماں وچ کم کيتا۔[۱۹]
- ہیمنت مکھرجی (ہیمنت کمارمکھوپادھیائے ): پیدائش 16 جون 1920ء، بنگالی تے ہندی فلماں دے معروف موسیقار و گلوکار، جنہاں نے یادگار ہندی فلماں ناگن، انارکلی، ویہہ سال بعد، کہرا، فرار، سولہواں سال، راہگیر، خاموشی، انوپما، آنند ماتھ، ڈاکو دی لڑکی، بندش، جاڈگدی، انجان، اک ہی راستہ، ہماریا وطن تے صاحب بی بی تے غلام وچ موسیقی دتی تے گیت گائے۔ انہاں دے گائے مقبول گیتاں وچ بے قرار کرکے سانوں ایويں نہ جائیے، اے اپنا دل تاں آوارہ، جانے اوہ کِداں لوک سن، تیرے دوار کھڑا اک جوگی،ایہ رات ایہ چاندنی فیر کسن، نہ تسيں سانوں جانو، نہ اسيں توانوں جاناں، تری دنیا وچ جینے توں تاں بہتر اے، ایہ نین ڈرے ڈرے توں تے بطور موسیقار من ڈولے میرا تن ڈولے، کدرے دیپ جلے کدرے دل، ذرانظراں توں کہہ دو جی، شامل نيں۔[۲۰]
- ڈی وی نارسہ راجو (داتلا وینکٹ نارسہ راجو): پیدائش 15 جولائی 1920ء، تیلگو فلماں دے کہانی نویس، لکھاری تے ہدایت کار۔ جنہاں دی فلماں نوں ہندی وچ وی ری میک کيتا گیا، انہاں دی مقبول تیلگو فلم نيں راموڈو بھیموڈو (ہندی ری میک: رام تے شام )، ڈونگا راموڈو (ہندی ری میک: من موجی )، یماگولا، گندما کسی، رنگولا رتنام، یوگیندھر (ماخوذ از ہندی فلم ڈون) تے ادارو اممائیلو (ہندی ری میک سیندا تے گیتا)ورگی فلماں دی کہانیاں تے مکالمے لکھے۔[۲۱]
- بھانو بینرجی : پیدائش 26 اگست 1920ء، بنگالی فلماں اداکاراور فلمساز، فلم 80 تاں ایسیو نا، لہو کپٹ، دیوداس، پرسنل اسسٹنٹ، شور غل، راج بابو، دیدی، پراجئے، جگ جوگ سمیت 170 فلماں وچ اداکاری کيتی۔[۲۲]
ستمبر تاں دسمبر
سودھو- آسوتوش مکھرجی : پیدائش 7 ستمبر 1920ء، ہندی تے بنگالی فلماں دے لکھاری و کہانی نویس، کورا کاغذ، بے مثال، سفر تے خاموشی ورگی ہندی فلماں تے جبان ترشنا، دیپ جلے جا، کل تمی الیہ، سنکھا بیلا، نبرنگ، الور ٹھکانہ، نگر درپنے، امی توں او سکھا، امر کنٹک نامی بنگالی فلماں دی کہانیاں لکھياں۔[۲۳]
- بی ایم ویاس : پیدائش 22 اکتوبر 1920ء، ہندی فلماں دے اداکار، جنہاں نے فلم دو اکھاں بارہ ہتھ، آوارہ تے بیجو باورا وچ یادگار کردار نبھایا، اس دے علاوہ نیچا نگر، برسات، تسيں سا نئيں دیکھیا، رانی روپ متی، اسيں پنچھی اک ڈال کے، بھت پرہلاد، ایہ رات فیر ہ آئے گی، سیف آف بغداد، دھرم ویر، بغاوت، ماں، اوڈارلنگ ہی اے انڈیا وچ اداکاری کيتی۔[۲۴]
- ستارا دیوی : پیدائش 8 نومبر 1920ء، بالی ووڈ دی اداکارہ، مغل اعظم دے ہدایت کارکے آصف دی زوجہ، مدر انڈیا، آبرو، دیوداس، سوسائٹی، وطن، پوجا، اچھوت، اج دا ہندوستان، پھُل، وڈی ماں پیسا یا پیار نامی فلماں وچ اہم کردار اداکیتے ۔[۲۵]
بھارتی فلمی صنعت وچ وفات
سودھو- سچیت سنگھ :وفات 1920ء،ہندی فلماں دے ہدایت کار و لکھاری۔ جنہاں نوں خاموش فلماں دے دور وچ دادا صاحب پھالدے تے شری ناتھ پٹناکر دا اسيں پلہ ہدایت کار منیا جاندا اے، 1919ء وچ اورئینٹل فلم اسٹوڈیو دی بنیاد رکھی، مرچاکارتھک، راما تے مایا، ڈاکٹر پاگل، نرسنگھ مہتہ تے شکنتلا ورگی فلم بنائی جو سال 1920ء وچ ریلیز ہوئیاں تے 1920ء نوں ہی اک کار ایکسیڈنٹ وچ وفات پاگئے۔[۷][۲۶]
- استاد عماد خان :وفات 1920ء،ہندوستان دے معروف موسیقار، ستار نواز تے سر بہار نواز۔ استاد عنایت خان دے والد۔ استاد ولایت حسین خان دے دادا۔
- استاد علی بخش جرنیل :وفات 1920ء،ہندوستان دے معروف کلاسیکل گلوکار، فتح علی خان دے ساسی، استاد اختر حسین خان دے والد، استاد امانت علی خان دے دادا، اورشفقت امانت علی دے اُتے دادا۔
مقبول فلماں
سودھوسیرندھری
سودھو- مہاراشٹرا فلم کمپنی دے زیر انتظام ہدایتکار، لکھاری و سنیماٹوگرافر بابو راؤ پینٹر دی پہلی فلم سیرندھری ریلیز ہوئی۔ ایہ اس سال دی سب توں کامیاب فلم سی۔ ایس فتح لال اس فلم دے معاون سنیماٹوگرافر سن ۔ فلم دے اداکاراں وچ بالا صاحب یادو(بھیم)، زنزاراؤ پوار(کیچک)، کملا دیوی(سیرندھری)،کشا باپو باکرے(راجا ویراٹ)، بابو راؤ پندھاکر(شری کرشنا)، روی مہاسکر، گنپت باکرے، سشیلا دیوی، سیندا رام پنت کلکرنی، شیو رام وشیکر تے وی جی داملے شامل سن ۔ تقریباً 5 ہزار فیٹ ریل اُتے مشتمل اس فلم دی کہانی مہابھارت دی اک داستان اُتے مبنی اے۔ مہابھارت دے عہد وچ اک راجا ویراٹ سی جس دی سلطنت بیراتنگر (موجودہ نیپال) وچ سی تے اس دی اک وڈی فوج سی۔ اگیات واس (مہابھارت وچ پانڈواں دے دنیا توں کٹ کر چھپے رہنے دا دور ) دے دورا ن جدوں پانڈو اپنے پہلے سال راجا ویراٹ دے ایتھے گزار رہے سن ۔ اوتھے دروپدی سیرندھری ناں دی اک داسی دے روپ وچ بادشاہ ویراٹ دی بیوی سدیشنا دی خدمت وچ کم کر رہی سی۔ راجا ویراٹ دا سالا کیچک، سیرندھری یعنی دروپدی اُتے بُری نظر رکھدا سی تے سیررندھری نوں حاصل کرنے دی کوشش وچ لگیا رہندا سی۔ اک دن راجا ویراٹ دے محل وچ کیچک نے موقع پاکر دروپدی دے نال بردستی کرنے دی کوشش کيتی تاں بھیم (پانڈوواں وچ پنج بھائیاں وچوں اک) نے کیچک دا قتل کرکے دروپدی دی عزت بچائی۔ اس فلم نوں دوبارہ 1933ء وچ وی شاندا رام نے بنایا سی۔
کٹورا بھر خون
سودھو- 1920ء وچ ہدایت کار شری ناتھ پٹناکر دی فلم کٹورا بھر خون سینما گھراں دی زینت بنی۔ خاموش فلماں دی اکثریت دیومالائی کہانیاں اُتے مشتمل ہودیاں سن لیکن ایہ ہندوستانی سنیما دی پہلی سماجی فلم سی۔ اس فلم دے اداکاراں وچ ٹرمبک راؤ پردھان، تارا کورے گاؤنکر، بابا ویاس تے دے جی گوکھلے شامل سن ۔ اس فلم دے فلمساز شری ناتھ پٹناکر تے دوارکاداس سمپت سن تے فلم دی کہانی موہن لال جی ڈیو نے لکھی۔[۲۷]
نرسنگھ مہتا
سودھو- 1920ء دی تیسری مقبول فلم نرسنگھ مہتا سی، جو پندرہويں صدی عیسوی دے مشہور گجراتی شاعر، سنت تے کرشن بھگت نرسنگھ مہتا دی زندگی اُتے مبنی سی۔ اسنوں اورئینٹ فلم مینو فیکچرنگ کمپنی فلم اسٹوڈیو دے ہدایت کار سچیت سنگھ نے بنایا۔ اس فلم دی اک ہور خاص گل ایہ سی کہ اس فلم وچ سنت نرسنگھ مہتا دا کردار کانجنی بھائی راٹھور نے کيتا سی جو اک دلِت (نچلی ذات) نسل نال تعلق رکھدے سن ۔[۲۷]
ستی پاروتی
سودھو- 1920ء دی فلم ستی پاروتی جس دا اک ناں دکشایگنا وی سی۔ اک دیومالائی افسانوی فلم سی۔ اس فلم دے ہدایتکار وشنو پنت دیویکر سن تے کوہ نور فلم کمپنی بینر دی پہلی فلم سی۔ . فلم اک گجراتی پس منظر وچ بنائی گئی سی تے راج کوٹ نال تعلق رکھنے والی سوراشرتان اداکارہ پربھا نے فلم دے مرکزی کردار پاروتی دا کردار ادا کيتا۔[۲۸]
شکنتلا
سودھو- 1920ء دی اک ہور مقبول فلم شکنتلا سی، جس دے ہدایت کار سچیت سنگھ سن اور۔ سنیماٹوگرافر بیرن فان رائے ون تے رائے واؤگن سن ۔ ایہ پہلی ایسی ہندوستانی فلم سی جس وچ پہلی بار اک بین الاقوامی اداکارہ، امریکی اداکارہ ڈوروتھی کنگڈم نے کم کيتا۔ ڈورتھی کنگڈم دے علاوہ اس فلم وچ گوہر جان، سیمسن،مسز ستریا، کانجی بھائی راٹھور، دادی بھائی سرکاری، خورشید جی انجینئر، سائنورینا البرٹینی، آئزک سائمن، ریوا شنکر شامل سن ۔ فلم دے اداکاراں تے عملے وچ کئی افراد غیر ہندوستانی سن، اس گل نوں کئی اخبارات خاص طور اُتے 24 جنوری 1920ء دی بمبے کرانیکل دی اشاعت وچ تنقید دا نشانہ بنایا تے شری ناتھ پٹناکر نے ہندوستانی عملہ تے اداکاراں دے ست اس فلم دے مدمقابل اپنی فلم ریلیز کرنے دا اعلان کيتا۔ دونے فلماں اک ہی سال وچ ریلیز ہوئیاں مگر سچیت سنگھ دی فلم زیادہ کامیاب رہی۔ فلم دی کہانی سنسکرت کلاسیکی ادب وچ عظیم شاعر تے ڈراما نویس کالی داس دے اک طویل منظوم ڈرامے اُتے مشتمل اے۔ شکنتلا ، وشوا متر تے اپسرا مینکا دی بیٹی سی، مگر کسی وجہ توں اسنوں جنگل وچ چھڈ دتا جاندا اے، اوتھے توں اک رشی(سادھو) کنو اس دی پرورش کردا اے۔ جدوں شکنتلا جوان ہوئی تاں اک روز راجا دشینت شکار کھیلنے ايسے جنگل وچ آندا اے۔ جتھے شکنتلا دے حسن نوں دیکھ کے شکنتلا توں گندھرو بیاہ دی کرلیتااے، جو دونے دے راضی ہونے اُتے بغیر برہمنی رسماں دے فوراً کيتا جاسکدا اے۔ شکنتلا نے اس شرط اُتے ایہ درخواست منظور کرلئی کہ اس ہی دی اولاد تخت و تاج دی وارث ہوئے گی۔ دشینت وعدہ کردا اے تے رخصت ہونے توں پہلے یقین دلاندا اے کہ اوہ بہت جلد شکنتلا نوں محل وچ بلوا لے گا۔ راجا دشینت اک انگوٹھی یادگار دے طور اُتے شکنتلا نوں دیندا اے۔ اک دن اک سادھو کنو نال ملن آئے جو گھر اُتے نئيں سی۔ دن رات دشینت دی یاد وچ کھوئی شکنتلا نے سادھو دا خیال نہ رکھیا۔ اس بے ادبی اُتے سادھو نے بد دعا دتی کہ اے لڑکی، جس شخص دے خیال وچ تاں اس قدر کھوئی ہوئی اے ،وہ تینوں بھُل جائے، ادھر راجا دشنت دے ذہن توں شکنتلا دا خیال نکل جاندا اے۔ جدوں بہت دن گزرنے اُتے کوئی شکنتلا نوں لینے نہ آیا تے تھوڑے دناں وچ شکنتلا نوں معلوم ہويا کہ اوہ ماں بننے والی اے۔ تاں شکنتلا نے خود راجا دے پاس جانے دا فیصلہ کيتا۔ لیکن راستے وچ اک تالاب وچ شکنتلا دی انگوٹھی گر گئی،شکنتلا جدوں دربار وچ پہنچی تاں راجا اسنوں پہچان نہ سکیا۔ شکنتلا انتہائی دُکھ تے بے سرو سامانی دی حالت وچ دربار توں نکل آئی۔ کچھ مدت دے بعد بیٹا پیدا ہويا جس دا ناں بھرت رکھیا گیا۔ اتفاق توں شکنتلا دی انگوٹھی اک ماہی گیر نوں مچھلی دے پیٹ توں ملی۔ اوہ اسنوں بیچنے بازارگیا تاں راجا دی انگوٹھی چرانے دے الزام وچ پھڑیا گیا، معاملہ دربار پہنچیا۔ راجا نے انگوٹھی دیکھی تاں اسنوں اپنا قول و قرار تے بیاہ یاد آیا تے شکنتلا دی تلاش شروع ہوئی، مگر اوہ نہ ملی، آخر کار کافی عرصہ بعد اک جنگل وچ انہاں نوں ڈھونڈلیا محل وچ لے آیا تے تِناں دی باقی زندگی راحت توں گزری۔ ایہی بھرت دشینت دے بعد اس دا جانشین ہويا تے ايسے بھرت دی رعایت توں ہندوستان دا ناں بھارت مشہور ہويا۔[۲۹][۳۰]
نل دمیندی
سودھو- 1920ء وچ ہی داداصاحب پھالکے دی فلم نل دمیندی ریلیز ہوئی۔ ایہ وی پہلی ایسی ہندوستانی فلم سی جو بھارت تے اٹلی دی شراکت توں بنی سی۔ اس فلم دی اک ہور خاص گل ایہ سی کہ اس فلم توں ہندوستانی سنیما دی پہلی سپر اسٹار اداکارہ پیشینس کوپر نے اپنے فلمی کیرئیر دا آغاز کيتا سی۔ پیشینس کوپر دے علاوہ فلم دے اداکاراں وچ کیکی اداجانیا، دادی بھائی سرکاری، سگنورینا مینیلی، ماسٹر موہن، خورشید جی بلی موریا تے منچسرا چاپگر شامل سن ۔ اس فلم دے معاون ہدایت کار تے سنیماٹوگرافر اٹلی دے یوگینو ڈی لیگورو سن، ایہ فلم مدن سیٹر دی تیار کردہ سی۔ فلم دی کہانی مہابھارت دی کردار نشدھ دیش دے راجا نل تے دور بھ دیس دے راجا بھیم دی بیٹی راجکماری دمیندی دی کہانی اُتے مبنی اے جو کیکی اداجانیا تے پیشنس کوپر نے اداکیتے۔ راجکماری دمیندی دی خوبصورتی اُتے راجا نل فریفتہ ہوجاندا اے تے اک ہنس دے ذریعے راجکماری نوں پیغام گھلدا اے، راجکماری دمیندی وی راجا دے بارے وچ سن کر دل ہی دل وچ اسنوں پسند کرنے لگتی اے۔ عشق دی اگ اِنّی ودھدی اے کہ راجکماری کھانا پینا، ہسنیا کھیلنا بھُل جاندی اے، جدوں دمیندی دے باپ تک خبر پہنچی تے حل ایہ نکلیا کہ کسی توں راجکماری دا بیاہ کر دينا چاہیے۔ راج کماری دا سوئمبر رچایا گیا اس وچ کئی راجا آندے نيں۔ انہاں وچ نل وی شامل سی۔ دیوتا دمیندی تے نل دے عشق دا امتحان لیندے نيں تے اوہ اس وچ پورے اتردے نيں۔ نل تے دمیندی دی شادی ہوجاندی اے، شادی دے بعد نل دا بھائی پشکر چالاکی توں جوئے وچ نل توں اس دا راج پاٹ سب کچھ جیت لیندا اے تے راجا نل تے دمیندی جنگلاں وچ بھٹکدے نيں۔ نل نوں چنگا نئيں لگدا کہ دمیندی اس دے جوئے دی وجہ توں جنگل وچ بھٹک رہی اے، چنانچہ اک دن اوہ اسنوں سوندا چھڈ جاندا اے تاکہ اوہ واپس اپنے میکہ چلے جائے تے اسنوں بھُل جائے۔ فیر نل ایودھیا دے راجا رتوپرن دے پاس رتھ بان بن جاندا اے تے اس توں جوئے دے داؤ پیچ سیکھدا اے۔ دمیندی راجا نوں نئيں بھولدی تے اس دی تلاش شروع کردی اے تے آخر کار اسنوں واپس لے آندی اے۔ راجا نل دوبارہ اپنے بھائی پشکر توں جوا کھیلدا اے تے واپس اپنا راج پاٹ جیت لیندا اے۔[۳۱] اس فلم دی کامیابی دی اہم وجہ اس فلم دے اسپیشل ایفیکٹ سن جو فلم وچ کئی ماورائی، جادوئی مناظر وچ استعمال ہوئے، مثلا سادھو نرادا دا آسمان دی جانب پروز کرنا، دمیندی دا امتحال لینے چار دیوتاواں دا راجا نل دے روپ وچ آنا، راج ہنس دا پیغام پہچانیا تے کہانی دے اک کردار دا کالے ناگ وچ تبدیل ہونا وغیرہ ۔
1920ء دی فلماں
سودھوتریخ | فلم | اداکار | ہدایتکار | موضوع | تبصرہ |
---|---|---|---|---|---|
1920ء | نرسنگھ اوتار (نرسہما اوتار) | ٹرمبک راؤ پردھان، وجے، ہیرا لیمائے | شری ناتھ پٹناکر | ،، | [۳۲] |
1920ء | لو کش | ،،، | رنگاسوامی نٹراج مدلیار | تاریخی | [۳۳] |
1920ء | سیرندھری | بالا صاحب یادو، زنزاراؤ پوار، کملا دیوی،کشا باپو باکرے | بابو راؤ پینٹر | تاریخی | [۳۴] |
13 جنوری 1920ء | مہابھارت | ،،، | جیوتش بینرجی | تاریخی | [۳۵] بنگالی بولی وچ |
1920ء | نل دمیندی | پیشینس کوپر، کیکی اداجانیا، دادی بھائی سرکاری، سگنور مینیلی، ماسٹر موہن، خورشید جی بلی موریا | دادا صاحب پھالدے | تاریخی | مہابھارت دی کردار راجا نالا تے دمیندی پر[۳۶] |
1920ء | ستی پاروتی دکشا یگنا |
پربھا، خلیل، ویدتا | وشنو پنت دیویکر | تاریخی | [۳۷] |
1920ء | شری کرشنا سداما | پربھا، کیسر بائی، موندی، سکینہ، علیمیہ، ویدتا، خلیل | وشنو پنت دیویکر | تاریخی | [۳۸] |
1920ء | کالنگا مردنم | ،،، | رنگاسوامی نٹراج مدلیار | تاریخی | [۳۹] |
1920ء | کٹورا بھر خون | ٹرمبک راؤ پردھان، تارا کورے گاؤنکر، بابا ویاس، دے جی گوکھلے، | شری ناتھ پٹناکر | سماجی | [۴۰] |
1920ء | ستی مدالسا | ٹرمبک راؤ پردھان، دے جی گوکھلے، | شری ناتھ پٹناکر | تاریخی | [۴۱] |
1920ء | سیندا سوئمبر | خلیل،تارا،ہیرا لیمائے، | شری ناتھ پٹناکر | تاریخی | [۴۲] |
1920ء | شکنتلا II | ٹھاٹے،تارا کورے گاؤنکر، بابا ویاس، | شری ناتھ پٹناکر | تاریخی | [۴۳] |
1920ء | وچتر گٹیکا | ٹرمبک راؤ پردھان، مراٹھے، سیتارام پنت جوشی، دے جی گوکھلے، دمننا جوشی،دگھے، | شری ناتھ پٹناکر | تاریخی | [۴۴] |
1920ء | وکرم اروشی | لینا ویلنٹائن،آر این ویدتا، | کانجی بھائی راٹھور | تاریخی | [۴۵] |
1920ء | جالندھر ورندا | ،،، | جی وی سانے | تاریخی | [۴۶] |
1920ء | کنس ودھ | ،،، | جی وی سانے | تاریخی | [۴۷] |
1920ء | رام جنم | ،،، | جی وی سانے | تاریخی | [۴۸] |
1920ء | شری کرشنا لیلا | ،،، | جی وی سانے | تاریخی | [۴۹] |
1920ء | بالیکا ودھو | پنڈت تلسی داس شیدا، مس علی، طارق باگچی، | تلسی دت شیدا | ڈراما | [۵۰] |
1920ء | ڈاکٹر پاگل | ،،، | سچیت سنگھ | ،، | [۵۱] |
1920ء | مرچھ کٹک (سنسکرت: مٹی دی گڈی) | کانجی بھائی راٹھور | سچیت سنگھ | تاریخی | [۵۲] |
1920ء | شکنتلا | ڈورتھی کنگڈون، گوہر جان،سیمسن،ستریا | سچیت سنگھ | تاریخی | [۵۳] |
1920ء | نرسنگھ مہتا | کانجنی بھائی راٹھور، | سچیت سنگھ، شکلے | تاریخی | [۵۴] |
1920ء | راما تے مایا | کانجنی بھائی راٹھور، گوہر جان، | سچیت سنگھ، شکلے | تاریخی | [۵۵] |
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ «Year-1920». indiancine.ma. Indiancine.ma. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۳. دریافتشده در ۱۶ جولائی ۲۰۱۵. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک) - ↑ «Database». citwf.com. Alan Goble. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۳. دریافتشده در ۱۵ جولائی ۲۰۱۵. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک) - ↑ «SilentFilms 1920». gomolo.com. Gomolo. بایگانیشده از اصلی در ۲۴ ستمبر ۲۰۱۵. دریافتشده در ۱۶ جولائی ۲۰۱۵.
- ↑ «Cinema History 1913–1920». businessofcinema.com. Businessofcinema.com. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۳. دریافتشده در ۱۶ جولائی ۲۰۱۵. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک) - ↑ «Hindi Movies of Year 1920». 10ka20.com. 10ka20.com. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۳. دریافتشده در ۱۶ جولائی ۲۰۱۵. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک) - ↑ Keval J. Kumar (2000). Mass Communication in India (4th Edition). Jaico Publishing House, 158–. ISBN 978-81-7224-373-9. Retrieved on 16 July 2015.
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ (10 July 2014) "Mythologicals", Encyclopedia of Indian Cinema. Routledge, 244–. ISBN 978-1-135-94318-9. Retrieved on 16 July 2015.
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے بی وٹھل چاریہ
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے بھوپیندر کپور
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے پران
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے آئی ایس جوہر
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے وی جی جوگ
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے افتخار
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے کمل کپور
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے روی شنکر
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے جیوتیکا روئے
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے اچلا سچدیو
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے پربھاکر منجی راؤ نائیک
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے بھارت بھوشن
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے ہیمنت مکھرجی
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے ڈی وی نارسہ راجو
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے بھانو بینرجی
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے آسوتوش مکھرجی
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے بی ایم ویاس
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے ستارا دیوی
- ↑ انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس (IMDb) اُتے سچیت سنگھ
- ↑ ۲۷.۰ ۲۷.۱ (17 April 2013) "Gujarati Cinema by Amrit Gangar", Routledge Handbook of Indian Cinemas. Routledge, 90–. ISBN 978-1-136-77284-9. Retrieved on 16 July 2015.
- ↑ (17 April 2013) "Gujarati Cinema-Amrit Gangar", Routledge Handbook of Indian Cinemas. Routledge, 89–. ISBN 978-1-136-77284-9. Retrieved on 16 July 2015.
- ↑ "شکنتلا"، لالٹین، http://www.laaltain.com/شکنتلا/.
- ↑ پربت دی بیٹی از چراغ حسن حسرت ،باب: شکنتلا ؛ اقبال سائبر لائبریری
- ↑ پربت دی بیٹی از چراغ حسن حسرت ،باب: نل دمنیندی؛ اقبال سائبر لائبریری
- ↑ نرسنگھ اوتار آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ لو کش آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ سیرندھاری آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ مہابھارت آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ نالا دمینتی آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ ستی پاروتی آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ شری کرشنا سداما آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ کالنگا مردنم آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ کٹورا بھر خون آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ ستی مدالسا آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ سیندا سوئمبر آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ شکنتلا آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ وچتر گٹیکا آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ وکرم اروشی آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ جالندھر ورندا آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ کنس ودھ آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ رام جنم آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ شری کرشنا لیلا آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ بالیکا ودھو آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ ڈاکٹر پاگل آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ مرچھ کٹک آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ شکنتلا آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ نرسنگھ مہتا آئی ایم ڈی بی اُتے
- ↑ راما تے مایا آئی ایم ڈی بی اُتے