ہماشاہ سلطان (دختر شہزادہ محمد)
| ہماشاہ سلطان | |
|---|---|
| شریک حیات | داماد فرہاد پاشا (1566ء– 1575ء) لالہ مصطفیٰ پاشا (1575ء– 1580ء) داماد غازی محمد پاشا (1581ء– 1592ء) |
| نسل | سلطان زادے عبدالباقی بے |
| خاندان | عثمانیہ خاندان |
| پیؤ | شہزادہ محمد بن سلیمان اول اسمہان بہارناز سلطان (والدہ) |
| جم | 947ھ/1540ء مانیسا، سلطنت عثمانیہ، موجودہ صوبہ مانیسا، ترکی |
| موت | 1000ھ/ 1592ء (عمر: 52 سال شمسی، 53 سال قمری) استنبول، سلطنت عثمانیہ، موجودہ ترکی |
| دفن | شہزادہ مسجد، قسطنطنیہ، سلطنت عثمانیہ، موجودہ استنبول، ترکی |
| مذہب | سنی اسلام |
پیدائش
سودھوہماشاہ سلطان دی پیدائش 947ھ/ 1540ء وچ مانیسا وچ ہوئی۔ بعض مؤرخین دے مطابق ہماشاہ سلطان دی پیدائش 1540ء توں 1544ء دے درمیانی سالاں وچ ہوئی۔ عثمانی مؤرخین دے مطابق سال 1540ء دی تصدیق ہُندی اے۔
والدین
سودھوہماشاہ سلطان دے والد شہزادہ محمد بن سلیمان اول القانونی سن ۔ 1533ء وچ شہزادہ محمد نوں مانیسا دا گورنر مقرر کيتا گیا سی۔ 1533ء توں نومبر 1543ء تک مانیسا دی گورنری شہزادہ محمد دے ہتھوں وچ رہی۔ ہماشاہ سلطان دی والدہ اسمہان بہارناز سلطان سن۔ 1540ء وچ جدوں ہماشاہ سلطان دی پیدائش ہوئی تاں مانیسا صوبہ دی عملداری اُنہاں دے والد شہزادہ محمد دے ہتھوں وچ سی۔ 6 نومبر 1543ء نوں شہزادہ محمد دا انتقال ہويا تاں ہماشاہ سلطان نوں اُنہاں دی والدہ اسمہان بہارناز سلطان دی معیت وچ راجگڑھ استنبول بلوا لیا گیا جتھے اوہ دادا سلطان سلیمان اول تے قانونی ملکہ خرم سلطان دے زیر پرورش رہیاں۔
ہماشاہ سلطان دا عثمانی خاندان وچ مقام
سودھوہماشاہ سلطان 23 سال تک (یعنی 1543ء توں 1566ء) اپنے دادا سلطان سلیمان اول دے زیرسایہ رہیاں۔ ہماشاہ اپنی عم زادی عائشہ ہماشاہ سلطان دی طرح سلطان سلیمان اول نوں نہایت عزیز سن۔ اکثر سلطان سلیمان اول کسی مہم وچ راجگڑھ استنبول توں دور ہُندے تاں ہماشاہ اُنئيں خطوط لکھیا کردیاں سن۔[۱] مؤرخ ایم چغتائی اُلوچے دے نزدیک سلطان سلیمان اول دے عہد وچ ہماشاہ سلطان بااَثر ترین سوانیاں وچ شامل سن۔[۲] اِس دی اہم وجہ ایہ سی کہ اوہ شہزادہ محمد دی بیٹی سن جنہاں دی والدہ ملکہ قانونی خرم سلطان سن، جو سلطان سلیمان اول دے عہدِ حکومت وچ بااَثر ترین سواݨی سن۔ خرم سلطان سلطنت عثمانیہ دی انتہائی مقتدر ترین قانونی ملکہ سن تے اُنہاں توں متولد شہزادے سلطان سلیمان اول نوں عزیز تر سن ۔ 1563ء وچ ہماشاہ سلطان نے اپنے بھتیجے مراد نوں جو بعد وچ تریخ وچ سلطان مراد ثالث دے ناں توں مشہور ہويا، نوں اک کنيز تحفہ وچ بھیجی تھی[۳] (یہ کنيز بعد وچ ملکہ صفیہ سلطان دے ناں توں مشہور ہوئی تے 1595ء توں 1603ء تک والدہ سلطان دے عہدہ اُتے فائز تھی)۔ اس توں ہماشاہ سلطان دی حیثیت عثمانیہ خاندان وچ واضح ہوجاندا اے کہ اوہ کس قدر اعلیٰ حیثیت دی حامل سن۔
ازدواجی زندگی
سودھوہماشاہ سلطان دی پہلی شادی 1566ء وچ ف رہاد پاشا نال ہوئی جسنوں بعد وچ عثمانیہ خاندان دے رواج دے مطابق داماد دا خطاب دتا گیا۔[۴] 6 جنوری 1575ء نوں داماد ف رہاد پاشا دا انتقال ہويا۔ داماد ف رہاد پاشا توں ہماشاہ سلطان دے پنج بیٹے تے تن بیٹیاں پیدا ہوئیاں۔ داماد ف رہاد پاشا دے انتقال دے بعد ہماشاہ سلطان دی دوسری شادی لالہ مصطفیٰ پاشا نال ہوئی جو وزیر اعظم سلطنت عثمانیہ (عہدِ حکومت: 28 اپریل 1580ء توں 7 اگست 1580ء) سی۔ لالہ مصطفیٰ پاشا توں اک بیٹا سلطان زادے عبد الباقی بے دی پیدائش ہوئی۔ لالہ مصطفیٰ پاشا دی وفات 7 اگست 1580ء نوں ہوئی۔لالہ مصطفیٰ پاشا دے انتقال دے بعد ہماشاہ سلطان دی تیسری شادی 1581ء وچ غازی محمد پاشا نال ہوئی جنہاں نوں عثمانیہ خاندان دے رواج دے مطابق داماد دا خطاب دتا گیا۔ داماد غازی محمد پاشا دا انتقال 23 اگست 1592ء نوں ہويا تے اِسی سال ہماشاہ سلطان دا وی انتقال ہويا۔
وفات
سودھوہماشاہ سلطان دی وفات سنہ 1000ھ مطابق 1592ء وچ سلطان مراد ثالث دے عہدِ حکومت وچ 52 سال دی عمر وچ استنبول وچ ہوئی۔ ہماشاہ سلطان دی تدفین شہزادہ مسجد واقع استنبول وچ اُنہاں دے والد شہزادہ محمد تے چچا شہزادہ جہانگیر دے پہلو وچ کيتی گئی۔[۵]
حوالے
سودھو- ↑ Uluçay, M.Cağatay (1956). Harem'den mektuplar I. Vakit matbaasi. p. 85
- ↑ Tezcan, Hülya (2006). Osmanlı çocukları: şehzadeler ve hanım sultanların yaşamları ve giysileri. Istanbul: Aygaz Yayınları. 2006.
- ↑ Pedani, M. P. (2000). "Safiye's Household and Venetian Diplomacy". Turcica. 32: 9. p.11
- ↑ Peirce, Leslie Penn (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Studies in Middle Eastern History. New York: Oxford University Press. p. 67
- ↑ Necipoğlu, Gülru (2005). The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. London: Reaktion Books. p.200