کمپیوٹر نیٹ ورک
ایہ مقالہ کمپیوٹر نیٹ ورک (Computer Networking) دے متعلق اے۔ ہور استعمال دے لئی ویکھو: نیٹ ورک
کمپیوٹر نیٹ ورک ؛ انگریزی: Computer network) باہم متصل کمپیوٹراں دے گروہ نوں کہیا جاندا اے۔ کسی وی نیٹ ورک توں متصل کمپیوٹراں نوں نیٹ ورک شدہ کمپیوٹر (networked computer) کہیا جاندا اے۔
کمپیوٹر نیٹ ورک دی وسیع خصوصیات دی بنا اُتے انہاں دی کئی قسماں بنائی جاسکدیاں نيں۔ ذیل وچ نیٹ ورک دے بنیادی اجزاء دیاں قسماں و زمرہ جات دے بارے وچ عام معلومات فراہم دی جا رہیاں نيں۔
نیٹ ورکنگ قسماں
سودھووسعت
سودھووسعت دی بنیاد اُتے کمپیوٹر نیٹ ورکنگ نوں لوکل ایریا نیٹ ورک، وسیع علاقائی جالکار (Wide Area Network) تے ام البلادی علاقائی جالکار (Metropolitan Area Network) وچ جماعت بند کيتا جاسکدا اے۔
طریقۂ اتصال
سودھوکمپیوٹر نیٹ ورکنگ نوں اُنہاں وچ استعمال ہونے والی کمپیوٹر سافٹ وئیری ٹیکنالوجی اُتے وی تقسیم کيتا جاسکدا اے۔ مثلاً بصری ریشہ (Optical Fibre)، ایتھرنیٹ (ethernet) تے وائرلیس لائن (Wireless LAN) وغیرہ۔
فعلی تعلق (جالکاری شکلِ تعمیر)
سودھوکمپیوٹر نیٹ ورکنگ نوں اُنہاں وچ موجود عناصر دے درمیان فعلی تعلق اُتے جماعت بند کيتا جاسکدا اے۔ مثلاً فعال نیٹ ورکنگ (Active networking)، کلائنٹ سرور (Client-Server) تے ہمتا بہ ہمتا (گروہِ کار) (Peer-to-Peer/P2P) طرزِتعمیر۔
ہور تفصیل دے لئی ویکھو: جالکاری مقامیات
قسماں
سودھووسعت دی ترتیب اُتے سب توں عام جالاتِکار دیاں قسماں درج ذیل نيں:
ذاتی علاقائی جالِکار(Personal Area Network/PAN)
سودھوذاتی علاقائی جالِکار اک شمارندی جالِکار اے جو اک شخص دے قریبی شمارندی اختراعات دے درمیان اتصال دے لئی استعمال کيتا جاندا اے۔ کچھ اختراعات جو اِس قسم دے جالِکار وچ استعمال ہُندیاں نيں اُنہاں وچ مطبعے (Printers)، فیکس (Fax mechines)، ہاتف (Telephone)، مفراست (Scanners) تے ذاتی رقمی معاون (PDAs) وغیرہ شامل نيں۔ ذاتی علاقائی جالاتِکار نوں شمارندی حافلات جداں کسح (USB) تے فائر وائر (FireWire) دے ذریعے تاربند کيتا جاسکدا اے۔
مقامی علاقائی جالِکار (Local Area Network/LAN)
سودھومقامی علاقائی جالِکار (جسنوں مختصراً معاجال وی کہہ سکدے نيں) اک ایسا شمارندی جالِکار اے جو کسی چھوٹے جغرافیائی علاقہ جداں گھر، دفتر یا کوئی عمارت وغیرہ دی سرپوشی کرے۔ حالیہ مقامی علاقائی جالِکار تقریباًًًً ایتھرجال ٹیکنالوجی اُتے بنے ہُندے نيں۔
احاطی علاقائی جالِکار (Campus Area Network/CAN)
سودھوایسا شمارندی جالِکار جو دو یا دو توں ودھ معاجالےآں (LANs) نوں باہم مربوط کرے مگر ایہ جالِکار کسی خاص جغرافیائی علاقہ تک محدود ہُندا اے جداں کسی کالج دا احاطہ، کارخانےآں دا علاقہ یا کوئی عسکری اساس وغیرہ۔ شمارندی جالِکار دی ایہ قسم ام البلادی جالِکار دی اک قسم سمجھی جاسکدی اے مگر ایہ اُس توں کم علاقے اُتے محیط ہُندی اے۔
ام البلادی جالِکار (Metropolitan Area Network/MAN)
سودھوام البلادی جالِکار اک ایسا شمارندی جالِکار اے جو دو یا دو توں ودھ معاجالےآں یا کیمپس علاقائی جالاتِکار نوں آپس وچ جوڑے۔ پر، ایہ شمارندی جالِکار کسی شہر یا قصبے دی حدود نوں پار نئيں کردا۔
وسیع علاقائی جالِکار (Wide Area Network/WAN)
سودھووسیع علاقائی جالِکار اک ایسا ابلاغیاندی جالِکار اے جو نسبتاً وسیع علاقے اُتے کم کردا اے (جداں اک شہر توں دوسرے شہر تک یا اک ملک توں دوسرے ملک تک).
عالمی علاقائی جالِکار (Global Area Network/GAN)
سودھواِس قسم دی جالِکار دی کوئی خاص تعریف تاں سامنے نئيں آئی۔ پر، عموماً اِس دی تعریف کچھ ایويں کيتی جاندی اے کہ اک ایسا جالِکار جو سیارچی سرپوشی علاقہ تے لاسلکی علاقائی جالِکاراں اُتے محمولاندی ابلاغیات نوں سہارا دے۔