گریگر مینڈل

گریگر مینڈل
(جرمنی وچ: Gregor Mendel)
پیدائشی نام	(جرمنی وچ: Johann Mendel)
جم	20 جولائی 1822
وفات	6 جنوری 1884 (62 سال)  برنو
وجہ وفات	گردے فیل
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	آسٹریائی سلطنت
مذہب	کیتھولک چرچ
مذہب	کیتھولک چرچ
عملی زندگی
اختصار اسم علماء النبات	Mendel
مادر علمی	یونیورسٹی اف ویانا
پیشہ	ماہر حیاتیات ،  ماہر جینیات ،  ریاضی دان ،  ماہر نباتیات ،  کاتھولک پادری ،  فطرت پسند
پیشہ ورانہ زبان	جرمن ،  لاطینی ،  چیک
شعبۂ عمل	جینیٹکس
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ (انگریزی )

گریگر مینڈل (20 جولائی 1820 - 6 جنوری 1884) اک آسٹری پادری تے بوٹا گرو سی۔ اوہنے مٹراں تے کم کرکے پرکھ پڑھت (Genetics) دی سائینس دا مڈھ رکھیا۔

گریگر منڈل سلطنت آسٹریا ہنگری دے اک پنڈ وچ اک جرمن ٹبر دے گھر 20 جولائی 1820 نوں جمیا۔ اوہ وائی بیجی وچ اپنے ماپیاں دا ہتھ ونڈاندا سی۔ مزہبی پڑھائی مفت سی ایس لئی اوہ مزہبی پڑھائی کرکے اک پاردی بن گیا پر سائینس وچ اوہدا دل ریا۔

اوہنے اپنے گھر دی سبزیاں اگانوالی تھاں وچ مٹر اگاۓ۔ مٹراں دیاں وکھریاں ونڈاں نوں آپس وچ رلا کے تے اوہناں دے نتارے کڈے۔ اپنے ایہناں کماں توں اوہنے دو قنون بناۓ جیہڑے پرکھ پڑھت دا مڈھ سمجھے جاندے نیں۔

مینڈل 6 جنوری 1884 نوں مر گیا۔

گریگر یوہان مینڈل (سانچہ:Lang-cs; 20 جولائی 1822 – 6 جنوری 1884) (انگریزی /ˈmɛndəl/) اک سائنسدان، موراویا دے مارگریویئیٹ دے برنو وچ سینٹ تھامس ایبے دا آگستینی پھریار اتے ایبوٹ سی۔ مینڈلدا جم آسٹرییا سلطنت دے سلیسیئن حصے وچ (اج دا چیک لوکراج) وچ اک جرمن بولن پروار وچ ہویا سی اتے مرن اپرنت جدید سائنس، جینیٹکسدے بانی دے طور تے مانتا حاصل ہوئی سی۔ بھاویں کہ کسان صدیاں توں جاندے سن کہ جانوراں اتے پودیاں دی کروسبریڈنگ نال کجھ اچھت خاصیتاں نوں تکڑا کیتا جا سکدا اے، پر 1856 اتے 1863 دے درمیان کیتے گئے مینڈل دے مٹر پلانٹ دے تجربے نے ونش-وراثت دے کئی نیم قائم کیتے ہن، جس نوں ہن مینڈلیئن وراثت دے نیم منیا جاندا اے۔

مینڈل نے مٹر دے بوٹیاں دیاں ستّ خاصیتاں نال کم کیتا: پودے دی اچائی، پھلی دی شکل اتے رنگ، بیج دا سائز اتے رنگ، اتے پھلّ دی حالت اتے رنگ۔ مینڈل نے مٹر دے بوٹیاں دیاں ستّ خاصیتاں نال کم کیتا: پودے دی اچائی، پھلی دی شکل اتے رنگ، بیج دا سائز اتے رنگ، اتے پھلّ دی حالت اتے رنگ۔ مثال دے طور تے بیج رنگ لے کے، مینڈل نے دکھایا کہ جد اک ٹرو-بریڈنگ پیلے مٹر اتے اک ٹرو-بریڈنگ ہرے مٹر دی کروس بریڈنگ کیتی جاوے تاں اوہناں دی اولاد دے ہمیشاں پیلے رنگ دے بیج پیدا ہونگے۔ پر، اگلی پیڑھی وچ، ہرے مٹر اک ہرے تے 3 پیلے دے انوپات تے پہنچ گئے۔ اس گھٹنا دی وضاحت کرن لئی، مینڈل نے کجھ خاصیتاں دے حوالہ وچ "دبو" اتے "حاوی" شبداں دی ورتوں کیتی۔ (پچھلی اداہرن وچ، ہرا گن، جو پہلی پکھلائی پیڑھی وچ غائب ہو چکا جاپدا سی، دبو اے اتے پیلا حاوی اے) اسنے 1866 وچ اپنے کم نوں شائع کیتا، جس وچ درسایا کہ ادکھّ "کارکاں" - ہن زین کہندے ہن- دیاں کریاواں اک جیوانو دے گناں نوں بجھنیوگ روپ وچ مقرر کر راے ہن۔

زندگی

جینیٹکس دے جم داتا گریگر جوہن مینڈل دا جم 22 جولائی سن 1822 (22 – 7 -1822) وچ موراویا دیش دے اک عام کسان پروار وچ ہویا سی۔ مراویا ہن چیکوسلاواکیا وچ اے۔ بالک جوہن پروار دے کھیتاں وچ بوٹیاں دی دیکھبھال وچ مدد کردا سی۔ اس کم وچ اس نوں خاص خوشی ملدی سی۔ بچپن وچ ہی اوہ کسان پیؤ کولوں طرحاں طرحاں دے پرشن پچھیا کردا سی کہ پھلاں دے وکھ وکھ رنگ اتے روپ کتھو آؤندے ہن۔ اس دے کول پتر دے اجیاے پرشناں دے جواب نہیں سن۔ اوہ بچے نوں اچّ سکھیا دوانا چاہندا سی۔

ایہناں دا پروار غریبی دے لپیٹ وچ سی۔ پھر وی پیؤ نے خرچے دی ویونت کرکے بیٹے نوں جویں کویں چار سال کالج وچ پڑایا۔ جدوں ایہہ اکی سال دا ہویا، تاں اک مٹھّ وچ چلیا گیا۔ سینٹ گریگری دے اعزاز وچ اسنے گریگر نام دھارن کیتا۔

اس نے پیشہ اچھا چنیا سی۔ مٹھّ وچ من رم گیا سی۔ اس دے ساتھی بھکشو پریمی اتے سوجھ وان لوک سن۔ اوہ دھرم توں ساہت تک اتے کلا توں سائنس تک سارے مضموناں دی وویچنا وچ وڈی دلچسپی لیا کردا سی۔ اوہناں دا اک چھوٹا جیہا ہرا بھریا باغ سی، کیونکہ اس نوں بوٹیاں دی سنگت وچ خاص خوشی ملدی سی اس لئی اس نوں اسدا پردھان بنا دتا۔ اس دے نال نال اپنی مذہبی پڑھائی وی جاری رکھی اتے سن 1847 وچ پادری بن گیا۔

حوالے