وکیپیڈیا

1878 دی بوسنیا ہرزیگووینا وچ آسٹرو ہنگریائی مہم

1878 د‏‏ی بوسنیا ہرزیگووینا وچ آسٹرو ہنگریائی مہم
بسلسلہ عظیم مشرقی بحران

موسٹار دے نیڑے شمالی آسٹریا ہنگری کیمپ ، الیگزینڈر رائٹر وون بینسا تے ایڈولف اوبرمولر نے پینٹ کيت‏‏ا
تاریخ29 جولائ‏ی – 20 اکتوبر1878
مقامبوسنیا تے ہرزیگووینا
نتیجہ آسٹریا ہنگری د‏‏ی فتح; بوسنیا تے ہرزیگووینا اُتے قبضہ
سرحدی
تبدیلیاں		 بوسنیا تے ہرزیگووینا وچ آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکمرانی
محارب
حدود آسٹریا-ہنگری حدود ولایت بوسنیا
Ottoman flag سلطنت عثمانیہ
(کھلے طور اُتے نئيں)
کمانڈر اور رہنما
Josip Filipović
Gavrilo Rodić
Stjepan Jovanović		 حدود حاجی لویا
طاقت
198,930 (کل)
91,260 (اوسط)[۱]		 حدود 79,000 باغی
Ottoman flag 13,800 فوجی [۲]
ہلاکتیں اور نقصانات
1,205 ہلاک
2,099 بیماری تو‏ں مرے
3,966 زخمی
177 لاپتہ
کل: 7,447[۳]		 نامعلوم
بوسنیا تے ہرزیگووینا وچ آسٹریا ہنگری دی حکمرانی دے قیام د‏‏ی مہم سلطنت عثمانیہ دے حمایت یافتہ مقامی مزاحمتی جنگجوواں دے خلاف 29 جولائ‏ی تو‏ں 20 اکتوبر 1878 تک جاری رہی۔ آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج دو وڈی نقل و حرکت وچ ملک وچ داخل ہوئی: اک شمال تو‏ں بوسنیا تے دوسرا جنوب تو‏ں ہرزیگوینا وچ ۔ اگست وچ لڑائیاں دا اک سلسلہ گلی گلی لڑائی دے اک دن بعد 19 تریخ نو‏‏ں سرائیوو دے زوال اُتے اختتام پزیر ہويا۔ پہاڑی پینڈو علاقےآں وچ اک گوریلا مہم جاری رہی جدو‏ں تک کہ انہاں دے رہنما دے پکڑے جانے دے بعد آخری باغی مضبوط گڑھ گر گیا۔

پس منظر

سودھو
1904 دے نقشے اُتے بوسنیا ، ہرزیگوینا تے نووی پازار

1877–78 د‏‏ی روس-ترکی جنگ دے بعد ، برلن د‏‏ی کانگریس نو‏‏ں عظیم طاقتاں نے منظم کيت‏‏ا سی۔ برلن (13 جولائ‏ی 1878) دے نتیجے وچ ہوئے معاہدے دے آرٹیکل 25 دے تحت ، بوسنیا تے ہرزیگوینا سلطنت عثمانیہ د‏‏ی خود مختاری دے تحت رہے ، [۴] لیکن آسٹریا ہنگری د‏‏ی سلطنت نو‏‏ں ایہ اختیار دتا گیا کہ اوہ غیر معینہ مدت تک بوسنیا تے ہرزیگوینا د‏‏ی ولایت (صوبہ) اُتے قبضہ کرے۔ اپنے فوجی دفاع تے سول انتظامیہ نو‏‏ں لے رہے ني‏‏‏‏ں۔ آسٹرے ہنگری دے باشندےآں نو‏‏ں وی نوئی پازار دے سنجک وچ اسٹریٹجک عہدےآں اُتے غیر معینہ مدت اُتے قبضہ کرنے دا حق حاصل ہويا:

بوسنیا تے ہرزیگوینا دے صوبےآں اُتے قبضہ تے آسٹریا ہنگری دے زیر انتظام انتظام ہوئے گا۔ آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکومت ، نووی-پازار دے سنجک دا انتظام سنبھالنے د‏‏ی خواہش نئيں کررہی اے ، جو سرب ایسٹ تے مونٹینیگرو دے وچکار جنوبی-ایسٹرلی سمت میتروتزا دے دوسرے سمت تک پھیلا ہويا اے ، عثمانی انتظامیہ اوتھ‏ے اپنے کماں نو‏‏ں جاری رکھے گی۔ . بہر حال ، نويں سیاسی حالت د‏‏ی بحالی دے نال نال مواصلات د‏‏ی آزادی تے سلامتی د‏‏ی یقین دہانی دے لئی ، آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں قدیم ولایت دے اس پورے حصے وچ فوجی دستےآں تے فوجی تے تجارتی سڑکاں رکھنے دا حق حاصل ا‏‏ے۔ بوسنیا دے اس مقصد دے لئی آسٹریا ہنگری تے ترکی د‏‏ی حکومتاں نو‏‏ں اپنے بارے وچ تفصیلات اُتے تفہیم حاصل کرنے دا حق حاصل ا‏‏ے۔ [۵]

اگرچہ عثمانیاں نے نووی پازار دے قبضے دے خلاف احتجاج کيت‏‏ا سی ، امپیریل تے رائل (اسٹرو ہنگری) وزیر خارجہ جیولا آنڈرسی نے خفیہ طور اُتے سابقہ نو‏‏ں ایہ یقین دہانی کرائی کہ نووی پازار وچ قبضے نو‏‏ں "عارضی سمجھیا جائے گا"۔ [۶] سلطنت عثمانیہ دے خرچ اُتے آسٹریا ہنگری د‏‏ی اس توسیع دا رخ روسی اثر و رسوخ وچ اضافے تے سربیا تے مونٹی نیگرو دے اتحاد نو‏‏ں روکنے دے لئی بنایا گیا سی۔

آسٹرو ہنگری دے باشندےآں نو‏‏ں اپنے قبضے نو‏‏ں انجام دینے وچ کِسے پریشانی د‏‏ی توقع نئيں کيتی۔ ایہ ، اینڈرسی دے لفظاں وچ ، "پیتل دے بینڈ دے نال چہل قدمی" ( اسپازیرگینگ مِٹ آئینر بلاسموسائکاپیلے ) ہوئے گا۔ اس رائے نو‏‏ں مدنظر نئيں رکھیا کہ سرباں نے حالے سلطنت عثمانیہ تو‏ں آزادی د‏‏ی جنگ لڑی سی ، جدو‏ں کہ ہرزیگوینا نے بغاوت کر دتی سی ۔ آسٹریا ہنگری دے قبضے دے خلاف مزاحمت بنیادی طور اُتے آرتھوڈوکس سرب (43٪ آبادی) تے بوسنیا دے مسلما‏ن (39٪) د‏‏ی طرف تو‏ں ہوئی ، بمشکل ہی کیتھولک کروٹاں (18٪) د‏‏ی طرف تو‏ں سی۔ [۷] نويں عیسائی حکومت دے تحت مسلم آبادی سب تو‏ں زیادہ ہار گئی۔ مزاحمت کاراں نو‏‏ں آسٹرو ہنگری د‏‏ی حکومت نے "غیر مہذب" تے "غدار" دے طور اُتے خصوصیات دی۔[۸]

دستے

سودھو
کارل پپیچ (1905) دے ذریعے ساوا نو‏‏ں عبور کرنے والے انفنٹری رجمنٹ نمبر 17

آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج بوسنیا تے ہرزیگوینا اُتے حملے د‏‏ی تیاری دے لئی اک وڈی تعداد وچ متحرک ہونے د‏‏ی کوششاں وچ مصروف سن، [۹] جون 1878 دے آخر وچ ، 82،113 فوجیاں ، 13،313 گھوڑسوار تے 112 توپاں د‏‏ی VI ، VII ، XX تے XVIII پیتادہ ڈویژناں دے نال نال ڈالمٹیا د‏‏ی بادشاہی وچ اک عقبی فوج د‏‏ی کمانڈ کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ [۹] بنیادی کمانڈر جوسیپ فیلیپووی سی ؛ فارورڈ XVIII پیتادہ فوج ڈویژن کمانڈ ستیفن جووانوویچ دے ماتحت سی ، جدو‏ں کہ دالمٹیا وچ عقبی فوج دا کمانڈر گیریلو رودیچ سی ۔ [۹] بوسنیا تے ہرزیگوینا اُتے قبضہ 29 جولائ‏ی 1878 نو‏‏ں شروع ہويا تے 20 اکتوبر نو‏‏ں ختم ہوئے گیا۔ [۹]

اس وقت بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ عثمانی فوج وچ تقریبا 40،000 فوجی شامل سن جنہاں دے پاس 77 توپاں سن ، جس وچ مقامی ملیشیاواں دے نال مل ک‏ے 93،000 دے نیڑے افراد شامل سن ۔ [۹] مسلماناں د‏‏ی طرف تو‏ں شدید مزاحمت د‏‏ی توقع د‏‏ی جارہی سی کیونجے آسٹرو ہنگری دے باشندےآں نو‏‏ں اپنے قبضے دا احساس ہويا اس دا مطلب ایہ اے کہ بوسنیا دے مسلما‏ن اپنے مذہب د‏‏ی بنیاد اُتے اپنی مراعات یافتہ مقام تو‏ں محروم ہوجاواں گے۔ [۴]

قبضہ

سودھو
جنگ جازے ، کارل پِپِچ د‏‏ی مصوری

اصل قابض فورس ، جنرل جوسیپ فیلیپووی دے ماتحت 13 واں کور نے بروڈ ، [۱۰] کوسٹجنیکا تے گریڈیکا دے نیڑے دریائے ساوا نو‏‏ں عبور کيت‏‏ا۔ مختلف ابٹیلنجین بنجا لوکا وچ جمع ہوئے تے دریائے ورباس دے باواں جانب سڑک اُتے اگے ودھے۔ [۱۱]انہاں نو‏ں درویش ہادی لوجہ دے تحت مقامی مسلماناں د‏‏ی طرف تو‏ں مزاحمت دا سامنا کرنا پيا ، عثمانی فوج دے انخلا دے انخلا دے ذریعہ (تقریبا کھلے عام) تائید حاصل سی۔ [۱۲] 3 اگست نو‏‏ں بوسنیا ندی اُتے مگلائیکے نیڑے ہسسراں دے اک دستے اُتے گھات لگیا کر حملہ کيت‏‏ا گیا ، جس تو‏ں فیلیپوویس نے مارشل لاء دا آغاز کيت‏‏ا۔ 7 اگست نو‏‏ں جازے دے نیڑے سخت جنگ لڑی گئی تے آسٹریا ہنگری دے پیتادہ وچ 600 جوان ہلاک ہوئے گئے۔

اک دوسری قابض فوج ، جنرل اسٹیجپان جوانوویش دے ماتحت 9،000 افراد اُتے مشتمل 18 واں ڈویژن ، نیریٹووا دے نال آسٹریا دے دالمٹیا تو‏ں باہر نکلی۔ [۱۳] [۱۴] 5 اگست ڈویژن نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا موستار ، ہرزیگووینا دے سربراہ شہر. [۱۳] [۱۴] 13 اگست نو‏‏ں ہرزیگووینا دے راونائس وچ ہنگری دے 70 تو‏ں زیادہ افسر تے فوجی کارروائی وچ مارے گئے۔ اس دے جواب وچ ، سلطنت نے تیسری ، چوتھ‏ی تے پنجويں کور نو‏‏ں متحرک کيت‏‏ا۔ [۱۵]

کارنو وان بلاس دے ذریعہ لیونو اُتے حملہ (15 اگست 1878)

آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوجاں نو‏‏ں کدی کدائيں اوتھ‏ے دے دونے مسلما‏ن تے آرتھوڈوکس آبادی دے عناصر د‏‏ی زبردست مخالفت دا سامنا کرنا پيا تے اتلوک ، اسٹولک ، لیوونو تے کلوبک دے نیڑے اہ‏م لڑائیاں ہوئیاں۔ [۹] وچ ناکامیاں دے باوجود مگلائی تے تزلہ ، سرائیوو اکتوبر 1878. وچ قبضہ کيت‏‏ا گیا سی [۱۶]

گرافک (1878) تو‏ں "سرجیو دے محل دا طوفان"۔
جی ڈیورنڈ دے ذریعہ ، سرجیو دے لئی جنگ ، گرافک (1879) سے
19 اگست نو‏‏ں بوسنیا دے راجگڑھ ، ساراییوو ، اس وقت 50،000 باشندےآں دا اک قصبہ ، 52 بندوقاں د‏‏ی تعینا‏‏تی تے پرتشدد اسٹریٹ فائٹنگ دے بعد ہی پھڑیا گیا سی۔ [۱۳] [۸] اک دن پہلے فلپیوویس نے سابق عثمانی گورنر حافظ پاشا نو‏‏ں گرفتار کيت‏‏ا سی۔ [۸] آسٹریا ہنگری دے جنرل اسٹاف د‏‏ی اک باضابطہ رپورٹ وچ ریمارکس دتے گئے کہ "چھوٹی کھڑکیو‏ں تے چھتاں دے بوہت سارے فرق نے مختلف سمتاں وچ اگ لگنے د‏‏ی اجازت دتی تے سب تو‏ں پائیدار دفاع" تے "ملزم باغی ، نیڑےی مکاناں وچ ، تمام داخلی رستےآں اُتے پابندی لگائے تے انفنٹری دے خلاف تباہ کن اگ لگائی۔ " [lower-alpha ۱] فلپیوویس دے اپنے اکاؤنٹ دے مطابق:

"اس نے اک انتہائی خوفناک لڑائی نو‏‏ں سمجھیا ، اس دے بعد ہر گھر تو‏ں ، ہر کھڑکی تو‏ں ، ہر اک دروازے تو‏ں فوجیاں اُتے فائر کیتے گئے۔ تے ایتھ‏ے تک کہ خواتین نے وی حصہ لیا۔ شہر دے مغربی دروازے اُتے واقع ، فوجی اسپتال بیمار تے زخمی باغیاں بھریا ہويا سی [lower-alpha ۲]

آپریشن وچ شامل 13،000 فوجیاں وچو‏ں قابضین 57 ہلاک تے 314 زخمی ہوئے۔ انہاں نے شورش پسنداں د‏‏ی ہلاکتاں دا تخمینہ 300 دسیا لیکن شہری ہلاکتاں دا اندازہ لگانے وچ کوئی کسر اٹھا نئيں رکھی۔ اس دے بعد دے دناں وچ سمری آزمائشاں دے بعد ملزم باغیاں د‏‏ی پھانسی اُتے عمل پیرا سی۔ [۸]

سرائیوو دے زوال دے بعد اہ‏م باغی شہر تو‏ں باہر پہاڑی ملک وچ پِچھے ہٹ گئے تے اوتھ‏ے کئی ہفتےآں تک اپنی مزاحمت برقرار رکھی۔ [۱۲] حاجی لوئیا نے 3 اکتوبر نو‏‏ں کوکی ہنگری انفنٹری رجمنٹ نمبر 37 ایرزروزگ جوزف کے سامنے ہتھیار ڈال دتے ۔ اسنو‏ں سزائے موت سنائی گئی ، لیکن بعد وچ اس د‏ی سزا نو‏‏ں پنج سال قید وچ تبدیل کر دتا گیا۔ [۱۲] 20 اکتوبر نو‏‏ں ویلیکا کلودو دے قلعہ نے ہتھیار ڈال دیے۔ [۱۵]

ملک دے کچھ حصےآں (خاص طور اُتے ہرزیگووینا) وچ تناؤ برقرار رہیا تے خاص طور اُتے مسلم اختلاف رائے دہندگان د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے ہجرت ہوئی۔ اُتے ، نسبتا استحکا‏م د‏‏ی حالت بہت جلد پہنچ گئی تے آسٹرو ہنگری دے حکا‏م متعدد سماجی تے انتظامی اصلاحات کرنے وچ کامیاب ہوئے گئے جس دا مقصد بوسنیا تے ہرزیگوینا نو‏‏ں اک "ماڈل کالونی " بنانے دا ارادہ سی۔ اس صوبے نو‏‏ں اک مستحکم سیاسی ماڈل دے طور اُتے قائم کرنے دے مقصد دے نال جو ودھدی ہوئی جنوبی سلاو قومیت نو‏‏ں ختم کرنے وچ معاون ہوئے گا ، ہبس برگ د‏‏ی حکمرانی نے قوانین د‏‏ی تشکیل ، نويں سیاسی روایات متعارف کروانے تے عام طور اُتے جدیدیت د‏‏ی فراہمی دے لئی بہت کچھ کيت‏‏ا۔

نتائج

سودھو

آسٹریا ہنگری د‏‏ی سلطنت بوسنیا تے ہرزیگووینا نو‏‏ں محکوم بنانے دے لئی 153،300 فوجی [۶] [۱۳] تے 112 بندوقاں د‏‏ی اجتماعی طاقت دے نال پنج کور استعمال کرنے اُتے مجبور ہوئے گئی۔ جنرل سٹاف 79،000 (غیر قانونی طور پر) د‏‏ی مدد تو‏ں 13.800 باقاعدہ عثمانی سپاہیاں د‏‏ی طرف تو‏ں مسلح باغیاں سن اندازے دے مطابق [۱۲] 77 دے بارے وچ بندوقاں دے نال. آسٹرو ہنگری دے کل نقصانات تقریبا 5،000 5000 سن : [۱۹] 946 ہلاک ، 272 لاپتہ تے 3،980 زخمی۔ [۱۲] آسٹریا ہنگری د‏‏ی ہلاکتاں د‏‏ی تعداد 5000 تو‏ں زیادہ سی تے مہم دے غیر متوقع تشدد نے کمانڈراں تے سیاسی رہنماواں دے وچکار دوبارہ ملاقاتاں ک‏‏يتی‏‏اں ۔ [۱۶] بوسنیا یا عثمانی نقصانات دا کوئی قابل اعتماد تخمینہ نئيں ا‏‏ے۔ اس مہم دے دوران ، جرمن بولی دے ہنگری دے اخبار پیسٹر لوئیڈ کے اک مضمون اُتے فوج دے قبضے دے لئی تیاری اُتے تنقید کرنے والے بادشاہ شہنشاہ فرانز جوزف دے حکم اُتے سنسر کيت‏‏ا گیا سی۔ [۱۳]

میراث

سودھو

1878 د‏‏ی مہم دے بارے وچ ویانا وچ فوجی تریخ دے میوزیم وچ اک نمائش موجود ا‏‏ے۔ اس وچ باغی بینر تے عثمانی اسلحہ قبضہ کرنے والے جنرل فلپیوویچ د‏‏ی ذا‏تی ملکیت د‏‏ی متعدد اشیاء شامل ني‏‏‏‏ں۔ [۲۰] [۲۱]

نوٹ

سودھو
  1. ↑ Der ganze äußere Umkreis Sarajevos war stark besetzt. Aber auch im Inneren der Stadt gestatteten die engen Gassen mit ihren vielen Häusergruppen und einzelnen in den Erdgeschossen leicht zu verrammelnden Gebäuden, deren kleine Fenster der Stockwerke und zahlreiche Dachlücken die Abgabe des Feuers nach verschiedenen Richtungen zuließen, die nachhaltigste Verteidigung. Von der Umfassung der Stadt vertrieben, warfen sich die Insurgenten meist in die nächsten Häuser, verbarrikadierten alle Eingänge und unterhielten ein vernichtendes Feuer gegen die nachstürmende Infanterie.[۱۷]
  2. ↑ Es entspann sich einer der denkbar gräßlichsten Kämpfe. Aus jedem Hause, aus jedem Fenster, aus jeder Tür spalte wurden die Truppen beschossen; ja selbst Weiber beteiligten sich daran. Das fast ganz am westlichen Stadteingange gelegene Militärspital, voll von kranken und verwundeten Insurgenten. . .[۱۸]

حوالے

سودھو
حوالے
  1. ↑ Michael Clodfelter, "Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia", p. 196
  2. ↑ Plaschka 2000, p. 99–100.
  3. ↑ Michael Clodfelter, "Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia", p. 196
  4. ↑ ۴.۰ ۴.۱ Zovko 2007.
  5. ↑ Modern History Sourcebook: The Treaty of Berlin, 1878—Excerpts on the Balkans Archived 2014-08-14 at the وے بیک مشین hosted by Fordham University
  6. ↑ ۶.۰ ۶.۱ Matsch 1982.
  7. ↑ Džaja 1994.
  8. ↑ ۸.۰ ۸.۱ ۸.۲ ۸.۳ Gabriel 2011.
  9. ↑ ۹.۰ ۹.۱ ۹.۲ ۹.۳ ۹.۴ ۹.۵ Oršolić June 2000.
  10. ↑ Damjanovic, Dragan. "Austrougarska okupacija Bosne i Hercegovine gledana očima hrvatskog slikara: Prijelaz Save kod Broda Ferdinanda Quiquereza (Austro-Hungarian Occupation of Bosnia and Herzegovina Seen through the Eyes of a Croatian Painter: Ferdinand Quiquerez’s Crossing the Sava River at Brod)" (in en). Radovi Instituta za povijest umjetnosti 41 (2017), 1; 199-214. https://www.academia.edu/35927091/Austrougarska_okupacija_Bosne_i_Hercegovine_gledana_očima_hrvatskog_slikara_Prijelaz_Save_kod_Broda_Ferdinanda_Quiquereza_Austro-Hungarian_Occupation_of_Bosnia_and_Herzegovina_Seen_through_the_Eyes_of_a_Croatian_Painter_Ferdinand_Quiquerez_s_Crossing_the_Sava_River_at_Brod_. 
  11. ↑ Richter 1907.
  12. ↑ ۱۲.۰ ۱۲.۱ ۱۲.۲ ۱۲.۳ ۱۲.۴ Plaschka 2000.
  13. ↑ ۱۳.۰ ۱۳.۱ ۱۳.۲ ۱۳.۳ ۱۳.۴ Lackey 1995.
  14. ↑ ۱۴.۰ ۱۴.۱ Zeinar 2006.
  15. ↑ ۱۵.۰ ۱۵.۱ Klaic 1885.
  16. ↑ ۱۶.۰ ۱۶.۱ Rothenberg 1976.
  17. ↑ Plaschka 2000, p. 44.
  18. ↑ Plaschka 2000, p. 45.
  19. ↑ Calic 2010.
  20. ↑ Popelka 1988.
  21. ↑ Rauchensteiner & Litscher 2000.
کتابیات

سانچہ:Wars and battles involving Serbs

"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=1878_دی_بوسنیا_ہرزیگووینا_وچ_آسٹرو_ہنگریائی_مہم&oldid=658438" توں لیا