کیراشین تاتار
خانان قازان دے 16ویں صدی عیسوی چ سقوط دے مگروں بوہت سارے قازان تاتاراں نوں روسی زار ایوان گروزنی دے حکم تے زبردستی سعائی بنایا گیا تے بعد چ 18وین صدی عیسوی چ وی اینہاں نوں جبری عیسائی بنایا گیا ، ایہہ سعائی تاتاری کیراشین تاتار آکھواندے نیں ۔
کجھ سائنسداناں اس گل دی حمایت کردے نیں کہ کیراشین تاتاراں دے آباو آجداد سوآر سن ، جنہاں نوں آرمینیاں نے 6ویں صدی عیسوی چ سعائی بنایا جدوں اوہ قفقاز چ رہندے سن ۔ سوآر دوجے قبیلےآں وانگ بعد چ مسلمان ہوگئے تے وولگا بلغار بن گئے تے بعد چ اج دے چواش (جہڑے زیادہ تر سعائی نیں) تے قازان تاتار (جہڑے زیاردہ مسلمان نیں ) بن گئے ۔
کیرشین تاتار سارے تاتارستان چ رہندے نیں ۔ ہن اوہ تاتاراں تے چوواشاں دے وچکار برابر آنا چآہندے نیں ۔ 80 سالاں دی لادین سویت حکومت نے دونہاں مذہباں دے منن آلے تاتاراں نوں اونا مھہبی نئیں رہن دتا جنے اوہ پہلے سن ۔ تاتاراں تے کیراشین تاتاراں وچکار سبتوں وڈا اکو فرق روسی ناں نیں ۔
طلائی اردو چ کجھ ترک قبیلے (کومان) 13ویں تے 14ویں صدی عیسوی چ سعائی ہو گئے ۔ اوس ویلے دیاں کجھ کجھ عبادتاں ، اج دیاں کیراشین عبادتاں وانگ نیں ، پر اس گل بارے کوئی معلومات نئیں کہ سعائی کوماناں تے اج دے کیراشیناں وچکار ہوئی تعلق سی ۔